Luận văn: Đo lường mức độ thỏa mãn của nhân viên tại công ty cổ phần Đức Nhân Kon Tum

Chia sẻ: Lang Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

95
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Người ta thường nói “Xí nghiệp phản ánh con người”. Vì vậy không sai chút nào khi khẳng định con người là nhân tố quan trọng có ảnh hưởng tới sự tồn tại hay phát đạt của một doanh nghiệp. Ngày nay, cùng với sự phát triển chung của Đất Nước, nền kinh tế đang có sự tăng trưởng ngày càng nhanh chóng. Điều này đã mang đến cho các doanh nghiệp Việt Nam nhiều cơ hội lẫn thách thức.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn: Đo lường mức độ thỏa mãn của nhân viên tại công ty cổ phần Đức Nhân Kon Tum

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG NGUY N VI T TU N ĐO LƯ NG M C Đ TH A MÃN C A NHÂN VIÊN T I CÔNG TY C PH N Đ C NHÂN KON TUM Chuyên ngành : Qu n tr kinh doanh Mã s : 60.34.05 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ QU N TR KINH DOANH Đà N ng - Năm 2011
Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: TS. Lê Văn Huy Ph n bi n 1: …………………………………………….. Ph n bi n 2: …………………………………………….. Lu n văn s ñư c b o v trư c H i ñ ng ch m lu n văn t t nghi p Th c sĩ Qu n tr Kinh doanh h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày tháng năm 2011. Có th tìm hi u Lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin - H c li u, Đ i h c Đà N ng; - Thư vi n Trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng.
CHƯƠNG 1: T NG QUAN 1.1. Lý do hình thành ñ tài Trong giai ñ an hi n nay ñã có m t s thay ñ i r t l n v nh n th c c a ngư i qu n lý doanh nghi p ñ i v i ngư i lao ñ ng trong doanh nghi p. N u như trư c ñây ngư i lao ñ ng ñư c xem như là chi phí ñ u vào thì hi n nay ngư i lao ñ ng ñư c xem như tài s n, ngu n l c vô cùng quý giá quy t ñ nh s thành b i c a m t doanh nghi p. Nhu c u c a con ngư i và s th a mãn các nhu c u c a con ngư i là m t v n ñ r t ñư c quan tâm. M i con ngư i khác nhau thì s có nhu c u khác nhau và m c ñ cũng khác nhau, nhưng chúng là nh ng y u t t o nên ñ ng cơ trong quá trình làm vi c. N u chúng ta nh n bi t nh ng nhu c u c a h và có nh ng bi n pháp, nh ng chính sách ñ thúc ñ y, tho mãn nh ng nhu c u ñó thì con ngư i s làm vi c hi u qu hơn, năng su t hơn, mang l i nhi u l i ích cho doanh nghi p. Vì th , góc ñ m t doanh nghi p, ban lãnh ñ o công ty r t ý th c t m quan tr ng c a vi c làm th nào ñ giúp cho ngư i lao ñ ng ñ t ñư c s th a mãn t i ña trong công vi c b i vì theo nhi u nghiên c u cho th y n u ngư i lao ñ ng ñư c th a mãn trong công vi c thì h s làm vi c hi u qu hơn, g n bó hơn v i doanh nghi p. Qua ñó doanh nghi p s ch ñ ng xây d ng chi n lư c phát tri n c a mình. Cũng t th c t c a công ty, trong th i gian g n ñây tình tr ng ngư i lao ñ ng xin ngh vi c di n bi n h t s c ph c t p t lao ñ ng tr c ti p cho ñ n b ph n qu n lý. Đi u ñó làm cho ban lãnh ñ o công ty h t s c lo l ng. Tuy chưa có cơ s chính th c nhưng ban lãnh ñ o công ty cũng ph n nào nh n th c ñư c r ng có s không th a mãn trong công vi c ñ i v i nhóm ngư i ñã thôi vi c. Do ñó, v n ñ h t s c c p bách hi n nay c a công ty là ph i tìm hi u m c ñ th a mãn trong công vi c c a ngư i lao ñ ng ñang làm vi c t i công ty ñ bi t ñư c ngư i lao ñ ng có ñư c th a mãn không, nh ng y u t làm cho ngư i lao ñ ng th a mãn cũng như các y u t làm cho h b t mãn. Đó là lý do c a vi c l a ch n ñ tài: “ Đo lư ng m c ñ th a mãn c a nhân viên t i công ty C ph n Đ c Nhân Kon Tum ” trên cơ s ñó, giúp Công ty có k ho ch xây d ng thành công chính sách v nhân s , nh m ñáp ng t t hơn nhu c u c a ngư i lao ñ ng, ñ ng th i xây d ng ñư c m t môi trư ng làm vi c ñoàn k t, thân thi n, cùng phát tri n trong xu th c nh tranh, h i nh p. 1.2. M c tiêu và ý nghĩa nghiên c u Trên cơ s lý thuy t v s th a mãn c a ngư i lao ñ ng ñ i v i t ch c và nh ng ñi u ki n th c ti n c a doanh nghi p, ñ tài s xây d ng thang ño lư ng v s th a mãn c a ngư i lao ñ ng ñ i v i t ch c “công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum”. Th c hi n vi c ño lư ng m c ñ th a mãn c a ngư i lao ñ ng ñ i v i t ch c “công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum”, Ki n ngh các gi i pháp nh m nâng cao m c ñ hài lòng c a ngư i lao ñ ng ñ i v i t ch c “công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum”. Vi c nghiên c u thành công ñ tài s mang l i ý nghĩa sau: Giúp công ty C ph n Đ c Nhân Kon Tum cũng như các doanh nghi p trong ngành có ñư c m t thang ño lư ng v s th a mãn c a ngư i lao ñ ng ñ i v i t ch c. Giúp lãnh ñ o công ty C ph n Đ c Nhân Kon Tum phát hi n ñư c nh ng m t h n ch trong các chính sách ñãi ng , ñ ng viên hi n t i c a công ty C ph n Đ c Nhân Kon Tum; qua ñó có th ñưa ra các quy t ñ nh phù h p, nh m nâng cao m c ñ th a mãn c a ngư i lao ñ ng ñ i v i t ch c c a mình. 1.3. Gi i h n nghiên c u Vì nh ng h n ch v ngu n l c nên tác gi ch kh o sát m u ñơn v công ty C 1
ph n Đ c Nhân - Kon Tum. N u nghiên c u này ñư c m r ng t i nhi u doanh nghi p khác trong ngành thì tính khoa h c và ñ tin c y c a nghiên c u s cao hơn. 1.4. Phương pháp nghiên c u Phương pháp nghiên c u ñư c s d ng trong ñ tài này là phương pháp nghiên c u ñ nh tính k t h p v i nghiên c u ñ nh lư ng, c th là: Phương pháp nghiên c u ñ nh tính; Phương pháp nghiên c u ñ nh lư ng ñư c s d ng ñ ki m ñ nh thang ño và ño lư ng m c ñ th a mãn c a ngư i lao ñ ng ñ i v i t ch c c a h ; Phương pháp phân tích s li u thông qua ph n m m SPSS 16.0. 