Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (Enterprise Resource Planning - ERP)

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:112

Thêm vào BST

Báo xấu

28
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của đề tài là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp, tổ chức; xác định mức độ tác động của từng yếu tố đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp, tổ chức... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (Enterprise Resource Planning - ERP)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH --------------------------- NGÔ DUY HINH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRIỂN KHAI THÀNH CÔNG HỆ THỐNG HOẠCH ĐỊNH NGUỒN LỰC DOANH NGHIỆP (ENTERPRISE RESOURCE PLANNING – ERP) LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh – Năm 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH --------------------------- NGÔ DUY HINH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRIỂN KHAI THÀNH CÔNG HỆ THỐNG HOẠCH ĐỊNH NGUỒN LỰC DOANH NGHIỆP (ENTERPRISE RESOURCE PLANNING – ERP) Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60340102 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. BÙI THỊ THANH TP. Hồ Chí Minh – Năm 2013
1 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ kinh tế với đề tài “Các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (Enterprise Resource Planning - ERP)” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi dưới sự hướng dẫn của cô Bùi Thị Thanh và chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào. Các số liệu dùng để phân tích, đánh giá trong luận văn là trung thực và đều được trích nguồn rõ ràng. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung của luận văn này. Người thực hiện NGÔ DUY HINH Học viên cao học lớp QTKD Đêm 1 – K20 Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh
2 MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC KÝ HIỆU, VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN .................................................................................. 1 1.1. Bối cảnh và lý do chọn đề tài ........................................................................ 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu ..................................................................................... 5 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 5 1.4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 5 1.5. Ý nghĩa nghiên cứu ....................................................................................... 6 1.6. Cấu trúc luận văn .......................................................................................... 6 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ..................... 7 2.1. Giới thiệu về hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) .............................. 7 2.1.1. Khái niệm ............................................................................................... 7 2.1.2. Quá trình hình thành hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) ............ 7 2.1.3. Cấu trúc hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) ................ 9 2.1.4. Đặc điểm hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP)............. 11 2.1.5. Lợi ích hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) ................ 11 2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) ..................................................................................... 13 2.2.1. Nghiên cứu của Liang Zhang và cộng sự (2002) ................................... 13 2.2.2. Nghiên cứu của Jiang Yingji (2005) ..................................................... 17 2.2.3. Nghiên cứu của Joseph Bradley (2008) ................................................. 20 2.3. Đề xuất mô hình nghiên cứu ....................................................................... 24 CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................. 28 3.1. Quy trình nghiên cứu .................................................................................. 28
