Luận án Tiến sĩ Khoa học chính trị: Bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học của học viên đào tạo giảng viên ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay

Chia sẻ: Na Na | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:233

Thêm vào BST

Báo xấu

124
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận giải làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn, đề xuất những giải pháp cơ bản thực hiện tốt bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Khoa học chính trị: Bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học của học viên đào tạo giảng viên ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay

BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN TƯỢNG BåI D¦ìNG N¡NG LùC NGHI£N CøU KHOA HäC CñA HäC VI£N §µO T¹O GI¶NG VI£N ë C¸C HäC VIÖN, TR¦êNG SÜ QUAN QU¢N §éI GIAI §O¹N HiÖN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ
HÀ NỘI 2016 BỘ QUỐC PHÒNG HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ NGUYỄN VĂN TƯỢNG BåI D¦ìNG N¡NG LùC NGHI£N CøU KHOA HäC CñA HäC VI£N §µO T¹O GI¶NG VI£N ë C¸C HäC VIÖN, TR¦êNG SÜ QUAN QU¢N §éI GIAI §O¹N HiÖN NAY Chuyên ngành: Xây dựng Đảng và Chính quyền Nhà nước Mã số : 62 31 02 03 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. PGS,TS Tô Xuân Sinh
2. PGS,TS Nguyễn Phương Đông HÀ NỘI 2016 L Ờ I CAM ĐOAN T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu, kÕt qu¶ nªu trong luËn ¸n lµ trung thùc, cã nguån gèc, xuÊt xø râ rµng. TÁC GIẢ LUẬN ÁN Nguyễn Văn Tượng
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Chữ viết đầy đủ Chữ viết tắt 1 Chính trị quốc gia CTQG 2 Công tác đảng, công tác chính CTĐ, CTCT trị 3 Đào tạo giảng viên ĐTGV 4 Giáo dục Đào tạo GD ĐT 5 Hà Nội H 6 Khoa học công nghệ KH CN 7 Khoa học xã hội nhân văn KHXHNV 8 Nhà xuất bản Nxb 9 Nghiên cứu khoa học NCKH 10 Quân đội nhân dân QĐND 11 Quân uỷ Trung ương QUTƯ 12 Trang Tr. 13 Xã hội chủ nghĩa XHCN
MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU 5 TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 11 Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC 24 NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA HỌC VIÊN ĐÀO TẠO GIẢNG VIÊN Ở CÁC HỌC VIỆN, TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI 1.1. Học viên đào tạo giảng viên và năng lực nghiên cứu khoa học 24 của học viên đào tạo giảng viên ở các học viện, trường sĩ quan quân đội 1.2. Quan niệm, vai trò, những vấn đề có tính nguyên tắc và tiêu 43 chí đánh giá bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học của học viên đào tạo giảng viên ở các học viên, trường sĩ quan quân đội Chương THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN VÀ NHỮNG KINH 65 2 NGHIỆM BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA HỌC VIÊN ĐÀO TẠO GIẢNG VIÊN Ở CÁC HỌC VIỆN, TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI 2.1. Thực trạng bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học của 65 học viên đào tạo giảng viên ở các học viện, trường sĩ quan quân đội 2.2. Nguyên nhân và những kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực 81 nghiên cứu khoa học của học viên đào tạo giảng viên ở các học viện, trường sĩ quan quân đội Chương YẾU TỐ TÁC ĐỘNG, YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP 98 3 CƠ BẢN BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA HỌC VIÊN ĐÀO TẠO GIẢNG VIÊN Ở CÁC HỌC VIỆN, TRƯỜNG SĨ QUAN QUÂN ĐỘI GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 3.1. Yếu tố tác động và yêu cầu bồi dưỡng năng lực nghiên cứu 98 khoa học của học viên đào tạo giảng viên ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay 3.2. Những giải pháp cơ bản thực hiện tốt bồi dưỡng năng lực 106 nghiên cứu khoa học của học viên đào tạo giảng viên ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay
