Luận văn Thạc sĩ Chính sách công: Thực hiện chính sách đào tạo nghề cho lao động nông thôn từ thực tiễn tỉnh Quảng Nam

VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> VÕ THANH TÙNG<br /> <br /> THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH<br /> ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN<br /> TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG NAM<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG<br /> <br /> HÀ NỘI, năm 2018<br /> 1<br /> <br /> VIỆN HÀN LÂM<br /> KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM<br /> HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI<br /> <br /> VÕ THANH TÙNG<br /> <br /> THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH<br /> ĐÀO TẠO NGHỀ CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN<br /> TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG NAM<br /> <br /> Chuyên ngành : Chính sách công<br /> Mã số<br /> :<br /> 834 04 02<br /> <br /> LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG<br /> <br /> NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> GS. TS. ĐẶNG NGUYÊN ANH<br /> <br /> HÀ NỘI, năm 2018<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Trong quá trình CNH-HĐH, phát triển và hội nhập quốc tế của đất<br /> nước, nông dân nước ta đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, một bộ phận<br /> người nông dân ở một số lĩnh vực, khu vực, trong đó có địa bàn nông thôn<br /> mất đất sản xuất, mất việc làm… Thực trạng đó đòi hỏi phải có chính sách<br /> giải quyết việc làm cho nông dân trên cơ sở cơ cấu lại sản xuất NN theo<br /> hướng sản xuất hàng hóa với trình độ khoa học, công nghệ, kỹ thuật tiên tiến,<br /> thích ứng với yêu cầu của thị trường. Để thực hiện mục tiêu đó, cần tăng<br /> cường đào tạo nghề cho nông dân và lao động ở nông thôn.<br /> Do đó đào tạo nghề cho LĐNT là một chính sách lớn của Đảng và Nhà<br /> nước trong phát triển KT-XH của nước ta; là khâu đột phá nhằm thực hiện<br /> chuyển dịch cơ cấu lao động từ sản xuất NN sang sản xuất công nghiệp, dịch<br /> vụ, từng bước nâng cao trình độ cho đội ngũ lao động có trình độ chuyên<br /> môn, kỹ thuật. Chính vì vậy công tác đào tạo nghề cho LĐNT được Đảng và<br /> Nhà nước ta rất quan tâm, ban hành các chính sách thực hiện, đầu tư nâng cao<br /> chất lượng LĐNT, phục vụ yêu cầu phát triển, từng bước hiện đại hoá NN,<br /> nông thôn.<br /> Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 Hội nghị lần thứ 7 BCH TW<br /> Đảng khoá X về NN, nông dân, nông thôn trong phần nhiệm vụ và giải pháp<br /> đã nêu cụ thể: “Giải quyết việc làm cho nông dân là nhiệm vụ ưu tiên xuyên<br /> suốt trong mọi chương trình phát triển KT-XH của cả nước; bảo đảm hài hoà<br /> giữa các vùng, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng, giữa nông thôn<br /> và thành thị. Có kế hoạch cụ thể về đào tạo nghề và chính sách đảm bảo việc<br /> làm cho nông dân, nhất là ở các vùng chuyển đổi mục đích sử dụng đất….<br /> Đẩy mạnh xuất khẩu lao động từ nông thôn…. Hình thành CTMT quốc gia về<br /> đào tạo nghề, phát triển nguồn nhân lực, bảo đảm hằng năm đào tạo khoảng 1<br /> <br /> 3<br /> <br /> triệu LĐNT; phấn đấu đến năm 2020 lao động NN còn khoảng 30% lao động<br /> xã hội; tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo đạt trên 50%”[3, tr.2-3].<br /> Để cụ thể hóa Nghị quyết của Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chính<br /> sách về đào tạo nghề, trong đó có chính sách đào tạo nghề cho LĐNT tại<br /> Quyết định số 1956/QĐ-TTg ngày 27-11-2009 của Thủ tướng Chính phủ phê<br /> duyệt Đề án “Đào tạo nghề cho LĐNT đến năm 2020” (gọi tắt là Đề án 1956);<br /> Đề án đã nêu rõ: “Đào tạo nghề cho LĐNT là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước,<br /> của các cấp, các ngành và xã hội nhằm nâng cao chất lượng LĐNT, đáp ứng<br /> yêu cầu CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn. Nhà nước tăng cường đầu tư để<br /> phát triển đào tạo nghề cho LĐNT, có chính sách bảo đảm thực hiện công<br /> bằng xã hội về cơ hội học nghề đối với mọi LĐNT; khuyến khích, huy động<br /> và tạo điều kiện để toàn xã hội tham gia đào tạo nghề cho LĐNT” [43, tr.3].