1.5. K t c u lu n văn Lu n văn g m 5 chương. Chương 1. Là chương gi i thi u t ng quát chung c a ñ tài Chương 2. Trình bày cơ s lý lu n v s th a mãn c a ngư i lao ñ ng ñ i v i t ch c. Chương 3. Trình bày thi t k nghiên c u. Chương 4. Trình bày k t qu nghiên c u sau khi ñã ti n hành phân tích d li u. Chương 5. Trình bày k t lu n, ki n ngh trên cơ s k t qu nghiên c u. 1.6. Gi i thi u v công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum 1.6.1. Hình thành và phát tri n + Th i ñi m hình thành: Công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum ñư c thành l p theo gi y phép s 00046 GP/TLDN do UBND t nh Kon Tum c p ngày 10/02/1999; có tr s chính t i phư ng Ngô Mây - Thành ph Kon Tum . Tên ñ y ñ : Công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum. Đ a ch : T 1 - P. Ngô Mây - Tp Kon Tum - T nh Kon Tum + Ngành ngh kinh doanh: Công ty chuyên ch bi n nh ng m t hàng nông lâm s n, ñ t bi t là s n ph m ñ g ph c v trong nư c và xu t kh u. + S n ph m: Các lo i s n ph m ñ g . + Th trư ng tiêu th : Th trư ng châu Âu: các nư c B , Đ c, Hà Lan, ngoài ra còn s khách hàng các nư c châu M và châu Á như: Úc, M , Phêru, Chi Lê…Hi n nay công ty t p trung vào khách hàng n i ñ a. + Qu n lý ch t lư ng: Công ty Đ c Nhân -Kon Tum ñã áp d ng h th ng qu n lý ch t lư ng ISO 9001:2000, và ch ng nh n s ngu n nguyên li u g FSC (Phát tri n r ng b n v ng); ñang áp d ng chương trình SA8000; Đ t ch ng nh n hàng Vi t Nam ch t lư ng cao năm 2003. + M t s ch tiêu c a công ty năm 2010: Kim ng ch xu t kh u : 3,8 tri u USD; Doanh thu : 75 t ñ ng ; S lư ng container/ tháng: 25 container; S lư ng m t hàng: 25-30 m t hàng các lo i; Lương bình quân CB-CNV: 2.300.000 ñ ng/tháng. 1.6.2. Cơ c u t ch c và ngu n lao ñ ng - Cơ c u t ch c: Công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum có : Ban Giám ñ c g m 4 ngư i: 01 t ng Giám ñ c, 01 phó t ng Giám ñ c kiêm Giám ñ c ñi u hành t i Đ c Nhân - Kon tum, 02 phó Giám ñ c. Và 6 phòng, ban: Phòng TC-NS; phòng K ho ch XNK; phòng K toán; phòng Phát tri n SX; phòng ĐHSX-K thu t, ban ISO. Phân xư ng s n xu t g m 4 phân xư ng : - Phân xư ng sơ ch ; Phân xư ng tinh ch ; Phân xư ng ván Okal; Phân xư ng SX hàng n i th t, và có 13 t s n xu t - Cơ c u lao ñ ng: T ng s lao ñ ng hi n có là: 353 ngư i; * Theo trình ñ : Trình ñ ñ i h c 10 ngư i; Trung c p và cao ñ ng 15 ngư i; 2
Công nhân ñã ñào t o và chưa qua ñào t o 328 ngư i.. * Theo ch c danh và ñ tu i: Nhóm ch c danh qu n lý và trư ng, phó các phòng ban, b ph n, t s n xu t : 72 ngư i; ñ tu i trung bình là: 30 tu i; Nhóm ch c danh tr c ti p s n xu t: 281 ngư i; ñ tu i trung bình là: 28 tu i. * Theo thâm niên công tác: S lao ñ ng có thâm niên công tác dư i 5 năm: 303 ngư i; S lao ñ ng có thâm niên công tác t 5 ñ n dư i 11năm: 50 ngư i . Như v y s lao ñ ng có thâm niên t 5 ñ n dư i 11 năm chi m t l khá th p (14,2 %) trên t ng s lao ñ ng c a công ty, ñây là m t khó khăn l n cho công ty trong vi c th c hi n nhi m v s n xu t kinh doanh c a ñơn v trong giai ño n c nh tranh h i nh p s p ñ n. 1.6.3. Th c tr ng c a công ty và v n ñ c n gi i quy t Nh ng năm g n ñây, ho t ñ ng s n xu t kinh doanh công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum g p nhi u khó khăn nh t là nh hư ng kh ng ho ng kinh t toàn c u. Vi c xu t kh u s n ph m gi m ñáng k , hơn n a nh hư ng l m phát giá chi phí nguyên v t li u tăng cao trong khi giá s n ph m xu t kh u không tăng, ñ có l i nhu n bu c công ty ph i gi m và ti t ki m t i ña các chi phí trong s n xu t trong ñó chi phí ti n lương và các kho n ưu ñãi c a ngư i lao ñ ng là v n ñ mà công ty ph i nh m ñ n. Làm th nào v a ti t ki m ñư c chi phí v a có chi n lư c xây d ng chính sách phát tri n ngu n nhân l c h p lý, nh m gi và thu hút lao ñ ng gi i; khai thác phát huy s c l c, trí tu c a công nhân viên lao ñ ng; t o m t môi trư ng làm vi c năng ñ ng; nâng cao văn hoá t ch c; tác phong công nghi p, t ng bư c xây d ng hình nh thương hi u công ty ñáp ng v i năng l c c nh tranh và t m nhìn chi n lư c c a công ty. Công ty còn h n ch trong vi c chi tr lương, thư ng và phúc l i. Vi c chi tr lương thư ng chưa sát và ñúng v i k t qu lao ñ ng. Quy ch tr lương cho ngư i lao ñ ng ñã có c i ti n, b sung căn c vào k t qu lao ñ ng mà h c ng hi n. Tuy nhiên, vi c theo dõi ñ ñánh giá hi u qu , ch t lư ng lao ñ ng c th c a t ng CB-CNV v n chưa th c s minh b ch, rõ ràng. M t s ngư i lao ñ ng có trình ñ , năng l c chuyên môn khá gi i, làm vi c có hi u qu cao, có c ng hi n nhi u hơn vào k t qu s n xu t kinh doanh, song ñôi khi chưa ñư c hư ng các ch ñ phù h p. Bên c nh ñó, m t s lao ñ ng làm vi c ñ i phó, không n l c v n ñư c tr lương, thư ng theo ki u "bình quân". Vi c tham gia ñóng b o hi m cho ngư i lao ñ ng chưa ñ y ñ và ñóng m c th p ñ ñ i phó các ban ngành liên quan. Khen thư ng chưa k p th i cho ngư i lao ñ ng, các kho n ph c p h u như b c t gi m và ñ t bi t là công ty tr lương không ñúng th i gian cam k t thư ng b tr . Vì v y chưa ñ ng viên ñư c lòng nhi t tình, hăng say lao ñ ng c a nh ng ngư i th c s có tâm huy t và năng l c lao ñ ng gi i, ngư c l i, nhóm lao ñ ng v n không m y c g ng l i càng không t quy t tâm, không có ý th c ñ ñ i m i b n thân, nâng cao năng l c. Tình tr ng ngư i lao ñ ng có trình ñ , kinh nghi m xin thôi vi c, xin chuy n công tác sang ñơn v khác ñã và ñang x y ra theo xu hư ng ngày càng tăng. Đ i v i nh ng CB-CNV còn l i thì có tâm lý làm vi c không n ñ nh, năng su t lao ñ ng s t gi m và nhi u ngư i bày t ý ñ nh r i b công ty ñ làm vi c khác. V phía ch quan c a ban lãnh ñ o và phòng ban c a công ty: Chưa có bi n pháp ñ nhìn nh n th u su t và ñánh giá m t cách chính xác, công b ng v i t t c CB-CNV v s n l c, c g ng c a h ; Chưa ñưa ra nh ng ñòi h i cao hơn ñ t o môi trư ng, ñ ng l c cho nh ng nhân viên có chí hư ng ph n ñ u, hăng say làm vi c hơn n a; Chưa n m b t k p th i nh ng tâm tư, nguy n v ng c a nhân viên ñ ñ t ra cho h nh ng xu hư ng, m c tiêu c th trong công vi c cũng như trong ñ i s ng sinh ho t. Đ ng trư c th c tr ng trên, Ban lãnh ñ o công ty r t lo l ng. M c dù chưa có cơ 3
