Giáo án bài: Hồi trống cổ thành (Trích hồi 28, Tam quốc diễn nghĩa) - GV. Trương Thị Hồng Dịu

Chia sẻ: Trương Thị Hồng Dịu | Ngày: | Loại File: DOCX | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

343
lượt xem 38
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mời các bạn cùng tham khảo nội dung giáo án bài "Hồi trống cổ thành" trích hồi 28, Tam quốc diễn nghĩa dưới đây để nắm bắt được mục tiêu, phương pháp giảng dạy, tiến trình tổ chức giờ dạy, hoạt động dạy và học bài Hồi trống cổ thành. Hy vọng đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo án bài: Hồi trống cổ thành (Trích hồi 28, Tam quốc diễn nghĩa) - GV. Trương Thị Hồng Dịu

Trường: THPT An Lạc Họ và tên: Trương Thị Hồng Dịu Giáo án giảng dạy: HỒI TRỐNG CỔ THÀNH (Trích hồi 28 Tam quốc diễn nghĩa ) La Quán Trung I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Về kiến thức: Giúp HS: Hiểu được tính cách bộc trực, ngay thẳng một biểu hiện riêng biệt của lòng trung thành của Trương Phi, cũng như tình nghĩa “vườn đào” cao đẹp của ba anh em kết nghĩa. Hồi trống đã gieo vào lòng người đọc âm vang chiến trận hào hùng. 2. Về kĩ năng: Giúp cho học sinh có được kĩ năng phân tích một tác phẩm tiểu thuyết Trung Hoa cổ điển. Củng cố cho học sinh kĩ năng tìm kiếm, khai thác và tổng hợp thông tin. Rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm. 3. Về thái độ: Nhận thức được vị trí của tác phẩm đối với nền tiểu thuyết Trung Quốc nói chung và trên thế giới nói riêng. Giúp cho học sinh thấy được tầm quan trọng của chữ tín, nghĩa trong xã hội. Dạy cho học sinh biết quý trọng tình cảm anh em, sống chung thủy với bạn bè. II. CHUẨN BỊ: 1. Về phía học sinh: SGK Ngữ văn 10, tập 2, cơ bản. Đọc và soạn bài trước ở nhà. 2. Về phía giáo viên: SGK ngữ văn 10 tập 2.
Giáo án giảng dạy. Thiết kế bài dạy. Tài liệu tham khảo soạn giáo án. III. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY: Sử dụng các phương pháp gợi mở, nêu vấn đề, phát vấn, diễn giảng, làm việc nhóm. IV. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC GIỜ DẠY: 1.Ổn định lớp: Kiểm tra vệ sinh lớp học. Kiểm tra sĩ số, vị trí chỗ ngồi, tâm thế học sinh. 2. Kiểm tra bài cũ Không kiểm tra bài cũ. 3. Tiến trình bài dạy: a) Lời vào bài (2p) Từ đầu học kì II đến thời điểm bây giờ, lớp ta chỉ được tiếp xúc với các tác phẩm văn học Việt Nam. Như một luồng gió mới thêm tươi tắn và sinh động, ngày hôm nay lớp ta sẽ được đào sâu một tác phẩm văn học nước ngoài đầu tiên. Đây được xem là một “tứ đại danh tác” của văn học cổ điển Trung Quốc. Đó chính là tác phẩm kinh điển của La Quán Trung – Tam quốc diễn nghĩa. Mặc dù chỉ được tìm hiểu một đoạn trích rất ngắn so với sự đồ sộ vốn có của nó, nhưng cũng một phần nào cho ta cái nhìn toàn cảnh về nền văn học Trung Quốc nói chung. Vậy để biết được đoạn trích này nói về điều gì, có gì đặc sắc và có ý nghĩa như thế nào thì giờ đây cô và các em cùng bước vào bài mới – “Hồi trống Cổ Thành”. b) Tiến trình bài dạy: HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ NỘI DUNG CẦN ĐẠT HỌC SINH HOẠT ĐỘNG 1: GV HƯỚNG DẪN I.TÌM HIỂU CHUNG HS TÌM HIỂU TÁC GIẢ, TÁC 1. Tác giả PHẨM. La Quán Trung tên La Bản, hiệu Hồ Hải tản Gọi một HS đọc to phần tiểu dẫn SGK, nhân, người vùng Thái Nguyên, thuộc tỉnh Sơn Trang 74và 75. Tây cũ. Trình bày những nét chính về tác giả Sinh vào cuối nhà Nguyên đầu nhà Minh. La Quán Trung? Tính tình cô độc, lẻ loi, thích một mình ngao GV nói nhanh vấn đề và chốt ý. du đây đó. HS tự học trong SGK. Nhà Minh thành lập ông chuyên tâm sưu tầm và biên soạn dã sử.
