Luận văn:Giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Ngọc Hồi-Tỉnh Kon Tum

Chia sẻ: Lang Nguyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

115
lượt xem 39
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Kinh tế trang trại đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển nông nghiệp, nông thôn. Các trang trại được hình thành là lực lượng nòng cốt thúc đẩy sản xuất, chăn nuôi hàng hoá, qua đó giúp các địa phương quy hoạch, hình thành vùng chuyên canh cây trồng, vật nuôi.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn:Giải pháp phát triển kinh tế trang trại trên địa bàn huyện Ngọc Hồi-Tỉnh Kon Tum

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG MAI VĂN H U GI I PHÁP PHÁT TRI N KINH T TRANG TR I TRÊN Đ A BÀN HUY N NG C H I-T NH KON TUM TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T Đà N ng - Năm 2011
2 Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS Võ Xuân Ti n Ph n bi n 1: TS. Ninh Th Thuy Th y Ph n bi n 2: TS. Đoàn H ng Lê Lu n văn s ñư c b o v t i H i ñ ng ch m Lu n văn t t nghi p th c sĩ kinh t h p t i Đ i h c Đà N ng vào ngày 15 tháng 5 năm 2011 Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin-H c li u, Đ i h c Đà N ng - Thư vi n trư ng Đ i h c kinh t , Đ i h c Đà N ng
3 M Đ U 1. TÍNH C P THI T C A Đ TÀI Kinh t trang tr i là m t b ph n không th thi u trong kinh t nông nghi p hi n nay. Kinh t trang tr i có ñóng góp r t l n cho n n kinh t qu c dân, góp ph n khai thác có hi u qu các ngu n l c và thúc ñ y phát tri n kinh t . Vì v y, huy n Ng c H i nói riêng và các ñ a phương khác trong c nư c nói chung, phát tri n kinh t trang tr i ñã ñem l i nh ng hi u qu nh t ñ nh. Tuy nhiên, kinh t trang tr i c a huy n Ng c H i th c s ñã phát tri n ñúng hư ng chưa, có hi u qu chưa, ph c v t t nhu c u th trư ng chưa, ñã góp ph n khai thác ti m năng, th m nh c a huy n Ng c H i chưa? Rõ ràng còn nhi u b t c p. Vi c phát tri n kinh t trang tr i t i huy n Ng c H i ñang là c p thi t, xu t phát t yêu c u trên, ñ tài “Gi i pháp phát tri n kinh t trang tr i trên ñ a bàn huy n Ng c H i, t nh Kon Tum” ñư c l a ch n ñ nghiên c u nh m tìm ra nh ng gi i pháp thích h p ñ gi i quy t nh ng v n ñ t n t i, t n d ng th m nh, ti m năng c a ñ a phương ñ khai thác h p lý các ngu n l c, ñ kinh t trang tr i góp ph n quan tr ng trong vi c xóa ñói, gi m nghèo cho nhi u h gia ñình, ñóng góp chung vào s phát tri n kinh t -xã h i trên ñ a bàn huy n. 2. M C TIÊU NGHIÊN C U - H th ng hóa và làm rõ m t s v n ñ lý lu n và th c ti n liên quan ñ n kinh t trang tr i. - Phân tích th c tr ng phát tri n kinh t trang tr i th i gian qua t i huy n Ng c H i, t nh Kon Tum. - Đ xu t gi i pháp nh m phát tri n kinh t trang tr i trong th i gian t i t i huy n Ng c H i.
4 3. Đ I TƯ NG VÀ PH M VI NGHIÊN C U a. Đ i tư ng nghiên c u Là nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n liên quan ñ n vi c phát tri n kinh t trang tr i t i huy n Ng c H i-t nh Kon Tum. b. Pham vi nghiên c u - V m t n i dung: Đ tài ch nghiên c u m t s n i dung v th c tr ng c a phát tri n kinh t trang tr i t i huy n Ng c H i. - Không gian: Đ tài ch t p trung phân tích ñánh giá s li u th ng kê, s li u ñi u tra thu th p v phát tri n kinh t trang tr i trên ñ a bàn huy n Ng c H i. - Th i gian: Các gi i pháp ñư c ñ xu t trong lu n văn có ý nghĩa t nay ñ n năm 2015. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U Đ th c hi n m c tiêu nghiên c u trên, ñ tài s d ng các phương pháp sau: - Phương pháp duy v t bi n ch ng, phương pháp duy v t l ch s . - Phương pháp phân tích th c ch ng, phương pháp phân tích chu n t c. - Phương pháp phân tích so sánh, phương pháp chuyên gia... 5. B C C C A Đ TÀI Ngoài ph n m ñ u, m c l c, danh m c các b ng, danh m c các bi u, hình v , k t lu n, tài li u tham kh o, ñ tài chia làm 03 chương như sau: Chương 1: M t s v n ñ lý lu n v phát tri n kinh t trang tr i. Chương 2: Th c tr ng phát tri n kinh t trang tr i t i huy n Ng c H i, t nh Kon Tum th i gian qua.
