BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br />
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN<br />
----------------<br />
<br />
NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN<br />
<br />
TÁC ĐỘNG CỦA CÁC HIỆP ĐỊNH<br />
THƯƠNG MẠI ĐẾN XUẤT KHẨU GẠO<br />
CỦA VIỆT NAM<br />
<br />
LUẬN ÁN TIẾN SĨ<br />
KINH TẾ HỌC<br />
<br />
HÀ NỘI – 2019<br />
<br />
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br />
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN<br />
----------------<br />
<br />
NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN<br />
<br />
TÁC ĐỘNG CỦA CÁC HIỆP ĐỊNH<br />
THƯƠNG MẠI ĐẾN XUẤT KHẨU GẠO<br />
CỦA VIỆT NAM<br />
Chuyên ngành: Kinh tế học (Lịch sử kinh tế)<br />
Mã số: 9310101<br />
<br />
LUẬN ÁN TIẾN SĨ<br />
Người hướng dẫn khoa học:<br />
1. GS.TS. Hoàng Văn Hoa<br />
2. PGS.TS. Hồ Đình Bảo<br />
<br />
HÀ NỘI – 2019<br />
<br />
i<br />
<br />
LỜI CAM ĐOAN<br />
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi cam<br />
kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này do tôi tự thực hiện và không vi phạm<br />
yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.<br />
Hà Nội, ngày tháng năm 2019<br />
Tác giả<br />
<br />
Nguyễn Thị Thanh Huyền<br />
<br />
ii<br />
<br />
MỤC LỤC<br />
LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................................. i<br />
MỤC LỤC ............................................................................................................................ ii<br />
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................................... v<br />
DANH MỤC BẢNG .......................................................................................................... viii<br />
DANH MỤC HÌNH............................................................................................................. ix<br />
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1<br />
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ TÁC ĐỘNG CỦA HIỆP ĐỊNH<br />
THƯƠNG MẠI ĐẾN XUẤT KHẨU GẠO CỦA VIỆT NAM ......................................... 10<br />
<br />
1.1. Các nghiên cứu về tác động của hiệp định thương mại đến xuất khẩu gạo<br />
trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ............................................................. 10<br />
1.1.1. Các nghiên cứu về lợi ích của xuất khẩu và yếu tố tác động đến xuất khẩu ....... 10<br />
1.1.2. Các nghiên cứu về tác động của các hiệp định thương mại đến xuất khẩu ........ 13<br />
1.1.3. Các nghiên cứu về xuất khẩu gạo và tác động của hiệp định thương mại đến<br />
xuất khẩu gạo ........................................................................................................ 21<br />
1.2. Khoảng trống nghiên cứu.............................................................................. 25<br />
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 .................................................................................................... 27<br />
CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ THÍCH ỨNG VỚI<br />
TÁC ĐỘNG CỦA HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI ĐẾN XUẤT KHẨU GẠO ................... 28<br />
<br />
2.1. Cơ sở lý luận về tác động của hiệp định thương mại đến xuất khẩu gạo .... 28<br />
2.1.1. Lý luận về các hiệp định thương mại ........................................................... 28<br />
2.1.2. Xuất khẩu gạo và tác động của hiệp định thương mại đến xuất khẩu gạo.......... 33<br />
2.2. Kinh nghiệm quốc tế về thích ứng với tác động của các hiệp định thương<br />
mại đến xuất khẩu gạo .......................................................................................... 50<br />
2.2.1. Kinh nghiệm của Thái Lan........................................................................... 51<br />
2.2.2. Kinh nghiệm của Trung Quốc ...................................................................... 54<br />
2.2.3. Kinh nghiệm của Ấn Độ .............................................................................. 57<br />
2.2.4. Bài học kinh nghiệm về tác động của các hiệp định thương mại đối với xuất<br />
khẩu gạo của Việt Nam ......................................................................................... 60<br />
