Luận án tiến sĩ Kinh tế: Năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng

Chia sẻ: Huc Ninh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:238

Thêm vào BST

Báo xấu

39
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án được nghiên cứu với mục tiêu nhằm đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng; Từ đó đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án tiến sĩ Kinh tế: Năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM TRẦN QUANG VINH NĂNG LỰC CẠNH TRANH SẢN PHẨM GỖ MỸ NGHỆ CỦA MỘT SỐ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG LUẬN ÁN TIẾN SĨ NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2017
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM TRẦN QUANG VINH NĂNG LỰC CẠNH TRANH SẢN PHẨM GỖ MỸ NGHỆ CỦA MỘT SỐ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG Chuyên ngành : Kinh tế phát triển Mã số : 62 31 01 05 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. MAI THANH CÚC PGS.TS. ĐỖ VĂN VIỆN HÀ NỘI, 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng: đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, hình ảnh và kết quả trong luận án này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ một công trình khoa học nào khác. Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận án này đã được cảm ơn. Các thông tin trích dẫn trong luận án đều được chỉ rõ về nguồn gốc. Hà Nội, ngày 05 tháng 07 năm 2017 Tác giả luận án Trần Quang Vinh i
LỜI CẢM ƠN Luận án này được thực hiện và hoàn thành tại Bộ môn Phát triển nông thôn, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Học viện nông nghiệp Việt Nam. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới PGS.TS. Mai Thanh Cúc và PGS.TS. Đỗ Văn Viện, giảng viên hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ và định hướng tôi trưởng thành trong công tác nghiên cứu khoa học và hoàn thiện luận án. Trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu, tôi đã nhận được sự hướng dẫn và giúp đỡ tận tình của các thầy giáo, cô giáo trong Bộ môn Phát triển nông thôn, Khoa kinh tế và Phát triển nông thôn, sự giúp đỡ của các thầy, cô trong Ban quản lý đào tạo, Ban giám đốc Học viện. Tôi xin cảm ơn sâu sắc tới các thầy, cô về sự hỗ trợ quý báu này. Tôi xin cảm ơn đến lãnh đạo các Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Công thương, UBND các huyện Thường Tín (Hà Nội); Ý Yên (Nam Định), thị trấn Từ Sơn (Bắc Ninh), Hiệp hội gỗ và lâm sản Việt Nam, Hiệp hội gỗ và lâm sản tại Bắc Ninh… đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong thời gian đi thực tế tại các địa phương cũng như cung cấp số liệu nghiên cứu. Tôi xin trân trọng cảm ơn đến Quý Lãnh đạo Chi cục Kiểm lâm Hà Nội đã tạo điều kiện và nhiệt tình giúp đỡ trong suốt quá trình học tập của tôi. Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến các đồng nghiệp, bạn bè và gia đình, đặc biệt là vợ, con tôi luôn động viên, chia sẻ và tạo điều kiện tốt nhất về tinh thần cũng như vật chất để tôi hoàn thành luận án này. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 05 tháng 07 năm 2017 Tác giả luận án Trần Quang Vinh ii
MỤC LỤC Lời cam đoan i Lời cảm ơn ii Mục lục iii Danh mục các từ viết tắt vii Danh mục bảng viii Danh mục biểu đồ xi Danh mục sơ đồ xii Danh mục hình xiii Danh mục hộp xiv Trích yếu luận án tiến sĩ xv Thesis abstract xvii PHẦN 1 MỞ ĐẦU 1 1.1 Tính cấp thiết của đề tài 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu 3 1.3 Đối tượng nghiên cứu 3 1.4 Phạm vi nghiên cứu 3 1.5 Những đóng góp mới của đề tài 4 1.6 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài 5 PHẦN 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH SẢN PHẨM GỖ MỸ NGHỆ CỦA LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG 6 2.1 Cơ sở lý luận 6 2.1.1 Một số khái niệm 6 2.1.2 Vai trò và sự cần thiết của nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của làng nghề truyền thống 23 2.1.3 Nội dung nghiên cứu năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống 27 2.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống 30 2.2 Cơ sở thực tiễn 37 iii
