Đề tài tốt nghiệp cử nhân hệ VLVH: Một số yếu tố liên quan ung thư dương vật và kết quả chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật ung thư dương vật

ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Cho đến nay ung thƣ dƣơng vật vẫn còn là một vấn đề của y học vì tính chất<br /> ác tính của bệnh xảy ra ở cơ quan rất quan trọng của con ngƣời. Trên thế giới tỷ lệ<br /> bệnh tùy thuộc vào từng quốc gia, ở các nƣớc Tây Âu bệnh gặp 1% trong tổng số<br /> các bệnh ác tính ở nam, ở các nƣớc châu Á, châu Phi và nam Mỹ tỷ lệ bệnh 10,0% 20,0% trong tổng số các bệnh ác tính ở nam [27]. Theo Nguyễn Văn Hiếu [4] và<br /> Đoàn Hữu Nghị [5] tỷ lệ mắc ung thƣ dƣơng vật ở Hà Nội là 2,1/100.000 dân, ở<br /> Thành phố Hồ Chí Minh là 3,4% các loại ung thƣ.<br /> Trên thế giới cũng nhƣ một số trung tâm điều trị ung thƣ ở Việt Nam đã áp<br /> dụng các kỹ thuật hiện đại để chẩn đoán và theo dõi bệnh nhƣ: chụp cắt lớp, chụp<br /> PET scan để chẩn đoán và theo dõi di căn, định lƣợng Nucleotidaze và gammaGlutamyl Transpeptidaze để xác định khả năng di căn gan, xƣơng…<br /> Về điều trị: y học đã sử dụng nhiều phƣơng pháp điều trị nhƣ xạ trị hoặc<br /> phẫu thuật Mohs cho các thƣơng tổn nhỏ nông lồi, bôi 5-FU cho thƣơng tổn xâm<br /> lấn tại chỗ, phẫu thuật cắt đoạn dƣơng vật kết hợp với vét hạch bẹn cho thƣơng tổn<br /> T2-4 hoặc thƣơng tổn loét, kết hợp phẫu thuật với xạ trị hoặc hóa chất cho những<br /> trƣờng hợp ung thƣ dƣơng vật có di căn hạch bẹn [2][27]… Tuy nhiên phẫu thuật<br /> vẫn là phƣơng pháp điều trị ung thƣ dƣơng vật chủ yếu vì so với các phƣơng pháp<br /> khác nhƣ xạ trị hoặc hóa chất thì phẫu thuật mang lại hiệu quả cao nhất với thời<br /> gian điều trị ngắn nhất. Xạ trị hoặc hóa chất chủ yếu để hỗ trợ điều trị ở những bệnh<br /> nhân không thể phẫu thuật hoặc có di căn để hạn chế sự phát triển của bệnh và để<br /> kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân [4].<br /> Sau mỗi cuộc phẫu thuật cơ thể có rất nhiều thay đổi về tâm lý ngƣời bệnh,<br /> các dấu hiệu sinh tồn, da niêm mạc. Để đạt kết quả tốt nhất cho bệnh nhân thì việc<br /> theo dõi, chăm sóc phát hiện những dấu hiệu bất thƣờng để kịp thời xử lý cũng góp<br /> phần rất quan trọng trong việc thành công của quá trình điều trị. Tìm một số yếu tố<br /> liên quan với ung thƣ dƣơng vật dể có những định hƣớng, phòng tránh và hạn chế tỷ<br /> lệ bệnh nhân mắc bệnh ung thƣ dƣơng vật tại cộng đồng. Tuy nhiên chƣa có nghiên<br /> cứu nào về đánh giá kết quả chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật ung thƣ dƣơng vật.<br /> 1<br /> <br /> Do đó chúng tôi nghiên cứu đề tài “Một số yếu tố liên quan ung thƣ dƣơng<br /> vật và kết quả chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật ung thƣ dƣơng vật” nhằm mục<br /> tiêu:<br /> 1.<br /> <br /> Khảo sát một số yếu tố liên quan với ung thư dương vật .<br /> <br /> 2.<br /> <br /> Mô tả kết quả theo dõi, chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật cắt bỏ ung thư<br /> dương vật và vét hạch bẹn 2 bên tại Bệnh viện Da liễu Trung ương từ 02/201311/2013.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Thang Long University Library<br /> <br /> Chƣơng 1<br /> TỔNG QUAN TÀI LIỆU<br /> 1.1. GIẢI PHẪU VÀ SINH LÝ DƢƠNG VẬT<br /> 1.1.1. Sinh lý dƣơng vật: Sinh lý sinh dục nam đƣợc điều hòa bởi cơ chế thần kinh<br /> – thể dịch. Quá trình cƣơng trải qua các giai đoạn hƣng phấn, cƣơng, thăng bằng,<br /> thoái lui.