5 Chương 3: Gi i pháp phát tri n kinh t trang tr i t i huy n Ng c H i, t nh Kon Tum th i gian t i.
6 CHƯƠNG 1.M T S V N Đ LÝ LU N V PHÁT TRI N KINH T TRANG TR I (KTTT) 1.1. T NG QUAN V PHÁT TRI N KTTT 1.1.1. Khái ni m v kinh t trang tr i Kinh t trang tr i là hình th c t ch c s n xu t hàng hóa trong nông nghi p, nông thôn, ch y u d a vào h gia ñình, nh m m r ng quy mô và nâng cao hi u qu s n xu t trong lĩnh v c tr ng tr t, chăn nuôi, nuôi tr ng th y s n, tr ng r ng, g n s n xu t v i ch bi n và tiêu th nông, lâm, th y s n. 1.1.2. Đ c trưng c a kinh t trang tr i a. M c ñích cơ b n là s n xu t nông s n ph m hàng hóa cho th trư ng. b. Tư li u s n xu t thu c quy n s h u ho c quy n s d ng c a m t ngư i ch ñ c l p. c. Các y u t s n xu t, trư c h t là ru ng ñ t và ti n v n ñư c t p trung v i quy mô nh t ñ nh theo yêu c u phát tri n c a s n xu t hàng hóa. d. Cách t ch c và qu n lý ñi d n vào phương th c kinh doanh, song tr c ti p, ñơn gi n và g n nh , v a mang tính gia ñình, v a mang tính doanh nghi p. e. Ch trang tr i là ngư i có ý chí, có năng l c t ch c qu n lý, có ki n th c và kinh nghi m s n xu t nông nghi p và có hi u bi t nh t ñ nh v kinh doanh, v th trư ng. 1.1.3. Tiêu chí xác ñ nh kinh t trang tr i M t h s n xu t nông nghi p, lâm nghi p, nuôi tr ng th y s n ñư c xác ñ nh là trang tr i ph i ñ t m t trong hai tiêu chí v giá tr s n lư ng hàng hóa, d ch v bình quân m t năm, ho c v quy mô s n xu t c a trang tr i.
7 Tiêu chí giá tr s n lư ng hàng hóa và d ch v bình quân m t năm: Đ i v i các t nh phía B c và Duyên h i mi n trung t 40 tri u ñ ng tr lên. Đ i v i các t nh phía Nam và Tây Nguyên t 50 tri u ñ ng tr lên. Tiêu chí v quy mô s n xu t: Quy mô s n xu t ph i tương ñ i l n và vư t tr i so v i kinh t nông h tương ng v i t ng ngành s n xu t và vùng kinh t . 1.1.4. Phân lo i trang tr i a. Phân lo i theo cơ c u s n xu t, g m có: trang tr i tr ng tr t, trang tr i lâm nghi p, trang tr i chăn nuôi, trang tr i nuôi tr ng th y s n, trang tr i kinh doanh t ng h p. b. Phân lo i theo hình th c qu n lý, g m có: trang tr i gia ñình, trang tr i liên doanh, trang tr i h p doanh theo c ph n. c. Phân lo i theo ngu n thu nh p: trang tr i “thu n nông” và trang tr i “không thu n nông”. d. Phân lo i theo hình th c s h u tư li u s n xu t: ch trang tr i có ch s h u toàn b tư li u s n xu t và ch trang tr i ch s h u m t ph n tư li u s n xu t và ch trang tr i hoàn toàn không có tư li u s n xu t. 1.1.5. Vai trò c a kinh t trang tr i trong quá trình phát tri n nông nghi p nông thôn a. Kinh t trang tr i là n n t ng ñ ñ y m nh công nghi p hóa, hi n ñ i hóa nông nghi p, nông thôn. b. Kinh t trang tr i phát tri n góp ph n khai thác t t các ti m năng, thúc ñ y quá trình chuy n ñ i cơ c u kinh t trong nông nghi p, nông thôn. c. Phát tri n kinh t trang tr i s t o ñi u ki n thúc ñ y t t hơn quá trình h p tác gi a các thành ph n kinh t .
