Luận văn Thạc sĩ Định hướng ứng dụng: Quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng

Chia sẻ: Hao999 Hao999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:82

Thêm vào BST

Báo xấu

45
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là trên cơ sở nghiên cứu lý luận quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, luận văn đề xuất phương hướng, giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Định hướng ứng dụng: Quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng

BỘ NỘI VỤ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI d TRẦN TRƯƠNG XUÂN PHƯƠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÒNG, CHỐNG MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SỸ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG Thành phố Hồ Chí Minh, 12/2020
BỘ NỘI VỤ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NỘI VỤ HÀ NỘI d TRẦN TRƯƠNG XUÂN PHƯƠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÒNG, CHỐNG MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÂM ĐỒNG LUẬN VĂN THẠC SỸ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 83.40.403 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS NGUYỄN THỊ NGỌC LINH Thành phố Hồ Chí Minh, 12/2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Thị Ngọc Linh, kết quả nghiên cứu của Luận văn chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn này là hoàn toàn hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định. Tác giả Trần Trương Xuân Phương
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện Luận văn Thạc sỹ, tôi đã nhận được sự giúp đỡ, tạo điều kiện nhiệt tình và quý báu của nhiều cá nhân và tập thể. Trước hết với tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin cảm ơn các thầy, cô giáo Trường Đại học Nội vụ Hà Nội đã tận tình giúp đỡ trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành Luận văn. Đặc biệt, tôi cũng xin được gửi lời cảm ơn và lòng biết ơn chân thành sâu sắc đến TS.Nguyễn Thị Ngọc Linh – người trực tiếp hướng dẫn, chỉ dạy tận tình, giúp đỡ động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, hoàn thành Luận văn này. Đồng thời, xin cảm ơn đến cơ quan, đoàn thể tại địa phương nghiên cứu cũng như gia đình và bạn bè đã động viên, khích lệ, giúp đỡ trong quá trình học tập, nghiên cứu. Mặc dù đã nổ lực, cố gắng nghiên cứu nhưng Luận văn vẫn không tránh khỏi những hạn chế nhất định. Tôi rất mong được góp ý của các thầy cô và các chuyên gia để Luận văn được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả Trần Trương Xuân Phương
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CAND Công an nhân dân CSĐT Cảnh sát điều tra CSĐTTPVMT Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy THPT Trung học phổ thông THCS Trung học cơ sở ANTT An ninh trật tự XLHC Xử lý hành chính UBND Ủy ban nhân dân
MỤC LỤC Trang phụ bìa……………………………………………………………….. Lời cam đoan……………………………………………………………….. Lời cảm ơn………………………………………………………………….. Danh mục chữ viết tắt………………………………………………………. MỞ ĐẦU…………………………………………………………….........01 1. Lý do chọn đề tài…………………………………………………………01 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn………………...02 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu …………………………………….05 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu………………………………………..05 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu……………………….06 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn……………………………………...07 7. Bố cục của luận văn………………………………………………………07 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÒNG, CHỐNG MA TÚY…………………………………………………………08 1.1.Ma túy và phòng, chống ma túy………………………………………08 1.1.1. Khái niệm về ma túy……………………………………………..…...08 1.1.2. Tác hại của ma túy……………………………………………………09 1.1.3. Phòng, chống ma túy………………………………………………….12 1.2. Khái niệm, đặc điểm, vai trò quản lý Nhà nước về phòng, chống ma túy……………………………………………………………………...........13 1.2.1. Khái niệm quản lý Nhà nước về phòng, chống ma túy……………...13 1.2.2. Đặc điểm quản lý Nhà nước về phòng, chống ma túy………………14 1.2.3. Vai trò của quản lý Nhà nước về phòng, chống ma túy………..........15 1.3.Nội dung quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy…………………16 1.3.1. Xây dựng thể chế, chính sách về phòng, chống ma túy……………….16 1.3.2. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản về phòng, chống ma túy…16 1.3.3. Tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống ma túy………………………17
