Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Hoạt động kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua bạc nhà nước huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình

Chia sẻ: SuSan Weddy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:130

Thêm vào BST

Báo xấu

23
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn đi sâu, tập trung phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc qua KBNN Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình, từ đó, xác định những nguyên nhân và đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi NSNN qua KBNN Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình nói riêng, hệ thống KBNN nói chung trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế chính trị: Hoạt động kiểm soát chi ngân sách nhà nước qua bạc nhà nước huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN VĂN SỸ HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ Hà Nội – 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- NGUYỄN VĂN SỸ HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH Chuyên ngành : Kinh tế chính trị Mã số: 60 31 01 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRỊNH THỊ HOA MAI Hà Nội – 2014
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu khoa học, độc lập của tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN VĂN
LỜI CÁM ƠN Để hoàn thành luận văn Thạc sĩ của mình, ngoài sự nỗ lực cố gắng của bản thân, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cá nhân và tập thể. Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của các thầy, cô giáo, khoa Kinh tế chính trị - Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà nội; đặc biệt là sự quan tâm, chỉ dẫn tận tình của cô giáo, PGS.TS. Trịnh Thị Hoa Mai, Khoa Kinh tế chính trị - Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà nội, là ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các đồng chí đồng nghiệp trong Kho bạc Nhà nƣớc huyện Quảng Ninh, Kho bạc Nhà nƣớc tỉnh Quảng Bình đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và thu thập tài liệu phục vụ luận văn. Qua đây tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đối với tất cả các đồng nghiệp, gia đình và bạn bè đã giúp đỡ, động viên, khích lệ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2014 Tác giả luận văn
TÓM TẮT LUẬN VĂN Tên đề tài: Hoạt động kiểm soát chi NSNN qua KBNN huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình Số trang: 128 trang Trƣờng: Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội Khoa: Kinh tế Chính trị Thời gian: 2014/10 Bằng cấp: Thạc sỹ Ngƣời nghiên cứu: Nguyễn Văn Sỹ Giáo viên hƣớng dẫn: PGS.TS. Trịnh Thị Hoa Mai Nội dung chính của luân văn: Trên cơ sở hệ thống hoá những vấn đề cơ bản về hoạt động kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc và vai trò Kho bạc Nhà nƣớc đối với hoạt động Kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc của Kho bạc Nhà nƣớc trong nền kinh tế thị trƣờng, đánh giá thực trạng hoạt động kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc tại Kho bạc Nhà nƣớc huyện Quảng Ninh, luận văn hƣớng đến các mục tiêu sau: -Tập trung phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc qua KBNN Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. -Làm rõ những nguyên nhân của những hạn chế trong công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc, từ đó đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi NSNN qua KBNN Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình nói riêng, hệ thống KBNN nói chung trong thời gian tới. Những đóng góp mới của luận văn: Phân tích thực trạng hoạt động Kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc của Kho bạc Nhà nƣớc huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình trên các mặt: Sử dụng các công cụ kiểm soát trong kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc trong các khâu của chu trình ngân sách nhà nƣớc, đặc biệt là khâu kiểm soát chi. Từ đó đánh giá các kết quả đạt đƣợc, những hạn chế và làm rõ nguyên nhân của những hạn chế trong công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc tại Kho bạc nhà nƣớc huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình.
Đề xuất và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc qua Kho bạc Nhà nƣớc nói chung và Kho bạc Nhà nƣớc huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình nói riêng. Kết quả nghiên cứu, đề xuất và kiến nghị này là đồng nhất với mục tiêu, nhiệm vụ đã đề ra.