8 d. Trang tr i góp ph n quan tr ng trong vi c phát tri n m t n n nông nghi p b n v ng. 1.2. N I DUNG PHÁT TRI N KINH T TRANG TR I 1.2.1. Phát tri n s lư ng các trang tr i S lư ng trang tr i ngày càng tăng có nghĩa là các h gia ñình, các cá th kinh doanh trang tr i ngày càng nhi u. Nói cách khác, là làm tăng s lư ng tuy t ñ i các trang tr i; nhân r ng s lư ng các trang tr i hi n t i; làm cho lo i hình kinh t trang tr i phát tri n lan t a sang nh ng khu v c khác có th ñ thông qua ñó mà phát tri n thêm s cơ s ; làm tăng s các trang tr i m i. Nh phát tri n s lư ng các trang tr i s làm cho các ngành kinh t phát tri n. Th c t cho th y, do quy mô, tính ch t, ngành ngh c a các trang tr i không gi ng nhau. Có nh ng trang tr i ch phát tri n quy mô gia ñình, thôn xóm nhưng cũng có nh ng trang tr i phát tri n quy mô xã, huy n. Do v y, phát tri n trang tr i v s lư ng cũng chính là m r ng, nhân r ng s ñ a phương cũng như s ngành ngh có s d ng các nông s n hàng hóa do các trang tr i s n xu t ra. Tiêu chí ph n ánh s phát tri n s lư ng các trang tr i: s lư ng trang tr i tăng qua các năm, t c ñ tăng c a s lư ng trang tr i, s lư ng trang tr i c a t ng ngành, t ng khu v c, lĩnh v c s n xu t. 1.2.2. Phát tri n v quy mô trang tr i Quy mô c a trang tr i là ch tiêu t ng h p ph n ánh năng l c s n xu t c a trang tr i. Quy mô c a trang tr i ñư c ph n ánh qua các ch tiêu t ng h p như giá tr t ng s n lư ng và giá tr s n lư ng hàng hóa c a t ng trang tr i. Ngoài ra, quy mô c a trang tr i còn ñư c ph n ánh thông qua các ch tiêu t ng m t như ngu n v n c a t ng trang tr i, ñ i ngũ lao ñ ng, di n tích ñ t ñai và h th ng cơ s v t ch t c a m i trang tr i. Tăng quy mô c a trang tr i là làm tăng quy mô c a t ng ñơn v s n xu t và quy mô c a các ñi u ki n s n xu t, cho nên khi quy mô trang tr i tăng d n ñ n tăng trư ng trong ho t ñ ng c a trang tr i.
9 Quy mô c a trang tr i ngày càng l n là làm cho trang tr i có quy mô v v n, v lao ñ ng, v cơ s v t ch t ñ tăng kh năng c nh tranh c a các trang tr i. Quy mô c a trang tr i ph thu c vào phương hư ng s n xu t, chi n lư c s n xu t c a t ng trang tr i, ph thu c vào ñi u ki n t nhiên c a s n xu t và ph thu c vào môi trư ng mà trang tr i ñang ho t ñ ng. Đ làm tăng quy mô c a trang tr i thì c n ph i tăng cư ng quy mô t các y u t c a ngu n l c s n xu t như ñ t ñai, v n, s lư ng lao ñ ng, cơ s v t ch t và tăng v lư ng cây tr ng, gi ng v t nuôi c a trang tr i. Bên c nh ñó, c n tìm cách k t h p m t cách có hi u qu các ngu n l c này. Vi c tăng quy mô ñư c th hi n b ng cách: M r ng tr c ti p, sáp nh p-ti p qu n và b ng liên doanh. Tiêu chí ph n ánh là giá tr s n lư ng hàng hóa nông s n do các trang tr i t o ra trong năm. Tiêu chí này cung c p thông tin v t ng giá tr hàng hóa nông s n (theo giá th c t ho c giá c ñ nh) do các trang tr i trên m t ñ a phương, vùng, ho c c nư c s n xu t ra trong m t năm. Quy mô này càng l n, càng th hi n trình ñ phát tri n KTTT c a m t ñ a phương, khu v c ho c qu c gia. 1.2.3. Phát tri n v ch ng lo i và ch t lư ng s n ph m a. Phát tri n v ch ng lo i s n ph m m i S n ph m m i: Ngư i ta chia s n ph m m i thành hai lo i là s n ph m m i tương ñ i và s n ph m m i tuy t ñ i. - S n ph m m i tương ñ i: S n ph m ñ u tiên c a trang tr i s n xu t và ñưa ra th trư ng, nhưng không m i ñ i v i các trang tr i khác và ñ i v i th trư ng. Chúng cho phép trang tr i m r ng dòng s n ph m cho nh ng cơ h i s n xu t, kinh doanh m i. - S n ph m m i tuy t ñ i: Đó là s n ph m m i ñ i v i c trang tr i và ñ i v i c th trư ng. Trang tr i gi ng như "ngư i tiên phong" ñi