KẾT LUẬN 155 DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ ĐƯỢC 157 CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 158 PHỤ LỤC 174
5 MỞ ĐẦU 1. Giới thiệu khái quát về luận án Để thực hiện công trình “Bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học của học viên đào tạo giảng viên ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay” nghiên cứu sinh đã giành nhiều thời gian, công sức, trí tuệ trong nhiều năm công tác, đặc biệt là hơn 10 năm làm giảng viên giảng dạy ở Học viện Chính trị, Trường Sĩ quan Chính trị, trực tiếp hướng dẫn học viên NCKH, làm khoá luận tốt nghiệp. Đồng thời, nghiên cứu sinh còn đầu tư nghiên cứu, phân tích hệ thống các tư liệu, tài liệu, số liệu và tham khảo kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học, các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của Đảng, Nhà nước, Quân đội, Bộ Giáo dục Đào tạo, báo cáo tổng kết của các cơ quan, đơn vị trong và ngoài quân đội có liên quan đến NCKH, năng lực NCKH, bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên, sinh viên, trong và ngoài quân đội. Nghiên cứu sinh nhận thấy, đề tài có ý nghĩa to lớn, trực tiếp nâng cao chất lượng GD ĐT, góp phần bồi dưỡng kiến thức, năng lực của đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viên, nâng cao vị thế, uy tín của các học viện, trường sĩ quan quân đội. Vì vậy, trong luận văn thạc sĩ chuyên ngành Xây dựng Đảng và Chính quyền Nhà nước (năm 2010); cũng như các bài tham luận hội thảo, bài báo khoa học của nghiên cứu sinh đã đăng trên các tạp chí trong và ngoài quân đội đều xoay quanh vấn đề năng lực NCKH, bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV trong các nhà trường quân đội. ̀ ải quyết tốt nội dung cơ bản của vân đê nghiên c Đê gi ́ ̀ ưu. Trong ́ ̣ ̣ ́ ́ ̉ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ưỡng năng lực NCKH pham vi luân an, tac gia chi tâp trung vao vân đê bôi d
6 của học viên ĐTGV trong các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay. Kêt câu luân an gôm: m ́ ́ ̣ ́ ̀ ở đầu; 3 chương (6 tiết); kết luận; danh mục các công trình của tác giả đã công bố có liên quan đến đề tài luận án; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. Vơi dung l ́ ượng 3 chương (6 tiết), ̉ ̉ ̀ ược triên khai đây đu c đam bao cho công trinh đ ̉ ̀ ̉ ơ sở ly luân va th ́ ̣ ̀ ực tiên, t ̃ ư ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ững giai phap chu yêu nhăm bôi d đo xac đinh yêu câu va nh ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV trong các nhà trường quân đội hiện nay. 2. Lý do chọn đề tài luận án Bồi dưỡng năng lực NCKH cho học viên, sinh viên là một trong những nội dung quan trọng trong chương trình đào tạo của các học viện, trường đại học, cao đẳng nhằm bổ sung, củng cố, phát triển tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng, khả năng sáng tạo trong nhận thức và rèn luyện năng lực tư duy khoa học cho học viên, sinh viên, góp phần nâng cao chất lượng GD ĐT và NCKH, đáp ứng mô hình, mục tiêu đào tạo của nhà trường, làm cơ sở cho học viên, sinh viên sau khi ra trường có đủ khả năng tham gia các hoạt động khoa học, thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Các học viện, trường sĩ quan quân đội là những cơ sở GD ĐT và NCKH, có vị trí, vai trò quan trọng đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng, đào tạo cán bộ, nghiên cứu, phát triển, ứng dụng khoa học của quân đội và quốc gia. Hiện nay, bồi dưỡng năng lực NCKH cho cán bộ, giảng viên, học viên đã trở thành một trong những nhiệm vụ chính trị trung tâm của các học viện, trường sĩ quan quân đội, hoạt động này góp phần nâng cao chất lượng GD ĐT; làm sáng tỏ những vấn đề lý luận, thực tiễn của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội; nghiên cứu, phát triển lý luận; đấu tranh, chống tư tưởng sai trái, thù địch, bảo vệ trận địa tư tưởng của Đảng; làm cơ sở nâng cao tri thức cho cán bộ, giảng viên, học viên.