La Quán Trung là người đầu tiên đóng góp xuất sắc cho trường phái tiểu thuyết lịch sử thời Minh Thanh. Tam Quốc Diễn Nghĩa có ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Tác phẩm “Tam quốc diễn nghĩa” 2. Tác phẩm “Tam quốc diễn nghĩa” thuộc thể loại nào? a) Thể loại: Tiểu thuyết chương hồi gồm GV cung cấp khái niệm về tiểu thuyết 120 hồi. chương hồi và đặc điểm của nó cho HS  Khái niệm tiểu thuyết chương nghe và hiểu. hồi. GV nói nhanh vấn đề và chốt ý. HS lắng nghe và chép bài.  Đặc điểm tiểu thuyết chương hồi Kể lại sự vệc theo trình tự thời gian. Tính cách nhân vật thường được thể hiện thông qua hành động và đối thoại là chính. Tác phẩm “Tam quốc diễn nghĩa” ra b) Tác phẩm “Tam quốc diễn nghĩa” đời khi nào? Nó tập trung xoay quanh  Hoàn cảnh ra đời những nội dung nào? Ra đời vào đầu thời Minh (1368 1644) GV nói nhanh vấn đề và chốt ý. khoảng thế kỉ ( II, III). HS tự học trong SGK.  Nội dung: Kể lại quá trình hình thành và diệt vong của ba tập đoàn phong kiến Ngụy (Tào Tháo) – Thục ( Lưu Bị) – Ngô ( Tôn Quyền) qua đó phơi bày cục diện chính trị Trung Hoa mà đường nét nổi bật là “cát cứ phân tranh”, cá lớn nuốt cá bé, chiến tranh liên miên, nhân dân đói khổ, điêu linh. Thể hiện khát vọng hòa bình, thống nhất của nhân dân. Đoạn trích “Hồi trống Cổ Thành” 3. Đoạn trích “Hồi trống Cổ Thành” nằm ở vị trí nào của tác phẩm? a.Vị trí đoạn trích: HS lắng nghe câu hỏi trả lời Trích hồi 28 Tam quốc diễn nghĩa. GV nhận xét và chốt ý cho HS chép bài Đoạn trích có thể chia làm mấy b.Bố cục: Gồm 2 phần: phần? Nêu nội dung chính của từng phần? + Phần 1: “Từ đầu ….đem theo quân mã HS lắng nghe câu hỏi trả lời chứ!”