2.2.1 Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số nước trên thế giới 37 2.2.2 Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống ở Việt Nam 43 2.2.3 Bài học kinh nghiệm để nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng 47 2.3 Một số công trình nghiên cứu liên quan 48 PHẦN 3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 51 3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 51 3.1.1 Đặc điểm tự nhiên 51 3.1.2 Đặc điểm kinh tế, xã hội 52 3.1.3 Những lợi thế và hạn chế về điều kiện tự nhiên và kinh tế, xã hội của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng 53 3.2 Phương pháp tiếp cận và khung phân tích 54 3.2.1 Phương pháp tiếp cận 54 3.2.2. Khung phân tích 54 3.2.3 Chọn điểm nghiên cứu 55 3.3 Phương pháp thu thập thông tin 56 3.4 Phương pháp xử lý số liệu và phân tích 58 3.4.1 Phương pháp xử lý dữ liệu 58 3.4.2 Các phương pháp phân tích 58 3.5 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu 61 3.5.1 Chỉ tiêu mô tả đặc điểm của làng nghề 61 3.5.2 Chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ 61 3.5.3 Chỉ tiêu đánh giá yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh sản phẩm 61 PHẦN 4 THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH SẢN PHẨM GỖ MỸ NGHỆ CỦA MỘT SỐ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG 63 4.1 Khái quát về một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng 63 4.1.1 Lịch sử phát triển làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng 63 4.1.2 Các tổ chức kinh tế làng nghề 64 4.1.3 Công đoạn sản xuất các sản phẩm gỗ mỹ nghệ 69 iv
4.2 Thực trạng năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng 70 4.2.1 Chất lượng sản phẩm 70 4.2.2 Giá thành và giá bán sản phẩm 75 4.2.3 Thị phần 79 4.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng 85 4.3.1 Chính sách, quy hoạch và quản lý các làng nghề 85 4.3.2 Trình độ, năng lực của doanh nghiệp, hộ 92 4.3.3 Mức độ đổi mới của doanh nghiệp, hộ 101 4.3.4 Dịch vụ sau bán hàng của doanh nghiệp, hộ 102 4.3.5 Quảng bá, xúc tiến phát triển thị trường của doanh nghiệp, hộ 106 4.3.6 Nguyên liệu sản xuất 107 4.3.7 Văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp, hộ 109 4.3.8 Đánh giá chung năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng 110 PHẦN 5 GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH SẢN PHẨM GỖ MỸ NGHỆ CỦA MỘT SỐ LÀNG NGHỀ TRUYỀN THỐNG VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG 126 5.1 Căn cứ đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng 126 5.2 Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng 126 5.2.1 Tăng cường vai trò quản lý Nhà nước, hoàn thiện thể chế chính sách 126 5.2.2 Lập quy hoạch, kế hoạch phát triển các làng nghề gỗ mỹ nghệ vùng đồng bằng sông Hồng 129 5.2.3 Phát huy vai trò của các hội, hiệp hội 130 5.2.4 Giải pháp về nguồn vốn 131 5.2.5 Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý và nâng cao tay nghề cho người lao động trong các làng nghề 133 5.2.6 Tăng cường sự giúp đỡ, hỗ trợ để đổi mới công nghệ cho các cơ sở sản xuất kinh doanh ngành nghề gỗ mỹ nghệ ở vùng đồng bằng sông Hồng 136 v
5.2.7 Giải pháp về mở rộng thị trường, quảng bá thương hiệu 138 5.2.8 Xây dựng cơ chế giá sản phẩm linh hoạt 143 5.2.9 Nâng cao chất lượng dịch vụ và chăm sóc khách hàng 143 5.2.10 Các giải pháp khác 145 PHẦN 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 148 6.1 Kết luận 148 6.2 Kiến nghị 149 Danh mục các công trình đã công bố 151 Tài liệu tham khảo 152 Phụ lục 157 vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt APO Tổ chức năng suất châu Á Asian Productivity Organization ASEAN Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á Association of Southeast Asian Nations BNN&PTNT Bộ Nông nghiệp và Phát triên nông thôn CS Cộng sự EU Liên minh châu Âu European Union FOB Giá xuất khẩu hàng hóa tại cảng nước xuất khẩu Free On Board GCI