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 .................................................................................................... 64<br />
CHƯƠNG 3 PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG TÁC ĐỘNG CỦA CÁC HIỆP ĐỊNH<br />
THƯƠNG MẠI ĐẾN XUẤT KHẨU GẠO CỦA VIỆT NAM ......................................... 65<br />
<br />
3.1. Khái quát tình hình phát triển ngành gạo Việt Nam ................................... 65<br />
3.1.1. Tình hình sản xuất và xuất khẩu gạo Việt Nam từ năm 1981 đến 1999 ........ 65<br />
3.1.2. Tình hình sản xuất và xuất khẩu gạo Việt Nam từ năm 2000 đến 2017 ........ 68<br />
<br />
iii<br />
<br />
3.2. Thực trạng tác động của các hiệp định thương mại đến xuất khẩu gạo của<br />
Việt Nam giai đoạn 2000 - 2015 ............................................................................ 70<br />
3.2.1. Tổng quan về các hiệp định thương mại Việt Nam tham gia ........................ 70<br />
3.2.2. Thực trạng tác động của các hiệp định thương mại đã có hiệu lực đến xuất<br />
khẩu gạo Việt Nam ................................................................................................ 78<br />
3.2.3. Đánh giá tác động của hiệp định thương mại đến xuất khẩu gạo của Việt Nam<br />
............................................................................................................................ 107<br />
3.3. Thuận lợi, hạn chế và nguyên nhân hạn chế khi xuất khẩu gạo Việt Nam<br />
chịu tác động của các hiệp định thương mại ...................................................... 115<br />
3.3.1. Thuận lợi ................................................................................................... 115<br />
3.3.3. Nguyên nhân hạn chế ................................................................................. 118<br />
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 .................................................................................................. 120<br />
CHƯƠNG 4 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO KHẢ NĂNG THÍCH ỨNG<br />
CỦA XUẤT KHẨU GẠO VIỆT NAM TRƯỚC TÁC ĐỘNG CỦA CÁC HIỆP ĐỊNH<br />
THƯƠNG MẠI ĐẾN NĂM 2030 .................................................................................... 121<br />
<br />
4.1. Xu hướng xuất khẩu, nhập khẩu gạo trên thế giới tác động đến xuất khẩu<br />
gạo của Việt Nam ................................................................................................ 121<br />
4.1.1. Biến động về cung, cầu gạo thế giới........................................................... 121<br />
4.1.2. Sự thay đổi trong chính sách xuất nhập khẩu gạo của các nước tác động đến<br />
xuất khẩu gạo của Việt Nam. ............................................................................... 126<br />
4.1.3. Ảnh hưởng của cuộc chiến tranh thương mại ............................................. 127<br />
4.2. Khả năng tác động của các hiệp định thương mại chưa có hiệu lực và các hiệp<br />
định thương mại đang đàm phán đối với xuất khẩu gạo của Việt Nam ............... 129<br />
4.3. Xu thế tác động của các hiệp định thương mại đến xuất khẩu gạo của Việt<br />
Nam ...................................................................................................................... 139<br />
4.3.1. Hiệp định thương mại và rào cản thuế quan đối với gạo Việt Nam xuất<br />
khẩu .................................................................................................................... 139<br />
4.3.2. Hiệp định thương mại và rào cản phi thuế đối với xuất khẩu gạo của Việt<br />
Nam. ................................................................................................................... 140<br />
4.3.3. Hiệp định thương mại và biến đổi khí hậu đối với sản xuất lúa gạo của Việt<br />
Nam .................................................................................................................... 141<br />
4.4. Một số giải pháp đối với xuất khẩu gạo Việt Nam nhằm thích ứng với tác<br />
động của các hiệp định thương mại .................................................................... 143<br />
4.4.1. Thích ứng với nội dung quy tắc xuất xứ, rào cản kỹ thuật và kiểm dịch động,<br />
thực vật của hiệp định thương mại ....................................................................... 143<br />
<br />