s chính th c nhưng Ban lãnh ñ o Công ty cũng nh n th y là có s gi m sút v m c ñ th a mãn trong công vi c c a ngư i lao ñ ng t i công ty. V n ñ c p thi t ñ i v i Ban lãnh ñ o công ty là ph i tìm hi u nguyên nhân vì sao có s s t gi m v m c ñ th a mãn trong công vi c c a ngư i lao ñ ng t i công ty ñ ng th i có nh ng gi i pháp thích h p, k p th i kh c ph c tình tr ng trên. CHƯƠNG 2: CƠ S LÝ LU N V S TH A MÃN C A NGƯ I LAO Đ NG Đ I V I T CH C Trong Chương 2 này, s gi i thi u m t s khái ni m, cơ s lý lu n v s th a mãn c a ngư i lao ñ ng ñ i v i t ch c, qua nh ng k t qu c a các nhà nghiên c u trong nư c và trên th gi i. Chương này g m các ph n chính: (1) Lý thuy t v s th a mãn c a nhân viên; (2) M t s lý thuy t làm cơ s nghiên c u ; (3) Các nguyên c u liên quan ñ n s th a mãn c a nhân viên c a các nhà nghiên c u trong nư c và trên th gi i; (4) Các y u t nh hư ng ñ n s th a mãn c a ngư i lao ñ ng ñ i v i t ch c; t ñó rút ra nh ng k t lu n qua mô hình lý thuy t ph c v cho vi c xây d ng thi t k nghiên c u v s th a mãn c a nhân viên ñ i v i t ch c t i công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum. 2.1. Cơ s lý thuy t 2.1.1. Lý thuy t v s th a mãn c a nhân viên Hi n có khá nhi u các ñ nh nghĩa v s th a mãn c a nhân viên ñ i v i t ch c. Theo tài li u trên Web thì s hài lòng v m t tâm lý c a ngư i lao ñ ng là k t qu c a nhi u l i ích phi v t ch t mà ngư i lao ñ ng có ñư c khi làm vi c cho doanh nghi p. M t môi trư ng làm vi c an toàn, không nhàm chán và thân thi n là mong mu n c a ph n l n ngư i lao ñ ng. Bên c nh ñó, ngư i lao ñ ng s c m th y g n bó v i doanh nghi p hơn n u thành tích c a h ñư c ghi nh n và ñánh giá, n u h có ñư c nhi u cơ h i ñ h c t p ho c thăng ti n trong vi c phát tri n ngh nghi p c a mình. Còn theo mô hình v s kỳ v ng c a Porter – Lawer thì s th a mãn (hay s hài lòng) là thái ñ hình thành t s chênh l ch gi a nh ng ph n thư ng mà m t nhân viên nh n ñư c và nh ng ph n thư ng mà anh ta tin tư ng là ñáng nh n ñư c. Trong khi ñó, t ñi n Oxford Advance Learner’s Dictionary thì ñ nh nghĩa ‘s th a mãn’ là vi c ñáp ng m t nhu c u hay mong mu n nào ñó và vì v y có th hi u s th a mãn công vi c là vi c nhân viên ñư c ñáp ng nhu c u hay mong mu n c a h khi làm vi c. Ellickson và Logsdon (2002) thì cho r ng s th a mãn công vi c ñư c ñ nh nghĩa chung là m c ñ ngư i nhân viên yêu thích công vi c c a h , ñó là thái ñ d a trên s nh n th c c a ngư i nhân viên (tích c c hay tiêu c c) v công vi c ho c môi trư ng làm vi c c a h . Nói ñơn gi n hơn, môi trư ng làm vi c càng ñáp ng ñư c các nhu c u, giá tr và tính cách c a ngư i lao ñ ng thì ñ th a mãn công vi c càng cao. Schemerhon (1993, ñư c trích d n b i Luddy, 2005) ñ nh nghĩa s th a mãn công vi c như là s ph n ng v m t tình c m và c m xúc ñ i v i các khía c nh khác nhau c a công vi c c a nhân viên. Tác gi nh n m nh các nguyên nhân c a s th a mãn công vi c bao g m v trí công vi c, s giám sát c a c p trên, m i quan h v i ñ ng nghi p, n i dung công vi c, s ñãi ng , và các ph n thư ng g m thăng ti n, ñi u ki n v t ch t c a môi trư ng làm vi c, cũng như cơ c u c a t ch c. Như v y, có r t nhi u các ñ nh nghĩa khác nhau nhưng có th rút ra ñư c r ng s th a mãn c a nhân viên là c m giác th a mãn hay không th a mãn t k t qu nh n ñư c s cung c p c a t ch c so v i s mong ñ i c a nhân viên, hay là mong mu n v ch t lư ng công vi c, môi trư ng làm vi c, … t doanh nghi p s ñáp ng hay vư t quá mong ñ i c a 4
nhân viên. 2.1.2. M t s lý thuy t làm cơ s nghiên c u 2.1.2.1. Thuy t hai nhân t c a F. Herzberg Thuy t này chia các nhân t làm hai lo i: các nhân t ñ ng viên và các nhân t duy trì. Các nhân t ñ ng viên g m thành t u, s công nh n c a ngư i khác, b n ch t công vi c, trách nhi m công vi c, s thăng ti n và s ti n b , và tri n v ng c a s phát tri n. N u nhân viên ñư c ñáp ng s mang l i s th a mãn trong công vi c cho h , ngư c l i nhân viên s không có s th a mãn. Các nhân t duy trì g m chính sách công ty, s giám sát c a c p trên, lương b ng, m i quan h v i c p trên và ñ ng nghi p, ñi u ki n làm vi c, ñ i s ng cá nhân, v trí công vi c và s ñ m b o c a công vi c. N u ñư c ñáp ng s không có s b t mãn trong công vi c, ngư c l i s d n ñ n s b t mãn. Như v y, Herzberg ñã tách bi t tương ñ i hai nhóm nhân t này và cho r ng ch có nh ng nhân t ñ ng viên m i có th mang l i s th a mãn cho nhân viên và n u không làm t t các nhân t duy trì s d n ñ n s b t mãn c a nhân viên. Vi c ñ ng viên ngư i lao ñ ng ñòi h i ph i gi i quy t th a ñáng, ñ ng th i c hai nhóm nhân t duy trì và ñ ng viên. Trách nhi m c a ñ i ngũ qu n tr là ph i lo i tr s b t mãn và t o ra s th a mãn, không th ch chú tr ng riêng m t nhóm nào. 2.1.2.2. Thuy t c p b c nhu c u c a Maslow Hành vi c a cá nhân t i m t th i ñi m nào ñó thư ng ñư c quy t ñ nh b i nhu c u m nh nh t c a h . Vì v y, ñi u quan tr ng ñ i v i các nhà qu n lý là ph i bi t ñư c nh ng nhu c u thông thư ng quan tr ng nh t. Theo Abraham Maslow, cho r ng con ngư i ñư c thúc ñ y b i nhi u nhu c u khác nhau và nh ng nhu c u này ñư c phân c p theo th b c. Maslow ñã chia nhu c u thành 5 c p b c theo m t tr t t xác ñ nh. 1. Nhu c u sinh lý; 2. Nhu c u an toàn; 3. Nhu c u quan h xã h i; 4. Nhu c u ñư c tôn tr ng, 5. Nhu c u t hoàn thi n. 2.1.2.3. Thuy t nhu c u E.R.G c a R.Alderfert Clayton R.Alderfert ñã ti n hành s p x p l i nghiên c u c a Maslow và ñưa ra k t lu n c a mình. Ông cho r ng: hành ñ ng c a con ngư i b t ngu n t nhu c u- cũng gi ng như các nhà nghiên c u khác-song Ông cho r ng con ngư i cùng m t lúc theo ñu i vi c th a mãn ba nhu c u cơ b n: Nhu c u t n t i (Existance Needs); Nhu c u quan h (Relatedness Needs); Nhu c u phát tri n (Growth Needs). Đi u khác bi t thuy t này là C.Alderfer cho r ng con ngư i cùng m t lúc theo ñu i vi c th a mãn t t c các nhu c u ch không ph i ch m t nhu c u như quan ñi m c a A. Maslow. 2.1.2.4. Thuy t kỳ v ng Victor Vroom nh n m nh quan h nh n th c: con ngư i mong ñ i cái gì? Theo h c thuy t này, ñ ng l c là ch c năng c a s kỳ v ng c a cá nhân r ng: m t s n l c nh t ñ nh s ñem l i m t thành tích nh t ñ nh và thành tích ñó s d n ñ n nh ng k t qu ho c ph n thư ng như mong mu n. 2.1.2.5. Thuy t c a David Mc.Clelland David C. McClelland, nhà tâm lý h c ngư i M , ñã ñ xu t Lý thuy t v nhu c u thúc ñ y làm vi c vào năm 1961. Theo ông, trong quá trình làm vi c các cá nhân ch u tác ñ ng m nh m b i ba nhân t có nh hư ng, tác ñ ng v i nhau. Ba nhân t hay còn ñư c g i là ba nhu c u ñó là: thành tích, quy n l c và liên minh. Lý thuy t c a McClelland cho th y ñ khuy n khích m i ngư i làm vi c thì ngư i lãnh ñ o ph i hi u ñư c nh ng ngư i dư i quy n h có lo i nhu c u nào m nh, y u ñ có các bi n pháp tho mãn nhu c u c a ngư i lao ñ ng mà v n ñ m b o ñư c m c tiêu c a t 5