Năng lực cạnh tranh quốc gia Global Competitiveness Index HACCP Hệ thống phân tích mối nguy hại và kiểm soát điểm tới hạn HTX Hợp tác xã KHCN Khoa học công nghệ NK Nhập khẩu NLCT Năng lực cạnh tranh PCI Năng lực cạnh tranh tỉnh Provincial Competitiveness Index PRA Đánh giá nhanh có sự tham gia Participatory Rural Appraisal PTNT Phát triển nông thôn SXKD Sản xuất kinh doanh TTCN Tiểu thủ công nghiệp UBND Ủy ban nhân dân VCCI Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam ĐBSH Đồng bằng sông Hồng VICRAFTS Hiệp hội làng nghề Việt Nam WTO Tổ chức thương mại thế giới XK Xuất khẩu vii
DANH MỤC BẢNG STT Tên bảng Trang 2.1 Các ưu thế thể hiện năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp so với doanh nghiệp cùng ngành 18 2.2 Chuỗi giá trị 21 2.3 Thuế xuất khẩu đối với các loại gỗ nguyên liệu 40 3.1 Tổng hợp mẫu khảo sát của nghiên cứu 56 3.2 Số lượng mẫu khảo sát chủ doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh doanh 57 3.3 Đặc điểm mẫu khảo sát người tiêu dùng 57 4.1 Các làng nghề làm mộc và mộc mỹ nghệ vùng ĐBSH 64 4.2 Số lượng doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH từ năm 2009-2015 66 4.3 Số lượng hộ sản xuất, kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH từ 2009-2015 68 4.4 Đặc điểm sản phẩm của từng làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 70 4.5 Một số sản phẩm gỗ mỹ nghệ làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 72 4.6 Thống kê kết quả khảo sát người tiêu dùng tại Hà Nội 73 4.7 Đánh giá của người tiêu dùng về chất lượng sản phẩm gỗ mỹ nghệ vùng đồng bằng sông Hồng 74 4.8 So sánh giá thành sản phẩm gỗ mỹ nghệ của vùng ĐBSH với một số làng nghề trong nước 75 4.9 Giá bán sản phẩm gỗ mỹ nghệ qua 3 năm (2013-2015) 76 4.10 So sánh giá bán sản phẩm gỗ mỹ nghệ của vùng ĐBSH với một số làng nghề trong nước 77 4.11 Giá bán một số sản phẩm gỗ mỹ nghệ tại thị trường Hà Nội 77 4.12 Giá bán một số sản phẩm gỗ mỹ nghệ tại thị trường Thành phố Hồ Chí Minh 78 4.13 Đánh giá của khách hàng về giá sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 79 4.14 Thị trường chính sản phẩm của từng làng nghề 80 4.15 Thông tin thị trường và thị phần của vùng, của làng nghề 80 viii
4.16 Thị trường và kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam năm 2015 82 4.17 Một số chính sách ưu đãi với ngành chế biến gỗ 85 4.18 Tình hình nhà xưởng, thiết bị của các hộ điều tra 93 4.19 Giá trị tài sản cố định bình quân của hộ sản xuất kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 94 4.20 Vốn cố định bình quân của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 94 4.21 Một số khó khăn của doanh nghiệp và hộ sản xuất khi vay vốn sản xuất hàng gỗ mỹ nghệ tại các tổ chức tín dụng 95 4.22 Doanh thu doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 95 4.23 Doanh thu hộ sản xuất, kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 96 4.24 Đặc điểm cơ bản chung các hộ sản xuất vùng đồng bằng sông Hồng 97 4.25 Quy mô lao động của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 99 4.26 Quy mô lao động của hộ sản xuất kinh doanh đồ gỗ mỹ nghệ các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 99 4.27 Công thợ phân theo tay nghề qua 3 năm (2013-2015) 100 4.28 Công thợ khảm phân theo sản phẩm qua 3 năm (2013-2015) 100 4.29 Giá trị thiết bị bình quân của các hộ sản xuất 101 4.30 Đánh giá của khách hàng về phong cách bán hàng và phương thức thanh toán của doanh nghiệp, hộ 103 4.31 Đánh giá của khách hàng về dịch vụ sau bán hàng của doanh nghiệp, hộ sản xuất vùng ĐBSH 104 4.32 Kết quả khảo sát kênh thông tin để người tiêu dùng biết đến sản phẩm gỗ mỹ nghệ làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 107 4.33 Giá một số nguyên liệu gỗ chủ yếu 108 4.34 Giá một số nguyên liệu trai, ốc 108 4.35 Kết quả phân tích nhân tố của nhân tố năng lực cạnh tranh sản phẩm 114 4.36 Ma trận hệ số tương quan 115 ix