<br /> 1.1.2. Giải phẫu dƣơng vật<br /> <br /> • Cấu tạo dƣơng vật<br /> Dƣơng vật thuộc phần sinh dục ngoài đảm nhận cả hai chức năng tiểu tiện và<br /> tình dục. Dƣơng vật có hai phần, phần sau cố định, phần trƣớc di động. Dƣơng vật<br /> đƣợc cấu tạo bởi các thành phần sau: da, cân nông, cân Buck, lớp trắng, thể hang và thể<br /> xốp.<br /> <br /> Hình 1.1: Thiết đồ cắt ngang dương vật.<br /> (Theo Davis JW, Schellhammer PF (2001)[24])<br /> <br /> • Giải phẫu niệu đạo nam<br /> Niệu đạo nam vừa là ống dẫn nƣớc tiểu vừa là đƣờng xuất tinh.<br /> - Giải phẫu phân niệu đạo nam làm 3 đoạn: đoạn tiền liệt, đoạn màng và đoạn<br /> xốp.<br /> 3<br /> <br /> - Kích thƣớc: khi dƣơng vật mềm niệu đạo dài khoảng 16 cm. Trong đó đoạn<br /> tiền liệt dài khoảng 2,5-3 cm, đoạn màng khoảng 1,2 cm, và đoạn xốp khoảng 12 cm.<br /> - Mạch máu thần kinh<br /> Động mạch: đoạn tiền liệt đƣợc nuôi dƣỡng bởi động mạch bàng quang dƣới và<br /> động mạch trực tràng giữa. Đoạn màng đƣợc nuôi dƣỡng bởi động mạch dƣơng vật.<br /> Đoạn xốp đƣợc nuôi dƣỡng bởi động mạch niệu đạo.<br /> - Tĩnh mạch: tĩnh mạch đổ về đám rối tĩnh mạch tuyến tiền liệt và tĩnh mạch<br /> thẹn trong.<br /> - Bạch mạch: đổ về hạch bẹn rồi đổ về hạch chậu [6].<br /> 1.2. GIẢI PHẪU HẠCH BẸN<br /> 1.2.1. Hạch bẹn<br /> - Hạch bẹn nông: hạch bẹn nông nằm trên cân đùi, có từ 8 - 25 hạch. Hạch<br /> bẹn nông có thể đƣợc phân làm 4 hoặc 5 nhóm. Frank H. Netter (1996) phân hạch<br /> bẹn nông làm 4 nhóm gồm: nhóm tĩnh mạch hiển lớn, nhóm tĩnh mạch mũ chậu<br /> nông, nhóm tĩnh mạch thẹn ngoài nông, nhóm tĩnh mạch thƣợng vị nông [1].<br /> -Hạch bẹn sâu: hạch bẹn sâu nằm dƣới cân đùi, sát mặt trƣớc trong tĩnh mạch<br /> đùi, có 3-5 hạch bẹn sâu. Hạch to nhất, hằng định nhất, nằm dƣới cân đùi gọi là<br /> hạch quận trƣởng hay hạch Cloquet. Hạch bẹn sâu nhận bạch huyết từ hạch bẹn<br /> nông rồi đổ vào hạch chậu [13].<br /> <br /> Hình 1.2: Thiết đồ hạch bẹn chậu.<br /> (Theo Frank H. Netter 1996 [1])<br /> <br /> 4<br /> <br /> Thang Long University Library<br /> <br /> 1.2.2. Hạch chậu<br /> Hạch chậu bao gồm các hạch nằm xung quanh mạch chậu và trong hố bịt. Có 12 –<br /> 20 hạch.<br /> 1.3. UNG THƢ DƢƠNG VẬT<br /> 1.3.1. Dịch tễ<br /> - Trên thế giới: ung thƣ dƣơng vật (P.SCC: penile squamous cell carcinoma)<br /> ít gặp ở các nƣớc phát triển, nhƣng thƣờng gặp ở các nƣớc chậm phát triển hoặc<br /> đang phát triển.<br /> - Ở Mỹ và các nƣớc Phƣơng Tây tỷ lệ ung thƣ dƣơng vật từ 0,4-0,6% các<br /> bệnh ác tính. Ở các vùng khác nhƣ châu Á, châu Phi, và Nam Mỹ tỷ lệ ung thƣ<br /> dƣơng vật từ 20,0% - 30,0%. Tại Brazil tỷ lệ ung thƣ dƣơng vật là 8,3/100.000 dân.<br /> Tại Uganda 1% đàn ông bị ung thƣ dƣơng vật.<br /> - Việt Nam: Ung thƣ dƣơng vật vẫn thƣờng gặp ở Việt Nam, theo tỷ lệ mắc<br /> ung thƣ dƣơng vật ở Hà Nội là 2,1/100.000 dân, ở Thành phố Hồ Chí Minh là 3,4%<br /> các loại ung thƣ [4][5].<br /> - Tuổi: Việt Nam cũng nhƣ các nƣớc khác trên thế giới tỷ lệ ung thƣ dƣơng<br /> vật gặp nhiều ở ngƣời cao tuổi, ít gặp ở ngƣời trẻ tuổi [2].<br /> 1.3.2. Các thƣơng tổn tiền ung thƣ dƣơng vật<br /> Các bệnh ung thƣ dƣơng vật xâm lấn tại chỗ gồm<br /> - Bệnh Bowen.<br /> - Hồng sản Queyrat.<br /> - Sẩn dạng Bowen (Bowenoid papulosis).<br /> - Bạch sản.<br /> - Nhiễm Human Papillomavirus (HPV).<br /> - Lichen xơ hóa dươn.<br /> - Viêm quy đầu mica, sừng hóa, giả biểu mô (Pseudoepitheliomatous,<br /> keratotic, and micaceous balanitis.<br /> - Sừng dương vật (Penile horn).<br /> <br /> 5<br /> <br />