1.3.4. Tổ chức bộ máy, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ về phòng, chống ma tuý...17 1.3.5. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm trong quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy……………………………………19 1.3.6. Phối hợp với các cơ quan, tổ chức trong quan lý nhà nước về phòng, chống ma túy…………………………………………………………………20 1.4.Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy.20 1.4.1. Yếu tố quốc tế…………………………………………………………20 1.4.2. Yếu tố trong nước……………………………………………………..21 1.5.Kinh nghiệm quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy ở một số địa phương………………………………………………………………………23 1.5.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về phòng, chống ma tuý của tỉnh Bà rịa Vũng Tàu. …………………………………………………………………...23 1.5.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy của tỉnh Bình Thuận. …………………………………………………………………….....24 1.5.3. Bài học kinh nghiệm đối với tỉnh Lâm Đồng…………………………27 Tiểu kết chương 1…………………………………………………………..29 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÒNG, CHỐNG MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÂM ĐỒNG………………30 2.1.Khái quát chung về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng 2.1.1. Khái quát chung về tỉnh Lâm Đồng…………………………………..30 2.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến Quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng………………………………………………….31 2.1.3. Tình hình tội phạm ma túy, sử dụng trái phép ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng……………………………………………………………………32 2.1.4. Tình hình phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng…………36 2.2.Thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2015-2019…………………………………………….38 2.2.1. Xây dựng thể chế, chính sách về phòng, chống ma túy………………38
2.2.2. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản về phòng, chống ma túy…40 2.2.3. Tổ chức bộ máy, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ về phòng, chống ma tuý..41 2.2.4. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về phòng, chống ma túy….43 2.2.5. Phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy…………………………………………………………………45 2.2.6. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm trong quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy……………………………………46 2.3.Đánh giá chung…………………………………………………………47 2.3.1. Những kết quả đạt được…………………………………………….....47 2.3.2. Những hạn chế, tồn tại………………………………………………...48 2.3.3. Nguyên nhân………………………………………………………….50 Tiểu kết chương 2…………………………………………………………..52 CHƯƠNG 3 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÒNG, CHỐNG MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÂM ĐỒNG………………………………………………………………...53 3.1. Phương hướng hoàn thiện quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trong thời gian tới……………………………..………………....................53 3.1.1. Đối với Việt Nam…………………………………………………..…53 3.1.2. Đối với tỉnh Lâm Đồng……………………………………………..…55 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng………………………………………………….…58 3.2.1. Hoàn thiện thể chế, chính sách về phòng, chống ma túy…………..…58 3.2.2. Đẩy mạnh việc ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản về phòng, chống ma túy…………………………………………………………….…..58 3.2.3. Kiện toàn bộ máy Quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy…….…61 3.2.4. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục về phòng, chống ma túy…………………………………………………………………………....62