4.37 Các thông số thống kê từng biến độc lập 116 4.38 Tổng hợp kết quả kiểm định giả thuyết H1, H2, H3, H4, H5, H6, H7, H8, H9 119 4.39 Ma trận hình ảnh cạnh tranh của sản phẩm gỗ mỹ nghệ vùng đồng bằng sông Hồng so với các nước trong khu vực 122 4.40 Ma trận SWOT cho năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của vùng đồng bằng sông Hồng 124 5.1 Danh mục các nhóm chính sách cần hoàn thiện và ban hành 128 5.2 Danh mục các khóa học cần triển khai trước mắt 136 x
DANH MỤC BIỂU ĐỒ STT Tên biểu đồ Trang 4.1 Số lượng hợp tác xã tại các làng nghề năm 2014 65 4.2 Doanh thu hàng năm của các doanh nghiệp tại các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH từ 2009-2015 67 4.3 Doanh thu hàng năm của các hộ sản xuất tại các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH từ năm 2009 - 2015 68 4.4 Thị trường xuất khẩu của các làng nghề năm 2015 83 4.5 Một số chính sách cần đẩy mạnh trong thời gian tới 87 xi
DANH MỤC SƠ ĐỒ STT Tên sơ đồ Trang 2.1 Sự hình thành làng nghề vùng nông thôn 9 2.2 Mô hình 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter 15 2.3 Mối liên quan giữa năng lực cạnh tranh ngành với năng lực cạnh tranh sản phẩm, doanh nghiệp, Tỉnh và Quốc gia 20 3.1 Khung phân tích 55 3.2 Quy trình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của các làng nghề truyền thống vùng ĐBSH 60 4.1 Các công đoạn sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ 69 4.2 Các bước khảm trai 69 4.3 Chuỗi cung ứng đồ gỗ mỹ nghệ vùng đồng bằng sông Hồng 84 4.4 Mối quan hệ của làng nghề gỗ mỹ nghệ với các cơ quan hữu quan 88 4.5 Mô hình nghiên cứu đề xuất 111 5.1 Mô hình tổ chức các hội nghề gỗ mỹ nghệ ở vùng ĐBSH 131 5.2 Kênh phân phối sản phẩm gỗ mỹ nghệ vùng đồng bằng sông Hồng 141 xii
DANH MỤC HÌNH STT Tên hình Trang 3.1 Bản đồ vùng đồng bằng sông Hồng 51 xiii
DANH MỤC HỘP STT Tên hộp Trang 4.1 Đánh giá về giá bán sản phẩm gỗ mỹ nghệ vùng đồng bằng sông Hồng 78 4.2 Lao động tại các làng nghề 98 xiv
TRÍCH YẾU LUẬN ÁN TIẾN SĨ Tên tác giả: Trần Quang Vinh Tên luận án: Năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng. Chuyên ngành: Kinh tế phát triển Mã số: 62 31 01 05 Cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam Mục tiêu nghiên cứu * Mục tiêu chung: Đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng; Từ đó đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng. * Mục tiêu cụ thể: i)Hệ thống hóa và làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của làng nghề truyền thống; ii)Đánh giá năng lực cạnh tranh và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng; iii) Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng trong thời kỳ tới. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp tiếp cận: tiếp cận theo vùng, tiếp cận theo ngành hàng. - Nguồn và phương pháp thu thập dữ liệu: + Dữ liệu thứ cấp: Nguồn số liệu này được lấy từ các công trình nghiên cứu đã được công bố (sách, báo, tạp chí, các website), các văn bản Chính phủ ban hành như: sắc lệnh, pháp lệnh, nghị định, nghị quyết, Thông tư...; Số liệu về thực trạng sản xuất, xuất khẩu gỗ mỹ nghệ ở các làng nghề Đồng Kỵ, Vạn Điểm, La Xuyên lấy từ các báo cáo của các cơ quan chức năng như Ủy ban nhân dân huyện, phòng thống kê, Sở Công nghiệp, Sở Lao động thương binh xã hội, các Hiệp hội gỗ và lâm sản, tạp chí nghiên cứu kinh tế. + Dữ liệu sơ cấp: Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát các chủ hộ, doanh nghiệp sản xuất sản phẩm gỗ tại các làng nghề Đồng Kỵ, Vạn Điểm, La Xuyên; Các cửa hàng kinh doanh tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh; Người tiêu dùng tại Hà Nội. Tổng mẫu điều tra là 1200 gồm: 650 doanh nghiệp, hộ sản xuất, 100 cửa hàng kinh doanh. 450 người tiêu dùng. - Phương pháp phân tích: Kết hợp các phương pháp thống kê mô tả, phương pháp chuyên gia, khảo sát nhanh có sự tham gia (PRA), phương pháp phân tích định lượng, phương pháp phân tích ma trận SWOT trong quá trình đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề xv
truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng. Kết quả chính và kết luận * Một số kết quả chính có thể tóm tắt như sau: i) Năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng là sự vượt trội của sản phẩm gỗ mỹ nghệ vùng đồng bằng sông Hồng (về các chỉ tiêu) so với các sản phẩm gỗ mỹ nghệ cùng loại do các làng nghề ở các vùng khác cung cấp trên cùng một thị trường. ii) Nội dung nghiên cứu năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng bao gồm: Chất lượng sản phẩm; Giá thành, giá bán; Thị phần sản phẩm. Kết quả nghiên cứu cho thấy thực trạng sản xuất và năng lực cạnh tranh của sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng giai đoạn 2011 – 2015 nhìn chung có sự phát triển về sản xuất được biểu hiện qua các chỉ tiêu như sự phát triển về quy mô và số lượng của doanh nghiệp, hộ sản xuất, doanh thu, vốn đầu tư... Tuy nhiên, năng lực cạnh tranh của sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng vẫn còn có những hạn chế so với nhiều làng nghề trong nước và trong khu vực. iii) Năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố: Chính sách và quy hoạch; Năng lực, trình độ của doanh nghiệp, hộ; Mức độ đổi mới của doanh nghiệp, hộ; Dịch vụ sau bán hàng của doanh nghiệp, hộ; Quảng bá, xúc tiến phát triển thị trường của doanh nghiệp, hộ; Nguyên liệu sản xuất; Văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp, hộ. iv) Luận án đã đề xuất các nhóm giải pháp nhằm nâng cao đến năng lực cạnh tranh của sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng gồm: (1) Nhóm giải pháp liên quan đến các yếu tố bên ngoài; (2) Nhóm giải pháp liên quan đến các yếu tố bên trong doanh nghiệp, hộ sản xuất. Thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp trên sẽ có tác động tích cực việc nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng. Đây là cơ sở để các nhà hoạch định chính sách, các địa phương tham khảo trong định hướng chính sách và phát triển sản xuất sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống. * Kết luận Luận án đã hệ thống hóa và phát triển cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống; phân tích đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng, tìm ra nguyên nhân và đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm gỗ mỹ nghệ của một số làng nghề truyền thống vùng đồng bằng sông Hồng trong thời gian tới. xvi
THESIS ABSTRACT PhD candidate: Tran Quang Vinh Thesis title: Competiveness of handicraft joinery products of several traditional handicraft villages in the Red River Delta Region Major: Development Economics Code: 62 31 01 05 Educational organization: Vietnam National University of Agriculture Research Objectives * General objectives: Assess the competitiveness situation of handicraft joinery products of some traditional handicraft villages in the Red River Delta Region; Whereby, suggest some key measures to enhance the competitiveness of handicraft joinery products of some traditional handicraft villages in the Red River Delta Region. * Specific objectives : i) Systemize and clarify the rationale and practice of the competitiveness of handicraft joinery products of traditional handicraft villages; ii) Assess the competitiveness and analyse factors influencing the competitiveness of handicraft joinery products of some traditional handicraft villages of the Red River Delta Region; iii) Propose some solutions to improve the competitiveness of handicraft joinery products of some traditional handicraft villages in the Red River Delta Region in the upcoming period. Materials and Methods - Approaching method: approach by regions, approach by research fields, approach by the commodity lines. - Sources and data collection methods: + Secondary data: This data source is obtained from published research works (books, newspapers, magazines, web sites), documents issues by the Government such as Decrees, Ordinances, Resolutions and Circular; Data on the status of the production system, handicraft joinery exports in Dong Ky, Van Diem and La Xuyen village taken from the reports of such authorities as the District People's Committee, Statistics Office, Industry Department, Department of Labour, Invalids and Social Affairs, the Association of Timber and Forest products, Economic Research Journal + Primary method: Primary data was collected through a survey of landowners, businesses producing joinery products in Dong Ky, Van Diem and La Xuyen village; The stores in Hanoi and Ho Chi Minh City; Consumers in Hanoi. The total sample is 1200, including 650 enterprises and production households, 100 business stores. 