Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Đặc điểm lượng từ tiếng Hán hiện đại trong sự đối chiếu với loại từ tương đương tiếng Việt

Chia sẻ: Hoàng Thị Yến Vy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:186

Thêm vào BST

Báo xấu

245
lượt xem 34
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận án là làm rõ những đặc điểm cơ bản của lượng từ tiếng Hán hiện đại biểu hiện trên bình diện ngữ nghĩa và ngữ pháp. Thông qua việc sử dụng lượng từ tiếng Hán và các đơn vị tương đương ở tiếng Việt theo cách đa ngữ luận, chúng tôi tập trung làm sáng tỏ hơn những đặc điểm ngữ nghĩa, ngữ pháp của lớp từ này trong hai ngôn ngữ Hán và Việt được ngôn ngữ học thế giới gọi là “classifier”.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Ngữ văn: Đặc điểm lượng từ tiếng Hán hiện đại trong sự đối chiếu với loại từ tương đương tiếng Việt

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI ---------- ĐỖ THỊ KIM CƯƠNG ĐẶC ĐIỂM LƯỢNG TỪ TIẾNG HÁN HIỆN ĐẠI TRONG SỰ ĐỐI CHIẾU VỚI LOẠI TỪ TƯƠNG ĐƯƠNG TIẾNG VIỆT Chuyên ngành: Ngôn ngữ Việt Nam (Lí luận Ngôn ngữ) Mã số: 62.22.01.02 (62.22.01.01) LUẬN ÁN TIẾN SĨ NGỮ VĂN Người hướng dẫn: GS.TS NGUYỄN VĂN KHANG HÀ NỘI - 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của GS.TS Nguyễn Văn Khang. Các kết quả thu được trong luận án là hoàn toàn trung thực, khách quan và không trùng lặp với bất kỳ công trình nào đã công bố. Tác giả Đỗ Thị Kim Cương LỜI CẢM ƠN Trước hết tôi xin bày tỏ sự kính trọng và biết ơn sâu sắc đến GS.TS Nguyễn Văn Khang, người Thầy kính mến đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận án. Thầy đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo, tạo mọi điều kiện tốt nhất, động viên để tôi có thể hoàn thành công việc nghiên cứu của mình. Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô và bạn bè đồng môn trong Bộ môn Ngôn ngữ học, Khoa Ngữ văn, cán bộ Phòng Sau đại học, Phòng Hợp tác Quốc tế, trường Đại học Sư phạm Hà Nội, các nhà khoa học đáng kính trong các Hội đồng đánh giá luận án đã ủng hộ tích cực, giúp đỡ tận tình trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu để tôi có được kết quả hoạt động khoa học như ngày hôm nay. Tôi xin được gửi lời cảm ơn đến các Thầy Cô và các bạn sinh viên Khoa Tiếng Trung trường Đại học ngoại ngữ, ĐH Huế, các bạn lưu học sinh Trung Quốc đã và đang học tập tại trường Đại học KHXH & NV (ĐHQG Hà Nội) và ĐHSP Hà Nội, các sinh viên chuyên ngành tiếng Việt Nam, Khoa Ngữ văn Đông Nam Á, trường Đại học Cao Hùng (Đài Loan)... đã nhiệt tình tham gia các bài khảo sát trực tiếp cũng như trực tuyến, giúp tôi có được những kết quả tốt nhất để hoàn thành luận án này. Tôi muốn gửi lời cảm ơn đến bạn bè, đồng nghiệp những người đã giúp đỡ tôi, sẻ chia với tôi không chỉ trong chuyên môn mà cả trong cuộc sống để tôi có động lực, quyết tâm hoàn thành công việc nghiên cứu. Lời cảm ơn cuối cùng, tôi muốn dành cho cha, cho mẹ, cho anh chị đã đùm bọc, che chở, an ủi tôi, là điểm tựa lớn nhất của cuộc đời tôi trên mỗi bước đường, nhất là thời gian tôi tập trung cho luận án. Tôi vô cùng biết ơn chồng và hai con, những người luôn sát cánh, động viên, dành hết mọi quan tâm cho tôi; nhất là các con đã chịu thiệt thòi, để tôi có đủ nghị lực hoàn thành công trình này. Tôi nhận thức rằng, mặc dù bản thân đã nỗ lực cố gắng để hoàn thiện luận án, nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi mong nhận được những ý kiến đóng góp quí báu của quí Thầy Cô và đồng nghiệp, xin chân thành cảm ơn. Hà Nội, ngày....... tháng 03 năm 2017 Đỗ Thị Kim Cương MỤC LỤC MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1 1. Lí do chọn đề tài .................................................................................................. 1 2. Mục đích và nhiệm vụ của luận án ....................................................................... 2 3. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 3 4. Đối tượng, phạm vi và nguồn tư liệu nghiên cứu ................................................ 4 5. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của luận án ............................................................... 6 6. Bố cục của luận án ............................................................................................... 7 CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÍ LUẬN.... 8 1.1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU .................................................... 