Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:337

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án "Quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu lý luận về quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực; đánh giá thực trạng quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM, luận án đề xuất một số giải pháp quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực nhằm góp phần đạt được mục tiêu của CTĐT Cao cấp lý luận chính trị, đáp ứng yêu cầu hoàn thiện năng lực cho đội ngũ cán bộ LĐQL được đào tạo Cao cấp lý luận chính trị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THỊ THU HUYỀN QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC TẠI HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 9 14 01 14 HÀ NỘI - 2024
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC NGUYỄN THỊ THU HUYỀN QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC TẠI HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH LUẬN ÁN TIẾN SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC Mã số: 9 14 01 14 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Dƣơng Thị Hoàng Yến 2. TS. Đậu Tuấn Nam NGHIÊN CỨU SINH CÁN BỘ HƢỚNG DẪN XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ ĐÀO TẠO HÀ NỘI - 2024
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự chỉ dẫn, giúp đỡ của hai thầy, cô hướng dẫn khoa học. Các kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chưa được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Các trích dẫn trong luận án đều được ghi rõ nguồn tài liệu tham khảo theo đúng quy định. Tác giả luận án Nguyễn Thị Thu Huyền
ii LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi trân trọng gửi lời cảm ơn tới Ban Giám hiệu Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội, các thầy cô giáo Khoa Quản lý giáo dục đã cung cấp, trang bị những kiến thức, kỹ năng và hỗ trợ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS Dương Thị Hoàng Yến và TS. Đậu Tuấn Nam - là hai thầy cô hướng dẫn khoa học, đã tận tâm giúp đỡ và chỉ dạy cho tôi trong suốt thời gian học tập và thực hiện luận án. Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, cán bộ, giảng viên của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các Học viện Chính trị khu vực, các đơn vị, địa phương liên quan, cùng đồng nghiệp, gia đình, bạn bè đã động viên, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận án này. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Tác giả luận án Nguyễn Thị Thu Huyền
iii MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU .............................................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu của luận án.................................................................................... 3 3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ................................................................................ 3 4. Câu hỏi nghiên cứu........................................................................................................... 3 5. Giả thuyết khoa học.......................................................................................................... 4 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................................... 4 7. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................................... 5 8. Luận điểm bảo vệ ............................................................................................................. 6 9. Phương pháp luận và Phương pháp nghiên cứu ............................................................. 7 10. Những đóng góp mới của luận án ................................................................................. 9 11. Cấu trúc của luận án ....................................................................................................... 9 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC TẠI HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH ............................................ 10 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ............................................................................... 10 1.1.1. Nghiên cứu về khung năng lực và đào tạo lãnh đạo, quản lý của các tổ chức thuộc hệ thống chính trị theo tiếp cận năng lực ...................................................... 10 1.1.2. Nghiên cứu về đào tạo Cao cấp lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý theo tiếp cận năng lực ........................................................................................... 14 1.1.3. Nghiên cứu về quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực ................................................................................................................ 21 1.1.4. Khái quát kết quả chủ yếu của các công trình nghiên cứu ................................... 26 1.2. Các khái niệm cơ bản của luận án ....................................................................... 29 1.2.1. Đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ......................................................................... 29 1.2.2. Quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực................... 30