MỤC LỤC Danh mục từ viết tắt ........................................................................................... i Danh mục các bảng biểu ................................................................................... ii Danh mục các sơ đồ ......................................................................................... iii MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC ........ 5 1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu .................................................................... 5 1.1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về vấn đề NSNN trên phạm vi cả nước. ... 5 1.1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu vấn đề kiểm soát chi NSNN ở từng địa phương. ................................................................................................... 8 1.1.3. Nhóm các công trình ngiên cứu vấn đề kiểm soát chi NSNN của Quảng Bình. ................................................................................................ 11 1.2. Kết luận .................................................................................................... 12 1.3. Một số vấn đề cơ bản về kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc qua hệ thống Kho bạc Nhà nƣớc ........................................................................................... 13 1.3.1. Những khái niệm về ngân sách và kiểm soát chi ngân sách Nhà nước .. 13 1.3.2. Nội dung công tác kiểm soát chi NSNN qua KBNN. ........................ 20 1.3.3. Trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan, đơn vị trong việc quản lý, cấp phát và thanh toán các khoản chi NSNN. ....................................... 24 1.3.4. Tổ chức hệ thống KBNN ................................................................... 25 1.3.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng kiểm soát chi ngân NSNN. 27 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU .................. 32 2.1. Phƣơng pháp luận ..................................................................................... 32 2.2. Các phƣơng pháp cụ thể đƣợc sử dụng để thực hiện luận văn. ............... 32
2.2.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp ................................................. 33 2.2.2. Phương pháp so sánh ........................................................................ 34 2.2.3. Phương pháp thống kê ...................................................................... 35 2.3. Nguồn dữ liệu ........................................................................................... 36 2.4. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu. ........................................... 36 CHƢƠNG 3: CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH ............................................................................................................... 37 3.1 Giới thiệu khái quát Kho bạc Nhà nƣớc huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. ................................................................................................................ 37 3.1.1 Đặc điểm kinh tế - xã hội của huyện Quảng Ninh ............................. 37 3.1.2. Quá trình hình thành và phát triển Kho bạc huyê ̣n Quảng Ninh , tỉnh Quảng Bình. ................................................................................................ 38 3.2. Thực trạng công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc qua Kho bạc Nhà nƣớc huyên Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình ................................................... 