3 3.2. Nghiên cứu định tính................................................................................... 29 3.2.1. Thiết kế nghiên cứu định tính ................................................................ 29 3.2.2. Kết quả nghiên cứu định tính................................................................. 29 3.3. Nghiên cứu định lượng ............................................................................... 33 3.3.1. Thiết kế mẫu nghiên cứu ....................................................................... 33 3.3.2. Thiết kế bảng câu hỏi ............................................................................ 34 3.3.3. Thu thập số liệu ..................................................................................... 35 3.3.4. Phương pháp phân tích dữ liệu .............................................................. 35 CHƯƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ ................................................................ 37 4.1. Mô tả mẫu điều tra khảo sát ........................................................................ 37 4.2. Đánh giá độ tin cậy thang đo ....................................................................... 38 4.2.1. Đánh giá độ tin cậy thang đo sự tham gia của lãnh đạo.......................... 38 4.2.2. Đánh giá độ tin cậy thang đo quản lý dự án hiệu quả ............................. 38 4.2.3. Đánh giá độ tin cậy thang đo tái cấu trúc quy trình kinh doanh.............. 39 4.2.4. Đánh giá độ tin cậy thang đo sự phù hợp phần mềm và phần cứng ........ 39 4.2.5. Đánh giá độ tin cậy thang đo đào tạo ..................................................... 40 4.2.6. Đánh giá độ tin cậy thang đo người sử dụng .......................................... 40 4.2.7. Đánh giá độ tin cậy thang đo triển khai thành công ERP ....................... 41 4.3. Phân tích nhân tố khám phá EFA ................................................................ 41 4.4. Phân tích hồi quy bội .................................................................................. 43 4.4.1. Phân tích tương quan ............................................................................. 44 4.4.2. Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội ............................................... 45 4.5. Kiểm định triển khai thành công ERP với các biến định tính....................... 51 4.5.1. Kiểm định triển khai thành công ERP với ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp .................................................................................................. 51 4.5.2 Kiểm định triển khai thành công ERP với phần mềm ERP đang được các doanh nghiệp sử dụng ..................................................................................... 53 CHƯƠNG 5: HÀM Ý VÀ KIẾN NGHỊ............................................................... 55 5.1. Tóm tắt nội dung và kết quả nghiên cứu ...................................................... 55 5.2. Thảo luận kết quả nghiên cứu ...................................................................... 56
4 5.3. Kiến nghị..................................................................................................... 61 5.4. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo .............................. 64 PHỤ LỤC
5 DANH MỤC KÝ HIỆU, VIẾT TẮT CHỮ VIẾT TẮT Ý NGHĨA BOM (Bill Of Materials) Danh sách nguyên liệu CEO (Chief Executive Officer) Giám đốc điều hành doanh nghiệp CIO (Chief Information Officer) Giám đốc công nghệ thông tin CFO (Chief Financial Officer) Giám đốc tài chính CRM (Customer Relationship Management) Quản lý quan hệ khách hàng CNTT Công Nghệ Thông Tin ERP (Enterprise Resource Planning) Hoạch định nguồn lực doanh nghiệp MRP (Material Requirement Planning) Hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu MRPII (Manufacturing Resource Planning) Hoạch định nguồn lực sản xuất SCM (Supply Chain Management) Quản lý chuỗi cung ứng