iv 1.2.3. Khái niệm Khung năng lực đào tạo cao cấp lý luận chính trị ............................. 33 1.2.4. Quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực .......... 34 1.3. Khung năng lực đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ............................................ 35 1.3.1. Khung năng lực của cán bộ lãnh đạo, quản lý khu vực công ............................... 35 1.3.2. Căn cứ pháp lý đề xuất Khung năng lực đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ............. 45 1.3.3. Nguyên tắc đề xuất Khung năng lực đào tạo Cao cấp lý luận chính trị .............. 48 1.3.4. Đề xuất Khung năng lực đào tạo Cao cấp lý luận chính trị.................................. 49 1.4. Đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh .................................................................................... 53 1.4.1. Các mô hình đào tạo và vận dụng vào đào tạo Cao cấp lý luận chính trị.......... 53 1.4.2. Yêu cầu đối với đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực.............. 59 1.4.3. Các nội dung của quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực........................................................................................................................ 64 1.5. Quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ............................................. 74 1.5.1. Mục tiêu quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực........................................................................................................................ 74 1.5.2. Phân cấp quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh................................................................................ 74 1.5.3. Nội dung quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực........................................................................................................................ 75 Kết luận chƣơng 1 ............................................................................................................ 87 CHƢƠNG 2: THỰC TIỄN QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC TẠI HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH....................................................... 88 2.1. Khái quát về Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ................................................................................................. 88 2.1.1. Chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ....................................................................................................................... 88
v 2.1.2. Các cơ sở đào tạo Cao cấp lý luận chính trị của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ................................................................................................................. 89 2.1.3. Quy chế đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ............................................................. 91 2.1.4. Quy mô đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ............................................................. 91 2.1.5. Đội ngũ giảng viên đào tạo Cao cấp lý luận chính trị .......................................... 92 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng .................................................................................... 93 2.2.1. Mục tiêu khảo sát ..................................................................................................... 93 2.2.2. Nội dung khảo sát..................................................................................................... 93 2.2.3. Triển khai khảo sát ................................................................................................... 93 2.3. Thực trạng năng lực cán bộ lãnh đạo, quản lý đƣợc đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo khung năng lực đề xuất ........................................................... 100 2.3.1. Thực trạng mức độ phù hợp của Khung năng lực đề xuất .................................. 100 2.3.2. Thực trạng mức độ đáp ứng về năng lực của học viên Cao cấp lý luận chính trị ............................................................................................................................. 103 2.4. Thực trạng quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ........................................... 112 2.4.1. Thực trạng các yếu tố đầu vào của quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị (I) ........................................................................................................................ 114 2.4.2. Thực trạng các yếu tố quá trình của quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị (P) ....................................................................................................................... 121 2.4.3. Thực trạng các yếu tố đầu ra của quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị (O) ...................................................................................................................... 127 2.4.4. Thực trạng các yếu tố bối cảnh của quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị (C)....................................................................................................................... 132 2.5. Thực trạng quản lý đào tạo Cao cấp lý luận chính trị trong hệ thống Học viên quốc gia Hồ Chí Minh theo tiếp cận năng lực........................................... 138 2.5.1. Thực trạng quản lý các yếu tố đầu vào của quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ..................................................................................................................... 139
vi 2.5.2. Thực trạng quản lý các yếu tố quá trình của quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ................................................................................................................. 150 2.5.3. Thực trạng quản lý các yếu tố đầu ra của quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ..................................................................................................................... 157 2.5.4. Thực trạng kiểm soát các yếu tố bối cảnh ............................................................ 162 2.6. Kiểm định mô hình nghiên cứu ............................................................................ 169 2.7. Kinh nghiệm quốc tế và Trung Quốc .................................................................. 172 2.7.1. Kinh nghiệm quản lý đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý của các tổ chức chính trị của các nước ...................................................................................................... 