ch c. K t qu c a nh ng nghiên c u v nhu c u, ñ ng l c thành tích c a con ngư i ch ra r ng các cách th c phân công công vi c, m c ñ khó, ph c t p c a công vi c ñ i v i m i ngư i và phong cách lãnh ñ o c n ñư c ñ c bi t chú ý n u nh ng ngư i s d ng lao ñ ng mu n phát huy ñư c hi u qu làm vi c c a nh ng ngư i có ñ ng l c thành tích cao. Ngoài ra vi c xây d ng môi trư ng làm vi c ñ nh hư ng vào nh ng giá tr thành ñ t cũng là m t bi n pháp t t ñ hình thành và phát tri n ñ ng l c thành ñ t ngư i lao ñ ng. 2.1.2.6. Thuy t v s công b ng Thuy t công b ng t p trung vào c m nh n c a m i ngư i v cách h ñư c ñ i x ra sao so v i ngư i khác. Đư c phát tri n b i J. Stacy Adams, thuy t công b ng cho r ng con ngư i ñư c khuy n khích tìm ki m s công b ng xã h i trong các ph n thư ng mà h kỳ v ng ñ i v i thành tích c a mình. 2.2. Các nghiên c u liên quan ñ n s th a mãn c a nhân viên Các h c thuy t liên quan ñ n s th a mãn công vi c nêu trên ñã ñư c các nhà nghiên c u sau này xem xét, ng d ng và ti n hành nghiên c u ñ xác ñ nh và ki m ñ nh các nhân t nào th c s nh hư ng ñ n s th a mãn công vi c c a ngư i lao ñ ng. Sau ñây chúng ta hãy ñi m qua m t s nghiên c u này. Vi t Nam, TS. Tr n Kim Dung (2005) ñã th c hi n nghiên c u ño lư ng m c ñ th a mãn công vi c trong ñi u ki n c a Vi t Nam b ng cách s d ng Ch s mô t công vi c (JDI) c a Smith và ñ ng nghi p. Tuy nhiên, ngoài năm nhân t ñư c ñ ngh trong JDI, tác gi ñã ñưa thêm hai nhân t n a là phúc l i công ty và ñi u ki n làm vi c ñ phù h p v i tình hình c th c a Vi t Nam. Theo nghiên c u Nguy n Tr n Thanh Bình, “Đo lư ng s th a mãn trong công vi c c a ngư i lao ñ ng t i Công ty c ph n Cơ khí Ch t o máy Long An” ñã ñưa ra mô hình nghiên c u ñã ñư c xây d ng g m t 6 y u t : b n ch t công vi c, ti n lương, ñ ng nghi p, lãnh ñ o, cơ h i ñào t o và thăng ti n, môi trư ng làm vi c. Theo nghiên c u Châu văn Toàn (2009),”Các nhân t nh hư ng ñ n s th a mãn công vi c c a nhân viên kh i văn phòng Thành ph H Chí Minh” ñã ñưa ra mô hình nghiên c u ñã ñư c xây d ng g m t 7 nhân t nh hư ng ñ n s th a mãn công vi c g m s th a mãn ñ i v i thu nh p, ñào t o thăng ti n, c p trên, ñ ng nghi p, ñ c ñi m công vi c, ñi u ki n làm vi c và phúc l i công ty. Luddy (2005) ñã s d ng ch s mô t công vi c JDI ñ tìm hi u s th a mãn công vi c c a ngư i lao ñ ng Vi n y t công c ng Western Cape, Nam Phi. Luddy ñã kh o sát s th a mãn năm khía c nh th a mãn trong công vi c, ñó là thu nh p, thăng ti n, s giám sát c a c p trên, ñ ng nghi p và b n ch t công vi c. Ngoài ra, ch ng lo i ngh nghi p, ch ng t c, gi i tính, trình ñ h c v n, thâm niên công tác, ñ tu i, thu nh p và v trí công vi c cũng có nh hư ng ñáng k ñ n s th a mãn công vi c. Các nhà nghiên c u Smith, Kendall và Hulin (1969) c a trư ng Đ i h c Cornell ñã xây d ng các ch s mô t công vi c (JDI) ñ ñánh giá m c ñ th a mãn công vi c c a m t ngư i thông qua các nhân t là b n ch t công vi c, ti n lương, thăng ti n, ñ ng nghi p, và s giám sát c a c p trên. Còn các nhà nghiên c u Weiss và ñ ng nghi p (1967) c a trư ng Đ i h c Minnesota thì ñưa ra các tiêu chí ño lư ng s th a mãn công vi c thông qua B ng câu h i th a mãn Minnesota (MSQ) trong ñó có các câu h i v kh năng s d ng năng l c b n thân, thành t u, ti n b , th m quy n, chính sách công ty, ñãi ng , ñ ng nghi p, sáng t o, s ñ c l p, giá tr ñ o ñ c, s th a nh n, trách nhi m, s ñ m b o, ñ a v xã h i, s giám sát c a c p trên, ñi u ki n làm vi c, v.v... Như v y, ñi m qua các nghiên c u v s th a mãn công vi c c a ngư i lao ñ ng m t s qu c gia các tác gi cho th y m c ñ th a mãn trong công vi c c a ngư i lao ñ ng m i qu c gia khác nhau thì khác nhau. Dù v y, m c ñ th a mãn ñ u g n li n v i m t s 6
y u t có quan h ñ n vi c th c hi n công vi c c a h . Đi u này cũng nói lên r ng, s th a mãn công vi c c a nhân viên trong nghiên c u này có th s ph thu c vào các nhân t chính nh hư ng ñ n s th a mãn g m: b n ch t công vi c, ti n lương và phúc l i, ñ ng nghi p, lãnh ñ o, cơ h i ñào t o và thăng ti n, môi trư ng làm vi c... Đây cũng là n n t ng cho vi c xây d ng mô hình nghiên c u cho ñ tài này. 2.3. Các y u t nh hư ng ñ n s th a mãn c a nhân viên T nh ng cơ s lý thuy t ñư c trình bày trên, và t k t qu c a các nhà nghiên c u. Rút ra 6 nhân t nh hư ng ñ n s th a mãn c a lao ñ ng ñ i v i công ty làm cơ s nghiên c u bao g m: Công vi c; ti n lương và phúc l i; quan h ñ ng nghi p; ñào t o và thăng ti n; môi trư ng làm vi c; quan h c p trên. Căn c vào tình hình th c t t i công ty C ph n Đ c Nhân, nh n th y vi c ñánh giá th c hi n công vi c c a công nhân viên t i công ty nh hư ng r t l n ñ n m c ñ th a mãn do v y tác gi b sung thêm m t nhân t là ñánh giá thành tích nhân viên. V y nghiên c u này s l a ch n 7 nhân t ñ c l p tác ñ ng ñ n s th a mãn c a nhân viên ñư c ñưa vào nghiên c u cho ñ tài g m: + Công vi c + Ti n lương và phúc l i + Quan h ñ ng nghi p + Đào t o và thăng ti n + Môi trư ng làm vi c + C p trên + Đánh giá thành tích nhân viên Các nhân t trên s ñư c gi i thích ñ làm cơ s xây d ng các bi n quan sát dư i d ng các câu h i trong b ng câu h i nghiên c u c a ñ tài này. 2.3.1. Công vi c M t công vi c trong m t t ch c là m t ñơn v c a công vi c mà m t nhân viên ch u trách nhi m th c hi n. Đ t o cho nhân viên m t ñ nh hư ng làm vi c tích c c, vì th b n ch t m i công vi c ph i ñư c phân công cho phù h p v i t ng ñ i tư ng có ñ năng l c và trình ñ ñ ñ m b o kh năng th c hi n công vi c m t cách t t nh t, có th làm vi c mà không t o s nhàm chán khi làm vi c. Nhân viên có xu hư ng thích làm nh ng công vi c t o cho h cơ h i s d ng nh ng k năng, năng l c, s t ch , công vi c ñòi h i s thông minh m c ñ khó và mang tính thách th c… s làm hài lòng và th a mãn công vi c. Trong nghiên c u này, y u t c a công vi c s ñư c xem xét g m nh ng n i dung ñ xây d ng thang ño như: Công vi c cho phép nhân viên s d ng t t năng l c cá nhân, công vi c t o cho nhân viên thích thú, và có nhi u thách th c.... 2.3.2. Ti n lương và phúc l i Ti n lương và phúc l i là các nhân t cơ b n ñ khuy n khích nhân viên làm vi c, và n u ñư c chi tr x ng ñáng và h p lý thì nó s là m t trong nh ng y u t t o nên s th a mãn c a ngư i lao ñ ng. T p h p t t c các kho n chi tr dư i các hình th c như ti n, hàng hóa và d ch v mà ngư i s d ng lao ñ ng tr cho ngư i lao ñ ng t o thành h th ng thù lao lao ñ ng. Thù lao lao ñ ng bao g m 2 ph n là thù lao v t ch t và thù lao phi v t ch t. Bao g m các kho n lương b ng và các phúc l i và kho n ñãi ng mà công ty dành ñ chi tr cho nhân viên c a mình. S th a mãn v ti n lương và phúc l i ñư c ño lư ng d a trên các tiêu th c: Thư ng tăng lương cho nhân viên, nhân viên s ng hoàn toàn vào thu nh p c a công ty, ti n lương tương x ng v i k t qu làm vi c, công ty chi tr lương ñúng th i gian ñã cam k t, và công 7