7 Học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội là một bộ phận học viên trong các nhà trường quân đội, có vai trò rất quan trọng đối với hoạt động GD ĐT và NCKH, lực lượng này sau khi ra trường sẽ trở thành giảng viên, cán bộ khoa học, cán bộ quản lý học viên ở các học viện, nhà trường quân đội, là người trực tiếp giảng dạy, NCKH, hướng dẫn học viên NCKH và cơ bản sẽ là lực lượng chủ yếu trong đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ sau này. Quán triệt quan điểm của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện hệ thống giáo dục và phát triển KH CN, Nghị quyết số 20 NQ TW, ngày 01/11/2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá XI) về “Phát triển khoa học, công nghệ phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế”; Nghị quyết số 29, ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khoá XI) về: “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo…”; Nghị quyết số 791 NQ QUTW, ngày 30/12/2012 của Quân uỷ Trung ương về “Lãnh đạo công tác khoa học, công nghệ và môi trường trong Quân đội đến năm 2020 và những năm tiếp theo”; Thông tư số 19 TT/BGD ĐT ngày 01/6 /2012 của Bộ Giáo dục Đào tạo về NCKH của sinh viên trong các cơ sở đào tạo... Các học viện, trường sĩ quan quân đội đã đẩy mạnh công tác lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng hoạt động NCKH và bồi dưỡng năng lực NCKH cho các đối tượng học viên. Vì vậy, hoạt động NCKH ở các học viện, trường sĩ quan quân đội được nâng lên, nhiều công trình NCKH của học viên đạt giải cao trong hoạt động NCKH, của quân đội, quốc gia và được ứng dụng vào quá trình xây dựng, sắn sàng chiến đấu, huấn luyện của quân đội, đặc biệt là nâng cao chất lượng GD ĐT của các nhà trường quân đội. Tuy nhiên, năng lực NCKH và hoạt động bồi dưỡng năng
8 lực NCKH của học viên còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, như lúng túng trong lựa chọn vấn đề nghiên cứu; chưa biết cách tổ chức triển khai nghiên cứu và sử dụng các phương pháp NCKH; chưa thành thạo trong xử lý thông tin; hoạt động bồi dưỡng năng lực NCKH cho học viên nói chung và học viên ĐTGV nói riêng chưa được tiến hành thường xuyên; thiếu những nội dung chuyên biệt; hình thức chưa đa dạng. Để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, nhiệm vụ của quân đội, nhiệm vụ GD ĐT, NCKH và yêu cầu ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội trong tình hình mới, tác giả đã chọn vấn đề: “Bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học của học viên đào tạo giảng viên ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay” là vấn đề có ý nghĩa thiết thực cả về lý luận và thực tiễn. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu Luận giải làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn, đề xuất những giải pháp cơ bản thực hiện tốt bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay. * Nhiệm vụ nghiên cứu Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Luận giải làm rõ những vấn đề cơ bản về năng lực NCKH và thực hiện tốt bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. Đánh giá đúng thực trạng bồi dưỡng năng lực NCKH của học viện ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội hiện nay.