10 ñ u trong vi c s n xu t s n ph m này. S n ph m này ra m t ngư i tiêu dùng l n ñ u tiên. Đây là m t quá trình tương ñ i ph c t p và khó khăn. T i sao c n ph i nghiên c u, phát tri n s n ph m m i ñ i v i các trang tr i? M t th c t khách quan hi n nay các trang tr i ñang ph i ñương ñ u v i ñi u ki n kinh doanh ngày càng tr nên kh t khe hơn như s phát tri n nhanh chóng c a khoa h c và công ngh làm n y sinh thêm nh ng nhu c u m i...c nh tranh gi a các trang tr i và gi a trang tr i v i các lo i hình s n xu t các s n ph m nông nghi p khác trên th trư ng ngày càng gay g t hơn... Trong nh ng ñi u ki n ñó, các trang tr i ph i không ng ng ñ i m i và t hoàn thi n mình trên t t c phương di n: các ngu n l c s n xu t, qu n lý s n xu t kinh doanh, s ng x nhanh nh y v i nh ng bi n ñ ng c a môi trư ng kinh doanh ... S bi n ñ i danh m c s n ph m c a trang tr i g n li n v i s phát tri n s n ph m theo nhi u hư ng khác nhau: - Hoàn thi n các s n ph m hi n có; - Phát tri n s n ph m m i tương ñ i; - Phát tri n s n ph m m i tuy t ñ i và lo i b các s n ph m không sinh l i. b. Nâng cao ch t lư ng s n ph m hàng hóa và d ch v Ch t lư ng s n ph m là m t ph m trù ph c t p, là m t khái ni m mang tính ch t t ng h p v các m t kinh t , k thu t, xã h i. Vì sao ph i nâng cao ch t lư ng s n ph m trong s n xu t kinh doanh: Trong môi trư ng phát tri n kinh t h i nh p ngày nay, c nh tranh tr thành m t y u t quy t ñ nh ñ n s t n t i và phát tri n c a m i trang tr i. Kh năng c nh tranh c a m i trang tr i ñư c th hi n thông qua hai chi n lư c cơ b n là phân bi t hóa s n ph m (ch t lư ng s n ph m) và chi phí th p. Ch t lư ng s n ph m tr thành m t trong nh ng chi n lư c quan tr ng nh t làm tăng năng l c c nh tranh c a trang tr i.
11 Đ nâng cao ch t lư ng s n ph m c a các trang tr i s n xu t ra thì c n ph i ki m soát t t c các công ño n c a quá trình s n xu t t khâu s n xu t, thu ho ch, b o qu n sau thu ho ch, ch bi n... 1.2.4. Liên k t s n xu t c a các trang tr i Liên k t s n xu t trong trang tr i là s thi t l p các m i quan h gi a các trang tr i thu c cùng lĩnh v c ho t ñ ng, gi a các ñ i tác c nh tranh ho c gi a các trang tr i có ho t ñ ng mang tính ch t b sung, nh m ti t ki m th i gian, ti t ki m chi phí, ñ t hi u qu cao hơn trong s n xu t-kinh doanh, t o ra s c m nh c nh tranh, cùng nhau chia s các kh năng, m r ng th trư ng m i. Liên k t s n xu t c a các trang tr i s ñem l i l i ích cho các bên tham gia r t l n như s làm ti t ki m các ngu n l c nh gi m chi phí c nh tranh, tăng kh năng linh ho t c a m i bên trong vi c phát huy th m nh, gi m thi u r i ro nh chia s trách nhi m c a m i bên tham gia... Liên k t s n xu t gi a các trang tr i có th thông qua nhi u hình th c như liên k t ngang (liên k t gi a các trang tr i trong cùng m t ngành), liên k t d c (gi a trang tr i v i các doanh nghi p tiêu th s n ph m ñ u ra c a các trang tr i) và m t trong các hình th c quan tr ng ñó là hi p h i (thông qua H i nông dân, Đoàn thanh niên, câu l c b các trang tr i s n xu t gi i). 1.3. CÁC NHÂN T NH HƯ NG Đ N PHÁT TRI N KINH T TRANG TR I 1.3.1. Đi u ki n t nhiên - tài nguyên thiên nhiên 1.3.2. Đi u ki n kinh t - xã h i 1.3.3. Môi trư ng pháp lý 1.4. KINH NGHI M PHÁT TRI N KTTT 1.4.1. Kinh nghi m phát tri n KTT các nư c trên th gi i 1.4.2. Kinh nghi m phát tri n kinh t trang tr i Vi t Nam
12 CHƯƠNG 2. TH C TR NG PHÁT TRI N KTTT T I HUY N NG C H I, T NH KON TUM TH I GIAN QUA 2.1. T NG QUAN V TÌNH HÌNH KINH T -XÃ H I HUY N NG C H I, T NH KON TUM 2.1.1. V trí ñ a lý và ñi u ki n t nhiên V trí ñ a lý c a Huy n Ng c H i ñem l i nh ng thu n l i cho s phát tri n c a kinh t trang tr i như n m trên ñi m giao c a nhi u tuy n ñư ng giao thông huy t m ch, có th thông thương v i các ñ a phương trong nư c cũng như v i các nư c trong khu v c. Qu ñ t chưa s d ng trên ñ a bàn còn r t l n, ph n l n di n tích ñ t là ñ t ñ bazan nên r t thu n l i cho s phát tri n lo i hình kinh t trang tr i lâm nghi p và trang tr i tr ng cây công nghi p như cà phê, cao su... Tài nguyên r ng r t phong phú, chi m 67% di n tích ñ t t nhiên c a huy n, di n tích ñ t “r ng nghèo” nhi u, có th chuy n ñ i sang tr ng các lo i cây lâm nghi p, hình thành các trang tr i lâm nghi p. Th i ti t, khí h u khá kh c nghi t, thư ng x y ra bão lũ, s t l ñ t v mùa mưa, khô h n, thi u nư c tư i vào mùa khô và hay thay ñ i b t thư ng là b t l i l n ñ n s n xu t nông nghi p nói chung và kinh t trang tr i nói riêng. 