Giáo trình hình thành ứng dụng thống kê xuất nhập khẩu trong cơ chế phân định quyết toán p1

Chia sẻ: Dsadf Fasfas | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

61
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tình hình đầu tư trực tiếp nước ngoài thời gian qua Giai đoạn trước 1996: FDI liên tục gia tăng cả về số dự án và vốn đầu tư, đạt mức kỷ lục là 8,6 tỷ USD về tổng số vốn đăng ký vào năm 1996. Trong giai đoạn này tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt khoảng 50% một năm. Đầu tư trực tiếp nước ngoài đã tăng đáng kể từ mức 37 dự án với tổng số vốn đầu tư đăng ký 342 triệu USD năm 1988 lên 326...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Giáo trình hình thành ứng dụng thống kê xuất nhập khẩu trong cơ chế phân định quyết toán p1

Giáo trình hình thành ứng dụng thống kê xuất nhập khẩu trong cơ êi Më §Çu L chế phân định quyết toán ViÖt Nam xuÊt ph¸t tõ mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu, tr×nh ®é ph¸t triÓn, KTXH ë møc thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi níc kh¸c. Víi tèc ®é ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸c níc ph¸t triÓn, th× kho¶ng c¸ch kinh tÕ ngµy cµng d·n ra.V× vËy nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc ta trong nh÷ng n¨m tíi lµ vît qua t×nh tr¹ng cña mét níc nghÌo, n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n vµ tõng bíc héi nhËp vµo quü ®¹o kinh tÕ ThÕ Giíi. TÝnh tÊt yÕu cña XKTB víi h×nh thøc cao cña nã lµ h×nh thøc ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i. ViÖt Nam còng kh«ng n»m ngoµi trong luËt ®ã nhng vÊn ®Ò ®Æt ra lµ thu hót FDI nh thÕ nµo. Víi môc tiªu x©y dùng níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp vµ tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ víi môc tiªu l©u dµi lµ c¶i biÕn níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp … céng víi thùc hiÖn môc tiªu æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trong ®ã cã 1
viÖc n©ng cao GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi lªn hai lÇn nh ®¹i héi VII cña §¶ng ®· nªu ra. Muèn thùc hiÖn tèt ®iÒu ®ã cÇn ph¶i cã mét lîng vèn lín. Muèn cã lîng vèn lín cÇn ph¶i t¨ng cêng s¶n xuÊt vµ thùc hµnh tiÕt kiÖm. Nhng víi t×nh h×nh cña níc ta th× thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi còng còng lµ mét c¸ch tÝch luü vèn nhanh cã thÓ lµm ®îc. §Çu t níc ngoµi nãi chung vµ ®Çu t trùc tiÕp nãi riªng lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cã vÞ trÝ vai trß ngµy cµng quan träng, trë thµnh xu thÕ cña thêi ®¹i. §ã lµ kªnh chuyÓn giao c«ng nghÖ, thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o thªm viÖc lµm vµ thu nhËp, n©ng cao tay nghÒ cho ngêi lao ®éng, n¨ng lùc qu¶n lý, t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch Trªn c¬ së thùc tr¹ng cña ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, ta còng cÇn ph¶i chó ý tíi vÊn ®Ò tÝnh tiªu cùc cña ®Çu t TTNN. Còng kh«ng ph¶i lµ mét níc thô ®éng ®Ó mÊt dÇn vÞ thÕ mµ xem vèn §TNN lµ quan träng nhng vèn trong níc trong t¬ng lai ph¶i lµ chñ yÕu. NhËn thøc ®óng vÞ trÝ vai trß cña ®Çu t níc ngoµi lµ hÕt søc cÇn thiÕt. ChÝnh phñ còng ®· ban hµnh chÝnh s¸ch ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam. §ång thêi t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Chóng ta b»ng nh÷ng biÖn ph¸p m¹nh vÒ c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, kinh doanh ®Ó thu 2