9 Đề xuất những giải pháp cơ bản thực hiện tốt bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu Bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội là đối tượng nghiên cứu của luận án. * Phạm vi nghiên cứu Luận án tập trung nghiên cứu lý luận, thực trạng, giải pháp thực hiện tốt bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. Đối tượng điều tra bằng phiếu trưng cầu ý kiến, chủ yếu là học viên ĐTGV; giảng viên, cán bộ khoa học, cán bộ quản lý GD ĐT và quản lý khoa học; đội ngũ cán bộ đơn vị quản lý học viên; đồng thời kết hợp thu thập tài liệu về hoạt động NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan đóng quân ở khu vực miền Bắc Việt Nam. Số liệu phục vụ cho luận án được giới hạn từ năm 2010 đến nay. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu * Cơ sở lý luận, thực tiễn Cơ sở lý luận của đề tài Quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam; Nghị quyết của Quân uỷ Trung ương về GD ĐT, phát triển KH CN, xây dựng đội ngũ giảng viên. Cơ sở thực tiễn của đề tài
10 Toàn bộ hoạt động GD ĐT và NCKH của các học viện, trường sĩ quan quân đội; hoạt động NCKH và bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội là cơ sở thực tiễn của luận án. Kết quả điều tra, khảo sát của tác giả dựa trên cơ sở thực tiễn đó để tác giả luận giải làm rõ nội dung của luận án. * Phương pháp nghiên cứu Luận án vận dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học chuyên ngành và liên ngành; chú trọng phương pháp nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, trong đó tập trung vào một số phương pháp cơ bản như phân tích, tổng hợp, lôgic, lịch sử, điều tra, khảo sát thực tiễn, so sánh và phương pháp chuyên gia để luận giải làm rõ nội dung của luận án. 6. Những đóng góp mới của luận án Xây dựng khái niệm năng lực NCKH và bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. Từ thực tiễn rút ra những kinh nghiệm bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV các học viện, trường sĩ quan quân đội. Đề xuất một số nội dung, biện pháp bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay. 7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần quan trọng làm sáng tỏ những vấn đề cơ bản về lý luận, thực tiễn năng lực NCKH; bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. Trên cơ sở đó giúp cho các cấp uỷ, cán bộ chủ trì, đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học, cán bộ quản lý học viên ở các học viện, trường sĩ quan
11 quân đội định hướng cho hoạt động bồi dưỡng năng lực NCKH của học viên ĐTGV ở các học viện, trường sĩ quan quân đội giai đoạn hiện nay. Luận án còn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy, học tập, NCKH ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. 8. Kết cấu của luận án Luận án được kết cấu gồm: phần mở đầu, tổng quan vấn đề nghiên cứu, 3 chương (6 tiết), kết luận và kiến nghị, danh mục công trình khoa học của tác giả đã được công bố liên quan đến đề tài, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐỀN ĐỀ TÀI 1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài liên quan đến đề tài * Các công trình, nhóm công trình khoa học ở Trung Quốc
12 Giáo trình “Công tác đảng, công tác chính trị trong học viện, nhà trường Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc trong thời kỳ đổi mới” [55], do Nxb, Đại học Quốc phòng Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc, phần II cuốn sách cho rằng: Quân uỷ Trung ương và Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc rất quan tâm, coi công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đặc biệt là bồi dưỡng năng lực công tác và coi hoạt động này là một trong những nhiệm vụ chiến lược lâu dài, có ý nghĩa quyết định đến việc xây dựng quân đội cách mạng hoá, hiện đại hoá và chính quy hoá. Các tác giả cho rằng, nội dung bồi dưỡng cán bộ phải toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, cả về chính trị, quân sự, khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật, kinh nghiệm thực tiễn. Đồng thời, chỉ rõ hình thức, phương pháp bồi dưỡng cơ bản là kết hợp chặt chẽ giữa đào tạo, bồi dưỡng tại nhà trường với bồi dưỡng ở đơn vị; khuyến khích, động viên cán bộ tự nghiên cứu, học tập. Về nội dung chú trọng bồi dưỡng năng lực sáng tạo, năng lực rèn luyện, năng lực thực hành của cán bộ trong thực tiễn và yêu cầu rõ: “Tăng cường bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho cán bộ là yêu cầu bức thiết của xây dựng “Bốn hoá” và hiện đại hoá quân đội”, “ Quân uỷ Trung ương cần phải đưa nhiệm vụ giáo dục huấn luyện cán bộ lên vị trí chiến lược, đảng uỷ các cấp phải coi trọng giáo dục, bồi dưỡng cán bộ” [55, tr. 336]. Trong cuốn “Điều lệ Công tác đảng, công tác chính trị Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc” [48], do Phòng Biên tập sách quốc tế, Nxb. Quân đội nhân dân Việt Nam phát hành. Sách chỉ rõ vị trí, vai trò, trách nhiệm, phẩm chất, năng lực của người chính uỷ, chính trị viên, trong đó, có bàn về bồi dưỡng năng lực nghiên cứu cho cán bộ, học viên trong nhà trường Quân giải phóng nhân dân Trung Quốc.