GV nhận xét và chốt ý cho HS chép bài  Trương Phi đòi giết Quan Công vì cho là anh đã phản bội. + Phần 2: Còn lại.  Mâu thuẫn được giải quyết khi Sái Dương bị Quan Công chém. c. Tóm tắt: Tóm tắt nội dung đoạn trích? Quan Công đưa hai chị dâu sang Nhữ Nam tìm HS lắng nghe câu hỏi và tóm tắt. Lưu Bị. Đến Cổ Thành nghe dân chúng kể GV nhận xét. Trương Phi đã cướp được thành. Quan Công mừng rỡ cho Tôn Càn vào báo tin. Trương Phi nghe tin không nói lời nào hùng hổ đem quân ra ngoài thành đón đánh vì cho rằng Quan Công đã phản bội lời thề kết nghĩa vườn đào năm xưa mà theo Tào Tháo. Trương Phi dùng xà mâu hai lần xông vào đâm Quan Công. Quan Công chỉ né tránh và hết lòng giải thích mà Trương Phi vẫn không nghe. Giữa lúc tình hình đang căng thẳng thì tướng của Tào Tháo là Sái Dương đến càng làm tăng mối nghi ngờ của Trương Phi là Quan Công đem quân đến bắt mình. Quan Công giải thích, Trương Phi không nghe, ra điều kiện sau ba hồi trống phải giết được Sái Dương. Quan Công nhận lời, chỉ sau một hồi trống, đầu Sái Dương đã nằm dưới đất. Bấy giờ, Trương Phi mới tin lời anh là thực, mời hai chị dâu vào thành, rồi cúi đầu thụp lạy xin lỗi Quan Công. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN HOẠT ĐỘNG 2: HƯỚNG DẪN HS 1. 1. Nhân vật Trương Phi (Trương Dực PHÂN TÍCH TÁC PHẨM Đức). 1. Tìm hiểu nhân vật Trương Phi a) Trước khi gặp Quan Công: (Trương Dực Đức) Khi Tôn Càn vào thành báo tin Quan Công đến, Hành động của Trương Phi khi nghe Trương Phi nghe tin: Tôn Càn báo tin Quan Công đến? Chẳng nói chẳng rằng. + Em có nhận xét gì về hành động Lập tức mặc áo giáp, vác mâu lên ngựa. này? HS lắng nghe câu hỏi trả lời. Dẫn một nghìn quân, đi tắt ra cửa bắc.
GV nhận xét và chốt ý cho HS chép bài.  Sự im lặng khó hiểu, dáng vẻ và khí thế hừng hực như đang chuẩn bị chiến đấu với kẻ thù. b) Khi gặp Quan Công: * Khi ra gặp Quan Công: Cử chỉ, điệu bộ của Trương Phi khi Cử chỉ, điệu bộ: “mắt tròn xoe, râu hùm vểnh gặp Quan Công như thế nào? ngược, hò hét như sấm”. + Theo em cử chỉ và điệu bộ ấy có  Trái ngược tâm lý mừng rỡ thường tình của phù hợp với tâm lý của một người con người khi được gặp lại người thân. khi gặp lại người thân không? Vì sao? HS lắng nghe câu hỏi trả lời GV nhận xét và chốt ý cho HS chép bài. Hành động: múa xà mâu chạy lại đâm Quan Hành động của Trương Phi khi gặp Công. Quan Công? HS lắng nghe câu hỏi trả lời  Hành động nhanh, dứt khoát, đầy bất ngờ. GV nhận xét và chốt ý cho HS chép bài. Xem Quan Công như kẻ thù. * Chất vấn Quan Công: Cách xưng hô của Trương Phi với Xưng hô: tao – mày; tao – thằng. Quan Công? Em có nhận xét gì về  Không phải cách xưng hô của một người cách xưng hô này? HS lắng nghe câu hỏi trả lời em, có phần lỗ mãng, xấc xược; thể hiện sự GV nhận xét và chốt ý cho HS chép bài. căm giận cao độ. GV giảng giải về chữ “ Nghĩa “ trong tiếng Hán làm cơ sở cho HS tìm hiểu. Lập luận của Trương Phi: + Chữ “ Nghĩa “: có những nghĩa +“Mày đã bội nghĩa”, “bỏ anh, hàng Tào” chính là “ làm việc vì người khác, không vì “được phong hầu tứ tước”, “nó lại đây tất là để mình “ và “ dùng ân tình để giao kết với bắt ta đó”; “Trung thần thà chết không chịu nhau”. nhục. Có lẽ đâu đại trượng phu lại thờ hai  Lưu Bị, Quan Công và Trương Phi cùng chủ”  Không giữ nghĩa tình huynh đệ, theo kẻ kết nghĩa huynh đệ và cùng chí hướng phục thù hại vua, tham danh lợi. vụ và khôi phục nhà Hán. Dựa vào ý nghĩa của chữ “ Nghĩa” mà cô vừa nói, các em hãy phân tích về cách kết tội Quan Công của Trương Phi?