2.1.2. Đi u ki n kinh t -xã h i - Đ c ñi m dân s : huy n Ng c H i có trên 50% dân s là ngư i dân t c thi u s nên t p quán canh tác còn mang n ng tính thu n nông, t cung, t c p và l c h u, ñi u này nh hư ng không t t ñ n s phát tri n c a kinh t trang tr i. - Đ c ñi m lao ñ ng: ngu n lao ñ ng s n có t i ñ a phương r t d i dào, tuy nhiên, trình ñ c a ngư i lao ñ ng còn th p gây tr ng i nh t ñ nh cho vi c ng d ng khoa h c, k thu t và công ngh tiên ti n vào s n xu t, cũng như hi u bi t th trư ng làm kìm hãm quá trình phát tri n c a kinh t trang tr i ñ a phương.
13 - Đi u ki n kinh t c a huy n trong nh ng năm g n ñây có s chuy n d ch cơ c u theo hư ng tăng d n lĩnh v c công nghi p, d ch v , lĩnh v c nông nghi p chi m t tr ng ngày càng gi m, năm 2009 chi m 44,2%. Cơ s h chưa ñ ng b và g p nhi u khó khăn. 2.2. TH C TR NG PHÁT TRI N KINH T TRANG TR I HUY N NG C H I TH I GIAN QUA 2.2.1. Tình hình phát tri n v s lư ng trang tr i t i huy n Ng c H i th i gian qua S lư ng trang tr i c a huy n Ng c H i giai ño n (2005-2009) có s phát tri n nhanh chóng th hi n s gia tăng v m t s lư ng các trang tr i qua các năm trên ñ a bàn huy n. B ng 2.1:S lư ng trang tr i c a huy n Ng c H i (2005-2009) ST S lư ng TT c a S lư ng TT T l T Năm trên ñ a bàn huy n T nh Kon Tum % a b c d e = c/d 01 2005 42 373 11,3% 02 2007 76 473 16,1% 03 2009 110 575 19,1% Lo i hình kinh t trang tr i trên ñ a bàn huy n trong giai ño n 2005-2009 có nh ng bư c phát tri n vư t b c, ñi u này cũng ph n nào do tác ñ ng c a giá c các m t hàng nông s n như cao su, cà phê bán ra th trư ng v i giá cao, các h gia ñình làm ăn có l i nhu n cao. S li u B ng 2.1 cho th y n u như năm 2005 trên ñ a bàn huy n ch có 42 trang tr i thì năm 2009, s lư ng các trang tr i trên ñ a bàn huy n ñã ñ t con s 110 trang tr i, tăng 66 trang tr i (s lư ng trang tr i năm 2009 tăng g p 2,62 l n so v i năm 2005); V i s lư ng trang tr i ñư c hình thành ngày càng nhi u, t tr ng các trang tr i c a huy n so v i c t nh không ng ng ñư c c i thi n. Năm 2005, s lư ng trang tr i c a huy n ch chi m 11,3% trong t ng s 373 trang tr i c a c t nh. Đ n năm 2007, s
14 lư ng trang tr i c a huy n ñã chi m t tr ng là 16,1% và ñ n năm 2009 các trang tr i c a huy n ñã chi m 19,1 % trong t ng s 575 trang tr i c a c t nh. Các s li u B ng 2.2 cho th y trong giai ño n (2005-2009), trên ñ a bàn huy n ch có 02 lo i hình trang tr i phát tri n là trang tr i tr ng tr t và trang tr i kinh doanh t ng h p, chi m ñ n trên 90% s lư ng trang tr i trên ñ a bàn huy n. B ng 2.2: S lư ng và cơ c u trang tr i theo lo i hình kinh doanh huy n Ng c H i giai ño n (2005-2009). Nuôi KD T ng Tr ng Chăn Năm ĐVT tr ng t ng s tr t nuôi th y s n h p Tr. Tr i 42 21 3 0 18 2005 % 100 50 7,1 0 42,9 Tr. Tr i 76 36 2 1 37 2007 % 100 47,4 2,6 1,3 48,7 Tr. Tr i 110 42 0 1 67 2009 % 100 38,2 0 0,9 60,9 Trong th i kỳ này, các trang tr i trên ñ a bàn huy n có s chuy n d ch r t tích c c v m t cơ c u s n xu t theo hư ng tăng d n t tr ng các trang tr i kinh doanh t ng h p, gi m t tr ng các trang tr i tr ng tr t. C th , năm 2005 các trang tr i ho t ñ ng trong lĩnh v c tr ng tr t chi m 50%, trang tr i kinh doanh t ng h p chi m 42,9%. Đ n năm 2009, t tr ng các trang tr i trong lĩnh v c tr ng tr t ch còn 38,2% trong khi ñó t tr ng trang tr i kinh doanh t ng h p ñã tăng lên ñ n 60,9%. Bên c nh ñó, do tác ñ ng c a tình hình d ch b nh l m m, long móng, b nh tai xanh thư ng xuyên bùng phát nên các trang tr i chăn nuôi trên ñ a bàn huy n cũng gi m sút m nh.