8 1.1.1. Tình hình nghiên cứu về lượng từ tiếng Hán và loại từ tiếng Việt ............... 8 1.1.2. Nghiên cứu đối chiếu lượng từ tiếng Hán và loại từ tiếng Việt ................. 15 1.2. CƠ SỞ LÍ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ............................. 18 1.2.1. Khái quát về loại từ trong các ngôn ngữ trên thế giới................................ 18 1.2.2. Khái quát về lượng từ trong Hán ngữ học và loại từ trong Việt ngữ học ... 24 1.2.3. Quan điểm của luận án về lượng từ tiếng Hán và loại từ tiếng Việt........... 32 1.2.4. Một số vấn đề về ngôn ngữ học đối chiếu ................................................. 35 1.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ................................................................................. 39 CHƯƠNG 2. ĐẶC ĐIỂM NGỮ NGHĨA CỦA LƯỢNG TỪ TIẾNG HÁN (ĐỐI CHIẾU VỚI TIẾNG VIỆT) ................................................................................ 41 2.1. GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU............................................................................. 41 2.2. ĐẶC ĐIỂM NGỮ NGHĨA CỦA DANH LƯỢNG TỪ TIẾNG HÁN (ĐỐI CHIẾU VỚI TIẾNG VIỆT) .................................................................................... 41 2.2.1. Quan niệm về nghĩa của danh lượng từ tiếng Hán..................................... 41 2.2.2. Tiêu chí nhận diện nghĩa của danh lượng từ tiếng Hán ............................. 42 2.2.3. Phạm trù ngữ nghĩa của danh lượng từ tiếng Hán (đối chiếu với tiếng Việt).... 44 2.3. ĐẶC ĐIỂM NGỮ NGHĨA CỦA ĐỘNG LƯỢNG TỪ TIẾNG HÁN (ĐỐI CHIẾU VỚI TIẾNG VIỆT) .................................................................................... 64 2.3.1. Quan niệm về nghĩa của động lượng từ tiếng Hán .................................... 64 2.3.2. Tiêu chí nhận diện nghĩa của động lượng từ tiếng Hán ............................. 65 2.3.3. Cấu trúc nghĩa của động lượng từ tiếng Hán ............................................. 67 2.4. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ................................................................................. 72 CHƯƠNG 3. ĐẶC ĐIỂM NGỮ PHÁP CỦA LƯỢNG TỪ TIẾNG HÁN (ĐỐI CHIẾU VỚI TIẾNG VIỆT) ................................................................................ 74 3.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA LƯỢNG TỪ TRONG DANH NGỮ TIẾNG HÁN (ĐỐI CHIẾU VỚI TIẾNG VIỆT) ................................................................................... 74 3.1.1. Khái niệm chung về danh ngữ .................................................................. 74 3.1.2. Vị trí của lượng từ trong danh ngữ tiếng Hán (đối chiếu với tiếng Việt) ... 76 3.1.3. Khả năng kết hợp của lượng từ tiếng Hán (đối chiếu với tiếng Việt) ......... 82 3.2. ĐẶC ĐIỂM CỦA LƯỢNG TỪ TIẾNG HÁN TRONG CÂU (ĐỐI CHIẾU VỚI TIẾNG VIỆT) ............................................................................................... 94 3.2.1. Chức vụ cú pháp của danh lượng từ .......................................................... 94 3.2.2. Chức vụ cú pháp của động lượng từ.......................................................... 98 3.2.3. Một số trường hợp cú pháp đặc biệt .......................................................... 99 3.2.4. Hình thức lặp lượng từ ............................................................................ 101 3.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ............................................................................... 103 CHƯƠNG 4. ỨNG DỤNG THỰC TẾ: KHẢO SÁT TÌNH HÌNH SỬ DỤNG LƯỢNG TỪ CỦA NGƯỜI VIỆT HỌC TIẾNG HÁN VÀ LOẠI TỪ CỦA NGƯỜI TRUNG QUỐC HỌC TIẾNG VIỆT.................................................. 105 4.1. KHÁI QUÁT VỀ LỖI VÀ PHÂN TÍCH LỖI ............................................... 106 4.1.1. Khái quát về lỗi sử dụng lượng từ/ loại từ ............................................... 106 4.1.2. Khái quát về phân tích lỗi sử dụng lượng từ/ loại từ ............................... 107 4.1.3. Đối tượng khảo sát và đối chiếu.............................................................. 109 4.1.4. Mục đích khảo sát và đối chiếu ............................................................... 109 4.2. KẾT QUẢ KHẢO SÁT LỖI SỬ DỤNG LƯỢNG TỪ VÀ LOẠI TỪ .......... 110 4.2.1. Kết quả khảo sát lỗi sử dụng loại từ tiếng Việt của sinh viên Trung Quốc ...............................................................................................................110