Gv gợi ý: Trương Phi đã lập luận như thế nào? Tìm những lời đáp của Trương Phi với Quan Công, hai phu nhân và Tôn Càn thể hiện thái độ của  Lập luận lôgic, khôn ngoan. Trong mắt của Trương Phi khi kết tội Quan Công? Trương Phi lúc này, Quan Công chính là kẻ thù, HS lắng nghe câu hỏi trả lời là kẻ đáng chết vì đã bội nghĩa, quên lời thề kết GV nhận xét và chốt ý cho HS chép bài. nghĩa vườn đào. Em có nhận xét gì về cách lập luận Trương Phi rất cọi trọng chữ “ Nghĩa” – nghĩa buộc tội Quan Công của Trương Phi? tình huynh đệ và nghĩa của trung thần. Từ đó phân định “đúng – sai”, “ta – kẻ thù” rạch ròi. Qua đó ta HS lắng nghe câu hỏi trả lời thấy được tấm lòng trung nghĩa và tích cách phân GV nhận xét và chốt ý cho HS chép bài. minh của Trương Phi. Qua cách kết tội Quan Công như vậy, * Giải tỏa nỗi nghi ngờ: các em cảm nhận được Trương Phi coi Khi Sái Dương đến: đẩy mâu thuẫn giữa Quan trọng điều gì nhất trong việc đánh giá Công và Trương Phi lên đỉnh điểm: Quan Công? + Khi Sái Dương đến càng củng cố lập luận Trương Phi đã nghĩ gì và có hành và thái độ nghi ngờ của Trương Phi, Trương động gì khi thấy quân của Sái Dương Phi cho rằng Quan Công đem quân đến bắt đến? HS lắng nghe câu hỏi trả lời mình. Múa bát xà mâu hăm hở xông lại đâm GV nhận xét và chốt ý cho HS chép bài. Quan Công  Tính cách nóng nảy của Trương Phi. Yêu cầu: “ ta đánh ba hồi trống, mày phải chém được tên tướng ấy”. * Khi nhận ra lỗi lầm: Trương Phi đã thách thức Quan Sau khi chém đầu Sái Dương, sự thật được Công bằng cách đưa ra yêu cầu nào? phơi bày, Trương Phi hiểu chuyện: HS lắng nghe câu hỏi trả lời Rỏ nước mắt khóc. GV nhận xét và chốt ý cho HS chép bài. Thụp lạy Vân Trường. Hành động của Trương Phi khi  Trương Phi là người giàu tình cảm, biết nhận nhận ra lỗi lầm của mình? Qua đó em lỗi và hối lỗi , phục thiện. có nhận xét gì về nhân vật này? HS lắng nghe câu hỏi trả lời Nhận xét chung về nhân vật GV nhận xét và chốt ý. Trương Phi: Là con người bộc trực, thẳng thắn, nóng nảy đến thô lỗ mà lại thận trọng, sáng như tấm gương soi, không chấp nhận sự quanh co lắc Như vậy nhân vật Trương Phi trong léo, đen trắng rõ ràng.