ty có ch ñ phúc l i t t như thư ng, ch ñ b o hi m… 2.3.3. M i quan h ñ ng nghi p Qua nghiên c u tài li u t các trang Web, và giáo trình qu n lý nhân s , qu n tr h c c a nhi u tác gi . Rút ra ra m t s quan ñi m v m i quan h c a con ngư i là các ho t ñ ng giao ti p gi a nh ng con ngư i v i nhau. Trong m t t ch c, m i quan h bao g m quan h gi a nhân viên và nhân viên, quan h gi a lãnh ñ o và nhân viên. M i quan h này ph thu c vào quy mô và cơ c u c a t ch c. T ch c có quy mô nh thì các m i quan h s ñơn gi n. Nhưng t ch c có quy mô l n thì các m i quan h s tr nên ph c t p hơn r t nhi u. Y u t v ñ ng nghi p ñư c xem xét bao g m: Quan h ñ ng nghi p thân thi n và hoà ñ ng, ph i h p v i ñ ng nghi p làm vi c t t, ñ ng nghi p thư ng giúp ñ l n nhau, h c h i chuyên môn t các ñ ng nghi p. 2.3.4. Đào t o và thăng ti n Đào t o và phát tri n là ti n trình n l c cung c p cho nhân viên nh ng thông tin, k năng và s th u hi u v t ch c công vi c trong t ch c cũng như m c tiêu. Thêm vào ñó, ñào t o và phát tri n ñư c thi t k ñ giúp ñ , h tr nhân viên ti p t c có nh ng ñóng góp tích c c cho t ch c. Đào t o: giúp ñ nhân viên hoàn thành công vi c hi n t i t t hơn. Phát tri n: chu n b nhân viên cho tương lai. Nó chú tr ng vào vi c h c t p và phát tri n c a cá nhân. Y u t v cơ h i ñào t o và thăng ti n ñư c xem xét bao g m: Nhân viên ñư c bi t nh ng ñi u ki n thăng ti n, công ty t o cho nhân viên nhi u cơ h i thăng ti n, chính sách thăng ti n công b ng, và cung c p ki n th c, k năng công vi c cho nhân viên… 2.3.5. Môi trư ng làm vi c Môi trư ng và ñi u ki n làm vi c luôn ñư c ngư i lao ñ ng quan tâm b i vì môi trư ng làm vi c liên quan t i s thu n ti n cá nhân song ñ ng th i nó cũng là nhân t giúp h hoàn thành t t nhi m v . Ngư i lao ñ ng không thích nh ng môi trư ng làm vi c nguy hi m, b t l i và không thu n ti n. Nhi t ñ , ánh sáng, ti ng n, và các y u t môi trư ng khác ph i phù h p. Hơn n a, nhi u ngư i lao ñ ng thích làm vi c g n nhà, tinh th n, gi gi c làm vi c, v i các phương ti n làm vi c s ch s , hi n ñ i, và v i các trang thi t b phù h p. Y u t v môi trư ng làm vi c ñư c xem xét bao g m: Nơi làm vi c r t v sinh, s ch s , cung c p ñ y ñ d ng c làm vi c… 2.3.6. M i quan h c p trên trong công ty Các m i quan h này hình thành trong quá trình lao ñ ng, h p tác v i nhau. N u c p trên t o ra ñư c m t b u không khí làm vi c m áp, thân thi n thì các cá nhân trong t ch c càng g n bó thân thi t, m i ngư i có th chia s , h p tác v i nhau trong công vi c. Đây cũng là m t cách th c mang l i tinh th n làm vi c cho ngư i lao ñ ng. Quan h trong t ch c t t có th làm cho nhân viên c m giác tho i mái trong công vi c, có th giúp ñ h tr nhau trong công vi c, giúp cho nhân viên c m giác hài lòng và th c hi n công vi c t t hơn. Y u t v quan h c p trên ñư c xem xét g m: C p trên luôn h i ý ki n nhân viên khi có v n ñ liên quan ñ n công vi c, nhân viên ñư c c p trên h tr chuyên môn, ñư c ñ i x công b ng, không phân bi t, Lãnh ñ o hoà nhã, tác phong l ch s … 2.3.7. Đánh giá thành tích c a nhân viên T cơ s lý thuy t cũng như nh n ñ nh trong ph n nghiên c u ñ nh tính vi c ñánh giá k t qu th c hi n công vi c c a nhân viên ñòi h i các doanh nghi p ph i chú tr ng m c ñích nh m khuy n khích nhân viên th c hi n t t các m c tiêu, yêu c u trong công vi c. Đánh giá thành tích ño lư ng m c ñ th c hi n công vi c c a nhân viên, ñánh giá nh ng ñóng góp c a nhân viên cho t ch c trong m t giai ño n. Thông tin ph n h i t ñánh giá 8
thành tích s giúp nhân viên bi t ñư c m c ñ hoàn thành công vi c c a h khi so sánh v i tiêu chu n m u mà t ch c ñ ra và so v i các nhân viên khác, t ñó, giúp nhân viên ñi u ch nh, s a ch a các sai l m n u có trong quá trình làm vi c. Nó còn kích thích, ñ ng viên nhân viên có nh ng ý tư ng sáng t o, phát tri n nh n th c v trách nhi m, và thúc ñ y n l c th c hi n công vi c t t hơn thông qua nh ng ñi u kho n v ñánh giá, ghi nh n, h tr . Y u t v ñánh giá k t qu th c hi n c a nhân viên ñư c xem xét bao g m: ñánh giá thành tích chính xác h p lý v i n l c c a nhân viên, ñánh giá thành tích h p lý, công b ng gi a các nhân viên, và khen thư ng thành tích k p th i… 2.4. Mô hình nghiên c u V i cơ s lý thuy t như trên, có th tóm t t mô hình nghiên c u ban ñ u như sau: Các bi n ki m soát: 1. Công viêc - Gi i tính; - Trình ñ h c v n; 2. Ti n lương & phúc l i - Thâm niên công tác; - Phòng ban; - Tu i. 3. Quan h ñ ng nghi p 4. Đào t o & thăng ti n M c ñ thoã mãn c a nhân viên 5. Môi trư ng làm vi c 6. Quan h c p trên 7. Đánh giá thành tích Hình 2.3: Mô hình nghiên c u ban ñ u Tóm l i: T nh ng cơ s lý thuy t v s th a mãn c a nhân viên ñ i v i t ch c, các nghiên c u liên quan ñ n s th a mãn công vi c, mô hình nghiên c u ban ñ u, ñã xác ñ nh 7 nhân t cơ b n có nh hư ng ñ n s th a mãn c a nhân viên t i công ty g m: công vi c; ti n lương và phúc l i; quan h ñ ng nghi p; ñào t o và thăng ti n; môi trư ng làm vi c; quan h c p trên; ñánh giá thành tích. Chương này cũng ñã gi i thích v các nhân t tác ñ ng ñ n s th a mãn c a nhân viên cùng v i các nghiên c u liên quan, hình thành các bi n quan sát c u thành ñ ño lư ng s th a mãn t ng nhân t nh hư ng ñ n s th a mãn nhân vi n. CHƯƠNG 3: THI T K NGHIÊN C U Trong Chương 3 này, s gi i thi u n i dung chính c a chương bao g m 2 ph n: (1) là Thi t k nghiên c u, trong ñó trình bày chi ti t quy trình nghiên c u; Phương pháp nghiên c u ñ nh tính, ñ nh lư ng. (2) là thi t k b ng câu h i, di n ñ t và mã hoá thang ño. 3.1. Thi t k nghiên c u 3.1.1. Phương pháp nghiên c u Nghiên c u ñư c th c hi n thông qua hai phương pháp: ñ nh tính và ñ nh lư ng. 3.1.1.1. Nghiên c u ñ nh tính Quá trình nghiên c u t cơ s lý thuy t tài li u liên quan, và g p cán b lãnh ñ o công ty m c ñích nh m thu th p các ý ki n cơ b n nh t v i nh ng n i dung d ki n cho vi c thi t k nghiên c u ño lư ng m c ñ th a mãn c a CB-CNV ñang công tác t i công ty C ph n Đ c Nhân. Th c hi n phương pháp ph ng v n tr c ti p 5 nhân viên ñ xác ñ nh các bi n s nh hư ng ñ n s th a mãn c a nhân viên. N i dung ph ng v n s ñư c ghi nh n, t ng h p làm cơ s cho vi c xây d ng b ng câu h i. Sau khi l y ý ki n giáo viên hư ng d n, ñi u tra th , ñã th c hi n vi c ñi u ch nh, b 9