39 3.2.1. Hoạt động kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2010-2013. .......... 39 3.2.2. Hoạt động kiểm soát chi đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Quảng Ninh giai đoạn 2010-2013. ....................... 68 3.3. Đánh giá chung. ....................................................................................... 76 3.3.1. Mặt tích cực....................................................................................... 76 3.3.2.Một số hạn chế và nguyên nhân ......................................................... 78 CHƢƠNG 4: MỘT SỐ ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƢỚC HUYỆN QUẢNG NINH, TỈNH QUẢNG BÌNH TRONG THỜI GIAN TỚI ............................................................................................. 89
4.1. Định hƣớng và mục tiêu hoàn thiện công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc. ................................................................................................................ 89 4.1.1. Định hướng hoàn thiện công tác kiểm soát chi NSNN qua KBNN ....... 89 4.1.2. Mục tiêu hoàn thiện công tác kiểm soát chi NSNN qua KBNN. ...... 90 4.2. Một số đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc qua Kho bạc Nhà nƣớc huyện Quảng Ninh. .......................................... 91 4.2.1. Hoàn thiện các văn bản về luật pháp và chính sách. ....................... 91 4.2.2. Đào tạo nguồn nhân lực.................................................................... 96 4.2.3. Hiện đại hóa công nghệ Kho bạc Nhà nước ..................................... 97 4.2.4. Hoàn thiện cơ chế “một cửa” trong kiểm soát chi NSNN qua KBNN. .. 100 4.2.5. Thực hiện quản lý cam kết chi qua KBNN. .................................... 106 4.2.6. Kiểm soát chi NSNN theo kết quả đầu ra nhằm khắc phục những tồn tại hình thức kiểm soát chi theo dự toán. .................................................. 107 4.3. Một số kiến nghị..................................................................................... 110 4.3.1. Đối với Nhà nước ............................................................................ 110 4.3.2. Đối với Kho bạc Nhà nước Trung ương ......................................... 111 4.3.3. Đối với đơn vị sử dụng Ngân sách Nhà nước ................................ 112 4.3.4. Đối với chính quyền và các cơ quan chức năng trên địa bàn huyện .... 112 KẾT LUẬN ................................................................................................... 114 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 116
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Ký hiệu Nguyên nghĩa 1 ĐVSDNS Đơn vị sử dụng ngân sách 2 HĐND Hội đồng nhân dân 3 KBNN Kho bạc Nhà nƣớc 4 KSC Kiểm soát chi 5 KT-XH Kinh tế - xã hội 6 MLNSNN Mục lục Ngân sách Nhà nƣớc 7 NSĐP Ngân sách địa phƣơng 8 NSNN Ngân sách Nhà nƣớc 9 NSTW Ngân sách Trung ƣơng 10 QLDA Quản lý dự án 11 UBND Ủy ban nhân dân 12 XDCB Xây dựng cơ bản i