đoạn trích này được khắc họa nổi bật ở Dũng cảm, cương trực, khôn ngoan, phân minh. nét tính cách nào? 2) Nhân vật Quan Công (Quan Vân Trường) HS lắng nghe câu hỏi trả lời a) Khi gặp lại Trương Phi: GV nhận xét và chốt ý. Nghe tin Trương Phi đang ở Cổ Thành, Quan 2. Tìm hiểu nhân vật Quan Công Công mừng rỡ, sai Tôn Càn vào báo tin. (Quan Vân Trường ) Gặp Trương Phi, Quan Công: “mừng rỡ vô Thái độ và hành động của Quan cùng”, “giao long đao”, “tế ngựa lại đón” Công khi gặp Trương Phi? HS lắng nghe câu hỏi trả lời  Tâm trạng vui sướng, hạnh phúc vì được GV nhận xét và chốt ý. gặp người thân. b) Khi bị Trương Phi chất vấn: Quan Công rơi vào cảnh “ tình ngay lý gian”, khó giải thích rõ ràng: “ Hiền đệ cớ sao thế, há quên nghĩa vườn đào ru? Ta làm sao mà bội nghĩa  kinh ngạc. Việc bị Trương Phi nghi ngờ đã đẩy Quan Công vào tình cảnh như thế Chuyện này em không biết, ta cũng khó nói. May nào? có hai chị ở đây, em đến mà hỏi  cầu cứu. + Tìm những câu văn thể hiện diễn Hiền đệ đừng nói vậy, oan uổng cho anh quá!  biến tâm trạng của Quan Công khi bị Thất vọng, oan ức.” Trương Phi chất vấn? Gọi Trương Phi là “hiền đệ”, “em”; lời lẽ HS lắng nghe câu hỏi trả lời GV nhận xét và chốt ý. mềm mỏng “em không biết, ta cũng không nói”; nhờ hai chị dâu giải thích hộ.  Xưng hô thân mật, lối xưng hô của những người anh em thân thiết. Cách xưng hô của Quan Công với  Quan Công dù bị Trương Phi tấn công và Trương Phi như thế nào? dồn ép nhưng vẫn điềm tĩnh và nhún nhường + Em có nhận xét gì về lời lẽ của Quan Công khi giải thích với Trương trong ứng xử với Trương Phi, giữ đúng vị thế Phi? và sự độ lượng của một người anh. * Khi giải oan: Cách cư xử của Quan Công khi bị Tác động của việc Sái Dương xuất hiện: đẩy Trương Phi hiểu lầm cho em suy nghĩ Quan Công vào thế khó dồn khó, hết lời biện gì về nhân vật này? minh nhưng đồng thời cũng mở ra lối thoát cho HS lắng nghe câu hỏi trả lời Quan Công: dùng hành động mở đường cho lời
GV nhận xét và chốt ý. lẽ minh oan. Chấp nhận lời thách thức để chứng minh lòng thực của mình. Diễn biến việc giải oan: “Quan Công chẳng nói Việc Sái Dương xuất hiện có ý nghĩa một lời, múa long đao xô lại; Chưa dứt một hồi, như thế nào trong việc giải quyết đầu Sái Dương đã lăn xuống đất”. mâu thuẫn giữa hai anh em? HS lắng nghe câu hỏi trả lời + Bắt lính thuật chuyện cho Trương Phi nghe: GV nhận xét và chốt ý. dùng lời lẽ để củng cố thêm cho hành động để Quan Công có chấp nhận lời thách thuyết phục Trương Phi. thức cùa Trương Phi không? Vì sao? Diễn biến việc “ tỏ lòng thực” của  Quan Công hành động dứt khoát, không chút Quan Công như thế nào? chần chừ khi chém Sái Dương với quyết tâm cao + Tại sao Quan Công còn phải bắt tên độ tỏ rõ sự trung thực của mình. Sự minh oan bắt lính thuật chuyện với Trương Phi? đầu từ hành động và sau đó mới là lí lẽ. Quan HS lắng nghe câu hỏi trả lời Công là người dũng cảm, bản lĩnh, độ lượng, từ tốn, khéo léo, khiêm nhường, biết xem xét sự việc GV nhận xét và chốt ý. trước khi hành động. Nhận xét chung về