sung các bi n ti m n và bi n quan sát ñ ñưa vào b ng câu h i nghiên c u, c th có 7 nhân t nh hư ng ñ n s th a mãn c a ngư i lao ñ ng khi làm vi c t i công ty là: 1. Công vi c 2. Ti n lương và phúc l i 3. Quan h ñ ng nghi p 4. Đào t o và thăng ti n 5. Môi trư ng làm vi c 6. Quan h c p trên 7. Đánh giá thành tích nhân viên 3.1.1.2. Nghiên c u ñ nh lư ng Đây là giai ño n nghiên c u chính th c ñư c th c hi n b ng k thu t ph ng v n tr c ti p CB-CNV thông qua b ng câu h i chi ti t ñã ñư c xây d ng sau quá trình nghiên c u ñ nh tính. M c ñích c a bư c nghiên c u này là ño lư ng các y u t nh hư ng ñ n s th a mãn c a CB-CNV ñang làm vi c t i Công ty. M u nghiên c u : M t s nhà nghiên c u không ñưa ra con s c th v s m u c n thi t mà ñưa ra t l gi a s m u c n thi t và s tham s c n ư c lư ng. Đ i v i phân tích nhân t , kích th c m u s ph thu c vào s lư ng bi n ñư c ñưa trong phân tích nhân t . Hoàng Tr ng & Chu Nguy n M ng Ng c (2008) cho r ng t l m u g p 4 hay 5 l n so v i s lư ng bi n. Trong ñ tài này có t t c 31 tham s (bi n quan sát) c n ti n hành phân tích nhân t , vì v y s m u t i thi u c n thi t là 31 x 5 =155. Như v y, s lư ng m u 190 là ch p nh n ñư c ñ i v i ñ tài nghiên c u này. Th c hi n ph ng v n toàn b nhân viên qu n lý, và trư ng phó các phòng ban, b phân, t s n xu t và ph ng v n ch n ng u nhiên s lao ñ ng tr c ti p s n xu t trong công ty c ph n Đ c Nhân - Kon Tum thông qua b ng câu h i chi ti t. T ng th nghiên c u ñ nh lư ng này có s lư ng m u 190. D ki u thu th p ñư c x ký b ng ph n m m SPSS phiên b n 16.0. Sau khi mã hóa và làm s ch d li u s tr i qua các bư c sau: + Đánh giá ñ tin c y và ñ giá tr các thang ño, qua ñó các bi n không phù h p s b lo i. + Ti p theo phân tích nhân t ñư c s d ng ñ ki m ñ nh s h i t c a thang ño, ñánh giá sơ b thông qua phương pháp phân tích nhân t khám phá EFA (Exploratory Factor Analysis) + H i quy ña bi n và ki m ñ nh v i m c ý nghĩa 5% M c ñ th a mãn = B0+B1*công vi c +B2*ti n lương và phúc l i+B3*ñ ng nghi p+B4*ñào t o & thăng ti n+B5*môi trư ng làm vi c+B6*c p trên+B7*ñánh giá thành tích nhân viên. 3.1.2. Quy trình nghiên c u Quy trình nghiên c u ñư c th c hi n t ng bư c như sau: trư c tiên ph i xác ñ nh ñư c m c tiêu nghiên c u, sau ñó ñưa ra mô hình nghiên c u, k ti p là ñưa ra các thang ño sơ b , ti p theo th c hi n nghiên c u ñ nh tính b ng k thu t thu th p, ph ng v n cán b lãnh ñ o và nhân viên công ty t ñó ñưa ra mô hình và thang ño hi u ch nh, bư c k ti p th c hi n nghiên c u ñ nh lư ng (ti n hành ch n m u, kh o sát b ng b ng câu h i v i n=190). Bư c k ti p là x lý d li u thu th p ñư c ñ ki m ñ nh thang ño và phân tích d li u d a trên k t qu Crobach’s Alpha, phân tích nhân t , phân tích h i quy ña bi n... Bư c cu i cùng là th o lu n k t qu và ñưa ra các ki n ngh . 3.2. Nghiên c u chính th c 3.2.1. Thi t k b ng câu h i 10
Theo n i dung phân tích Chương 2, và tham kh o ý ki n t ban lãnh ñ o cũng như ph ng v n nhân viên c a Công ty và l y ý ki n giáo viên hư ng d n. Đã rút ra 7 n i dung ch y u v nhân t con ngư i và xây d ng thang ño áp d ng cho vi c nghiên c u, ño lư ng m c ñ th a mãn c a CB-CNV ñang làm vi c t i công ty. T t c các bi n quan sát trong các thành ph n ñ u s d ng thang ño Likert 7 b c v i l a ch n s 1 nghĩa là r t không ñ ng ý v i phát bi u và l a ch n s 7 là r t ñ ng ý. N i dung các bi n quan sát trong các thành ph n ñư c hi u ch nh cho phù h p v i ñ c thù t i công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum. 3.2.2. Di n ñ t và mã hoá thang ño Như ñã trình bày trong chương ba, mô hình nghiên c u có 7 nhân t tác ñ ng ñ n s ñ th a mãn c a CB-CNV ñang công tác t i công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum. B ng 3.2: Thang ño và mã hoá thang ño Mã Mã Các thang ño Các thang ño hoã hoã 1. Công vi c 2. Ti n lương và phúc l i Ti n lương tương x ng v i k t CV1 Công vi c có nhi u thách th c TL1 qu làm vi c Công vi c cho phép s d ng t t CV2 TL2 Công ty thư ng ñư c tăng lương các năng l c cá nhân R t thích công vi c hi n t i ñang Công ty chi tr lương ñúng th i CV3 TL3 làm gian ñã cam k t Công vi c hoàn thành t t, s S ng hoàn toàn d a vào thu nh p CV4 TL4 ñư c Công ty r t hoan nghênh t Công ty Công ty th c hi n ch ñ b o 3. Quan h ñ ng nghi p PL1 hi m xã h i, Y t t t Đ ng nghi p thân thi n và hoà Hài lòng v i ch ñ ti n thư ng QH1 PL2 ñ ng c a Công ty Ph i h p làm vi c t t v i các QH2 4. Đào t o và thăng ti n ñ ng nghi p Đ ng nghi p thư ng giúp ñ l n Đư c bi t nh ng ñi u ki n ñ QH3 TT1 nhau ñư c thăng ti n H c h i chuyên môn ñư c nhi u Đư c cung c p ki n th c/ k QH4 TT2 t các ñ ng nghi p năng c n thi t cho công vi c Công ty t o nhi u cơ h i thăng 5. Môi trư ng làm vi c TT3 ti n Trang thi t b nơi làm vi c an Chính sách thăng ti n c a Công MT1 TT4 toàn, s ch s ty công b ng Cung c p ñ y ñ d ng c làm MT2 6. Quan h c p trên vi c Không ph i làm thêm quá nhi u Lãnh ñ o có tác phong l ch s , MT3 LD1 gi hòa nhã Công vi c n ñ nh, không ph i Nhân viên ñư c tôn tr ng và tin MT4 LD2 lo l ng v m t vi c làm c y trong công vi c Nhân viên ñư c s h tr c a c p 7. Đánh giá thành tích nhân viên LD3 trên DG1 Công ty ñánh gía thành tích LD4 Nhân viên ñư c ñ i x công 11
chính xác, h p lý b ng, không phân bi t C p trên h i ý ki n khi có v n ñ Đánh giá công nh n, khen DG2 LD5 liên quan ñ n công vi c c a thư ng thành tích k p th i anh/ch C p trên khuy n khích c p dư i Đánh giá thành tích công b ng DG3 LD6 tham gia vào nh ng quy t ñ nh gi a các nhân viên quan tr ng 8. Thăm dò, m c ñ th a mãn c a nhân viên Th a mãn v i công vi c hi n t i Th a mãn v chính sách ñào t o HL1 HL5 ñang làm và thăng ti n c a Công ty Th a mãn v i ch ñ ti n lương Th a mãn v phong cách lãnh HL2 HL6 và phúc l i c a Công ty ñ o c a Công ty Th a mãn v môi trư ng và ñi u Th a mãn v công tác ñánh giá HL3 HL7 ki n làm vi c thành tích c a nhân viên Th a mãn v m i quan h ñ ng HL4 nghi p 3.2.3. Đánh giá thang ño * Đánh giá ñ tin c y thang ño * Phân tích nhân t khám phá EFA (Exploratory Factor Analysis) * Phân tích h i quy Sau khi thang ño c a các y u t kh o sát ñã ñư c ki m ñ nh thì s ñư c x lí ch y h i quy tuy n tính v i mô hình t ng