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU STT Bảng Nội dung Trang Một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội huyện 1 Bảng 3.1 37 Quảng Ninh Tình hình chi thƣờng xuyên NSNN qua 2 Bảng 3.2 KBNN huyện Quảng Ninh giai đoạn 41 2010 – 2013. Bảng 3.3 Cơ cấu chi thƣờng xuyên NSNN đƣợc 3 42 KSC qua KBNN huyện Quảng Ninh. Cơ cấu chi NSNN qua KBNN trên địa 4 Bảng 3.4 43 bàn huyện Quảng Ninh. Kết quả KSC thƣờng xuyên NSNN qua 5 Bảng 3.5 KBNN huyện Quảng Ninh giai đoạn năm 67 2010 đến 2013 Tình hình giải ngân vốn đầu tƣ XDCB 6 Bảng 3.6 bằng nguồn vốn NSNN trên địa bàn 76 huyện Quảng Ninh Tình hình bổ sung dự toán chi thƣờng 7 Bảng 3.7 79 xuyên tại KBNN huyện Quảng Ninh. Tình hình ghi thu - ghi chi thƣờng xuyên 8 Bảng 3.8 81 tại KBNN huyện Quảng Ninh. ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ STT Sơ đồ Nội dung Trang 1 Sơ đồ 1.1 Tổ chức bộ máy của KBNN 26 Quy trình KSC “ một cửa” NSNN qua 2 Sơ đồ 3.1 46 KBNN huyện Quảng Ninh Quy trình luân chuyển hồ sơ chứng từ 3 Sơ đồ 3.2 75 TTVĐT tại KBNN huyện Quảng Ninh Quy trình thực hiện cơ chế giao dịch 4 Sơ đồ 4.1 “một cửa” trong kiểm soát chi NSNN 105 tại KBNN huyện Quảng Ninh iii
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài. Trong điều kiện nền kinh tế nƣớc ta hiện nay, khi nguồn thu ngân sách còn nhiều hạn chế thì việc kiểm soát chặt chẽ các khoản chi ngân sách Nhà nƣớc là mối quan tâm hàng đầu của Đảng, Nhà nƣớc. Trƣớc những yêu cầu cấp bách cần phải hoàn thiện cơ sở pháp lý của hoạt động quản lý NSNN, ngày 16/12/2002, tại kỳ họp thứ 2, khóa XI, Quốc hội nƣớc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã thông qua Luật NSNN đƣợc bắt đầu áp dụng từ 01/01/2004. Đây là một đạo luật quan trọng trong hệ thống luật pháp về tài chính của nƣớc ta. Luật NSNN đƣợc xây dựng trên cơ sở kế thừa và phát huy những ƣu điểm, khắc phục những hạn chế của Luật NSNN năm 1996 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật ban hành năm 1998, với mục tiêu quản lý thống nhất, có hiệu quả ở tất cả các khâu lập, chấp hành, quyết toán, kiểm tra NSNN; ngoài ra, Luật cũng quy định rõ về nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan Nhà nƣớc các cấp trong lĩnh vực quản lý NSNN - trong đó, tại Điều 7, khoản 2 quy định: "Quỹ NSNN đƣợc quản lý tại KBNN". Trong bối cảnh chung của đất nƣớc , sau nhiề u năm thực hiện kiểm soát chi NSNN qua KBNN theo Luật NSNN ở huyện Quảng Ninh tỉnh Quảng Bình đã có nhiều chuyển biến tích cực trong hoạt động quản lý quỹ NSNN trên địa bàn. Cân đối thu, chi ngân sách ngày càng vững chắc và ổn định, mọi khoản chi NSNN của các đơn vị đều đƣợc kiểm tra, kiểm soát và dần đi vào nề nếp. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt đƣợc thì việc quản lý, sử dụng các khoản chi NSNN ở huyện Quảng Ninh thông qua kiểm soát chi tại Kho bạc Nhà nƣớc vẫn còn bộc lộ nhiều mặt hạn chế. Nhƣ chi thƣờng xuyên còn sai chế độ, sai định mức quy định; chi đầu tƣ còn dàn trải, thiếu tập trung, khai khống khối lƣợng dẫn đến lãng phí, thất thoát ngân sách Nhà nƣớc.v.v.... Mặt khác, cơ chế kiểm soát chi NSNN hiện hành, tuy đã đƣợc sửa đổi, bổ 1
sung, nhƣng vẫn còn những tồn tại, làm hạn chế hoạt động của NSNN và tạo ra tình trạng lỏng lẻo, phá vỡ, kỷ cƣơng tài chính của Nhà nƣớc. Xuất phát từ thực tế đó, đề tài: "Hoạt động kiểm soát chi NSNN qua KBNN huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình" đƣợc nghiên cứu nhằm tìm ra những giải pháp khắc phục những hạn chế đó. * Các câu hỏi nghiên cứu: - Hoạt động kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc tại Kho bạc Nhà nƣớc Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình gồm những nội dung gì? Hoạt động này đã đạt đƣợc những kết quả gì? và còn những nội dung nào cần tiếp tục hoàn thiện? - Những giải pháp nào giúp hoàn thiện công tác kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc tại Kho bạc Nhà nƣớc huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình? 2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục tiêu Luận văn đi sâu, tập trung phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc qua KBNN Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình, từ đó, xác định những nguyên nhân và đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi NSNN qua KBNN Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình nói riêng, hệ thống KBNN nói chung trong thời gian tới. 2.2. Nhiệm vụ + Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về hoạt động kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc của KBNN + Phân tích đánh giá thực trạng kiểm soát chi NSNN tại KBNN Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình, đánh giá những ƣu điểm, hạn chế của hoạt động kiểm soát chi NSNN của KBNN. + Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hơn nữa công tác kiểm soát chi NSNN của KBNN Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình nói riêng và KBNN nói chung. 2
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động kiểm soát chi NSNN qua KBNN Quảng Ninh , tỉnh Quảng Bình , bao gồm việc quản lý , kiểm soát và thanh toán các khoản chi ngân sách Nhà nƣớc của Kho bạc huyê ̣n Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. 3.2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn chủ yếu là tổ chức thực hiện kiểm soát, thanh toán các khoản chi NSNN qua KBNN huyê ̣n Quảng Ninh , tỉnh Quảng Bình, bao gồm chi thƣờng xuyên và chi ĐTXDCB; Kiểm soát chi đầu tƣ XDCB đối với nguồn vốn nƣớc ngoài không thuộc phạm vi nghiên cứu của luận văn. Số liệu đƣợc thu thập nghiên cứu là những số liệu về kiểm soát chi ngân sách nhà nƣớc từ năm 2010 đến 2013. 4. Đóng góp mới của luận văn - Đánh giá một cách toàn diện thực trạng công tác kiểm soát chi NSNN qua KBNN Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình - Nêu lên một số đề xuất và kiến nghị nhằm hoàn thiện cơ chế kiểm soát chi NSNN qua KBNN và KBNN huyện Quảng Ninh, nhằm nâng cao vai trò trách nhiệm trong quá trình quản lý, sử dụng kinh phí của các cấp chính quyền và các đơn vị sử dụng NSNN; ngăn chặn sự lãng phí, tham ô, gây tổn hại đến công quỹ của Nhà nƣớc. 5. Kết cấu của luận văn. Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn gồm 4 chƣơng nhƣ sau: Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và một số vấn đề cơ bản về kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc. Chƣơng 2: Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu. 3
Chƣơng 3: Công tác kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc qua Kho bạc Nhà nƣớc huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình. Chƣơng 4: Một số đề xuất và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi ngân sách Nhà nƣớc qua Kho bạc Nhà nƣớc huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới. 4
CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KIỂM SOÁT CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC Trong điều kiện nền kinh tế nƣớc ta hiện nay, khi nguồn thu ngân sách còn nhiều hạn chế thì việc kiểm soát chặt chẽ các khoản chi ngân sách Nhà nƣớc là mối quan tâm hàng đầu của Đảng, Nhà nƣớc và của các cấp. Ở nƣớc ta trong những năm gần đây, vấn đề kiểm soát chi NSNN trở thành đối tƣợng nghiên cứu phổ biến trong các đề tài khoa học nhƣ: luận văn Thạc sĩ, luận án Tiến sĩ, đề tài nghiên cứu khoa học ở cấp bộ, sở ban ngành... Có thể khái quát tình hình nghiên cứu liên quan đến nội dung này trong thời gian gần đây nhƣ sau: 1.1. Tổng quan tài liệu nghiên cứu 1.1.1. Nhóm các công trình nghiên cứu về vấn đề NSNN trên phạm vi cả nước. - Luận văn Thạc sĩ kinh tế, “luận cứ khoa học của phương thức