6 DANH MỤC BẢNG BIỂU Trang Bảng 2.1: Tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công ERP ..... 23 Bảng 3.1: Bảng thang đo Likert 5 điểm ................................................................. 33 Bảng 4.1: Thông tin về mẫu nghiên cứu theo các đặc điểm cá nhân của đối tượng tham gia khảo sát .................................................................................................. 37 Bảng 4.2: Cronbach's Alpha của thang đo sự tham gia của lãnh đạo ..................... 38 Bảng 4.3: Cronbach's Alpha của thang đo quản lý dự án hiệu quả ......................... 38 Bảng 4.4: Cronbach's Alpha của thang đo tái cấu trúc quy trình kinh doanh ......... 39 Bảng 4.5: Cronbach's Alpha của thang đo sự phù hợp phần mềm và phần cứng .... 39 Bảng 4.6: Cronbach's Alpha của thang đo đào tạo ................................................. 40 Bảng 4.7: Cronbach's Alpha của thang đo người sử dụng ..................................... 40 Bảng 4.8: Cronbach's Alpha của thang đo triển khai thành công ERP .................... 41 Bảng 4.9: Kết quả kiểm định KMO và Bartlett ..................................................... 41 Bảng 4.10: Ma trận hệ số tải nhân tố ..................................................................... 42 Bảng 4.11: Kết quả phân tích tương quan giữa các biến ........................................ 44 Bảng 4.12: Chỉ tiêu đánh giá độ phù hợp của mô hình .......................................... 45 Bảng 4.13: Kiểm định độ phù hợp của mô hình .................................................... 46 Bảng 4.14: Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội ............................................. 47 Bảng 4.15: Thống kê mô tả dữ liệu triển khai thành công ERP theo ngành nghề kinh doanh .................................................................................................................... 52 Bảng 4.16: Kết quả kiểm định sự bằng nhau của phương sai theo ngành nghề kinh doanh..................................................................................................................... 52 Bảng 4.17: Kết quả ANOVA giữa các nhóm ngành nghề kinh doanh ..................... 52
7 Bảng 4.18: Thống kê mô tả dữ liệu triển khai thành công ERP theo phần mềm ERP .............................................................................................................................. 53 Bảng 4.19: Kết quả kiểm định sự bằng nhau của phương sai theo phần mềm ERP. 53 Bảng 4.20: Kết quả ANOVA giữa các nhóm phần mềm ERP ................................ 54 Bảng 5.1: Thống kê mô tả các giá trị thang đo ....................................................... 56
8 DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ Trang Hình 2.1: Các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công ERP ở Trung Quốc .... 17 Hình 2.2: Các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công ERP ở Phần Lan ......... 19 Hình 2.3: Các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai ERP thành công của Bradley ......... 22 Hình 2.4: Mô hình nghiên cứu đề xuất của tác giả ................................................. 27 Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu ............................................................................. 28 Hình 3.2: Mô hình nghiên cứu chính thức.............................................................. 33 Hình 4.1: Mô hình nghiên cứu sau phân tích hồi quy ............................................. 48 Hình 4.2: Biểu đồ phân phối chuẩn phần dư ......................................................... 50 Hình 4.3: Biểu đồ P-P Plot .................................................................................... 50 Hình 4.4: Biểu đồ Scatterplot................................................................................. 51