15 2.2.2. Th c tr ng phát tri n trang tr i theo quy mô a. Quy mô di n tích ñ t ñai Di n tích ñ t bình quân m t trang tr i là 6,39 ha. Đ t tr ng cây h ng năm: 285,6 ha, chi m 40,7%, ch y u di n tích này là tr ng s n. Đ t tr ng cây lâu năm: 297 ha, chi m 42,3 %, ch y u là tr ng cao su, cà phê. Đ t lâm nghi p: 11 ha, chi m 1,6%, lo i cây tr ng ch y u là keo lá tràm, b i l i. M t nư c nuôi tr ng th y s n: 53,9 ha, chi m 7,6%. Đ t vư n ươm: 9,6 ha và ñ t khác là 45,5 ha, chi m 6,4%. Trong s 706,2 ha ñ t mà 110 trang tr i trên ñ i bàn huy n ñang s d ng ch có 443,3 ha ñã ñư c c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t cho các ch trang tr i. Đi u này cho th y công tác c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t cho các ch trang tr i chưa ñư c chú tr ng, di n tích ñ t canh tác mà các ch trang tr i chưa ñư c c p gi y ch ng nh n quy n s d ng ñ t là 263 ha, chi m hơn 37%. b. Quy mô v n ñ u tư Các s li u B ng 2.3 cho th y, các trang tr i trên ñ a bàn huy n có quy mô v n ñ u tư khá th p, ch kho ng t 50-500 tri u ñ ng, t p trung nhi u nh t là kho ng t 50-250 tri u ñ ng, chi m 75,5%. B ng 2.3: Cơ c u trang tr i theo quy mô v n năm 2009 T l ng v i các lo i hình trang tr i T l Quy mô v n (%) bình quân (tri u ñ ng) Nuôi tr ng KD Tr ng tr t (%) th y s n t ng h p
16 N u chúng ta nh n xét riêng cho t ng lo i hình kinh doanh trang tr i thì: các trang tr i nuôi tr ng th y s n và kinh doanh t ng h p có m c ñ u tư cao nh t, t p trung t 100-250 tri u ñ ng. Các trang tr i tr ng tr t có m c ñ u tư th p nh t, ch y u dư i 100 tri u ñ ng, chi m 69%. Ngu n v n ñ u tư c a các trang tr i trên ñ a bàn huy n ch y u là ngu n v n t có, năm 2009 ngu n v n t có c a các ch trang tr i huy ñ ng ñ ñ u tư vào ho t ñ ng s n xu t chi m t l là 85,2 %, v n vay ngân hàng và v n khác chi m 14,8 %. Đi u này ch ng t r ng các trang tr i trên ñ a bàn huy n ñang g p khó khăn trong vi c ti p c n ngu n v n vay t ngân hàng, ch y u là do không có tài s n th ch p. b. Quy mô lao ñ ng - S lư ng và cơ c u lao ñ ng Năm 2009, bình quân lao ñ ng/trang tr i kinh doanh t ng h p là 4,3 ngư i, cao hơn m c bình quân chung c a t t c các trang tr i trên ñ a bàn huy n là 4,1 ngư i. Ph n l n các trang tr i trên ñ a bàn huy n s d ng lao ñ ng trong gia ñình ñ tham gia vào công vi c s n xu t kinh doanh c a trang tr i, chi m 79,4 %. Lao ñ ng thuê mư n chi m 20,6%. Các trang tr i g p khó khăn trong vi c thuê lao ñ ng, ñ c bi t là vào th i gian cao ñi m như vào mùa v thu ho ch cà phê, cao su...và ph i tr ti n thuê nhân công v i giá cao, d n ñ n chi phí s n xu t tăng cao. - Trình ñ phát tri n ngu n nhân l c trong các trang tr i S li u B ng 2.4 cho th y trình ñ chuyên môn c a các ch trang tr i r t th p, chưa qua ñào t o chi m 82,7 %, bên c nh ñó có ñ n 95,8% ngư i lao ñ ng tham gia vào ho t ñ ng s n xu t kinh doanh c a các trang tr i là chưa qua ñào t o. Nhìn chung, lao ñ ng tham gia vào làm vi c trong các trang tr i trên ñ a bàn huy n ch y u là lao ñ ng gi n ñơn, trình ñ chuyên môn nghi p v r t th p. Trình ñ c a lư ng lư ng lao ñ ng th p, gây khó khăn cho chính quy n ñ a phương trong vi c chuy n giao khoa h c, công