<br /> Tuy nhiên, qua thời gian triển khai thực hiện chính sách, bên cạnh<br /> những kết quả, thành công đạt được thì cũng còn bộc lộ nhiều bất cập, có<br /> chính sách chưa phù hợp với điều kiện thực tiễn, việc dạy nghề chủ yếu còn<br /> tập trung ở các đô thị, vùng đồng bằng, vùng trung du; trong khi khu vực<br /> nông thôn, vùng núi, vùng sâu, vùng xa chưa được quan tâm đúng mức, đào<br /> tạo chưa đáp ứng được so với nhu cầu của LLLĐ ở nông thôn; chất lượng<br /> đào tạo nhìn chung còn thấp, quy mô, số lượng đào tạo còn khiêm tốn so với<br /> nhu cầu nguồn nhân lực trong quá trình phát triển đất nước nói chung và của<br /> tỉnh Quảng Nam nói riêng.<br /> Do vậy, tập trung cho công tác đào tạo nghề cho LĐNT hiện nay càng<br /> có ý nghĩa trong bối cảnh cơ cấu lại nền kinh tế, tái cấu trục sản xuất NN<br /> trong quá trình hội nhập. Một mặt, việc cơ cấu lại nền kinh tế, trong đó có<br /> ngành NN và kinh tế ở nông thôn, chuyển mạnh sang phát triển các ngành<br /> nghề mới, dựa trên nền tảng công nghệ ngày càng hiện đại; với định hướng<br /> phát triển NN xuất khẩu nên cần chú trọng đào tạo cho lao động những ngành,<br /> nghề chế biến nông sản phẩm xuất khẩu, nhằm đáp ứng được yêu cầu lao<br /> 4<br /> <br /> động của các doanh nghiệp, kể cả các doanh nghiệp hoạt động ở nông thôn.<br /> Mặt khác, cơ cấu lại nền kinh tế làm giảm thiểu các ngành, nghề và sản phẩm<br /> có hàm lượng lao động cao; từ đó, làm gia tăng sự dôi dư đội ngũ lao động<br /> giản đơn.<br /> Đối với Quảng Nam để thực hiện chủ trương này, Tỉnh ủy Quảng Nam<br /> đã ban hành Chỉ thị số 01-CT/TU ngày 25/10/2010 về tăng cường lãnh đạo,<br /> chỉ đạo tổ chức thực hiện Đề án đào tạo nghề cho LĐNT trên địa bàn tỉnh<br /> [49]; tiếp đó, UBND tỉnh Quảng Nam đã ban hành Quyết định số 494/QĐUBND ngày 15/02/2011 về phê duyệt Đề án Đào tạo nghề cho LĐNT tỉnh<br /> Quảng Nam đến năm 2020 [55]; Quyết định số 09/2011/QĐ-UBND ngày<br /> 09/6/2011 về phê duyệt định mức kinh phí dạy nghề cho LĐNT và nhiều văn<br /> bản trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện đề án. Năm 2016 để<br /> tiếp tục triển khai thực hiện Đề án trong giai đoạn đến, HĐND tỉnh có Nghị<br /> quyết số 12/2016/NQ-HĐND ngày 19/7/2016 “Về cơ chế hỗ trợ đào tạo lao<br /> động cho chương trình, dự án trọng điểm và các doanh nghiệp trên địa bàn<br /> tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2016-2020” [27]; Quyết định số 3577/QĐ-UBND<br /> ngày 14/10/2016 của UBND tỉnh “Quy định về chính sách hỗ trợ đào tạo lao<br /> động cho chương trình, dự án trọng điểm và các doanh nghiệp trên địa bàn<br /> tỉnh giai đoạn 2016 - 2020“ [60].<br /> Giai đoạn 2013- 2017 cùng với những thành tựu đạt được trên lĩnh vực<br /> KT-XH, thì công tác đào tạo nguồn nhân lực, trong đó có đào tạo nghề cho<br /> LĐNT tỉnh Quảng Nam cũng đạt nhiều kết quả; sau gần 5 năm thực hiện Đề<br /> án kể từ 2013 đến 2017: Tỷ lệ qua đào tạo nghề của tỉnh từ 30% năm 2013 đã<br /> đạt khoảng 55% vào năm 2017, trong đó đào tạo sơ cấp nghề (có cấp chứng<br /> chỉ) từ 3 tháng trở lên đạt 22,5% [38].<br /> Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được thì công tác đào tạo nghề cho<br /> LĐNT tại tỉnh Quảng Nam trong thời gian qua cũng còn nhiều tồn tại, hạn<br /> chế đó là: Với sự phát triển KT-XH của tỉnh thì nhu cầu nguồn nhân lực, lao<br /> 5<br /> <br />