nhân vật Quan Công: Quan Công có tài năng, khí phách, quan trọng nhất là luôn giữ nghĩa tình huynh đệ và nghĩa của bậc tôi trung. Là một con người có tính cách điềm đạm, bình tĩnh, thông minh trong mọi tình huống, biết tận cụng thời cơ để biến từ thế bị động sang chủ động. Qua những việc trên, em có nhận xét 3. Ý nghĩa của hồi trống Cổ Thành chung gì về nhân vật Quan Công? Cô đúc, hàm súc: Hồi trống trong đoạn trích HS lắng nghe câu hỏi trả lời mang nhiều ý nghĩa: GV nhận xét và chốt ý. Hồi trống thách thức: Trương Phi nghi ngờ Quan Công phản bội, lệnh trong ba hồi trống 3. Tìm hiểu ý nghĩa của hồi trống phải chém đầu Sái Dương. Đây là hồi trống để Cổ Thành thử thách lòng trung thành của Quan Công, thử Chia lớp làm 4 nhóm lớn. Trong 4 nhóm lớn 2 bàn quay lại với nhau để thảo thách tài năng của Quan Công  Ngợi ca tính luận, trả lời cho câu hỏi sau: cương trực, dứt khoát của Trương Phi. Từ việc phân tích diễn biến sự việc của Quan Công và Trương Phi ở trên, em Hồi trống minh oan: Quan Công đã không
cảm nhận được hồi trống của Trương ngần ngại chấp nhận lời thách thức của Phi có những ý nghĩa nào? Trương Phi để khẳng định lòng trung thành của HS viết câu trả lời ra giấy. Đại diện nhóm lên trình bày sau 5 phút mình. Bản thân sự dũng cảm đó đã thể hiện thảo luận. được tấm lòng Quan Công, ngay khi chưa dứt Các nhóm khác bổ sung GV nhận xét, chốt ý một hồi trống, đầu Sái Dương đã rơi xuống đất  Ngợi ca khí phách, tài năng của Quan Công. Hồi trống đoàn tụ: Kết thúc hồi trống, Quan Công giết tướng giặc, nghi ngờ được hóa giải, anh em đoàn tụ  Ngợi ca tình nghĩa huynh đệ, ngợi ca tấm lòng trung nghĩa của các anh hùng.  Hồi trống thể hiện không khí hào hùng của chiến trận: là hồi trống thúc giục tinh thần chiến đấu, hồi trống ca ngợi tài đức của các anh hùng, hồi trống thể hiện niềm vui, khẳng định niềm tin và ngợi ca chiến thắng. 4. Nghệ thuật kể chuyện Nghệ thuật kể chuyện li kì, hấp dẫn với tình huống mâu thuẫn giàu kịch tính. Khắc hoạ đậm nét tính cách nhân vật qua ngoại hình, lời nói, hành động. Ngôn ngữ ngắn gọn, súc tích. 4. Tìm hiểu nghệ thuật kể chuyện III.TỔNG KẾT: Thông qua việc phân tích nhân vật với diễn biến chính của cốt truyện em có Ghi nhớ: SGK/trang 79 nhận xét gì về nghệ thuật của đoạn trích? GV gợi ý: + Cách kể chuyện như thế nào? + Tính cách nhân vật khắc họa như thế nào? + Ngôn ngữ kể chuyện ra sao?
HS lắng nghe câu hỏi trả lời GV nhận xét và chốt ý. HOẠT ĐỘNG 3: TỔNG KẾT HS đọc ghi nhớ SGK/ Trang 79 IV. CỦNG CỐ DẶN DÒ 1. Củng cố: Giao bài tập về nhà cho học sinh: Viết một đoạn văn ngắn trình bày cảm nhận của em về một trong hai nhân vật Trương Phi, Quan Công sau khi học đoạn trích Hồi trống Cổ Thành. 2.Dặn dò: Làm bài tập, học bài. Tìm hiểu trước bài “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ”. V.Rút kinh nghiệm: .............................................................................................................................. ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... .................