17 ngh , ng d ng các phương pháp qu n lý khoa h c, tri n khai các k thu t tiên ti n vào s n xu t trong các trang tr i trên ñ a bàn huy n v p ph i r t nhi u khó khăn. B ng 2.4: Trình ñ chuyên môn c a lao ñ ng làm vi c và c a các ch trang tr i trong các trang tr i trên ñ a bàn huy n năm 2009 Chưa Sơ c p, công TC, ĐH Đ i T ng Ch tiêu qua nhân,k cao tr tư ng c ng ñào t o thu t ñ ng lên Ch S lư ng 91 13 5 1 110 trang (ngư i) tr i T l % 82,7 11,8 4,6 0,9 100 Ngư i S lư ng 433 13 5 1 452 Lao (ngư i) ñ ng T l % 95,8 2,9 1,1 0,2 100 d. Thu nh p c a các trang tr i T ng giá tr s n ph m hàng hóa c a 110 trang tr i trên ñ a bàn huy n năm 2009 là 8.854 tri u ñ ng, trong khi ñó t ng chi phí s n xu t là 3.799,8 tri u ñ ng, t ng thu nh p c a các ch trang tr i là 5.054,2 tri u ñ ng. Thu nh p bình quân m t trang tr i huy n Ng c H i năm 2009 là 45,9 tri u ñ ng. Thu nh p cao nh t m t trang tr i là 125 tri u ñ ng, th p nh p là 20 tri u ñ ng/năm. Thu nh p bình quân trên m t ha ñ t canh tác c a các trang tr i là 7,16 tri u ñ ng. Thu nh p bình quân m t trang tr i trên ñ a bàn huy n năm 2009 ch ñ t 45,9 tri u ñ ng, trong khi thu nh p bình quân m t trang tr i trên ñ a bàn toàn t nh trong năm 2009 là 70,51 tri u ñ ng/trang tr i, ch b ng 65,1% so v i m c bình quân chung c a t nh. Đi u này cho th y các trang tr i trên ñ a bàn huy n ho t ñ ng kém hi u qu hơn r t nhi u so v i các trang tr i khác trên ñ a bàn t nh.
18 S li u B ng 2.5 cho th y, t su t hàng hóa nông s n c a lo i hình trang tr i nuôi tr ng th y s n là cao nh t, ñ t 95%; tuy nhiên trên ñ a bàn huy n trong năm 2009 ch có 01 trang tr i nuôi tr ng th y s n nên nó không th ñ i di n ñư c cho t ng th ñư c nghiên c u, vì v y có th nói lo i hình trang tr i tr ng tr t có trình ñ s n xu t cao, t su t hàng hóa bán ra ñ t 94%. B ng 2.5: T ng giá tr s n lư ng hàng hóa và t su t nông s n hàng hóa c a các trang tr i năm 2009 Đơn v tính: tri u ñ ng. Theo lo i hình trang tr i T ng N i dung Tr ng Nuôi tr ng KD s tr t th y s n t ng h p T ng s trang tr i 110 42 1 67 T ng giá tr s n lư ng 8.854 3.229 100 5.525 Giá tr s n lư ng hàng 8.195 3.035 95 5.065 hóa bán tra T su t hàng hóa (%) 92,56 93,99 95 91,67 Giá tr s n lư ng bình 80,49 76,88 100 82,46 quân 2.2.3. Th c tr ng v ch ng lo i và ch t lư ng nông s n, hàng hóa Ch ng lo i hàng hóa nông s n ñ i v i các trang tr i tr ng cây lâu năm trên ñ a bàn huy n ch y u là cao su, cà phê... nh ng lo i cây tr ng này phù h p v i ñi u ki n ñ t ñai, th i ti t, ñ a hình huy n Ng c H i, ñ ng th i cho giá tr kinh t cao. Nhìn chung, ch ng lo i hàng hóa c a các trang tr i trên ñ a bàn huy n còn ít, chưa có nhi u ñi m khác bi t so v i các vùng lân c n. Ch t lư ng nông s n hàng hóa c a các trang tr i trong khâu s n xu t tương ñ i có ch t lư ng, tuy nhiên trong khâu thu ho ch thì còn g p