3.2.5. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy………………………………………….….…63 3.2.6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm trong quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy………….…64 Tiểu kết chương 3…………………………………………………………..66 KẾT LUẬN…………………………………………………………………67 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………….69
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Ma túy gây tác hại trên nhiều lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội và cũng là nguyên nhân gây mất an ninh trật tự cho xã hội. Vì vậy, đấu tranh phòng, chống ma túy là một trong những nhiệm vụ rất quan trọng. Triển khai thực hiện các Chỉ thị của Bộ Chính trị, Nghị quyết và các Chương trình hành động phòng, chống ma túy của Chính phủ, công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy ở tỉnh Lâm Đồng đã được tăng cường đáng kể. Nhận thức về trách nhiệm, vai trò lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác phòng, chống ma túy của cán bộ, đảng viên, công chức và đông đảo người dân trong xã hội về tác hại của ma túy được nâng lên, vì vậy đã huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong xã hội tham gia vào công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy, qua đó góp phần thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng cụ thể như: công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm về ma túy, công tác cai nghiện và tạo việc làm sau cai đạt được kết quả; tổ chức tuyên truyền phòng, chống ma túy được tăng cường chiều rộng và chiều sâu. Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy ở tỉnh Lâm Đồng vẫn còn một số tồn tại, hạn chế như: Công tác tuyên truyền, giáo dục phòng, chống ma túy chưa tập trung đúng đối tượng, địa bàn cần tuyên truyền nên nhận thức của người dân về tệ nạn ma túy và công tác đấu tranh phòng, chống ma túy còn chưa đồng bộ, chưa hiệu quả; tình trạng trồng cây có chứa chất ma túy vẫn xảy ra ở một số địa bàn; lượng ma túy vận chuyển từ các tỉnh lân cận vào vẫn còn; công tác đấu tranh, triệt xóa các tụ điểm mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy chưa triệt để, hàng năm các cơ quan chức năng đã phát hiện và bắt giữ thêm nhiều vụ án về ma túy; công tác cai nghiện phục hồi chưa đạt mục tiêu, yêu cầu đề ra; công tác thống kê, quản lý người nghiện ma túy còn thiếu chặt chẽ; tỷ lệ tái nghiện còn cao, công 1
tác quản lý, dạy nghề và tạo việc làm cho người sau cai nghiện chưa được giải quyết tốt; số vụ phạm pháp hình sự do người nghiện ma túy gây ra còn nhiều.. Những tồn tại, hạn chế trên đây do nhiều nguyên nhân gây ra, song chủ yếu là do công tác quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy còn nhiều hạn chế. Nếu không có những giải pháp quản lý đồng bộ, phù hợp theo hướng nâng cao hiệu lực, hiệu quả phòng, chống tệ nạn ma tuý thì có thể làm cho hoạt động này vượt khỏi tầm kiểm soát của nhà nước và để lại hậu quả nghiêm trọng, khó lường cho xã hội. Vì vậy việc đề ra phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trong điều kiện hiện nay trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng là hết sức cần thiết. Xuất phát từ những lý do trên đây, tác giả lựa chọn vấn đề “Quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng” làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình với mong muốn góp phần tích cực vào mặt trận phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng nói riêng và cả nước nói chung. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn Hiện nay ở nước ta đã có nhiều công trình nghiên cứu về công tác quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy dưới nhiều góc độ khác nhau: Đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước “Luận cứ khoa học cho những giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm về ma túy” của Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Phùng Hồng, Tạp chí CAND và Đại tá Vũ Hùng Vương, Cục CSĐT tội phạm về ma túy năm 2001. Đề tài tập trung đi sâu, phân tích làm rõ thực trạng công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy, nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế, từ đó phân tích làm rõ những luận cứ khoa học cho các giải pháp mà tác giả nghiên cứu và đưa ra. Đề tài cấp Nhà nước “Luận cứ khoa học đổi mới chính sách xã hội đảm bảo an ninh xã hội và khắc phục các tệ nạn xã hội” mã số KX 04.14 của Tổng cục Cảnh sát, Bộ Công an (1992-1995). Đề tài này đã tập trung đi sâu phân tích nguyên nhân, điều kiện, đặc biệt là những nguyên nhân, điều kiện về các chính sách xã hội làm phát sinh, phát triển và tồn tại của các tệ nạn xã hội trong đó 2