hót ®Çu t níc ngoµi. Víi ph¬ng ch©m cña chóng ta lµ ®a thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ hîp t¸c ®Çu t níc ngoµi trªn c¬ së hai bªn cïng cã lîi vµ t«n träng lÉn nhau. B»ng nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn §TTTNN trong tæng thÓ chiÕn lîc ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng kinh tÕ lµ mét thµnh c«ng mµ ta mong ®îi. 3
Ch¬ng mét Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi I. XuÊt khÈu t b¶n: 1. Kh¸i niÖm xuÊt khÈu t b¶n: Trong thÕ kû XIX diÔn ra qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung T B¶n m¹nh mÏ. C¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· tÝch luü ®îc nh÷ng kho¶n TB khæng lå ®ã lµ tiÒn ®Ò cho xuÊt khÈu T B¶n vµ ®Õn giai ®o¹n chñ nghÜa ®éc quyÒn, xuÊt khÈu T B¶n lµ mét ®Æc ®iÓm næi bËt cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, vµ trë thµnh sù cÇn thiÕt cña chñ nghÜa T B¶n. §ã lµ v× T B¶n tµi chÝnh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®· xuÊt hiÖn c¸i gäi lµ "T B¶n thõa". Thõa so víi tû suÊt, lîi nhuËn sÏ cao h¬n. Trong lóc ë nhiÒu níc kinh tÕ l¹c hËu cÇn T B¶n ®Ó më mang kinh tÕ vµ ®æi míi kü thuËt, nhng cha tÝch luü T B¶n kÞp thêi. VËy thùc chÊt xuÊt khÈu T B¶n lµ ®em T B¶n ra níc ngoµi, nh»m chiÕm ®îc gi¸ trÞ thÆng d vµ c¸c nguån lîi kh¸c ®îc t¹o ra ë c¸c nguån lîi kh¸c ®îc t¹o ra ë c¸c níc nhËp khÈu T B¶n. 4
Ta ®· thÊy r»ng viÖc xuÊt khÈu T B¶n lµ "T B¶n thõa" xuÊt hiÖn trong c¸c níc tiªn tiÕn. Nhng thùc chÊt vÊn ®Ò ®ã lµ mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña mét hiÖn tîng kinh tÕ khi mµ qu¸ tr×nh tÝch luü vµ tËp trung ®· ®¹t ®Õn mét ®é nhÊt ®Þnh sÏ xuÊt hiÖn nhu cÇu ra níc ngoµi. §©y còng lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn søc s¶n xuÊt cña x· héi v¬n ra ThÕ Giíi, tho¸t khái khu©n khæ chËt hÑp cña quèc gia, h×nh thµnh quy m« s¶n xuÊt trªn ph¹m vi quèc tÕ. Theo Lª Nin "C¸c níc xuÊt khÈu T B¶n hÇu nh bao giê còng cã kh¶ n¨ng thu ®îc mét sè "lîi" nµo ®ã" [29,90]. ChÝnh ®Æc ®iÓm nµy lµ nh©n tè kÝch thÝch c¸c nhµ T B¶n cã tiÒm lùc h¬n trong viÖc thùc hiÖn ®Çu t ra níc ngoµi. Bëi v× khi mµ nÒn c«ng nghiÖp ®· ph¸t triÓn, ®Çu t trong níc kh«ng cßn cã lîi nhuËn cao n÷a. MÆt kh¸c c¸c níc l¹c hËu h¬n cã lîi thÕ vÒ ®Êt ®ai, nguyªn liÖu, tµi nguyªn nh©n c«ng l¹i ®a l¹i cho nhµ ®Çu t lîi nhuËn cao, æn ®Þnh, tin cËy vµ gi÷ vÞ trÝ ®éc quyÒn Theo Lª Nin " XuÊt khÈu t b¶n" lµ mét trong n¨m ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña chñ nghÜa ®Õ quèc, th«ng qua xuÊt khÈu t b¶n, c¸c níc t b¶n ph¸t triÓn thùc hiÖn viÖc bãc lét ®èi víi c¸c níc l¹c hËu vµ thêng lµ thuéc ®Þa cña nã: Nhng «ng kh«ng phñ nhËn vai trß cña nã. Trong thêi kú ®Çu cña chÝnh quyÒn X« ViÕt, Lª Nin chñ tr¬ng sö dông ®Çu t trùc tiÕp 5