1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 1.1. Bối cảnh và lý do chọn đề tài Ngày nay, môi trường kinh doanh đang thay đổi một cách nhanh chóng. Các doanh nghiệp phải đối diện với những thách thức trong sự cạnh tranh với các đối thủ để duy trì và mở rộng thị phần, đáp ứng được sự kỳ vọng của khách hàng. Điều này đã tạo ra áp lực buộc các doanh nghiệp phải tối ưu hóa chuỗi giá trị để có thể tồn tại và phát triển bền vững. Một trong những biện pháp được nhiều doanh nghiệp lựa chọn đó là ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào hoạt động kinh doanh với giải pháp đầu tư xây dựng phần mềm hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP – Enterprise Resource Planning). Phần mềm ERP giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian công việc, làm giảm đáng kể hàng tồn kho, mở rộng sự lựa chọn sản phẩm, cung cấp ngày giao hàng đáng tin cậy hơn và dịch vụ khách hàng tốt hơn, cải thiện chất lượng và phối hợp hiệu quả nhu cầu tổng thể, cung cấp và sản xuất (Shankarnarayanan, 2000) và cải tiến quy trình kinh doanh, báo cáo đảm bảo tuân thủ đúng quy định, nhân viên làm việc dễ dàng hơn, có sự chuẩn hóa toàn cầu, giảm vốn lưu động,… (Panorama, 2013) Hàng năm, tập đoàn Paronama – một doanh nghiệp chuyên về tư vấn phần mềm ERP – đều thực hiện các cuộc khảo sát về tình hình thực hiện dự án ERP của các doanh nghiệp trên thế giới. Trong năm 2013, Paronama đã tiến hành cuộc khảo sát các doanh nghiệp đã và đang triển khai trong các năm 2009 - 2012. Trong 4 năm này, tổng chi phí đầu tư trung bình cho việc triển khai một phần mềm ERP vào khoảng 7,3 triệu USD với thời gian triển khai trung bình khoảng 16,6 tháng. Trong đó, khoảng 59% các dự án vượt quá ngân sách ban đầu và 53% vượt quá lịch trình ban đầu. Đồng thời có khoảng 56% các dự án cho rằng tổ chức nhận được ít hơn 50% các lợi ích được mong đợi khi ứng dụng phần mềm ERP. Điều này cho thấy tỷ lệ trễ hạn và không đạt được các mục tiêu đề ra của các doanh nghiệp ứng dụng ERP trên thế giới cũng tương đối cao. Tỷ lệ người dùng hài lòng khi ứng dụng phần mềm ERP có xu hướng tăng cao với tỷ lệ 86% người dùng hài lòng so với mức 82% được thống kê trong năm
2 2012. Tuy nhiên, chỉ có 60% trả lời rằng dự án triển khai ERP trong doanh nghiệp của họ là “thành công”, trong khi có đến 30% trả lời rằng “không biết” và 10% cho rằng “không thành công”. Về ngân sách triển khai, có đến 53% các dự án vượt quá ngân sách ban đầu. So với năm 2012 (56%), đây là thay đổi có diễn biến tích cực, vì nó cho thấy rằng các doanh nghiệp có thể nhìn nhận thực tế hơn về thời gian, công sức và nguồn lực cần thiết để triển khai phần mềm ERP. Việc triển khai phần mềm ERP vượt quá ngân sách do nhiều nguyên nhân như: phạm vi chức năng triển khai có sự thay đổi (25%), các vấn đề về mặt kỹ thuật hoặc tổ chức (17%). Về thời gian triển khai, chỉ có 38% các dự án triển khai ERP đúng thời gian hoặc sớm hơn thời gian, trong khi có tới 54% các dự án trễ hạn. Điều này tương tự ngân sách triển khai, với tỷ lệ trễ hạn luôn cao hơn đúng hạn trong việc triển khai phần mềm ERP rất nhiều. Việc trễ hạn có nhiều nguyên nhân như: Vấn đề với cấu trúc tổ chức (14%), phạm vi triển khai có sự thay đổi (13%) hoặc vấn đề về mặt kỹ thuật (12%). Theo kinh nghiệm của Panorama, việc triển khai vượt quá thời gian đề ra cũng do việc bổ sung nguồn lực không kịp thời hay thiếu sự hướng dẫn của đơn vị triển khai. Ngoài ra kế hoạch hành động cho việc triển khai, quản lý sự thay đổi tổ chức, cải tiến quy trình kinh doanh cũng là những lý do trong dẫn đến việc trễ hạn trong việc triển khai các phần mềm ERP. Tại Việt Nam, số lượng doanh nghiệp quan tâm tới việc triển khai ERP đang có xu hướng gia tăng, hầu hết vẫn nhắm tới 3 nhà cung cấp ERP đang chiếm lĩnh thị trường Việt Nam là SAP, Oracle và Microsoft. Một số doanh nghiệp khác do hạn chế về kinh phí đang tìm tới các giải pháp "nội" với phạm vi, quy mô triển khai nhỏ hơn. FPT đang là doanh nghiệp CNTT có số lượng khách hàng làm ERP lớn nhất (theo thống kê của EAC công bố hồi tháng 2/2010, cả nước có 103 doanh nghiệp Việt Nam đã triển khai ERP, trong đó có tới 52 doanh nghiệp được hỗ trợ triển khai bởi FPT). Bên cạnh FPT còn có một số tên tuổi khác như SSG (Sunshine Gimasys), Pythis (Kim Tự Tháp), CMC, HPT... Có thể thấy, cơ hội lựa chọn giải pháp và đơn