có tệ nạn ma túy, từ đó đề ra những giải pháp, kiến nghị đổi mới, ban hành một số chính sách xã hội nhằm khắc phục các tệ nạn xã hội; Kỷ yếu hội thảo khoa học “Nâng cao hiệu quả phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm ma túy trong tình hình mới” của Tổng cục Xây dựng lực lượng CAND và Tổng cục Cảnh sát - Bộ Công an, tổ chức tháng 6 năm 2006, gồm 45 báo cáo tham luận đã tổng kết toàn diện công tác phòng, ngừa, đấu tranh chống tội phạm về ma túy giai đoạn 2001-2005, rút ra những bài học kinh nghiệm từ thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả công tác của các lực lượng tham gia chống tội phạm nói chung và lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm ma túy nói riêng giai đoạn 2006-2010. Công trình “Một số vấn đề về xây dựng thế trận phòng, chống tội phạm về ma túy của lực lượng Cảnh sát Điều tra Tội phạm về ma túy” của Đại tá Vũ Hùng Vương, Nhà xuất bản CAND, Hà Nội, năm 2000. Công trình đã trình bày cơ sở khoa học để xây dựng thế trận phòng, chống tội phạm về ma túy của lực lượng Công an nhân dân, đưa ra khái niệm về thế trận phòng, chống tội phạm ma túy, cơ sở lý luận để xây dựng thế trận phòng, chống tội phạm ma túy của lực lượng Công an nhân dân. Công trình nghiên cứu “Hiểm họa ma túy và cuộc chiến mới” của GS.TS Nguyễn Xuân Yêm. Công trình đã phân tích thực trạng và những tác động của tệ nạn ma túy đến các vấn đề kinh tế, văn hóa, chính trị, xã hội của xã hội, những ảnh hưởng của nó đến cuộc sống, hạnh phúc của người dân. Đồng thời tác giả cũng đưa ra dự báo về sự phát triển của tệ nạn ma túy trên thế giới nói chung và nước ta nói riêng. Cuốn sách “Tội phạm về ma túy, thực trạng, nguyên nhân và các giải pháp phòng ngừa” của Tiến sỹ Vũ Quang Vinh, Nhà xuất bản Thanh niên, Hà Nội năm 2005. Tác giả đã phân tích sâu về tình hình phạm tội sản xuất, buôn bán, vận chuyển chất ma túy trên thế giới. Đánh giá những thực trạng, nguyên nhân tình hình phạm tội về ma túy ở Việt Nam. Tác giả đã đưa ra một số biện 3
pháp phòng ngừa và các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động phòng ngừa các tội phạm về ma túy Giáo trình “Công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy của lực lượng Cảnh sát nhân dân” của trường Đại học Cảnh sát nhân dân (nay là Học viện Cảnh sát nhân dân) xuất bản năm 1997, do tập thể tác giả nhà khoa học Nguyễn Duy Hùng (chủ biên), PGS.TS Hồ Trọng Ngũ; PGS.TS Nguyễn Văn Cảnh; PTS Nguyễn Huy Thuật; Thạc sỹ Khổng Minh Tuấn; CN Chu Thế Long. Cuốn giáo trình này đã đề cập khá toàn diện nội dung công tác đấu tranh phòng, chống và kiểm soát ma túy. Ngoài những Đề tài nghiên cứu khoa học cấp nhà nước, các công trình nghiên cứu, sách và giáo trình tác giả còn nghiên cứu thêm một số luận văn có liên quan như: Nguyễn Xuân Cường (2015), “Nâng cao hiệu quả điều tra các vụ án tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy của lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy công an thành phố Đà Nẵng”, Luận văn thạc sỹ. Tác giả đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả điều tra các vụ án liên quan đến ma túy. Phan Thị Mỹ Hạnh (2016), “Quản lý nhà nước về công tác cai nghiện ma túy ở Việt Nam trong thời kỳ hội nhập”, Luận án Tiến sỹ, học viện Hành chính Quốc gia. Tác gỉa đã xây dựng hệ thống các giải pháp tương đối toàn diện nhằm góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy ở nước ta trong thời gian tới. Bên cạnh đó còn một số tạp chí nghiên cứu của Phan Thị Mỹ Hạnh " Tăng cường công tác quản lý tiền chất nhằm phòng ngừa tội phạm về ma túy" , Tạp chí phòng, chống ma túy, số 9/2012; "Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về công tác thống kê phòng, chống ma túy ", Tạp chí phòng, chống ma túy, số 2/2013; "Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác sưu tra đối tượng về ma túy của lực lượng cảnh sát nhân dân", Tạp chí Cảnh sát nhân dân, số 4