172 2.7.2. Kinh nghiệm quản lý đào tạo lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý của Trung Quốc ............................................................................................................ 174 2.8. Đánh giá thực trạng quản lý đào tạo Cao cấp lý luận chính trị tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh theo tiếp cận năng lực ................................. 177 2.8.1. Đánh giá chung ...................................................................................................... 177 2.8.2. Ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân ........................................................................ 179 2.8.3. Phân tích SWOT đối với quản lý đào tạo Cao cấp lý luận chính trị tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh theo tiếp cận năng lực ............................... 183 Kết luận chƣơng 2 .......................................................................................................... 185 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊTHEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC TẠI HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH..................................................... 187 3.1. Định hƣớng đào tạo và quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ........................................... 187 3.1.1. Định hướng đào tạo và quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo yêu cầu của Đảng ................................................................................................ 187 3.1.2. Định hướng đào tạo và quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ..................... 188
vii 3.2. Nguyên tắc đề xuất giải pháp ................................................................................ 189 3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................................ 189 3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ....................................................................... 190 3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi........................................................................... 190 3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa.......................................................................... 191 3.2.5. Nguyên tắc bảo đảm tính hệ thống ....................................................................... 191 3.3. Đề xuất giải pháp quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh............................................................ 191 3.3.1. Giải pháp 1: Tổ chức hoàn thiện Khung năng lực đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ..................................................................................................................... 191 3.3.2. Giải pháp 2: Tổ chức phát triển Chương trình Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ........................ 199 3.3.3. Giải pháp 3: Chỉ đạo tổ chức dạy học theo Khung năng lực đào tạo Cao cấp lý luận chính trị.......................................................................................................... 206 3.3.4. Giải pháp 4: Chỉ đạo đa dạng hoá hoạt động kiểm tra đánh giá năng lực người học Cao cấp lý luận chính trị................................................................................ 212 3.3.5. Giải pháp 5: Tổ chức nâng cao năng lực của giảng viên bảo đảm yêu cầu đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực....................................... 219 3.3.6. Giải pháp 6: Chỉ đạo ứng dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ đào tạo Cao cấp lý luận chính trị.................................................................................................. 224 3.3.7. Giải pháp 7: Xây dựng văn hóa chất lượng trong đào tạo Cao cấp lý luận chính trị của hệ thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ....................... 230 3.3.8. Mối quan hệ giữa các giải pháp............................................................................ 236 3.4. Khảo nghiệm các giải pháp quản lý đề xuất ....................................................... 238 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ........................................................................................... 238 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ........................................................................................... 238 3.4.3. Phương pháp, công cụ và mẫu khảo nghiệm ....................................................... 238
viii 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................................. 238 3.4.5. Đánh giá chung về kết quả khảo nghiệm.............................................................. 242 3.5. Tổ chức thực nghiệm giải pháp quản lý đề xuất ................................................ 242 3.5.1. Giới thiệu thực nghiệm .......................................................................................... 242 3.5.2. Tiến trình thực nghiệm ........................................................................................... 244 3.5.3. Kết quả thực nghiệm .............................................................................................. 245 3.5.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm .............................................................................. 248 3.5.5. Một số kết luận về thực nghiệm Giải pháp 5 ........................................................ 249 Kết luận chƣơng 3 .......................................................................................................... 249 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................. 251 1. Kết luận ......................................................................................................................... 251 2. Khuyến nghị.................................................................................................................. 253 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ........................................................................................................................ 255 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................... 256 PHỤ LỤC......................................................................................................................... 268
