Đề tài tốt nghiệp cử nhân Điều dưỡng hệ VHVL: Tỷ lệ bệnh nhân bị viêm phổi thở máy và một số yếu tố liên quan

ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> <br /> Viêm phổi liên quan tới thở máy còn gọi là viêm phổi thở máy là một nhiễm<br /> khuẩn bệnh viện mắc phải thường gặp nhất ở các bệnh nhân được điều trị tại khoa hồi<br /> sức tích cực. Viêm phổi thở máy (VPTM) là viêm phổi xuất hiện sau 48 giờ ở bệnh<br /> nhân thở máy qua ống nội khí quản (NKQ) hoặc ống mở khí quản (MKQ), mà không<br /> có bằng chứng viêm phổi trước đó.<br /> Tỷ lệ mắc viêm phổi thở máy khoảng 8- 20% ở tất cả các bệnh nhân tại khoa hồi<br /> sức và 27% ở bệnh nhân thở máy. Tỉ lệ tử vong do viêm phổi thở máy thay đổi từ 24<br /> tới 50% và có thể lên tới 76% [27].<br /> Hiện nay, tỷ lệ VPTM có xu hướng gia tăng ở người bệnh (NB) có can thiệ<br /> thở<br /> chă<br /> <br /> y đ y<br /> <br /> ột th ch thức đối với các bác sỹ và điều dưỡng trực tiế điều trị,<br /> <br /> sóc người bệnh tại c c<br /> <br /> h a hồi sức t ch cực<br /> <br /> h a ấ cứu.<br /> <br /> thường có chỉ định can thiệ nhiều c c th thu t c ng<br /> tiểu<br /> <br /> ở h ặc đặt nội h<br /> <br /> uản catheter t nh<br /> <br /> thở<br /> <br /> y<br /> <br /> c đặt th ng ăn đặt th ng<br /> <br /> ạch trung t<br /> <br /> Mặc d hiện nay tr nh độ c a điều dưỡng vi n<br /> chă<br /> <br /> ột<br /> <br /> hi<br /> <br /> .<br /> V đ được n ng ca<br /> <br /> sự<br /> <br /> sóc đ được nhắc ại thường xuy n tuy nhi n tỷ ệ nhiễm khuẩn phổi vẫn còn rất<br /> <br /> ca . The nghi n cứu c a<br /> ệ nhiễ<br /> <br /> guyễn<br /> <br /> huẩn ệnh viện chiế<br /> <br /> gọc Thanh tại ệnh viện<br /> <br /> tới 12 24<br /> <br /> Thực tế người ệnh nặng có thở<br /> <br /> uảng<br /> <br /> g i ch thấy tỷ<br /> <br /> 19].<br /> y hi ị nhiễ<br /> <br /> huẩn ệnh viện<br /> <br /> ch<br /> <br /> t nh trạng nặng lên, kéo dài thời gian điều trị, chi phí ch điều trị tốn h n tăng tỷ lệ tử<br /> v ng ng i ra còn<br /> <br /> tăng sự kháng kháng sinh c a vi khuẩn. Nhiễm khuẩn bệnh<br /> <br /> viện (NKBV) hiện nay đ trở thành một thách thức mang tính thời đại và toàn cầu.<br /> iều dưỡng c ng cần hải suy ngh v thể hiện h nh động ằng c ch chă<br /> <br /> sóc<br /> <br /> toàn diện, hy vọng phần nào sẽ làm giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn bệnh viện tr ng đó có<br /> VPTM. Việc phát hiện<br /> c n<br /> <br /> V ở người ệnh thở<br /> <br /> s ng đồng thời c ng với nh n định c c triệu chứng<br /> <br /> cách hệ thống để đ nh gi ngăn ngừa v t<br /> biện h<br /> <br /> y ch yếu dựa vào các xét nghiệ<br /> <br /> hòng hi thực hiện chă<br /> <br /> c c yếu tố i n uan g y ra<br /> <br /> sóc người ệnh<br /> 1<br /> <br /> s ng tr n<br /> <br /> .V c c<br /> <br /> ột<br /> V để có<br /> <br /> d tr n đề t i<br /> <br /> “ Tỷ lệ bệnh nhân bị viêm phổi thở máy và một số yếu tố liên quan” nhằ<br /> <br /> c<br /> <br /> tiêu sau:<br /> ở<br /> <br /> 1.<br /> Hồi sức tích cực B nh vi<br /> <br /> trên<br /> <br /> ại khoa<br /> <br /> TWQĐ 108.<br /> T<br /> <br /> 2.