2/2013; “Tình hình và giải pháp tạo việc làm sau cai cho người nghiện ma túy”, Tạp chí phòng, chống ma túy, số 5/2014. Tuy nhiên qua nghiên cứu khảo sát thì chưa có một công trình khoa học nào nghiên cứu một cách toàn diện, có hệ thống công tác quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài để đánh giá chính xác thực trạng tình hình từ nhiều khía cạnh làm cơ sở đề xuất những phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng trong giai đoạn hiện nay là hết sức cần thiết và đáp ứng các yêu cầu thực tiễn đặt ra. Các công trình được tác giả nghiên cứu trong tổng quan, giúp tác giả có cái nhìn toàn diện và cach tiếp cận phù hợp để hệ thống các vấn đề lý luận quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1.Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, luận văn đề xuất phương hướng, giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh. 3.2.Nhiệm vụ nghiên cứu: Để thực hiện mục tiêu trên, luận văn tập trung giải quyết các vấn đề sau: Một là, hệ thống hóa và làm rõ các vấn đề lý luận quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy. Hai là, nghiên cứu kinh nghiệm quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy ở một số tỉnh lân cận. Ba là, phân tích, đánh giá làm rõ thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Bốn là, đề xuất phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5
4.1.Đối tượng nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy và thực tiễn triển khai trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Về không gian: Địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Về thời gian: Giai đoạn 2015-2019. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1.Phương pháp luận Vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng với quan điểm lịch sử cụ thể, toàn diện; phương pháp tiếp cận hệ thống và kế thừa kết quả nghiên cứu của các công trình đi trước để hoàn thiện cơ sở lý thuyết và đánh giá tình hình quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 5.2.Phương pháp nghiên cứu Luận văn được tiến hành trên cơ sở sử dụng phối hợp các phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây: - Phương pháp nghiên cứu mang tính lý thuyết: Nghiên cứu tài liệu, sách, các tạp chí, các thông tin khoa học về kết quả nghiên cứu có liên quan đến đề tài đã được công bố trên các ấn phẩm và các báo cáo khoa học; các văn bản chủ yếu về chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật nhà nước về đổi mới công tác đấu tranh đối với tệ nạn ma túy và quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy để tiếp thu có chọn lọc các thành quả nghiên cứu trước đó về những vấn đề có liên quan đến luận văn để giải quyết phần cơ sở lý luận về phòng, chống ma túy. - Phương pháp thống kê: Sử dụng các số liệu thống kê thu thập được và trong các báo cáo để làm rõ phần thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 6
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: Phân tích, tổng hợp những dữ liệu thu thập được làm cơ sở lý luận cho nghiên cứu đề tài luận văn, từ đó nhằm phát hiện những vấn đề trong phòng, chống ma túy để tìm giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về phòng, chống trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6.1.Ý nghĩa lý luận Luận văn hệ thống một cách toàn diện về cơ sở lý luận của quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy. Ngoài ra việc nghiên cứu giúp tác giả củng cố thêm lý luận quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy nâng cao trình độ lý luận và khả năng áp dụng một phần vào thực tế công việc. 6.2.