ix DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý CCLLCT : Cao cấp lý luận chính trị CNTT : Công nghệ thông tin CSĐT : Cơ sở đào tạo CTĐT : Chương trình đào tạo ĐTB : Điểm trung bình ĐLC : Độ lệch chuẩn HV CTQG HCM : Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh LĐQL : Lãnh đạo, quản lý
x DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 1.1: Tổng hợp về thành phần của khung năng lực cá nhân.................................... 37 Bảng 1.2: Tổng hợp thành phần của khung năng lực của người lãnh đạo, quản lý ............ 39 Bảng 1.3: Khung năng lực lãnh đạo, quản lý khu vực công của các nước ..................... 41 Bảng 1.4: Tổng hợp khung năng lực cán bộ lãnh đạo, quản lý khu vực công ............... 44 Bảng 1.5: Khung năng lực đào tạo Cao cấp lý luận chính trị .......................................... 51 Bảng 1.6: Đặc điểm của các yếu tố thuộc quá trình đào tạo theo tiếp cận năng lực ........... 61 Bảng 2.1: Số lượng chỉ tiêu đào tạo CCLLCT được phân bổ từ 2021 đến 2024 ........... 91 Bảng 2.2: Số lượng học viên CCLLCT tốt nghiệp từ 2018-2023 ................................... 92 Bảng 2.3: Kết quả khảo sát thực trạng mức độ phù hợp của Khung năng lực đào tạo CCLLCT .............................................................................................................. 101 Bảng 2.4: Kết quả khảo sát thực trạng mức độ đáp ứng về năng lực............................ 103 Bảng 2.5: Kết quả đánh giá thực trạng mức độ đáp ứng nhóm năng lực Thể hiện ý thức chính trị .......................................................................................................... 104 Bảng 2.6: Kết quả khảo sát thực trạng nhóm năng lực Thực thi phẩm chất chính trị của cán bộ lãnh đạo, quản lý được đào tạo CCLLCT ..................................... 105 Bảng 2.7: Kết quả đánh giá thực trạng mức độ đáp ứng nhóm Kiến thức lý luận chính trị ..................................................................................................................... 107 Bảng 2.8: Kết quả đánh giá thực trạng mức độ đáp ứng nhóm Kỹ năng thực hành .......................................................................................................................... 108 Bảng 2.9: Kết quả khảo sát thực trạng mức độ đáp ứng nhóm năng lực Lãnh đạo tổ chức ........................................................................................................................ 110 Bảng 2.10: Kết quả đánh giá thực trạng mức độ đáp ứng nhóm năng lực Xây dựng uy tín lãnh đạo ......................................................................................................... 111 Bảng 2.11: Kết quả khảo sát thực trạng các yếu tố thuộc quá trình đào tạo CCLLCT theo năng lực tại HV CTQG HCM ................................................................ 113 Bảng 2.12: Kết quả khảo sát thực trạng tuyển sinh đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM................................................................................... 114 Bảng 2.13: Kết quả khảo sát thực trạng CTĐT CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM................................................................................................... 115 Bảng 2.14: Kết quả khảo sát thực trạng giảng viên đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM................................................................................... 117
xi Bảng 2.15: Kết quả khảo sát thực trạng học viên CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HVM .................................................................................................. 118 Bảng 2.16: Kết quả khảo sát thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị trong đào tạo CCLLCT tại HV CTQG HCM.................................................................................. 120 Bảng 2.17: Kết quả khảo sát thực trạng kế hoạch giảng dạy, học tập trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM ............................................ 122 Bảng 2.18: Kết quả khảo sát thực trạng hoạt động giảng dạy trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM .................................................. 123 Bảng 2.19: Kết quả khảo sát thực trạng hoạt động học tập, rèn luyện trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM ............................................ 125 Bảng 2.20: Kết quả khảo sát thực trạng kiểm tra, đánh giá trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM .................................................. 126 Bảng 2.21: Thực trạng xét tốt nghiệp và cấp bằng tốt nghiệp trong đào tạo CCLLCT tại HV CTQG HCM........................................................................................ 128 Bảng 2.22: Kết quả khảo sát thực trạng thu thông tin phản hồi của học viên CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM .................................................. 129 Bảng 2.23: Kết quả khảo sát thực trạng tiếp nhận phản hồi thông tin của cơ sở cử học viên CCLLCT tại HV CTQG HCM ................................................................... 130 Bảng 2.24: Kết quả khảo sát thực trạng mức độ ảnh hưởng của Bối cảnh thế giới .......... 132 Bảng 2.25: Kết quả khảo sát thực trạng mức độ ảnh hưởng của Bối cảnh trong nước .......... 