13 Hiện nay, theo phương châm “Hướng về hiện đại hoá, hướng ra thế giới, hướng tới tương lai”, Trung Quốc đang đầu tư trọng điểm cho công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học, thu hút một lực lượng hùng hậu các nhà khoa học vào hoạt động này, chính phủ đã duyệt chi ngân sách hàng trăm tỉ USD/năm để hỗ trợ các đề tài khoa học, vươn lên thành nước có mức đầu tư cho NCKH lớn thứ 2 trên thế giới. * Các công trình, nhóm công trình khoa học ở Liên bang Nga Hiện nay, Quân đội và Hải quân Nga việc đẩy mạnh hoạt động NCKH trong hệ thống nhà trường quân sự được nhiều tác giả đề cập như: Tác giả Mark Galeotti với công trình nghiên cứu Cải tổ quân đội Nga, đăng tải trên Tạp chí“Jannes Intelligence Review”[96]. Trong đó, Mark Galeotti đã phân tích chủ trương sắp xếp lại hệ thống nhà trường quân sự và nâng cao chất lượng đào tạo, NCKH ở các học viện, trường sĩ quan. Theo tác giả, Nga đã quyết tâm cải tổ hệ thống các trường quân sự bằng cách thu hẹp quy mô, số lượng để tập trung nâng cao chất lượng đào tạo. Theo kết quả nghiên cứu của Mark Galeotti, Chính phủ Nga đã thông qua Chương trình Liên bang về “Cải cách hệ thống đào tạo quân sự ở Liên bang Nga đến năm 2010” [96, tr.76]. Việc thử nghiệm đào tạo sĩ quan, giảng viên chính quy từ số sinh viên trong các trường đại học, cao đẳng dân sự được bắt đầu, hứa hẹn trở thành nguồn nhân lực bổ sung quan trọng cho các đơn vị cơ sở và các học viện, nhà trường quân đội ở Nga. Các cơ sở đào tạo quân sự của Nga ngày càng khẳng định uy tín của mình với việc thu hút 58.000 quân nhân và 70.000 nhân viên dân sự. Gần 18.000 giảng viên trình độ cao, trong đó có gần 1.900 tiến sĩ và hơn 10.000 phó tiến sĩ khoa học, chiếm hơn 70% cán bộ khoa học của Bộ Quốc phòng. Lực lượng này đang tích cực nghiên cứu các loại vũ khí và kĩ thuật
14 quân sự mới, trực tiếp đào tạo trên 90.000 học viên quân sự và tiến hành bồi dưỡng nâng cao trình độ cho hơn 13.000 sĩ quan [96, tr. 98]. Tác giả V.V Gierepsov, trong bài “Về những phương hướng có thể phát triển lực lượng vũ trang Nga”, đăng trên Tạp chí “Tư tưởng quân sự” Nga [56], đã chỉ rõ: “Cộng hoà liên bang Nga tiếp tục tiến hành hiện đại hoá các lực lượng vũ trang từ việc hiện đại hoá con người. Theo tác giả, một nội dung cơ bản trong Học thuyết quân sự mới của Nga là phát triển lực lượng nhân tài quân sự trong thế kỷ XXI, đặc biệt là lực lượng ở các viện nghiên cứu, giảng viên trong các nhà trường quân sự và chất lượng GD ĐT và NCKH ở đó” [56, tr. 32], . Bởi lực lượng này là khâu đột phá trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học để giúp Nga thoát khỏi nguy cơ tụt hậu về nền khoa học kỹ thuật quân sự so với một số cường quốc trên thế giới. Các công trình nghiên cứu ở Trung Quốc, Cộng hoà Liên Bang Nga trên đây đều khẳng định vai trò của hoạt động NCKH trong các học viện, trường sĩ quan, đặc biệt là bồi dưỡng năng lực công tác của đội ngũ cán bộ, giảng viên, học viên trong các trường quân sự luôn được coi là hoạt động cần thiết, quan trọng nhằm