19 nhi u khó khăn do không có sân phơi, nơi c t tr …nên ph n l n các ch trang tr i bán cà phê, cao su...ngay sau khi thu ho ch. 2.2.4. Tình hình liên k t s n xu t và t ch c tiêu th Các trang tr i trên ñ a bàn huy n chưa t ch c liên k t v i các lo i hình kinh t khác như các h p tác xã nông nghi p, các nông, lâm trư ng, các nhà khoa h c, các nhà máy ch bi n … nên chưa phát huy h t ñư c nh ng ti m năng, l i th c a ñ a phương ñ ñ y m nh lo i hình kinh t trang tr i trên ñ a bàn huy n phát tri n m nh m . H u h t các trang tr i trên ñ a bàn huy n ch y u là có quy mô nh , ch t lư ng và th i ñi m thu ho ch, quy mô và ch t lư ng nông s n không ñ ng ñ u do có s khác bi t v gi ng, k thu t canh tác và cơ c u s n ph m nên các trang tr i trên ñ a bàn huy n g p nhi u khó khăn trong vi c tiêu th nông s n ph m hàng hóa làm ra. 2.2.5. Th c tr ng v các chính sách h tr c a Nhà nư c ñ i v i phát tri n kinh t trang tr i Các chính sách còn khá chung chung, chưa c th , chưa có nh ng ưu tiên ñ c bi t mang tính ñ t phá ñ nhanh chóng phát tri n m nh lo i hình kinh t trang tr i. 2.3. NGUYÊN NHÂN KÌM HÃM S PHÁT TRI N Các chính sách h tr c a nhà nư c phát huy kém hi u qu ; ho t ñ ng khuy n nông trên ñ a bàn huy n ho t ñ ng không hi u qu . Chính sách c a Nhà nư c h tr cho nông dân tiêu th nông s n hàng hóa thì h u như ch là con s không, th trư ng tiêu th s n ph m chưa ñư c m r ng, ch t lư ng nông s n hàng hóa còn th p, s n ph m ít ña d ng, cơ s h t ng nông thôn còn g p nhi u khó khăn, trình ñ c a các ch trang tr i và c a ngư i lao ñ ng trong các trang tr i còn th p, ph n l n chưa qua ñào t o, t p quán s n xu t c a ngư i dân còn l c h u, chưa thay ñ i và các trang tr i g p nhi u khó khăn trong vi c ti p c n ngu n v n vay c a các t ch c tín d ng.
20 CHƯƠNG 3. GI I PHÁP PHÁT TRI N KINH T TRANG TR I T I HUY N NG C H I TH I GIAN T I 3.1. CƠ S C A VI C XÂY D NG GI I PHÁP 3.1.1. Quan ñi m và ñ nh hư ng phát tri n kinh t trang tr i c a Đ ng và Nhà nư c 3.1.2. Căn c vào s bi n ñ ng c a các y u t môi trư ng 3.1.3. Căn c vào chi n lư c phát tri n kinh t -xã h i c a huy n Ng c H i trong th i gian t i Đ i H i ñ i bi u Đ ng b huy n Ng c H i l n th IV (2010- 2015) ñã ñưa ra nh ng chương trình hành ñ ng c th ñ thúc ñ y chuy n d ch cơ c u nông nghi p nông thôn, xây d ng các xã, th tr n trên ñ a bàn huy n ñ t tiêu chu n nông thôn m i. Ngh quy t Đ ng b huy n cũng ñã ñ c p t i v n ñ phát tri n nông nghi p, c th th hi n 02 chương trình: “Tăng hi u qu và năng su t cây tr ng trên m t ñơn v di n tích” và “ Phát tri n chăn nuôi ñ i gia súc”. 3.1.4. M c tiêu phát tri n kinh t trang tr i t i huy n Ng c H i th i gian t i Ph n ñ u ñ n năm 2015 trên ñ a bàn huy n s lư ng trang tr i ñ t kho ng 250 trang tr i. Tăng kh i lư ng s n ph m hàng hóa, cũng như thu nh p bình quân ngư i lao ñ ng trong các trang tr i, trên cơ s phát huy t t c các th m nh c a huy n cũng như ña d ng hóa các s n ph m nông nghi p trong các trang tr i. S d ng tri t ñ và có hi u qu các ngu n l c có s n như ñ t ñai, ngu n nư c trên ñ a bàn, c i thi n môi trư ng. T p trung phát tri n kinh t trang tr i nh ng vùng ñ t tr ng, ñ i tr c g n biên gi i, phát tri n các trang tr i lâm nghi p g n v i b o v r ng. Phát tri n kinh t trang tr i trên ñ a bàn huy n ph i g n v i trình ñ chuyên môn cũng như phong t c, t p quán canh tác c a ngư i ñ ng bào dân t c thi u s t i ch .