3 vị triển khai ERP ngày càng phong phú, đa dạng. Vấn đề là các doanh nghiệp, tập đoàn có quyết tâm "thay máu" để ứng dụng ERP hay không mà thôi. Các tập đoàn, doanh nghiệp đang triển khai ứng dụng ERP của SAP như: Petrolimex, Vinamilk, Tập đoàn Thép Việt, P&G Việt Nam, Panasonic Việt Nam, Công ty Bảo hiểm Bảo Minh, Tập đoàn Tân Tạo, Tân Hiệp Phát...Các tập đoàn, doanh nghiệp đang triển khai ứng dụng ERP của Oracle gồm: Vietsopetro, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Công ty Viễn thông toàn cầu GTEL, Unilever Việt Nam, Cà phê Trung Nguyên, HT Mobile, Công ty Cổ phần Dịch vụ Tin học HPT, Zamil Steel Việt Nam... Số lượng doanh nghiệp, tập đoàn triển khai ERP trên thực tế có thể lớn hơn số lượng doanh nghiệp công bố triển khai ERP. Bởi triển khai ERP không đơn giản, và đã có những dự án bị sụp đổ hoặc không đạt được sự thành công như mong đợi. Khiến doanh nghiệp không muốn quảng bá, tuyên truyền. Việc triển khai phần mềm thành công ERP để đạt được các lợi ích khi ứng dụng ERP không phải là một việc đơn giản. Bởi việc triển khai phần mềm ERP là vô cùng rủi ro và tổn thất rất lớn. Những lý do thường thấy trong việc triển khai ERP thất bại hay không đạt được sự thành công như mong đợi như: Lãnh đạo không tham gia trực tiếp vào dự án, phó mặc cho nhân viên làm việc với nhà cung cấp. Tái cấu trúc quy trình kinh doanh cũng gặp nhiều vấn đề do những thói quen làm việc cũ đã ăn sâu nên khi thay đổi thường gặp những khó khăn nhất định. Người quản lý dự án chưa có đủ kinh nghiệm nên quản lý dự án chưa hiệu quả. Kế hoạch triển khai xây dựng chưa sát với mục tiêu đề ra, tiến độ kiểm soát chưa chặt chẽ. Thiếu tầm nhìn trong việc đầu tư phần mềm và phần cứng, gây khó khăn trong việc nâng cấp, tích hợp các phần mềm khác sau này. Người đào tạo và người sử dụng chưa đủ chuyên môn và kinh nghiệm cũng như các kiến thức, kỹ năng cần thiết để có thể triển khai, chuyển giao phần mềm ERP. Nhằm hạn chế những rủi ro và tổn thất khi triển khai ERP, việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công ERP rất quan trọng và trở nên cấp thiết. Các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công ERP rất phong phú và phức tạp, rất nhiều nghiên cứu đã xác định các yếu tố để triển khai thành công ERP tại doanh nghiệp. Những nghiên cứu đã đưa ra những khuyến
4 nghị và cung cấp thông tin hữu ích cho các doanh nghiệp, các chuyên gia tư vấn ERP và các nhà cung cấp trong việc triển khai ERP nhằm hạn chế rủi ro trong việc triển khai ERP thất bại để giảm tối thiểu tổn thất cho doanh nghiệp và xã hội. Đồng thời giúp các doanh nghiệp có nhiều cơ hội để nâng cao giá trị kinh doanh của doanh nghiệp với việc triển khai thành công ERP. Theo nghiên cứu những yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công ERP ở Malaysia của S.M. Jafari (2010), để đảm bảo thực hiện có hiệu quả phần mềm ERP và các lợi ích hứa hẹn, tổng cộng có 10 yếu tố thành công quan trọng cho việc thực hiện ERP đã được xác định trên cơ sở xem xét các tài liệu liên quan. Dựa trên số liệu thực tế của cuộc khảo sát, hai yếu tố "Sự hỗ trợ của lãnh đạo" và "Mục tiêu rõ ràng" đã được chứng minh là những yếu tố vô cùng quan trọng cho việc thực hiện ERP tại Malaysia. Khác với nghiên cứu của S.M. Jafari (2010), nghiên cứu của Liang Zhang (2002) còn tìm hiểu sự khác nhau trong tỷ lệ triển khai ERP thành công giữa các nước phương Tây và Trung Quốc để tìm ra các yếu tố tạo nên sự thành công cho dự án ERP đối với tất cả các quốc gia và đặc biệt là đối với Trung Quốc. Trong nghiên cứu này, tác giả đã đưa ra 10 yếu tố có tác động đến việc triển khai thành công ERP. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng có hai yếu tố đặc biệt ảnh hưởng đến việc triển khai thành công ERP tại Trung Quốc đó là: “Tái cấu trúc quy trình kinh doanh” và “Văn hóa tổ chức”. Còn ở Phần Lan, nhằm mục đích nâng cao sự hiểu biết về các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công ERP, nghiên cứu của Jiang Yingji (2005) đưa ra 6 yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công ERP. Hai yếu tố "Sự hỗ trợ lãnh đạo" và "Phù hợp của phần mềm và phần cứng" đã được chứng minh là những yếu tố vô cùng quan trọng trong việc triển khai thành công ERP ở Phần Lan. Tại Việt Nam, những câu chuyện về các dự án ERP thất bại luôn là nỗi ám ảnh cho các giám đốc điều hành doanh nghiệp (CEO – Chief Executive Officer) hay giám đốc công nghệ thông tin (CIO – Chief Information Officer) khi quyết định triển khai phần mềm ERP cho doanh nghiệp mình. Vì vậy, câu hỏi thường trực luôn đặt ra với các nhà quản lý này là phải làm gì để tránh các “vết xe đổ” đi trước và
5 đảm bảo rằng dự án luôn thành công? Nhằm giúp cho các nhà quản lý của các doanh nghiệp khi quyết định triển khai phần mềm ERP, đề tài này tập trung vào nghiên cứu “CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TRIỂN KHAI THÀNH CÔNG HỆ THỐNG HOẠCH ĐỊNH NGUỒN LỰC DOANH NGHIỆP” 1.2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của đề tài được xác định như sau: - Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp, tổ chức. - Xác định mức độ tác động của từng yếu tố đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp, tổ chức. - Đề xuất một số kiến nghị nhằm giúp các nhà quản lý của các doanh nghiệp, tổ chức nâng cao khả năng triển khai thành công hệ thống ERP. 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Những yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp, tổ chức. - Phạm vi nghiên cứu: Những doanh nghiệp, tổ chức đã triển khai thành công hệ thống ERP ở Việt Nam. - Đối tượng khảo sát: Đối tượng tập trung khảo sát là các giám đốc điều hành, giám đốc tài chính, giám đốc công nghệ thông tin và trưởng bộ phận tham gia triển khai ERP. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu vận dụng chủ yếu 2 phương pháp: Nghiên cứu định tính và nghiên cứu định lượng: - Nghiên cứu định tính: Được thực hiện thông qua kỹ thuật thảo luận nhóm tập trung với một nhóm gồm 7 thành viên (đang giữ vai trò giám đốc điều hành, giám đốc công nghệ thông tin, giám đốc tài chính, trưởng các bộ phận… tại
6 các đơn vị đã triển khai thành công hệ thống ERP); Nhằm điều chỉnh, bổ sung thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp. - Nghiên cứu định lượng: Được thực hiện thông qua kỹ thuật gởi bảng câu hỏi được in ra giấy hoặc qua email đến các đối tượng khảo sát. Nghiên cứu định lượng nhằm đánh giá giá trị, độ tin cậy của thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam. Mẫu khảo sát được thực hiện theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Dữ liệu sau khi thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 16.0 với các kỹ thuật phân tích và kiểm định: Cronbach Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, phân tích hồi quy bội và kiểm định ANOVA. 1.5. Ý nghĩa nghiên cứu Bổ sung vào hệ thống thang đo các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP tại Việt Nam. Giúp các doanh nghiệp xác định được các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP. Từ đó giảm tối thiểu tổn thất cho doanh nghiệp về chi phí, thời gian và cơ hội kinh doanh. Là tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu trong tương lai về các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ thống ERP tại Việt Nam. 1.6. Cấu trúc luận văn Kết cấu luận văn bao gồm: Chương 1: Tổng quan. Chương 2: Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu. Chương 3: Phương pháp nghiên cứu. Chương 4: Phân tích kết quả nghiên cứu. Chương 5: Hàm ý và kiến nghị.