níc ngoµi vµ khi ®a ra "ChÝnh s¸ch kinh tÕ míi" ®· nãi r»ng nh÷ng ngêi céng s¶n ph¶i biÕt lîi dông nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt cña chñ nghÜa T B¶n th«ng qua h×nh thøc kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt cña chñ nghÜa T B¶n th«ng qua h×nh thøc " Chñ nghÜa T B¶n nhµ níc" ®· nãi r»ng nh÷ng ngêi céng s¶n ph¶i biÕt lîi dông nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt cña chñ nghÜa t b¶n th«ng qua h×nh thøc "chñ nghÜa t b¶n nhµ níc". Theo quan ®iÓm nµy nhiÒu níc ®· "chÊp nhËn phÇn nµo sù bãc lét cña chñ nghi· t b¶n ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, nh thÕ cã thÓ cßn nhanh h¬n lµ sù vËn ®éng tù th©n cña mçi níc. Tuy nhiªn viÖc "xuÊt khÈu t b¶n" ph¶i tu©n theo ph¸p luËt cña c¸c níc ®Õ quèc v× hä cã søc m¹nh kinh tÕ, cßn ngµy nay th× tu©n theo p¸hp luËt, sù ®iÒu hµnh cña mçi quèc gia nhËn ®Çu t. 2. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu t b¶n. Gåm c ã hai h×nh thøc chÝnh: XuÊt khÈu t b¶n cho vay: lµ h×nh thøc cho chÝnh phñ hoÆc do t nh©n vay nh»m thu ®îc tû suÊt cao. XuÊt khÈu t b¶n ho¹t ®éng: lµ ®em t b¶n ra níc ngoµi, më mang xÝ nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ hµng ho¸, trong ®ã cã gi¸ trÞ thÆng d t¹i níc nhËp khÈu. 6
§Çu t ho¹t ®éng gåm cã ®Çu t trùc tiÕp vµ ®Çu t gi¸n tiÕp. §Çu t trùc tiÕp: lµ ®Çu t chñ yÕu mµ chñ ®Çu t níc ngaßi ®Çu t toµn bé hay phÇn ®ñ lín vèn ®Çu t cña c¸c dù ¸n nh»m dµnh quyÒn ®iªï hµnh h¹¬c tham gia ®iÒu hµnh c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hoÆc kinh doanh dÞch vô, th¬ng m¹i. §Çu t gi¸n tiÕp lµ h×nh thøc ®Çu t quan träng, trong ®ã chñ ®Çu t níc ngoµi ®Çu t b»ng h×nh thøc mua cæ phÇn cña c¸c C«ng ty së t¹i (ë møc khèng chÕ nhÊt ®Þnh) ®Ó thu lîi nhuËn mµ kh«ng tham gia ®iÒu hµnh trùc tiÕp ®èi tîng mµ hä bá vèn ®Çu t. Vèn nµy ®îc tr¶ b»ng tiÒn gèc lÉn lîi tøc díi h×nh thøc tiÒn tÖ hay díi h×nh thøc hµng ho¸. Cßn ®èi víi h×nh thøc xuÊt khÈu cho vay th× cã xuÊt khÈu t b¶n cho vay dµi h¹n vµ xuÊt khÈu t b¶n cho vay ng¾n h¹n. Gèm cã. Thø nhÊt: XuÊt khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng nghÖ tõ c¸c níc ph¸t triÓn sang c¸c níc nhËn ®Çu t. Thø hai: XuÊt khÈu trùc tiÕp, gäi lµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã 3 d¹ng. 7
+ Níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®Çu t vµo c¸c níc c«ng nghiÖp tp + Nowcs c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®Çu t vµo níc c«ng nghiÖp kÐm ph¸t triÓn + §Çu t gi÷a c¸c níc kÐm ph¸t triÓn II. Kh¸i niÖm vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi. 1. Kh¸i niÖm vèn ®Çu t. Ho¹t ®éng ®Çu t lµ qu¸ tr×nh huy ®éng vµ sö dông mäi nguån vèn phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh nh»m s¶n xuÊt s¶n phÈm hay cung cÊp dÞch vô ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng c¸ nh©n vµ x· héi. Nguån vèn ®Çu t cã thÓ lµ nh÷ng tµi s¶n hµng ho¸ nh tiÒn vèn, ®Êt ®ai, nhµ cöa, m¸y mãc, thiÕt bÞ, hµng ho¸ hoÆc tµi s¶n v« h×nh nh b»ng s¸ng chÕ, ph¸t minh, nh·n hiÖu hµng ho¸, bÝ quyÕt kü thuËt, uy tÝn kinh doanh, bÝ quyÕt th¬ng m¹i C¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®Çu t b»ng cæ phÇn, tr¸i phiÕu, c¸c quyÒn së h÷u kh¸c nh quyÒn thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc c¸c quyÒn cã gi¸ trÞ vÒ mÆt kinh tÕ nh c¸c quyÒn th¨m dß, khai th¸c, sö dông nguån thiªn nhiªn. 8