thực hiện các mục tiêu phát triển, hiện đại hoá quân đội của mỗi nước. Tuy nhiên, chưa có công trình khoa học của các tác giả nước ngoài nào đề cập một cách độc lập, chuyên sâu về năng lực NCKH và bồi dưỡng năng lực NCKH của đội ngũ học viên ĐTGV. 2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước liên quan đến đề tài * Các công trình nghiên cứu liên quan đến năng lực nghiên cứu khoa học Bàn vền hoạt động NCKH có một số tác giả đã viết giáo trình, sách tham khảo, chuyên khảo về hoạt động này như sách: “Phương pháp luận nghiên cứu khoa học”, do Vũ Cao Đàm chủ biên [34], sách gồm 207 trang giới
15 thiệu các vấn đề cơ bản về phương pháp luận NCKH. Tác giả khẳng định: NCKH là hoạt động trí tuệ sáng tạo của các nhà khoa học, nhằm nhận thức thế giới, tạo ra hệ thống tri thức có giá trị và ứng dụng chúng vào việc cải tạo thế giới khách quan. Đồng thời, tác giả phân loại NCKH theo chức năng gồm có nghiên cứu mô tả; nghiên cứu giải thích; nghiên cứu giải pháp; nghiên cứu dự báo. Phân loại theo các giai đoạn nghiên cứu gồm nghiên cứu cơ bản; nghiên cứu ứng dụng; nghiên cứu triển khai. Tác giả chỉ rõ đặc điểm sản phẩm NCKH và một số sản phẩm NCKH là thông tin bất kể khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, hay KH CN. Đề tài“Nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học của học viên Hệ Đào tạo sau đại học ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay” [8], do Thạc sĩ Dương Quang Bích làm chủ nhiệm, đã đề cập đến nâng cao chất lượng NCKH của học viên đào tạo sau đại học và học viên đào tạo chính trị viên ở Học viện Chính trị quân sự, rút ra những kinh nghiệm, đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng NCKH cho học viên sau đại học. Các tác giả nhấn mạnh: “Hoạt động nghiên cứu khoa học của học viên bậc đào tạo sau đại học là một nhiệm vụ chủ yếu gắn liền với hoạt động giáo dục đào tạo. Chất lượng, hiệu quả nghiên cứu khoa học của học viên đào tạo sau đại học trực tiếp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, đồng thời góp phần vào sự phát triển của công tác khoa học của Hệ và của Học viện” [8, tr. 03]. Tác giả đã đưa ra một số cơ sở lý luận về việc nâng cao chất lượng NCKH của học viên Hệ Đào tạo sau đại học, Học viện Chính trị quân sự, cung cấp một số vấn đề thực tiễn về hoạt động NCKH của học viên ở Hệ Đào tạo sau đại học... Đề tài “Nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học cho học viên đào tạo cán bộ chính trị cấp phân đội ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay ”
16 [115], do Thạc sĩ Nguyễn Văn Phúc làm chủ nhiệm, nghiệm thu năm 2008. Các tác giả đã luận giải về đặc điểm NCKH, tiêu chí đánh giá chất lượng, đánh giá thực trạng, xác định nguyên nhân, rút ra những kinh nghiệm nâng cao chất lượng NCKH của học viên đào tạo chính trị viên tại cơ sở 2, Học viện Chính trị quân sự hiện nay. Xác định những yếu tố tác động, phương hướng, yêu cầu, đề xuất một số giải pháp cơ bản, cấp thiết để nâng cao chất lượng NCKH cho học viên đào tạo chính trị viên