450 consumers - Analysis methods: Combining the method of descriptive statistics, expertise method, Participatory Rapid assessment (PRA), quantitative analysis method, SWOT matrix analysis method in the process of evaluating the situation and factors affecting the competitiveness of handicraft joinery products of several traditional handicraft villages in the Red River Delta Region. xvii
Main findings and conclusions * Several main results can be summarized as follows i) The Competitiveness of handicraft joinery products of several handicraft villages in Red River Delta Region is the superiority of handicraft joinery products in Red River Delta Region (regarding the criteria) in comparison to handicraft joinery products of the same kind supplied on the same market by handicraft villages in other regions. ii) The content of the research on the competitiveness of handicraft joinery products of several traditional handicraft villages in Red River Delta Region includes: Quality of the products, selling price, market share of the products. The research results demonstrate the production situation and the competitiveness of handicraft joinery products of several traditional hadicraft villages in Red Reiver Delta Region in the period of 2011 – 2015. Overall, there has been development in term of production expressed through such norms as the development of the scale and number of eneterprises, manufacturing households, revenue, capital investment, etc. However, the competitiveness of handicraft joinery products of several traditional handicraft villages in Red River Delta Region still has limitations compared to many other handicraft villages in the locality and through out the country. iii) The competitiveness of handicraft joinery products of several handicraft villages in Red River Delta Region is under the influence of such factors as: Policy and planning; Capacity, level of enterprises and households; Degree of innovation of enterprises and households; After-sales services of enterprises and households; Market development promotion of enterprises and households; Production materials; Business culture of enterprises and households. iv) The dissertation has proposed groups of solution to enhance the competitiveness of handicraft joinery products of several traditional handicraft villages in the Red River Delta Region, including: (1) The group of solutions related to external factors; (2) Group of solutions involving internal factors. Synchronously implemention of the solutions will have a positive impact on improving the competitiveness of handicraft joinery products of several traditional handicraft villages in the Red River Delta Region. This is the basis for policy makers, the local reference in the policy orientation and production development of handicraft joinery products of several traditional handicraft villages. * Conclusion The dissertation has systemized and developed a theoretical basis for the competitiveness of handicraft joinery products of several traditional handicraft villages; analysis and assessment of the competitiveness situation of handicraft joinery products of several traditional handicraft villages in the Red River Delta Region, find the cause and propose solutions mainly to enhance the competitiveness of handicraft joinery products of several traditional hnadicraft villages in the Red River Delta Region in the near future. xviii