134 Bảng 2.26: Kết quả khảo sát thực trạng mức độ ảnh hưởng của Quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng theo tinh thần Đại hội XIV ...................................................... 135 Bảng 2.27: Kết quả khảo sát thực trạng mức độ ảnh hưởng của Môi trường HV CTQG HCM ...................................................................................................................... 136 Bảng 2.28: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM ......................................................................................... 139 Bảng 2.29: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý tuyển sinh đào tạo CCLLCT tại HV CTQG HCM ......................................................................................................... 140 Bảng 2.30: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý CTĐT CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM ......................................................................................... 142 Bảng 2.31: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý giảng viên trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM .................................................. 145
xii Bảng 2.32: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý học viên CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM................................................................................... 147 Bảng 2.33: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị và phần mềm hỗ trợ đào tạo CCLLCT tại HV CTQG HCM ............................................. 149 Bảng 2.34: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý xây dựng kế hoạch giảng dạy, học tập trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM .............. 151 Bảng 2.35: Thực trạng quản lý hoạt động giảng dạy trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM ................................................................... 153 Bảng 2.36: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý hoạt động học tập, rèn luyện trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM ........................... 154 Bảng 2.37: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM ............................................ 156 Bảng 2.38: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý xét tốt nghiệp và cấp bằng tốt nghiệp trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM............... 158 Bảng 2.39: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý thu thông tin phản hồi của học viên CCLLCT tại HV CTQG HCM ............................................................................... 159 Bảng 2.40: Kết quả khảo sát thực trạng quản lý tiếp nhận phản hồi thông tin của cơ sở cử học viên tham gia đào tạo CCLLCT ......................................................... 161 Bảng 2.41: Kết quả khảo sát thực trạng Kiểm soát các yếu tố thuộc Bối cảnh thế giới trong đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực ................................................. 163 Bảng 2.42: Kết quả khảo sát thực trạng kiểm soát các yếu tố thuộc Bối cảnh trong nước ......................................................................................................................... 164 Bảng 2.43: Kết quả khảo sát thực trạng kiểm soát các yếu tố ảnh hưởng theo quan điểm, chủ trương của Đảng theo tinh thần Đại hội XIV ....................................... 165 Bảng 2.44: Kết quả khảo sát thực trạng kiểm soát các yếu tố thuộc Môi trường đào tạo của HV CTQG HCM .......................................................................................... 167 Bảng 2.45: Kết quả phân tích cấu trúc SEM các nhân tố ảnh hưởng............................ 171 Bảng 2.46: Kết luận các giả thuyết.................................................................................. 171 Bảng 3.1: Khung năng lực đào tạo Cao cấp lý luận chính trị ........................................ 193 Bảng 3.2: Tổng hợp kết quả khảo nghiệm các giải pháp quản lý đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM .................................................. 239 Bảng 3.3: Tổng hợp đánh giá trước và sau thực nghiệm giải pháp............................... 245
xiii DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ Trang Hình 1.1: Khung năng lực LĐQL khu vực hành chính công Việt Nam ......................... 43 Hình 1.2: Mô hình đào tạo nghề ADDIE .......................................................................... 53 Hình 1.3: Mô hình CIPO về đào tạo [19].......................................................................... 56 Hình 1.4: Sơ đồ quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo mô hình CIPO............. 59 Hình 1.5: Quy trình thực hiện tuyển sinh đào tạo CCLLCT tại HV CTQG HCM ............... 64 Hình 1.6: Sơ đồ đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh........................................................................ 73 Hình 1.7: Sơ đồ phân cấp quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị .............. 75 Hình 1.8: Sơ đồ quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ............................................ 86 Hình 2.1: Cơ cấu tổ chức của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ...................... 89 Biểu đồ 2.2. Kết quả đánh giá thực trạng các yếu tố của quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM .................................................. 137 Biểu đồ 2.3: Thực trạng mức độ thực hiện quản lý quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM ................................................................... 169 Hình 2.4: Phân tích cấu trúc SEM của các nhóm nhân tố ............................................. 170