tại Học viện Chính trị quân sự. Trong phần thực trạng đề tài đánh giá: “Nhận thức của một số lãnh đạo, chỉ huy, cán bộ, giảng viên, học viên về vị trí tầm quan trọng và nhiệm vụ, nội dung hoạt động khoa học của học viên có mặt chưa đầy đủ...Chưa chủ động tổ chức các buổi bồi dưỡng năng lực và phương pháp NCKH cho học viên ở đơn vị, nội dung bồi dưỡng chưa toàn diện và sâu sắc, đối tượng bồi dưỡng còn dàn đều, hình thức, biện pháp bồi dưỡng chưa phong phú…do đó năng lực NCKH của học viên còn nhiều hạn chế...” [115, tr. 42]. Bài báo khoa học của tác giả Lê Văn Làm “Nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học của học viên đào tạo chính trị viên ở Học viện Chính trị quân sự hiện nay”, Tạp chí Giáo dục lý luận chính trị quân sự [82]. Sau khi khẳng định tính tất yếu phải nâng cao chất lượng NCKH của học viên nói chung và học viên đào tạo chính trị viên nói riêng trong nhà trường quân đội tác giả chỉ rõ: “Chất lượng công trình khoa học của học viên còn hạn chế. Tình trạng trùng lặp đối tượng, phạm vi nghiên cứu và kết cấu lôgíc đề tài vẫn là phổ biến. Nhiều đề tài, chuyên đề có nội dung sao chép của các công trình đã công bố. Từ thực trạng ấy, việc quan tâm hơn nữa đến nâng cao chất lượng NCKH của học viên là thực sự cần thiết để đáp ứng
17 được mô hình, mục tiêu, yêu cầu đào tạo chính trị viên hiện nay” [82, tr. 64]. Bài báo khoa học của tác giả Nguyễn Phương Đông, “ Gắn kết nghiên cứu khoa học với đào tạo tiến sĩ ở Học viện Chính trị” [49], đăng trên Tạp chí Giáo dục lý luận chính trị quân sự, số 116 /2009. Tác giả đã tiếp cận và lý giải khá sâu sắc về mối quan hệ biện chứng gi ữa NCKH với đào tạo tiến sĩ ở Học viện Chính trị và khẳng định: “Chất lượng của hai hoạt động này có quan hệ gắn bó mật thiết với nhau, trong đó chất lượng NCKH có vai trò trực tiếp nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo” [49, tr. 45]. Để gắn kết NCKH với đào tạo tiến sĩ ở Học viện trong giai đoạn tới, theo tác giả cần nâng cao trình độ, khả năng và phương pháp NCKH của đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học và nghiên cứu sinh, tăng hàm lượng khoa học vào hoạt động giảng dạy, tổ chức tốt NCKH của nghiên cứu sinh; tăng cường liên kết trong đào tạo tiến sĩ và NCKH giữa Học viện với các cơ sở đào tạo trong và ngoài quân đội... Những nội dung trong bài báo có giá trị để nghiên cứu sinh nghiên cứu luận giải mối quan hệ giữa NCKH với GD ĐT ở các học viện, trường sĩ quan quân đội. Bài “Nâng cao hiệu quả kết n ối ti ềm lực nghiên cứu khoa học kỹ thuật công nghệ quân sự” [106], của Thiếu t ướng, PGS, TS Đoàn Hùng Minh, Tổng cục Công nghiệp quốc phòng, đăng trên Tạp chí Quốc phòng toàn dân. Tác giả khẳng định, hoạt động NCKH có vai trò quan trọng đối với việc đảm bảo vũ khí, trang bị kỹ thuật của l ực l ượng vũ trang và đáp ứng nhu cầu dân sinh, vì vậy, cần tạo ra những chuyển bi ến đột phá trong ứng dụng của ho ạt động NCKH quân sự huy động và kết nối nguồn lực khoa học ở cả trong và ngoài quân đội. Trong quá trình phân