7 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU Chương này sẽ giới thiệu cơ sở lý thuyết về nghiên cứu bao gồm: (1) Các khái niệm liên quan đến phần mềm ERP; (2) Các nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công ERP (3) Đề xuất mô hình nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công ERP tại các doanh nghiệp Việt Nam. 2.1. Giới thiệu về hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) 2.1.1. Khái niệm ERP là một phần mềm dùng để tích hợp và xử lý thông tin của một đơn vị hay giữa các đơn vị trong một doanh nghiệp (Kumar và cộng sự, 2000). ERP là một phần mềm giúp cho doanh nghiệp hoạch định và quản lý những phần quan trọng của quá trình kinh doanh bao gồm lập kế hoạch sản xuất, mua hàng, quản lý hàng tồn kho, giao dịch với nhà cung cấp, cung cấp dịch vụ khách hàng và theo dõi đơn đặt hàng (Olson, 2004). ERP là một phần mềm quản lý các hoạt động kinh doanh trong một doanh nghiệp, là một hệ thống thống nhất, tích hợp các chức năng chứ không phải là một nhóm chức năng riêng biệt, tách rời (Alshawi, 2004). ERP tập hợp tất cả dữ liệu từ các quy trình khác nhau và lưu trữ trong một cơ sở dữ liệu tập trung cho phép sử dụng thông tin theo nhiều cách khác nhau (Aernoudts, R.H.R.M., Boom, van der, T., Vosselman, E.G.J. và Pijl, 2005). ERP là một bộ các mô đun hay ứng dụng kinh doanh liên kết các đơn vị trong một doanh nghiệp như tài chính, kế toán, sản xuất, nguồn nhân lực,… thành một hệ thống tích hợp chặt chẽ duy nhất với một nền tảng chung cho luồng thông tin xuyên suốt trong toàn bộ công việc kinh doanh (Beheshti, 2006). 2.1.2. Quá trình hình thành hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) Theo Umble và cộng sự (2003), quá trình hình thành và phát triển ERP như sau:
8 Trong những năm 1960, trọng tâm của hệ thống sản xuất là kiểm soát hàng tồn kho. Các doanh nghiệp có thể có đủ khả năng giữ rất nhiều hàng tồn kho để đáp ứng nhu cầu khách hàng và giữ tính cạnh tranh. Do đó, các công việc hàng ngày chủ yếu tập trung vào cách quản lý khối lượng lớn hàng tồn kho sao cho hiệu quả nhất. Hầu hết các gói phần mềm (thường làm theo yêu cầu theo doanh nghiệp) được thiết kế để xử lý hàng tồn kho dựa trên khái niệm hàng tồn kho truyền thống. Trong những năm 1970, các doanh nghiệp không còn khả năng để giữ và duy trì số lượng lớn hàng tồn kho nữa. Điều này dẫn đến sự ra đời của phần mềm hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu (MRP – Material Requirement Planning). MRP là một bước tiến rất lớn trong quá trình hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu. Lần đầu tiên trong sản xuất sử dụng một kế hoạch sản xuất tổng thể. Để sản xuất theo đơn đặt hàng hay dự báo bán hàng, dựa trên cấu trúc danh sách nguyên liệu (BOM – Bill Of Materials), thông tin tồn kho và lịch sản xuất để tính toán ra tổng nhu cầu nguyên vật liệu và các thành phần trong các công đoạn của quá trình sản xuất. Đồng thời đưa ra yêu cầu hủy bỏ những đơn đặt hàng không cần thiết và các đề xuất tối ưu hóa việc mua hàng bằng cách tính toán thời điểm có thể nhận nguyên vật liệu từ nhà cung cấp vào thời điểm cần số hàng đó cho sản xuất. Những năm 1980, phần mềm hoạch định nguồn lực sản xuất (MRP II – Manufacturing Resource Planning) được phát triển từ MRP. Từ vấn đề chính là hoạch định và kiểm soát sản xuất và tồn kho, MRP II được mở rộng để kiểm soát các nguồn lực của doanh nghiệp sản xuất như: Sản xuất, tiếp thị, mua hàng, tài chính và năng lượng. Điều này cho phép doanh nghiệp có một hệ thống tích hợp hơn, giúp việc lập kế hoạch và lập lịch trình cho các nguồn lực doanh nghiệp sản xuất hiệu quả hơn. Vào những năm 1990, những cải tiến trong công nghệ tiếp tục cho phép MRP II được mở rộng để hợp nhất tất cả những hoạch định nguồn lực trong toàn bộ doanh nghiệp như: thông tin kho bãi, hoạch định nguyên vật liệu, hoạch định nguồn nhân lực, tài chính, quản lý chất lượng, thiết kế sản phẩm và quản lý dự án,... ERP