Thêi kú ®Çu thÕ kû XX, theo quan ®iÓm cña LªNin th× lo¹i sö dông vèn mét c¸ch ¸p ®Æt díi d¹ng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vÒ thùc chÊt lµ kho¶n chi phÝ mµ c¸c níc t b¶n bá ra ®Ó cñng cè ®Þa vÞ trong chiÕn h÷u thuéc ®Þa vµ cuèi cïng lµ nh»m ®¹t ®îc lîi nhô©n cao h¬n. Theo ph©n tÝch ®¸nh gi¸ cña LªNin th× sù ph¸t triÓn cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lu«n g¾n víi lÞch sö ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t banr. XuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi cña thÕ giíi lóc bÊy giê mµ Lªnin cho r»ng lo¹i vèn ®îc sö dông díi s¹ng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ c«ng cô bãc lét, lµ h×nh thøc chiÕm ®o¹t cña chñ nghÜa t b¶n. Vµ theo quan niÖm cñaR.Nurkse quan niÖm, dï "®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi tríc hÕt phôc vô cho lîi Ých cña c¸c níc c«ng nghiÖp xuÊt vèn chø cha ph¶i níc nhËn vèn"{32, 26} tuy nhiªn lµ nh©n tè quan träng, lµ gi¶i ph¸p tÝch cùc ®Ó cho nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn cã thÓ "v¬n tíi thÞ trêng míi". MÆc dï, ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ nguån cung cÊp mét lîng vèn ®¸ng kÓ cho c«ng nghiÖp ho¸, cho t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng thu nhËp . lµm ph¸ vì sù khÐp kÝn cña vßng luÈn quÈn, nhng nã kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ mµ nã chØ ph¸t huy t¸c dông khi kh¶ n¨ng tÝch luü vèn b»ng con ®êng tiÕt kiÖm néi bé cña mét níc ®¹t tíi møc nhÊt ®Þnh. Còng nh R.Nurkes, quan ®iÓm cña A. Samuelson coi vèn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®¶m b¶o cho ho¹t 9
®éng cã n¨ng suÊt cao, hay nãi c¸ch kh¸c, vèn lµ yÕu tè cã søc m¹nh nhÊt cã thÓ lµm cho "vßng luÈn quÈn" dÔ bÞ ph¸ vì. Theo quan ®iÓm cña hai «ng nhÊn m¹nh, ®a sè c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Òu thiÕu vèn, møc thu nhËp thÊp, chØ ®ñ sèng ë møc tèi thiÓu, do ®ã kh¶ n¨ng tÝch luü h¹n chÕ vµ ®Ó "tÝch luü vèn cÇn ph¶i hy sinh tiªu dïng trong nhiÒu thËp kû". V× vËy A.Samuelson ®Æt vÊn ®Ò: §èi víi níc nghÌo, nÕu cã nhiÒu trë ng¹i nh vËy nh vËy ®èi víi viÖc cÊm thµnh t b¶n do nguån tµi chÝnh trong níc, t¹i sao kh«ng dùa nhiÒu h¬n vµo nh÷ng nguån vèn níc ngoµi? 2. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) a. Kh¸i niÖm VÒ mÆt kinh tÕ: FDI lµ mét h×nh thøc ®Çu t quèc tÕ ®Æc trng bëi qu¸ tr×nh di chuyÓn t b¶n tõ níc nµy qua níc kh¸c. FDI ®îc hiÓu lµ ho¹t ®éng kinh doanh, mét d¹ng kinh doanh quan hÖ kinh tÕ cã quan hÖ quèc tÕ. VÒ ®Çu t quèc tÕ lµ nh÷ng ph¬ng thøc ®Çu t vèn, t s¶n ë níc ngoµi ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô víi môc ®Ých t×m kiÕm lîi nhuËn vµ nh÷ng môc tiªu kinh tÕ, x· héi nhÊt ®Þnh. VÒ mÆt nhËn thøc: Nh©n tè níc ngoµi ë ®©y kh«ng chØ thÓ hiÖn ë sù kh¸c biÖt ë sù kh¸c biÖt quèc tÞch hoÆc vÒ l·nh 10