Ý nghĩa thực tiễn Trên cơ sở tổng hợp, hệ thống hóa các văn bản pháp luật về phòng, chống ma túy và các số liệu nghiên cứu từ thực tiễn, luận văn chỉ ra những ưu điểm, bất cập, hạn chế của quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy và những nguyên nhân làm hạn chế trong lĩnh vực này để đề xuất các giải pháp phù hợp. Kết quả nghiên cứu của luận văn có ý nghĩa quan trọng đối với xây dựng cơ chế, chính sách, lựa chọn phương thức quản lý phù hợp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng trong thời kỳ mới. Đồng thời, luận văn còn là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà quản lý, các chuyên gia nghiên cứu, các giảng viên, học viên quan tâm đến lĩnh vực này. 7. Bố cục của Luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung chính của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 7
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÒNG, CHỐNG MA TÚY 1.1.Ma túy và phòng, chống ma túy 1.1.1. Khái niệm về ma túy Ma tuý là từ Hán Việt, với nghĩa: “ma” là tê mê, “túy” là say sưa. Như vậy, ma túy là chất đưa đến sự say sưa, mê mẩn. Ma túy là tên gọi chung của các chất kích thích mà sử dụng nhiều lần có thể gây nghiện, có nguồn gốc tự nhiên hoặc nhân tạo. Trong tiềm thức của người Việt Nam "ma túy" đồng nghĩa với sự xấu xa, tội lỗi cần phải ngăn chặn, loại bỏ khỏi đời sống cộng đồng. Ở mỗi góc độ tiếp cận, ma túy lại được hiểu theo những cách khác nhau: Dưới góc nhìn khoa học: Ma túy là các chất có khả năng tác động lên hệ thần kinh trung ương, có tác dụng giảm đau, gây cảm giác hưng phấn, dễ chịu; dùng nhiều lần sẽ đưa đến tình trạng lệ thuộc vào ma túy. Chương trình kiểm soát ma túy quốc tế của Liên hợp quốc (UNDCP) năm 1991 đã xác định: "Ma túy là những chất độc có tính gây nghiện, có nguồn gốc tự nhiên hoặc nhân tạo khi xâm nhập vào cơ thể con người thì có tác dụng làm thay đổi tâm trạng, ý thức và trí tuệ, làm cho con người bị lệ thuộc vào chúng gây nên những tổn thương cho từng cá nhân và cộng đồng" [4]. Theo Tổ chức Y tế Thế giới: "Ma túy là bất kỳ chất gì mà khi đưa vào cơ thể sống có thể làm thay đổi một hay nhiều chức năng sinh lý của cơ thể". Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự được Quốc hội thông qua ngày 10/5/1997, Bộ Luật Hình sự năm 1999 đã quy định: “Ma túy bao gồm nhựa thuốc phiện, nhựa cần sa, cao cô ca, lá, hoa, quả cây cần sa, lá cây cô ca; quả thuốc phiện khô; quả thuốc phiện tươi; heroin; cocain; các chất ma túy khác ở thể lỏng; các chất ma túy khác ở thể rắn” [6]. Điều 2 Luật phòng, chống ma túy được Quốc hội khóa X kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 09 tháng 12 năm 2000 quy định: 8
1. Chất ma túy là các chất gây nghiện, chất hướng thần được quy định trong các danh mục do Chính phủ ban hành. 2. Chất gây nghiện là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh, để gây tình trạng nghiện đối với người sử dụng. 3. Chất hướng thần là chất kích thích, ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác, nếu sử dụng nhiều lần có thể dẫn tới tình trạng nghiện đối với người sử dụng” [7]. Từ các quan niệm nêu trên, tác giả cho rằng: Ma tuý là các chất gây nghiện có nguồn gốc tự nhiên hoặc nhân tạo, khi đưa vào cơ thể sống có thể làm thay đổi một hay nhiều chức năng tâm - sinh lý của cơ thể. Sử dụng ma túy nhiều lần sẽ bị lệ thuộc cả về thể chất lẫn tâm lý, gây hậu quả nghiêm trọng cho cá nhân, gia đình và xã hội. 1.1.2. Tác hại của ma túy 1.1.2.1. Ma túy hủy hoại sức khoẻ con người Ma túy gây ra các bệnh khôn lường cho cơ thể. Người nghiện sẽ bị hư hại niêm mạc mũi nếu dùng ma túy theo dạng hít, có khả năng ngưng thở đột ngột, gây nguy hiểm tính mạng. Còn dùng theo dạng hút thì cơ quan chịu ảnh hưởng là phổi. Phổi sẽ bị tổn thương nghiêm trọng, gây ung thư phổi, viêm đường hô hấp, nhiễm trùng phổi… Nghiện ma túy dẫn đến tình trạng nhiễm độc ma túy mãn tính, suy nhược toàn thân, gây ra rối loạn ở từng bộ phận đến suy nhược toàn thân của người nghiện. Đối với hệ tiêu hóa: Người nghiện luôn có cảm giác chán ăn, thường có cảm giác buồn nôn, đau bụng, đại tiện lúc lỏng, lúc táo bón. Đối với hệ hô hấp: Các chất ma túy kích thích hô hấp gây tăng tần số thở trong thời gian ngắn, sau đó sẽ gây ức chế hô hấp, nhất là khi dùng quá liều. Nhiều trường hợp ngưng thở nếu không cấp cứu kịp thời sẽ dẫn đến tử vong, đôi khi ngưng thở rất đột ngột. 9