9 không những sử dụng trong các doanh nghiệp sản xuất mà còn được sử dụng ở bất kỳ doanh nghiệp nào muốn tăng cường năng lực cạnh tranh. Từ sau năm 2000, một thế hệ mới của ERP còn gọi ERP II, ERP II đã phát triển từ ERP và kết hợp với Quản lý chuỗi cung ứng (SCM – Supply Chain Management), Quản lý quan hệ khách hàng (CRM – Customer Relationship Management) cùng với sự phát triển của thương mại điện tử. Và những năm gần đây thuật ngữ Kinh doanh thông minh (BI – Business Intelligence) cũng được tích hợp vào ERP. BI làm tăng khả năng kiểm soát thông tin của doanh nghiệp một cách chính xác, hiệu quả từ đó có thể phân tích, khai phá tri thức giúp doanh nghiệp có thể dự đoán về xu hướng của giá cả dịch vụ, hành vi khách hàng, phát hiện khách hàng tiềm năng để đề ra các chiến lược kinh doanh phù hợp nhằm tăng khả năng cạnh tranh doanh nghiệp. Như vậy, phần mềm ERP được hình thành và phát triển từ những hệ thống quản lý và kiểm soát kinh doanh hay nói cách khác là từ các phương pháp quản lý kinh doanh. Sự phát triển của ERP cũng gắn đồng thời với sự phát triển của công nghệ máy tính, từ những giai đoạn phần mềm được chạy trên những máy tính lớn, sau đó trên các giải pháp khách chủ và hiện nay là thời kỳ mạng internet cho các xử lý kinh doanh điện tử. 2.1.3. Cấu trúc hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) Phần mềm ERP được tạo thành từ nhiều mô-đun khác nhau, giúp điều hành kinh doanh một cách hiệu quả hơn. Một mô-đun cơ bản là một phần của một phần mềm ERP đó và có thể mua riêng để đáp ứng nhu cầu kinh doanh. Theo Shehab và cộng sự (2004) một phần mềm ERP điển hình bao gồm các mô đun sau: - Bán hàng và phân phối (Sales and Distribution): Mô đun này được chia thành hai vùng chức năng chính. (1) Bán hàng bao gồm các chức năng: Xử lý đơn đặt hàng, cấu hình sản phẩm, chính sách giá, báo giá, khuyến mại và lựa chọn phương thức vận chuyển. (2) Phân phối bao gồm các chức năng: Yêu cầu phân
10 phối, quản lý giao nhận, lịch vận chuyển, kiểm soát xuất khẩu, thanh toán, hóa đơn và xử lý giảm giá. - Quản lý nguyên vật liệu (Materials management): Mô đun này được chia thành hai vùng chức năng chính. (1) Quản lý nguyên vật liệu bao gồm các chức năng: Mua hàng, tồn kho, các chức năng kho hàng, đánh giá nhà cung cấp, giao hàng đúng thời gian (JIT – Just In Time), xác minh hóa đơn. (2) Hoạch định sản xuất: Hoạch định quy trình, cấu trúc danh sách nguyên vật liệu, giá thành sản phẩm và hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu. - Quản lý chất lượng (Quality management): Quản lý chất lượng chuỗi cung ứng, bảo trì nhà máy và dịch vụ khách hàng. - Nguồn nhân lực (Human resources): Các chức năng liên quan đến lập kế hoạch lực lượng lao động, lịch nhân viên, đào tạo và phát triển nhân viên, tiền lương và phúc lợi, chi phí duy chuyển của nhân viên, kho dữ liệu ứng viên, mô tả công việc, sơ đồ tổ chức,.. - Quản lý dự án (Project management): Các chức năng liên quan đến kiểm soát các giai đoạn của dự án như từ báo giá và thiết kế cho đến khi dự án đạt được sự chấp thuận, quản lý nguồn lực, giải quyết chi phí. - Tài chính và kế toán (Financial and Accounting): Liên quan đến sự tính toán tài chính, quản lý đầu tư, kiểm soát chi phí, quản lý ngân khố, quản lý tài sản, kiểm soát doanh nghiệp, các trung tâm chi phí, các trung tâm lợi nhuận, ngân sách vốn, phân tích lợi nhuận, đo lường hiệu suất doanh nghiệp. Vì đặc trưng của phần mềm ERP là có cấu trúc mô đun, trong đó từng mô đun có thể hoạt động độc lập nhưng vẫn có khả năng kết nối với nhau, thế nên tính chia sẻ thông tin và liên kết được thể hiện rất rõ góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ tác nghiệp và ra quyết định của nhiều đối tượng khác nhau một cách kịp thời và chính xác. Bên cạnh đó, quy trình làm việc thống nhất và trách nhiệm được xác định rõ ràng trong phần mềm ERP.