<br /> <br /> ở<br /> <br /> ếu tố ê q<br /> <br /> ến nhi m khu<br /> <br /> ở<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thang Long University Library<br /> <br /> CHƯƠNG 1<br /> TỔNG QUAN TÀI LIỆU<br /> <br /> 1.1<br /> <br /> giải phẫu, sinh lý hệ hô hấp.<br /> <br /> 111<br /> <br /> ề<br /> <br /> ả<br /> <br /> ẫ<br /> <br /> Hệ hô hấp gồm hệ thống dẫn khí và hệ thống tra đổi khí giữa máu và không<br /> khí. Hệ thống dẫn khí gồ<br /> thống tra đổi khí là phổi, c<br /> <br /> có: M i hầu, thanh quản, khí quản và phế quản (PQ). Hệ<br /> uan ch yếu c a hệ hô hấ<br /> <br /> n i tra đổi khí giữa máu<br /> <br /> và không khí...Phổi chiếm phần lớn hai bên lồng ngực. Hai bên phổi được ngăn c ch<br /> nhau bởi một khoang gọi là trung thất v ngăn c ch với các tạng trong ổ b ng bằng c<br /> hoành. Phổi xố nhưng rất đ n hồi để đảm nhiệm vai trò hô hấp Mỗi lá phổi chia làm<br /> nhiều thùy, phổi phải có 3 thùy: trên, giữa và trái. Phổi tr i có hai th y tr n v dưới.<br /> Các thùy riêng rẽ với nhau v được biểu thị bằng các rãnh trên bề mặt gọi là khe. Phổi<br /> có một hệ thống ống d y đặc và nhỏ. Mỗi phổi được bọc trong một thanh mạc gọi là<br /> màng phổi. Màng phổi là loại thanh mạc bao bọc lấy phổi gồm hai lá: màng phổi thành<br /> (lá thành) và màng phổi tạng (lá tạng). Giữa hai lá phổi là khoang (ổ) màng phổi<br /> [9],[24]<br /> <br /> Hình 1 :<br /> <br /> đồ phổ<br /> <br /> 3<br /> <br /> à đ ờng dẫn khí<br /> <br /> 11<br /> <br /> ấ<br /> u tr nh tra đổi khí liên t c giữa<br /> <br /> Hô hấ<br /> <br /> i trường v c thể. Sự thay đổi<br /> <br /> hô hấp cho phù hợp với nhu cầu, trạng th i c thể là sự điều hòa hô hấp.<br /> Vai trò CO2:<br /> <br /> ồng độ<br /> <br /> 2<br /> <br /> hấ . Mỗi khi nồng độ CO2<br /> tăng h hấp. Yếu tố tha<br /> <br /> nh thường tr ng<br /> <br /> u tăng<br /> <br /> u có t c d ng duy tr nhị h<br /> <br /> ch th ch trung t<br /> <br /> cảm nh n hóa học và làm<br /> <br /> gia điều hòa hô hấp bằng thể dịch quan trọng nhất là CO2, kế<br /> <br /> đến là ion H+, còn O2 h ng có t c động trực tiếp lên trung tâm hô hấp mà gián tiếp<br /> qua các cảm th hóa ở ngoại vi. hi nồng độ<br /> <br /> +<br /> <br /> tăng n sẽ<br /> <br /> ch th ch<br /> <br /> Vai trò c a xy: khi PaO2 trong h ảng 60-30<br /> h ng có t c d ng trực tiế<br /> th ở uai động<br /> <br /> ạch<br /> <br /> n trung t<br /> <br /> h hấ<br /> <br /> tăng h hấ<br /> <br /> xy<br /> <br /> chỉ có t c động ua c c nội cả<br /> <br /> M) ch v thể cảnh x ang M cảnh g y hản xạ tăng h hấ .<br /> <br /> Vai trò c a d y thần inh X PX<br /> trung t<br /> <br /> g<br /> <br /> tăng h hấ .<br /> <br /> ering-<br /> <br /> ua d y X v ức chế trung t<br /> <br /> ch đến hi ức chế h n t n trung t<br /> nang co nhỏ ại h ng<br /> <br /> reuer<br /> <br /> htv .<br /> <br /> hi t n hiệu được truyền về<br /> <br /> ng h t v<br /> <br /> htv<br /> <br /> gắng sức c ng ức chế<br /> .<br /> <br /> ch th ch d y X nữa trung t<br /> <br /> htv<br /> <br /> hi thở ra<br /> <br /> hế<br /> <br /> được giải hóng v h ạt<br /> <br /> động trở ại<br /> Vai trò c a thần inh cả<br /> hi<br /> <br /> ch th ch<br /> <br /> gi c n ng d y V : hi<br /> <br /> ch th ch nhẹ g y thở s u v<br /> <br /> ạnh g y ngừng thở<br /> <br /> n cạnh đó th n nhiệt v c c trung t<br /> <br /> thần inh h c c ng có vai trò tr ng<br /> <br /> điều hòa h hấ [7].