quát là: Y = B0 + B1*X1 + B2*X2 + B3*X3 + … + Bi*Xi Trong ñó : Y: m c ñ th a mãn nhân viên t i công ty c ph n Đ c nhân-Kon Tum. Xi: các y u t tác ñ ng ñ n s th a mãn nhân viên làm vi c t i công ty B0: h ng s Bi: các h s h i quy (i > 0) K t qu c a mô hình s giúp ta xác ñ nh ñư c m c ñ nh hư ng c a các y u t tác ñ ng ñ n s th a mãn c a nhân viên công tác t i công ty c ph n Đ c nhân- Kon Tum. Tóm t t: N i dung chương 3, v i nh ng ñ i tư ng nghiên c u là CB-CNV ñang công tác t i công ty. Nghiên c u t cơ s lý thuy t, nghiên c u ñ nh tính, thông qua các ngu n d li u th c p là k t qu các nghiên c u trư c ñây, các bài vi t, tham lu n trên báo, t p chí, web, qua th c tr ng t i công ty. Tác gi ñã thu th p và thi t k d li u b ng phương pháp ñ nh lư ng, thông qua b ng câu h i nghiên c u ñ có cơ s ñánh giá ñúng m c ñ th a mãn c a nhân viên ñang công tác t i công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum, và xây d ng thang ño kho ng t 1 ñ n 7 và th c hi n vi c nghiên c u v i kích thư c m u n=190. Trong chương ti p theo, s trình bày phương pháp phân tích thông tin và nh ng k t qu nghiên c u c th . CHƯƠNG 4: K T QU NGHIÊN C U Chương này s trình bày các k t qu thăm dò, khám phá nh ng nh n ñ nh, ñánh giá c a ngư i lao ñ ng v i t ch c c a công ty qua k t qu ñi u tra, kh o sát. D li u ñư c thu th p t CB-CNV c a công ty, d a trên 7 nhóm y u t ñã ñư c th c hi n qua các bư c nghiên c u ñ nh tính, ñ nh lư ng theo quy trình ñã ñ ra. Các công c th ng kê ñư c s d ng ñ x lý d li u cũng ñư c gi i thi u trong chương này. K t c u 12
chương g m có các ph n: (1) Mô t d li u thu ñư c; (2) Đánh giá ñ tin c y c a thang ño; (3) Phân tích nhân t và hi u ch nh mô hình nghiên c u; (4) Ki m ñ nh các gi thi t c a mô hình. Ph n m m SPSS 16.0 ñư c s d ng cho các bư c phân tích này. 4.1. D li u thu th p ñư c T ng s b ng câu h i phát ra là 190 trên t ng s 353 ngư i lao ñ ng hi n ñang làm vi c t i công ty tính ñ n th i ñi m ngày 01/03/2011. T ng s b ng câu h i kh o sát thu v là 190. Như v y t ng s ñưa vào phân tích, x lý là 186 b ng câu h i có phương án tr l i hoàn ch nh. Chi ti t b ng câu h i ñư c trình bày trong ph n Ph l c s 01. Cơ c u d li u: ñư c nghiên c u s d ng phương pháp ch n m u theo ñ nh m c v i 05 thu c tính ki m soát, ñó là: Gi i tính; Cơ c u v tu i; Trình ñ chuyên môn; Thâm niên công tác; V trí công tác... + V Gi i tính: K t qu cho th y: có 83 N và 103 Nam tr l i ph ng v n, s lư ng Nam nhi u hơn n (nam: 55.4%, n 44.6%); + V Đ tu i: K t qu cho th y: T 18-34 có ñ n 117 ngư i tr l i ph ng v n (chi m 62.9%). + V Trình ñ h c v n: K t qu cho th y:Trình ñ công nhân dư i trung h c ph thông chi m 161 ngư i trên t ng s 186 m u ñi u tra (chi m 86.6%); + V Thâm niên công tác: K t qu cho th y: S lao ñ ng có thâm niên t 5 năm tr xu ng chi m khá cao 144 lao ñ ng trên 186 m u ñi u tra (chi m 77.5%); + V V trí công tác: K t qu cho th y: S lao ñ ng Công nhân tr c ti p s n xu t 114 lao ñ ng trên 186 m u ñi u tra (chi m 61.3%). 4.2. Đánh giá thang ño 4.2.1. K t qu ñánh giá thang ño các y u t nh hư ng ñ n s th a mãn K t qu ñánh giá thang ño các y u t tác ñ ng ñ n s th a mãn c a nhân viên t i Công ty H s tương H s tin Nhân t Ký hi u bi n quan sát quan bi n - K t qu c y t ng = 0.767 > T t c bi n ñ u Ch p Công vi c CV1; CV2; CV3; CV4 0.7 > 0.3 nh n Ti n lương và TL1; TL2; TL3; TL4; = 0.827 > T t c bi n ñ u Ch p PL PL1; PL2 0.7 > 0.3 nh n Môi trư ng làm MT1; MT2; MT3; =0.428 < T t c bi n ñ u Lo i vi c MT4 0.7. < 0.3 Quan h ñ ng QH1; QH2; QH3; = 0.863 > T t c bi n ñ u Ch p nghi p QH4 0.7 > 0.3 nh n Đào t o và = 0.834 > T t c bi n ñ u Ch p TT1; TT2; TT3; TT4 thăng ti n 0.7 > 0.3 nh n LD1; LD2; LD3; LD4; = 0.851 > T t c bi n ñ u Ch p C p trên LD5; LD6 0.7 > 0.3 nh n Đánh giá công = 0.889 > T t c bi n ñ u Ch p DG1; DG2; DG3 vi c 0.7 > 0.3 nh n 4.2.2. Thang ño ñánh giá s th a mãn Nhân t "ñánh giá s th a mãn nhân viên" thành ph n thang ño g m 7 bi n quan sát ký hi u t HL1; HL2; HL3; HL4; HL5; HL6; HL7. H s tin c y Cronbach’s 13
Alpha = 0.805 l n hơn 0.7. Các h s tương quan bi n - t ng (Corrected Item-Total Correlation) ñ u l n hơn 0.3. Vì v y các bi n này ñ u ñư c ch p nh n. Tóm l i: T k t qu c a các nhân t cho th y, sau khi phân tích Cronbach Alpha h s tin c y c a 7 nhóm bi n l n hơn 0.7, các h s tương quan bi n - t ng c a 7 nhân t l n hơn 0.3 ñó là (Công vi c; ti n lương và phúc l i; quan h ñ ng nghi p; ñào t o và thăng ti n; c p trên; ñánh giá thành tích nhân viên; s th a mãn) nên ñ t yêu c u và ñư c ñưa vào phân tích nhân t . Ch có 1 nhóm bi n có h s tin c y nh hơn 0.7 và h s tương quan bi n - t ng nh hơn 0.3 ñó là nhân t (môi trư ng làm vi c) không ch p nh n b lo i. 4.3. Phân tích nhân t 4.3.1. K t qu phân tích nhân t Sau khi lo i bi n môi trư ng làm vi c giai ño n ñánh giá ñ tin c y c a các thang ño, còn l i 27 bi n c a các thành ph n ñ c l p. Quá trình phân tích nhân t ñ lo i các bi n trong nghiên c u này ñư c th c hi n khám phá EFA như sau (Ph l c s 02): Sau khi phân tích ch y khám phá EFA (t ph l c s 02) có 27 thành ph n ñư c ñưa vào phân tích nhân t theo tiêu chu n Eigenvalue l n hơn 1 ñã có 6 nhân t ñư c t o ra. T ng phương sai trích = 67.341% cho bi t 6 nhân t này gi i thích ñư c 67.341% bi n thiên c a d li u (tham kh o ph l c s 02-b ng Total Variance Explained). H s KMO = 0.853 (>0.5) do ñó ñã ñ t yêu c u. T (ph l c s 02) có h s truy n t i c a t t c các bi n ñ u l n hơn 0.5. 4.3.2. Đ t tên và gi i thích nhân t Vi c gi i thích các nhân t ñư c th c hi n trên cơ s nh n ra các bi n quan sát có h s truy n t i (Factor loading) l n n m trong cùng m t nhân t . Ma tr n nhân t sau khi xoay (t ph l c s 02) trên gi i thích nhân t như sau: - Nhân t 1 t p h p các bi n: LD3; LD1; LD4; LD2; LD6; LD5; CV4 ñ t tên nhân t này là C p trên (Phát hi n bi n CV4 nhân t “công vi c” chuy n sang nhân t “c p trên”) - Nhân t 2 t p h p các bi n: TL1; PL1; TL2; PL2; TL4; TL3 ñ t tên nhân t là Ti n lương và phúc l i; - Nhân t 3 t p h p các bi n: QH1; QH3; QH2; QH4 ñ t tên nhân t là Quan h ñ ng nghi p; - Nhân t 4 t p h p các bi n: TT1; TT2; TT3;TT4 ñ t tên nhân t là Đào t o và thăng ti n; - Nhân t 5 t p h p các bi n: DG3; DG2; DG1 ñ t tên nhân t là Đánh giá thành tích nhân viên; - Nhân t 6 t p h p các bi n: CV1; CV3; CV2 ñ t tên nhân t là Công vi c. 4.3.3. Di n gi i k t qu - K t q a phân tích nhân t ñã ñưa ra mô hình v s th a mãn c a nhân viên ñang làm vi c t i Công ty c ph n Đ c Nhân -Kon Tum là t h p c a các thang ño “ c p trên”, “ti n lương và phúc l i”, ”quan h ñ ng nghi p”, ”ñào t o và thăng ti n”, ”ñánh giá thành tích nhân viên”, ”công vi c”. 4.4. Mô hình ñi u ch nh 4.4.1. N i dung ñi u ch nh Mô hình m i ñưa ra v i bi n ph thu c là “m c ñ th a mãn c a nhân viên” và 6 bi n ñ c l p l n lư c là: (C p trên, ti n lương và phúc l i, ñào t o và thăng ti n, quan h ñ ng nghi p, ñánh giá thành tích nhân viên, công vi c). 14