lập ngân sách theo kết quả đầu ra trong quản lý chi tiêu công của Việt Nam”của Nguyễn Thị Thanh Hƣơng (2007), trƣờng Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng việc soạn lập ngân sách và quản lý chi tiêu công của Việt Nam hiện nay, chỉ ra điểm mạnh, điểm yếu của viê ̣c lâ ̣p dƣ̣ toán ngân sách theo khoản mu ̣c, lâ ̣p dƣ̣ toán ngân sách theo chƣơng trình, lâ ̣p dƣ̣ toán ngân sách theo công viê ̣c thƣ̣c hiê ̣n và nêu lên tiń h ƣu viê ̣t của phƣơng thƣ́c lâ ̣p dƣ̣ toán ngân sách theo kế t quả đầ u r a, từ đó đề xuất các giải pháp hỗ trợ để vận dụng phƣơng thức lập ngân sách theo kết quả đầu ra nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả phân bổ và sử dụng các nguồn lực tài chính công . Tuy nhiên, Luâ ̣n văn chƣa đề câ ̣p rõ ràng , cụ thể những khó khăn trở n gại khi triể n khai thƣ̣c hiê ̣n phƣơng thƣ́c lâ ̣pdƣ̣ toán Ngân sách mới này. - Luận án Tiến si ̃ kinh tế : “Đổi mới quản lý chi NSNN trong điều kiện kinh tế thị trường ở Việt Nam” của Nguyễn Thị Minh, năm 2008. Luâ ̣n án đã 5
hệ thống đƣợc toàn bộ các vấn đề lý luận cơ bản về: chi NSNN, nội dung quản lý chi NSNN, các phƣơng thức quản lý chi NSNN, và các nhân tố ảnh hƣởng đến quản lý chi NSNN, kinh nghiệm của một số quốc gia trong quản lý chi NSNN và rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam; đánh giá thực trạng công tác quản lý chi NSNN ở Việt Nam đƣợc xem xét chủ yếu trong thời kỳ đổi mới, đặc biệt là từ khi có luật NSNN. Qua đó đƣa ra những giải pháp thích hợp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN phù hợp với điều kiện kinh tế thị trƣờng ở Việt Nam. Tuy nhiên, Luận án chƣa đề cập một cách rõ ràng, cụ thể những khó khăn, trở ngại mà Việt Nam phải đối mặt khi triển khai thực hiện phƣơng thức quản lý chi NSNN mới . Luâ ̣n án chủ yế u đi sâu nghiên cƣ́u công tác quản lý ngân sách nói chung , chƣa đi sâu nghiên cƣ́u cu ̣ thể công tác kiể m soát chi Ngân sách nhà nƣớc qua Kho ba ̣c Nhà nƣớc. - Đề tài cấp bộ “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư từ NSNN"- 2005 của Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ƣơng do Ths. Hoàng Văn Thành chủ nhiệm. Đề tài đã đi sâu vào các giải pháp để nâng cao hiệu quả đầu tƣ từ NSNN và chia thành bốn nhóm chính: nhóm giải pháp tài chính; nhóm giải pháp về con ngƣời; nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách quản lý đầu tƣ từ NSNN; nhóm giải pháp khác. Tuy nhiên, trong nghiên cứu này đã đƣa ra các giải pháp rất chung cho toàn bộ hoạt động quản lý dự án đầu tƣ từ vốn NSNN và nâng cao hiệu quả của nó, chƣa thể hiện đƣợc những giải pháp nào sẽ đƣợc áp dụng cho từng địa phƣơng riêng biệt. - Tài liệu Hội thảo về “Thực trạng và giải pháp về nâng cao hiệu quả vốn đầu tư từ NSNN" (Hà Nội năm 2008). Các bài viết trong tài liệu đã khát quát đƣợc thực trạng hiệu quả vốn đầu tƣ từ NSNN: từ cơ chế phân cấp, công tác quy hoạch, lập kế hoạch, thực hiện dự án, quyết toán đầu tƣ cho đến đánh giá đầu tƣ từ NSNN. Các bài viết cũng đƣa ra các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả vốn đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc và các giải pháp nhằm tăng cƣờng hiệu quả 6
đầu tƣ. Tuy nhiên, ở mức độ nghiên cứu bài viết để tham gia hội thảo, nên các tác giả chỉ khát quát cơ bản nhất thực trạng về hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ từ NSNN, những vấn đề nổi cộm và giải pháp khắc phục chung nhằm nâng cao hiệu quả đầu tƣ từ NSNN. Ngoài ra, trên các tạp chí chuyên ngành có rất nhiều bài viết, công trình đề cập đến quản lý chi NSNN. Có thể kể ra đây một số bài viết quan trọng nhƣ: “ Vướng mắ c cầ n trao đổ i trong công tác kiểm soát chi sửa chữa tài sản” của Nguyễn Quang Hùng , trên ta ̣p chí ngân quỹ , số 111(9/2011). Bài viế t đi sâu vào thƣ̣c tế công tác kiể m soát c hi sƣ̉a chƣ̃a tài sản , nêu lên nhƣ̃ng khó khăn, vƣớng mắ c và đề ra mô ̣t số đề xuấ t cho công tác kiể m soát chi sƣ̉a chƣ̃a lớn tài sản ; “ Một số trao đổ i về quy trình kiểm soát chi NSNN một cửa qua KBNN” của Nguyễn Văn Hoa, trên ta ̣p chí ngân quỹ số 119 (5/2012). Bài viế t đã phân tić h kỹ , nêu lên nhƣ̃ng kế t quả tić h cƣ̣c đã đa ̣t đƣơ ̣c và nêu ra nhƣ̃ng tồ n ta ̣i bấ t câ ̣p đồ ng thời nêu ra nhƣ̃ng đề xuấ t , kiế n nghi ̣nhằ m hoàn thiê ̣n quy trin ̀ h giao dich ̣ mô ̣t cƣ̉a t rong thời gian tới . Cùng vấn đề “ Chi sửa chữa lớn tài sản cố đi ̣nh , thực trạng và đề xuấ t” của tác giả Trƣơng Công Lý trên ta ̣p chí ngân quỹ quố c gia số 121 (7/2012). Bài viết nêu lên một số quy đinh ̣ trong các văn bản còn ch ồng chéo , không rõ ràng trong mua sắ m , sƣ̉a chƣ̃a tài sản cố đinh ̣ gây khó khăn cho viê ̣c kiể m soát chi của KBNN , tƣ̀ đó tác giả nêu lên một số đề xuất, kiế n nghi.̣ Mô ̣t vấ n đề rấ t quan tro ̣ng đó là “đổ i mới phương thức kiểm soát chi và vị thế , vai trò của Kho bạc Nhà nước ” của tác giả Nguyễn Công Điề u , trên ta ̣p chí ngân quỹ số 135(9/2013). Bài viết đã nêu khái quát cơ chế quản lý cấp phát, kiể m soát , thanh toán các khoản chi NSNN qua KBNN tƣ̀ kh i có Luâ ̣t ngân sách Nhà nƣớc đế n nay và đƣa ra mô ̣t số giải pháp nhằ m kiể m soát chi ngân sách theo hƣớng hiê ̣u quả. 7
Các bài báo trên các tác giả cho thấy khái quát sơ bộ về tình hình kiể m soát chi NSNN và giải pháp tăng cƣờng công t ác kiểm soát chi NSNN trong thời gian tới . Tuy nhiên, trong khuôn khổ bài viết thì chƣa thể phân tích sâu về thực trạng cũng nhƣ đƣa ra các giải pháp sát đáng cho vấn đề. 1.1.2. Nhóm các công trình nghiên cứu vấn đề kiểm soát chi NSNN ở từng địa phương. - Luận văn Thạc sĩ kinh tế “ Hoàn thiện kiểm soát chi thường xuyên ngân sách Nhà nước qua KBNN Bến Tre” của Nguyễn Thị Hƣơng (2007), Trƣờng Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã hệ thống hoá và làm rõ cơ sở lý luận về kiểm soát chi thƣờng xuyên NSNN qua KBNN; phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động kiểm soát chi thƣờng xuyên NSNN của KBNN tỉnh Bến Tre. Từ đó, đƣa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát các khoản chi thƣờng xuyên của các đơn vị sử dụng NSNN qua KBNN Bến Tre, góp phần thực hành tiết kiệm và chống lãng phí trong chi tiêu NSNN. - Luận văn Thạc sĩ kinh tế: “Hoàn thiện cơ chế kiểm soát chi thường xuyên ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Việt Nam (Lấy ví dụ tại Kho bạc Nhà nước tỉnh Nam Định) ” của Vũ Văn Yên (2008), Trƣờng Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội. Luận văn đã làm rõ thêm về cơ sở lý luận và thực tiễn về hoàn thiện cơ chế KSC thƣờng xuyên NSNN qua KBNN, trong quá trình xây dựng kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Trên cơ sở khảo sát, thống kê và tổng hợp, phân tích, đề tài đã đánh giá thực trạng về cơ chế cũng nhƣ kết quả tổ chức triển khai thực hiện cơ chế KSC thƣờng xuyên NSNN qua KBNN. Khẳng định kết quả KSC, đồng thời chỉ ra những tồn tại, hạn chế và tìm ra nguyên nhân của những tồn tại đó; Đề xuất quan điểm, giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện cơ chế KSC thƣờng xuyên NSNN qua KBNN ở Việt Nam và tỉnh Nam Định, từ đó sử dụng NSNN có hiệu quả hơn, nâng cao trách nhiệm của đơn vị sử dụng ngân sách 8