<br /> 1.2. Một số vấ đề về viêm phổi thở máy.<br /> ê<br /> <br /> 1.<br /> <br /> ở<br /> <br /> Viêm phổi thở máy là viêm phổi xuất hiện sau 48 giờ ở bệnh nhân (BN) thở<br /> máy qua ống NKQ hoặc ống MKQ mà không có bằng chứng viêm phổi trước đó<br /> [20],[27].<br /> 1.<br /> <br /> ứ<br /> <br /> ở<br /> <br /> ê<br /> <br /> ở<br /> <br /> Có hai hình thức khởi phát viêm phổi đó<br /> <br /> hởi phát sớm và khởi phát muộn.<br /> <br /> 4<br /> <br /> Thang Long University Library<br /> <br /> - Khởi phát sớm: Xảy ra tr ng vòng 4 ng y đầu thở<br /> (VK) còn nhạy cảm với h ng sinh ti n ượng tốt. V<br /> influenza, Streptococus pneum nia Myc<br /> <br /> Pseud<br /> <br /> ứng điều trị<br /> <br /> nas aerugin sa Acinet<br /> <br /> thuốc<br /> <br /> é<br /> <br /> thường gặp: Hemophilus<br /> <br /> acter catarrha is<br /> <br /> - Khởi phát muộn: Xảy ra sau 4 ngày thở<br /> kháng thuốc đ<br /> <br /> y thường gặp vi khuẩn<br /> <br /> y thường do nhiễm các ch ng VK<br /> <br /> ti n ượng xấu. Các ch ng V<br /> <br /> acter s<br /> <br /> V<br /> <br /> đường ruột gra<br /> <br /> thường gặp:<br /> V<br /> <br /> đa h ng<br /> <br /> [27]<br /> ế<br /> <br /> 1.2.3<br /> <br /> ê<br /> <br /> ở<br /> <br /> nh thường các VK vẫn khu trú tại đường hô hấp trên mà không gây ra viêm<br /> phổi nhưng hi thở máy thì các tác nhân phá vỡ các hàng rào bảo vệ để xâm nh p vào<br /> nhu mô phổi gây viêm phổi.<br /> 1.2.3.1. Các hệ thống bảo vệ củ<br /> <br /> ường hô hấp:5],[10<br /> <br /> 1.2.3.1.1. Bảo vệ h ng đặc hiệu:<br /> - Hệ thống nhung mao và dịch nh y:<br /> <br /> nh thường lớp dịch nhày cùng với nhung<br /> <br /> mao c a hệ hô hấp bảo vệ khí phế quản bằng cách thanh lọc các tiểu thể nhỏ khi hít<br /> vào. Chức năng n y thay đổi ở những<br /> v<br /> <br /> đang thở máy mà hệ thống làm ẩm khí thở<br /> <br /> h ng đảm bảo, sẽ tạ điều kiện thu n lợi cho vi khuẩn xâm nh p vào hệ hô hấp.<br /> -<br /> <br /> ại thực bào phế nang: Khi có VK bám ở lớp biểu<br /> <br /> đường hô hấ<br /> <br /> c c đại<br /> <br /> thực bào sẽ diệt khuẩn nhờ quá trình thực bào.<br /> 1.2.3.1.2. Bảo vệ ặc hiệu:<br /> - Miễn dịch dịch thể: Các tế bào lympho nằ<br /> <br /> dưới lớp niêm mạc c a đường hô<br /> <br /> hấp sinh ra các IgA chống lại sự kết dính VK trên bề mặt c a niêm mạc đường hô hấp.<br /> - Miễn dịch tế bào: Ch yếu là lympho T sinh ra các lymphokine có tác d ng hoạt<br /> hóa đại thực<br /> 1.2.3.2. C<br /> <br /> tăng hả năng thực bào và diệt khuẩn.<br /> ơ<br /> <br /> ế gây viêm phổi th máy:<br /> <br /> Nhiễm khuẩn nhu mô phổi bị lây nhiễ<br /> phát từ ổ nhiễm khuẩn nằm ở c c c<br /> <br /> the đường máu hoặc bạch huyết xuất<br /> <br /> uan tr ng c thể hoặc từ đường tiêu hóa thông<br /> <br /> qua sự thẩm l u VK [19]<br /> Nhiễm khuẩn phổi bắt nguồn từ ổ lây nhiễm lân c n như<br /> 5<br /> <br /> ng hổi, trung thất,<br /> <br />