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19-5-2018 của Ban Chấp hành Trung ương khoá XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ đã đề ra nhiều nhiệm vụ và giải pháp “Thực hiện nghiêm túc chế độ học tập, bồi dưỡng lý luận chính trị bắt buộc và cập nhật kiến thức mới cho cán bộ” [12]. Ở Việt Nam, đào tạo Cao cấp lý luận chính trị (CCLLCT) là một trong ba cấp đào tạo lý luận chính trị cho cán bộ lãnh đạo, quản lý (LĐQL) trong hệ thống chính trị Việt Nam gồm Sơ cấp lý luận chính trị, Trung cấp lý luận chính trị, Cao cấp lý luận chính trị [8]. Cơ quan chuyên trách được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ đào tạo CCLLCT là hệ thống Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (HV CTQG HCM), với mục tiêu đào tạo là tiếp tục phát triển và định hình những phẩm chất, năng lực chính trị và lãnh đạo, quản lý cần thiết cho cán bộ LĐQL trong hệ thống chính trị của Việt Nam nhằm vừa đảm bảo đào tạo nên những cán bộ lãnh đạo vừa có nền tảng lý luận chính trị của Đảng, vừa linh hoạt đáp ứng yêu cầu công việc của lãnh đạo ngành nghề, lĩnh vực, địa phương khác nhau trong tình hình kinh tế, chính trị, xã hội và công nghệ luôn biến động. Cao cấp lý luận chính trị là chương trình đào tạo cán bộ LĐQL trung, cao cấp của hệ thống chính trị về tư tưởng chính trị; mục tiêu là củng cố, nâng cao bản lĩnh chính trị; phương pháp tiếp cận và năng lực vận dụng lý luận vào thực tiễn; phương pháp luận khoa học; xây dựng tầm nhìn, tư duy chiến lược; kiến thức, kỹ năng LĐQL… Đối tượng học chương trình CCLLCT là cán bộ LĐQL hoặc được quy hoạch chức vụ LĐQL trong hệ thống chính trị. Đây là đội ngũ cán bộ có vai trò chủ chốt trong thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, nên lập trường tư tưởng, phẩm chất đạo đức và năng lực thực tiễn của đội ngũ cán bộ này có vai trò, ảnh hưởng rất lớn đến việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và việc thực thi hiệu quả các nhiệm vụ trọng yếu của tổ chức, của địa phương và của đất nước. Vì vậy, đào tạo CCLLCT theo
2 tiếp cận năng lực có vai trò hết sức quan trọng trong việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và phát triển đất nước. Đào tạo CCLLCT là một trong những vấn đề được HV CTQG HCM quan tâm thực hiện, không ngừng mở rộng quy mô đào tạo một cách hợp lý; chú trọng đổi mới nội dung, chương trình đào tạo theo hướng cập nhật tinh thần văn kiện mới và thực tiễn mới tác động đến đời sống mọi mặt của đất nước, tích cực áp dụng phương pháp giảng dạy hiện đại, thúc đẩy việc tự nghiên cứu của học viên, tăng cường kỷ cương, kỷ luật học tập. Tuy nhiên, HV CTQG HCM thực hiện hoạt động đào tạo CCLLCT được trong suốt thời gian dài, nhưng mới đang bước đầu tổ chức quản lý đào tạo CCLLCT theo hướng tiếp cận năng lực. Việc quản lý hoạt động giảng dạy, học tập trong đào tạo CCLLCT của Ban Giám đốc Học viện và các nhà quản lý cũng rất đặc thù do đối tượng học viên rất giàu kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn. Bên cạnh đó, hoạt động quản lý học viên được gắn liền với mục tiêu rèn luyện cán bộ, do đó có những quy định rất chặt chẽ đối với học viên trong quy chế đào tạo CCLLCT nhằm rèn luyện bản lĩnh chính trị và tác phong LĐQL. Dù vậy, HV CTQG HCM mới dừng lại ở xác định những quan điểm chung về mục tiêu đào tạo chương trình Cao cấp lý luận chính trị, chưa triển khai công bố chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo (CTĐT). Bên cạnh đó, thực tế nhiều năm qua, nội dung đào tạo CCLLCT vẫn còn tình trạng ít cập nhật, bổ sung kiến thức mới, hiện đại và kỹ năng cần thiết đối với cán bộ LĐQL; còn có những thành tố nội dung trùng lặp, chưa hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực hoạt động thực tiễn, năng lực LĐQL của học viên [35]. Hơn nữa, các hoạt động quản lý đào tạo như quản lý mục tiêu đào tạo, quản lý tuyển sinh, quản lý nội dung chương trình, quản lý giảng viên, quản lý học viên, quản lý kiểm tra đánh giá… vẫn còn nhiều không gian cần cải thiện, nhằm đạt được mục tiêu năng lực cho học viên tham gia đào tạo CCLLCT [17]. Việc nghiên cứu quản lý đào tạo dưới góc độ là một quá trình và quản lý quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực sẽ góp phần xác định cơ sở lý luận cho việc tổ chức đào tạo CCLLCT theo mục tiêu về phát triển năng lực, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo lý luận cho đội ngũ cán
3 bộ LĐQL của Đảng và nhà nước nói riêng và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ LĐQL nói chung, để đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ trong tình hình mới. Xuất phát từ vai trò, tầm quan trọng của đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực; tính cấp thiết trong việc quản lý đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM, và những nét đặc thù riêng của đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực, đề tài “Quản lý quá trình đào tạo Cao cấp lý luận chính trị theo tiếp cận năng lực tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh” được lựa chọn nghiên cứu trong khuôn khổ luận án tiến sĩ. 2. Mục đích nghiên cứu của luận án Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực; đánh giá thực trạng quản lý quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM, luận án đề xuất một số giải pháp quản lý quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực nhằm góp phần đạt được mục tiêu của CTĐT CCLLCT, đáp ứng yêu cầu hoàn thiện năng lực cho đội ngũ cán bộ LĐQL được đào tạo CCLLCT. 3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: quản lý quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM. 4. Câu hỏi nghiên cứu - Bối cảnh chính trị, xã hội, công nghệ trên thế giới và trong nước hiện nay; và quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực hiện nay đang đặt ra những vấn đề gì cho Giám đốc Học viện và các nhà quản lý của HV CTQG HCM? - Dựa vào tiếp cận năng lực để xác định khung năng lực đào tạo CCLLCT (của cán bộ LĐQL được đào tạo CCLLCT) và tiếp cận CIPO để xác định nội dung quản lý quá trình đào tạo CCLLCT trong bối cảnh nhiều thay đổi có phù hợp cho mục tiêu góp phần đào tạo được đội ngũ cán bộ LĐQL đủ phẩm chất, năng lực, ngang tầm nhiệm vụ trong hệ thống chính trị của Việt Nam?