Đối với hệ tim mạch: Các chất ma túy sẽ kích thích làm tăng nhịp tim, ảnh hưởng trực tiếp lên tim, gây co thắt mạch vành tạo nên cơn đau thắt ngực, nặng hơn có thể gây nhồi máu cơ tim. Chúng cũng là nguyên nhân của các rối loạn nhịp đe dọa tính mạng người dùng ma túy. Ngoài ra còn gây nên tình trạng co mạch làm tăng huyết áp. Đối với hệ thần kinh: Khi ma túy vào cơ thể sẽ tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương gây nên tình trạng kích thích hoặc ức chế toàn phần ở bán cầu đại não. Người nghiện nặng có biểu hiện rối loạn phản xạ thần kinh, đau đầu chóng mặt, trí nhớ giảm sút, viêm dây thần kinh, rối loạn cảm giác, run chân tay, chậm chạp, u sầu, ngại vận động, dễ bị kích động. Đối với hệ sinh dục: Ở người nghiện ma túy, khả năng tình dục suy giảm một cách rõ rệt, và hậu quả này vẫn tồn tại sau khi ngưng dùng thuốc một thời gian khá lâu. 1.1.2.2. Ma túy làm mất nhân cách con người, tổn thất hạnh phúc gia đình Nghiện ma túy thường kèm theo các rối loạn tâm thần, đặc biệt là rối loạn nhân cách. Ma túy làm người nghiện thay đổi trạng thái tâm lý, sa sút về tinh thần, thay đổi nhân cách theo hướng tiêu cực. Để có tiền sử dụng ma túy thì họ vòi vĩnh gia đình, nếu không được sẵn sàng chửi rủa, đánh đập cả cha mẹ, người thân trong gia đình mình, hoặc tìm cách ăn cắp, ăn trộm, lừa dối người khác, bất chấp mọi thủ đoạn để có tiền mua ma túy. Nghiện ma túy làm hao tổn tiền bạc của bản thân và gia đình, ảnh hưởng đến gia đình bao gồm: Một là, sức khỏe thể chất, tinh thần của các thành viên khác trong gia đình có người nghiện bị giảm sút do lo lắng, mặc cảm, ăn không ngon, ngủ không yên… Hai là, gây tổn thất về tình cảm, cha mẹ đau lòng, nhục nhã, thất vọng, buồn khổ; hạnh phúc gia đình tan vỡ, ly thân, ly hôn, con cái không ai chăm sóc… 10
Ba là, gia đình tốn thời gian, chi phí chăm sóc và điều trị các bệnh của người nghiện ma túy. 1.1.2.3. Ma túy ảnh hưởng đến sự phát triển nòi giống và nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS. Chất ma túy ảnh hưởng đến hệ thống hoocmon sinh dục, làm giảm nhu cầu tình dục, làm giảm khả năng sinh con hoặc sinh con ốm yếu, chậm phát triển về thể lực và trí tuệ, suy yếu nòi giống. Đối với phụ nữ có thai nghiện ma túy dễ dẫn đến sảy thai, thai chết lưu, đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, gầy gò, ốm yếu, khó nuôi, chậm phát triển thể lực và trí tuệ. Đối tượng nghiện ma túy là đối tượng có nguy cơ cao về nhiễm HIV bằng hai con đường là đường tình dục và đường máu. Quan hệ tình dục bừa bãi cho nên dễ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, giang mai. Khi tiêm chích ma túy, đối tượng thường dùng chung bơm kim tiêm mà không khử trùng hoặc khử trùng qua loa không đảm bảo vệ sinh, chính vì 2 lý do trên người sử dụng ma túy dễ bị lây nhiễm HIV/AIDS. 1.1.2.4. Ma túy ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh trật tự, an toàn xã hội. Để có tiền sử dụng ma túy, người nghiện đã phạm tội trộm cắp, cướp của, giết người, hành nghề mại dâm; tàng trữ, buôn bán ma túy. Do bị kích thích sau khi sử dụng chất ma túy, nhiều người đã phạm các tội về gây rối trật tự công cộng, hiếp dâm, đua xe trái phép, vi phạm luật lệ giao thông, gây hậu quả nghiêm trọng, gây mất trật tự an toàn xã hội và làm gia tăng các tệ nạn xã hội khác như mại dâm, buôn bán người... Theo thống kê của các cơ quan chuyên môn cho biết: 2/3 tổng số các vi phạm trật tự công cộng nói riêng và trật tự xã hội nói chung là do những đối tượng nghiện ma túy hoặc có liên quan đến nghiện ma túy gây nên. Nhiều đối tượng nghiện ma túy đã tìm kiếm ma túy bằng con đường buôn bán ma túy để lấy tiền hút, hít càng làm cho người cung cấp ma túy ngày càng nhiều hơn. Nữ 11