Các bi n ki m soát: H1 - Gi i tính; C p trên - Trình ñ h c v n; - Thâm niên công tác; H2 - Phòng ban; Ti n lương và phúc l i - Tu i. H3 Quan h ñ ng nghi p M c ñ thoã mãn c a H4 Đào t o và thăng ti n nhân viên H5 Đánh giá thành tích H6 B n ch t công vi c Hình 4.1: Mô hình nghiên c u ñi u ch nh 4.4.2. Các gi thuy t cho mô hình ñi u ch nh Các gi thuy t cho mô hình nghiên c u s ñư c xây d ng d a trên chi u hư ng nh hư ng c a các y u t nh hư ng ñ n s th a mãn c a nhân viên. Trong mô hình hi u ch nh này, có 6 y u t nh hư ng ñ n s th a mãn c a nhân viên ñó là: c p trên, ti n lương và phúc l i, quan h ñ ng nghi p, ñào t o và thăng ti n, ñánh giá thành tích nhân viên, công vi c. Các gi thuy t c a mô hình ñi u ch nh như sau: H1; H2; H3; H4; H5; H6: Các y u t ñư c ñánh giá t t hay không t t tương quan cùng chi u v i m c ñ th a mãn c a nhân viên. 4.5. Phân tích h i quy Phân tích h i quy ñư c th c hi n v i 6 bi n ñ c l p bao g m: c p trên, ti n lương và phúc l i, quan h ñ ng nghi p, ñào t o và thăng ti n, ñánh giá thành tích nhân viên và công vi c. Phân tích ñư c th c hi n b ng phương pháp Stepwise. K t qu phân tích h i quy như sau: B ng 4.14: Mô hình tóm t t s d ng phương pháp Stepwise Model Summarye Sai s Th ng kê thay ñ i H s Mô 2 R2 hi u R R chu n c a R2 thay F thay M c ý nghĩa Durbin- hình ch nh ư c lư ng ñ i ñ i df1 df2 F thay ñ i Watson 4 .767d .588 .579 .57872 .037 16.181 1 181 .000 1.744 d. D báo: (h ng s ), Ti n lương và phúc l i, Công vi c, Đánh giá thành tích, Đào t o và thăng ti n e. Bi n ph thu c: Th a mãn 15
ANOVAe T ng bình Bình phương M cý Mô hình df F phương trung bình nghĩa H i quy 86.378 4 21.595 64.477 .000d 4 Dư 60.620 181 .335 T ng 146.998 185 d. D báo: (h ng s ), Ti n lương và phúc l i, Công vi c, Đánh giá thành tích, Đào t o và thăng ti n e. Bi n ph thu c: Th a mãn H s xác ñ nh ñư c ñi u ch nh Adjusted R Square (R2 hi u ch nh) = 0.579. Ch ng t mô hình h i quy là phù h p. Durbin-Watson (Ki m tra hi n tư ng tương quan) =1.774. Không có hi n tư ng quan là thích h p. Sig (m c ý nghĩa )
vi c. Trong ñó thành ph n ”ti n lương và phúc l i” có ý nghĩa quan tr ng nh t (có h s l n nh t), k ñ n là “ñào t o và thăng ti n” ti p theo “ñánh giá thành tích nhân viên” và cu i cùng là “công vi c”. 4.6. Ki m ñ nh gi thuy t D a trên k t qu phân tích h i quy s gi i thích, ki m ñ nh các các gi thuy t ñã ñưa ra. Ti n lương và phúc l i là y u t có nh hư ng l n nh t ñ n m c ñ th a mãn (có h s h i quy l n nh t). K t qu h i quy có beta = 0.321, m c ý nghĩa
4.7.5. Ki m ñ nh v s tác ñ ng khác nhau c a “Trình ñ chuyên môn” ñ n m c ñ th a mãn Gi a các nhóm có (Between Groups) có m c ý nghĩa =0.620 (>0.05) nên không có s khác bi t gi a các nhóm có trình ñ chuyên môn khác nhau v m c ñ th a mãn c a ngư i lao ñ ng trong Công ty. Tóm l i: D a trên k t qu phân tích Independent t-test và One-Way ANOVA ñ so sánh m c ñ th a mãn c a ngư i lao ñ ng t i công ty c ph n Đ c Nhân-Kon Tum theo m t s y u t cá nhân cho th y r ng N có m c ñ th a mãn cao hơn Nam, Các giá tr Sig thu c các nhóm y u t v “trình ñ ”,” b ph n công tác”, “thâm niên”, “ tu i” >0.05; ñi u ñó ch ng t , không có s khác bi t v m c ñ th a mãn c a ngư i lao ñ ng. 4.8. K t qu th ng kê v m c ñ th a mãn c a ngư i lao ñ ng ñ i v i Công ty C ph n Đ c Nhân - Kon Tum. 4.8.1. M c ñ th a mãn chung M c ñ th a mãn chung c a toàn công ty là 4.0184. M c ñ th a mãn ñ i v i 4 y u t ñánh giá thành tích nhân viên, công vi c, ñào t o và thăng ti n, ti n lương và phúc l i cao hơn m c ñ th a mãn chung. Nh n th y y u t “ti n lương và phúc l i” m c ñ th a mãn th p nh t so v i 3 y u t “Đào t o và thăng ti n”; “công vi c; “ñánh giá thành tích nhân viên”. Nhìn chung 4 y u t trên có m c ñ th a mãn trung bình th p. 4.8.2. M c ñ th a mãn t ng nhóm y u t 4.8.2.1. M c ñ th a mãn theo nhóm y u t “ti n lương và phúc l i” Thành ph n “Anh/ch thư ng ñư c tăng lương” có m c ñ th a mãn th p nh t. K ñ n là thành ph n “Công ty chi tr lương cho Anh/ch ñúng th i gian cam k t”, ti p là thành ph n “Công ty th c hi n ch ñ b o hi m xã h i, y t t t”. Các thành ph n còn l i ñ u có m c ñ th a mãn cao hơn. 4.8.2.2. M c ñ th a mãn theo nhóm y u t “ñào t o và thăng ti n” Thành ph n “Công ty t o cho Anh/ch nhi u cơ h i thăng ti n” có m c ñ th a mãn th p nh t. K ñ n là thành ph n “Anh/ch ñư c bi t nh ng ñi u ki n thăng ti n”. 4.8.2.3. M c ñ th a mãn theo nhóm y u t “ñánh giá thành tích nhân viên” Các thành ph n c a y u t “Đánh giá thành tích nhân viên” có m c ñ th a mãn c a nhân viên m c trung bình và khá. Trong ñó thành ph n ”Công ty ñánh gía thành tích chính xác, h p lý v i n l c c a Anh/ch “ có m c ñ th a mãn kém nh t . 4.8.2.4. M c ñ th a mãn theo nhóm y u t “công vi c” Thành ph n ”Anh/ch r t thích công vi c hi n t i ñang làm“ có m c ñ th a mãn kém nh t . Tóm t t chương: Chương 4 này rút ra nh ng k t qu như sau: Ki m ñ nh thang ño các y u t xu t hi n trong mô hình b ng phương pháp ñ tin c y Cronbach Alpha và phân tích nhân t khám phát EFA. K t qu Cronbach Alpha c a t t c y u t ñ u ñ t yêu c u, ngo i tr thang ño “môi trư ng làm vi c”. K t qu h i quy mô hình v i phân tích h i quy tuy n tính b i thông qua ph n m m SPSS 16.0 b ng phương pháp Enter cho th y có 4 y u t nh hư ng ñ n m c ñ th a mãn c a ngư i lao ñ ng t i công ty c ph n Đ c Nhân -Kon Tum ñó là: “Ti n lương và phúc l i, ñào t o và thăng ti n, ñánh giá thành tích nhân viên, Công vi c”. Ki m ñ nh l i các gi thuy t c a mô hình d a trên k t qu h i quy, ch p nh n b n gi thuy t (H2, H4, H5, H6), bác b hai gi thuy t (H1, H3). Ki m ñ nh các y u t cá nhân cho th y N có m c ñ th a mãn trong công vi c 18