4 5. Giả thuyết khoa học Hiện nay, quản lý quá trình đào tạo CCLLCT tại HV CTQG HCM đã đạt được một số thành tựu, tuy nhiên HV CTQG HCM mới đang bước đầu tổ chức quản lý đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực và gặp khó khăn vì vừa phải thực hiện nguyên tắc đảm bảo nền tảng lý luận chính trị của Đảng, rèn luyện bản lĩnh chính trị và tác phong LĐQL; vừa phải linh hoạt đáp ứng yêu cầu cập nhật tình hình kinh tế chính trị xã hội luôn biến động; vừa phải đảm bảo tổ chức đào tạo phù hợp với đặc điểm của người học với yêu cầu công việc của lãnh đạo ngành nghề, lĩnh vực, địa phương khác nhau; bên cạnh đó, đối tượng học viên giàu kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn; đội ngũ giảng viên cần được tiếp tục cập nhật về kiến thức khoa học và thực tiễn xã hội cũng như phương pháp sư phạm… Vì vậy, cần đề xuất khung năng lực đào tạo CCLLCT và dựa vào tiếp cận CIPO để xác định các giải pháp quản lý quá trình đào tạo CCLLCT tại HV CTQG HCM đáp ứng khung năng lực đã đề xuất, góp phần phần đạt được mục tiêu của CTĐT CCLLCT, đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ cán bộ LĐQL có đủ năng lực, phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu Xuất phát từ mục đích nghiên cứu như trên, nghiên cứu cần triển khai các nhiệm vụ sau: Một là, hệ thống hóa cơ sở lý luận về quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực, quản lý quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM. Hai là, nghiên cứu thực tiễn, đánh giá thực trạng quá trình đào tạo CCLLCT, quản lý quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM; phân tích nguyên nhân của thực trạng và bài học kinh nghiệm quốc tế, đặc biệt trường hợp Trung quốc. Ba là, đề xuất các giải pháp quản lý quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM và khảo nghiệm nhận thức về các giải pháp quản lý mà Luận án đề xuất. Bốn là, thực nghiệm một nội dung của giải pháp đề xuất trong Luận án.
5 7. Phạm vi nghiên cứu Luận án nghiên cứu trong những phạm vi sau: 7.1. Về nội dung nghiên cứu - Luận án dựa vào yêu cầu đối với đào tạo CCLLCT và mô hình năng lực LĐQL để đề xuất khung năng lực đào tạo CCLLCT với tư cách là chuẩn đầu ra của CTĐT (với yêu cầu đã đáp ứng đươc chuẩn đầu vào). - Dựa vào mô hình CIPO để triển khai các nội dung quản lý quá trình đào tạo CCLLCT theo tiếp cận năng lực tại HV CTQG HCM. - Nghiên cứu theo CTĐT CCLLCT hiện hành của HV CTQG HCM. 7.2. Về khách thể điều tra: nhằm tiếp cận và thu thập thông tin một cách tổng thể, đa chiều và hệ thống, luận án tiến hành điều tra trên 04 đối tượng khách thể: + CBQL đào tạo CCLLCT của hệ thống HV CTQG HCM: 62 cán bộ; + Giảng viên đào tạo CCLLCT của hệ thống HV CTQG HCM: 86 giảng viên; + Học viên và cựu học viên tham gia đào tạo CCLLCT: 800 học viên, cựu học viên; + Đại diện cơ quan sử dụng cán bộ LĐQL đã tham gia đào tạo CCLLCT: 56 cán bộ Vụ Tổ chức cán bộ/Ban Tổ chức của các Ban, Bộ, Ngành, Tỉnh thành trực thuộc Trung ương. Để bổ sung và làm rõ thông tin thu được từ phiếu khảo sát, luận án thực hiện phỏng vấn sâu với 15 cán bộ LĐQL, giảng viên, học viên, đại diện đơn vị sử dụng lao động trực tiếp tham gia quản lý đào tạo CCLLCT. 7.3. Về địa bàn nghiên cứu: Luận án nghiên cứu trong toàn bộ hệ thống HV CTQG HCM, bao gồm HV CTQG HCM (hay còn gọi là Học viện quốc gia) và 04 Học viện Chính trị khu vực (Học viện Chính trị khu vực I, II, III, IV). Học viện quốc gia vừa có vai trò quản lý toàn hệ thống, vừa có vai trò như 1 cơ sở đào tạo. 7.4. Về chủ thể quản lý Chủ thể quản lý quá trình đào tạo CCLLCT tại HV CTQG HCM gồm các cấp sau đây: