Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ những vấn đề liên quan đến lý luận và thực trạng thi hành pháp luật về biện pháp áp dụng XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk, từ đó đề xuất các giải pháp, bảo đảm thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trong thời gian tới trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Y SƠ MI NIÊ KĐĂM THI HÀNH PHÁP LUẬT VỀ BIỆN PHÁP XỬ LÝ HÀNH CHÍNH ĐƯA VÀO CƠ SỞ CAI NGHIỆN BẮT BUỘC TẠI THỊ XÃ BUÔN HỒ, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH ĐẮK LẮK - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Y SƠ MI NIÊ KĐĂM THI HÀNH PHÁP LUẬT VỀ BIỆN PHÁP XỬ LÝ HÀNH CHÍNH ĐƯA VÀO CƠ SỞ CAI NGHIỆN BẮT BUỘC TẠI THỊ XÃ BUÔN HỒ, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 8 38 01 02 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. BÙI THỊ THANH THUÝ ĐẮK LẮK - NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi và được sự hướng dẫn khoa học của TS. Bùi Thị Thanh Thúy. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. Tôi xin cam đoan và chịu trách nhiệm về nội dung luận văn của mình. . HỌC VIÊN Y Sơ Mi Niê Kđăm
LỜI CẢM ƠN Em xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, tập thể quý thầy/cô giáo và toàn thể cán bộ, viên chức đang công tác tại Học viện Hành chính Quốc gia đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho em học tập và nghiên cứu chương trình đào tạo Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính trong suốt thời gian qua. Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất đến TS. Bùi Thị Thanh Thúy, cô đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để truyền đạt cho em kinh nghiệm, phương pháp nghiên cứu khoa học, trình bày một đề tài khoa học và đã tận tình hướng dẫn, góp ý đề tài với tinh thần và trách nhiệm cao, luôn quan tâm và tạo điều kiện tốt nhất để em hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Em xin chân thành cảm ơn tập thể cán bộ lãnh đạo, anh chị em đồng nghiệp trong Cơ quan đã quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cho em được nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, anh em bạn bè đã luôn chia sẻ, động viên và tích cực giúp đỡ, hỗ trợ em trong suốt quá trình học tập.
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chương 1. Cơ sở lý luận và pháp lý của thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc ……..................................... 11 1.1 Khái quát về xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc……..11 1.2. Thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc…………………………………………………………….. 16 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ……………………………..……………………..36 Chương 2. Thực trạng thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk…….…….38 2.1. Đặc điểm tình hình tỉnh Đắk Lắk có ảnh hưởng thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc……….……38 2.2. Thực tiễn thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk…..….….43 2.3. Đánh giá tình hình pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk ……………..……52 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2…………………………………..………………...65 Chương 3. Phương hướng và giải pháp bảo đảm thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk ………………………………………………………..………66 3.1. Phương hướng bảo đảm thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc - từ thực tiễn tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk………………………………………………….…………………….....66
3.2. Các giải pháp bảo đảm thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk……....70 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3…………………………………..………………...82 KẾT LUẬN………………………………………………..………………..83 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ……………….………………….85
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT KÝ HIỆU VIẾT TẮT DIỄN GIẢI XLHC Xử lý hành chính LĐ-TB&XH Lao động – Thương binh và xã hội VPHC Vi phạm hành chính GDTXPTT Giáo dục tại xã phường thị trấn CNBB Cai nghiện bắt buộc
DANH MỤC BẢNG, BIỂU Tên bảng, biểu Nội dung Trang Bảng 2.1 Tổng hợp thống kê người nghiện ma túy tại thị xã 43 Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk Bảng 2.2 Thống kê thiết lập hồ sơ cai nghiện bắt buộc Công 46 an thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk Bảng 2.3 Tiếp nhận điều trị cai nghiện tại Cơ sở cai nghiện 49 ma túy giai đoan 2018-2020 Bảng 2.4 Tiếp nhận điều trị cai nghiện tại Cơ sở cai nghiện 50 giai đoạn 2020 đến tháng 12 năm 2022
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đất nước ta đã và đang thực hiện đường lối đổi mới và thu được những thành tựu quan trọng trên nhiều phương diện khác nhau: kinh tế đất nước luôn tăng trưởng ở mức cao và ổn định, đời sống của nhân dân từng bước được cải thiện, chính trị ổn định, an ninh quốc phòng được giữ vững, quan hệ với nước ngoài được mở rộng, an sinh xã hội được thực hiện ngày một tốt hơn. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, dưới tác động của mặt trái kinh tế thị trường, của việc mở cửa hội nhập và xu hướng toàn cầu hóa đã nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp trong đời sống xã hội, trong đó tệ nạn ma túy là một trong những vấn đề nhức nhối đang được toàn xã hội quan tâm. Ma túy làm gia tăng tội phạm, khánh kiệt kinh tế, phá hoại hạnh phúc gia đình, suy thoái nòi giống dân tộc, cầu nối cho căn bệnh thế kỉ HIV/AIDS. Để giải quyết vấn nạn ma túy, cần có nhiều giải pháp đồng bộ, kịp thời, hiệu quả, trong đó việc xây dựng, hoàn thiện pháp luật cũng như nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật về phòng, chống ma túy, xử lý vi phạm pháp luật về ma túy có vai trò đặc biệt quan trọng. Về phương diện xây dựng pháp luật, cùng với Luật phòng, chống ma túy ngày 30 tháng 3 năm 2021; Luật xử lý vi phạm hành chính ngày 20 tháng 6 năm 2012; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật xử lý vi phạm hành chính ngày 13 tháng 11 năm 2020 và nghị định số 116/2021/NĐ-CP ngày 21/12/2021 về việc quy định chi tiết một số điều của luật phòng, chống ma túy, luật xử lý vi phạm hành chính về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện đã được ban hành, kèm theo các văn bản hướng dẫn thi hành Luật này, với những quy định về các biện pháp xử phạt VPHC cũng như biện pháp xử lý hành chính (XLHC) đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đã 1
góp phần tích cực vào xác lập những cơ sở pháp lý quan trọng để phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội trong cuộc đấu tranh phòng, chống ma túy. Tuy nhiên, thực tế cho thấy Luật xử lý vi phạm hành chính ngày 20 tháng 6 năm 2012; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật xử lý vi phạm hành chính ngày 13 tháng 11 năm 2020 để bảo đảm thực thi hiệu quả việc thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với những người nghiện ma túy tại các văn bản hướng dẫn thi hành, rất nhiều khó khăn, thách thức đã và đang đặt ra cho các cấp, các ngành ở Trung ương và địa phương. Thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk là tỉnh nằm ở trung tâm vùng Tây Nguyên, trong những năm qua trước tác động của tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy ở trong nước, khu vực và trên thế giới Thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk đã trở thành địa bàn trọng điểm phức tạp về ma túy. Nguồn ma túy chủ yếu từ các tỉnh phía Bắc (Cao Bằng, Nghệ An) và từ phía nam (thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai) qua đường bộ chuyển vào địa bàn để tiêu thụ. Thống kê trên địa thị xã năm 2018 có 61 người nghiện ma túy ở 12/12 xã, trong đó 09 người nghiện trong cơ sở cai nghiện ma túy. Tỉnh Đắk Lắk có 01 cơ sở cai nghiện ma túy công lập (Cơ sở điều trị, cai nghiện ma túy Đắk Lắk, tiền thân là Trung tâm Giáo dục và giải quyết việc làm được thành lập từ năm 1992) trực thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH), thực hiện thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo Nghị định 116/2021/NĐ-CP (gọi tắt là cai nghiện bắt buộc) theo Luật xử lý VPHC. Đây là cơ sở có chức năng cai nghiện bắt buộc đóng góp tích cực cho công tác cai nghiện ma túy trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. Trong những năm qua, thực hiện công tác cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy gặp nhiều khó khăn đặt ra, cần các cấp, các ngành của tỉnh 2
Đắk Lắk tổ chức, triển khai thực hiện hoạt động này. Ngoài cai nghiện bắt buộc, các hình thức cai nghiện khác theo quy định như: cai nghiện ma túy tự nguyện, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế. Dự báo trong thời gian tới, với những diễn biến tình hình phức tạp về tệ nạn ma túy, đặc biệt là các dạng ma túy tổng hợp có xu hướng tăng đột biến, người nghiện trên cả nước nói chung và thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk nói riêng sẽ diễn biến phức tạp hơn nữa. Xuất phát từ thực tiễn đời sống, nhằm giúp cho hoạt động quản lý nhà nước về công tác phòng, chống tệ nạn xã hội được hiệu quả cao. Thực hiện Luật xử lý VPHC, áp dụng việc nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội hiện nay là hết sức cần thiết. Việc chọn đề tài: “Thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk” làm đề tài Luận văn tốt nghiệp là cần thiết, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk, trong giai đoạn hiện nay. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Vi phạm hành chính (VPHC), xử lý VPHC nói chung và thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc nói riêng là những chủ đề được nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu. Đến nay đã có khá nhiều công trình nghiên cứu về những vấn đề này ở cả góc độ chung, trong các lĩnh vực cụ thể trên phạm vi cả nước hay ở một địa phương cụ thể, trong đó tiêu biểu: Các công trình nghiên cứu về XLHC - Tác giả Vũ Thư với luận án Tiến sĩ luật học về “Chế tài hành chính lý luận và thực tiễn”, bảo vệ thành công tại Viện Nhà nước và pháp luật, 2006 3
[35]. - Tác giả Nguyễn Trọng Bình với luận văn thạc sĩ luật học về “Hoàn thiện các quy định pháp luật về các hình thức xử phạt vi phạm hành chính”, bảo vệ thành công tại Trường Đại học Luật Hà Nội, 2012 [7]. Tác giả Nguyễn Ngọc Bích với luận văn thạc sĩ luật học về “Hoàn thiện pháp luật về XLHC với người chưa thành niên”, bảo vệ thành công tại Trường Đại học Luật Hà Nội, 2013 [6]. - Tác giả Dương Thị Bích Hạnh (2014), với luận văn thạc sĩ “Bảo đảm quyền con người trong quá trình áp dụng các biện pháp xử lý hành chính”, Đại học quốc gia Hà Nội. Luận văn góp phần cung cấp các kiến thức khoa học cơ bản mang tính lý luận về quyền con người trong quá trình áp dụng các biện pháp xử lý hành chính; hệ thống các văn bản pháp luật quan trọng về bảo đảm quyền con người trong quá trình áp dụng các biện pháp xử lý hành chính; Nêu lên thực trạng bảo đảm quyền con người trong quá trình áp dụng các biện pháp xử lý hành chính vẫn còn có những bất cập ở Việt Nam, từ đó nêu ra một số phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện các biện pháp bảo đảm quyền con người trong quá trình áp dụng các biện pháp xử lý hành chính [34]. - Tác giả Phạm Tiến Thành (2014), với đề tài luận văn thạc sĩ “Từ biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở chữa bệnh đến biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc” bảo vệ tại Học viện Khoa học Xã hội Việt Nam. Công trình tập trung nghiên cứu giữa lý luận và thực trạng pháp luật về biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trước kia và biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc hiện nay. Luận văn cũng tập trung lý giải những nguyên nhân, những cơ sở lý luận cho việc chuyển đổi biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh thành biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Từ đó luận giải cho những sửa đổi bổ sung này về mặt lý luận. Luận văn cũng phân tích thực trạng của việc áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh cho đến trước khi Luật Xử lý 4
VPHC năm 2012 có hiệu lực và biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trong giai đoạn hiện nay. Mục đích của việc này là nhằm luận giải những thay đổi của các biện pháp này từ vấn đề thực trạng tổ chức và thực hiện [22]. - Nhóm tác giả Cao Vũ Minh, Nguyễn Nhật Khanh (2016), Những bất cập trong các quy định về biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc và các kiến nghị hoàn thiện, Trường Đại học Luật Tp.HCM. Đã đưa ra các bất cập như: Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 với Luật Cư trú năm 2006 sửa đổi, bổ sung năm 2013 chưa có sự thống nhất về việc xác định “nơi cư trú ổn định” của đối tượng bị áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; quy định của pháp luật về “nơi thường xuyên sinh sống” để áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc không rõ ràng, cụ thể,… [42]. Tác giả Nguyễn Hoàng Việt (2019), Hoàn thiện quy định của pháp luật về trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, đã nghiên cứu và đưa ra các vướng mắc liên quan đến việc triển khai các quy định của pháp luật về biện pháp đưa vào cơ sở bắt buộc, qua đó đề xuất các biện pháp: Đối với quy định về việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính trước khi áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc và quy định về việc áp dụng đồng thời biện pháp điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế trong quá trình bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính GDTXPTT; Để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc phối hợp, chuyển hồ sơ giữa các cơ quan trong trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, đề nghị Chính phủ theo thẩm quyền hoặc báo cáo Quốc hội xem xét, sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn tối đa các mốc thời gian thực hiện các công việc liên quan đến trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan, người có thẩm 5
quyền áp dụng biện pháp này trên thực tế [41]. Các công trình nghiên cứu trên đây, đã đưa ra một số vấn đề lý luận cũng như thực tiễn của việc xử phạt VPHC đồng thời cũng đã đề cập đến một số khía cạnh của các biện pháp XLHC khác như: đưa vào Cơ sở cai nghiện bắt buộc; đưa vào trường giáo dưỡng; biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn… Các công trình cứu về các biện pháp XLHC khác Trực tiếp đề cập nội dung về các biện pháp XLHC khác có thể kể đến một số bài viết, chuyên đề và công trình nghiên cứu của một số tác giả như: - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ của Bộ Tư pháp “Các biện pháp XLHC khác và việc bảo đảm quyền con người” do ThS. Đặng Thanh Sơn làm chủ nhiệm đề tài cũng nhóm nghiên cứu. - Tác giả Trần Thanh Hương với bài viết “Quyền công dân, quyền con người và chỗ đứng của các biện pháp XLHC khác trong pháp luật về VPHC” đăng trên Tạp chí Dân chủ và pháp luật. - Tác giả Bùi Thị Xuân Mai, Nguyễn Tố Như (2013), Tham vấn điều trị nghiện ma túy, NXB Lao đông – Xã hội, Hà Nội 2013. Các công trình nghiên cứu về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc Hiện nay, việc nghiên cứu về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc cũng đã được một số tác giả nghiên cứu, tuy nhiên, các công trình đã công bố mới chỉ dừng lại ở mức độ các bài viết nghiên cứu đăng trên một số tạp chí chuyên ngành, có thể kể đến một số công trình như: - Tác giả Lê Văn Khánh với bài viết “Một số khó khăn bất cập trong thực hiện biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc” đăng trong trang web Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội, Bộ LĐ-TB&XH, ngày 06/01/2017. - Tác giả Lê Đức Hiền với bài viết “Những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức cai nghiện ma túy và một số đề xuất, kiến nghị” đăng trong Tạp chí 6
Nghiên cứu lý luận, nghiệp vụ, khoa học của Học viện Cảnh sát nhân dân, ngày 15/3/2019. - Tác giả Trần Anh Tuấn với bài viết “Tiếp tục trao đổi về những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện công tác kiểm sát việc thi hành Pháp lệnh 09/2014/UBTVQH13 ngày 20/01/2014 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp XLHC tại Tòa án. Những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức cai nghiện ma túy và một số đề xuất, kiến nghị” đăng trên Website của Viện Kiểm soát nhân dân thành phố Hồ Chí Minh, bài viết đề cập cụ thể đến những vướng mắc phát sinh trong việc thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại Tòa án nhân dân trên thực tiễn, ngày 27/09/2018. - Việc nghiên cứu về pháp luật trong lĩnh vực này còn rất hạn chế. Tất cả các công trình nghiên cứu trên đây đã phần nào giải quyết được một số khía cạnh của vấn đề lý luận và thực tiễn về biện pháp đưa vào Cơ sở cai nghiện bắt buộc, cũng như biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trong giai đoạn hiện nay. 3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích của luận văn Trên cơ sở nghiên cứu, làm rõ những vấn đề liên quan đến lý luận và thực trạng thi hành pháp luật về biện pháp áp dụng XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk, từ đó đề xuất các giải pháp, bảo đảm thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trong thời gian tới trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. 3.2. Nhiệm vụ của luận văn Để đạt được các mục đích trên, luận văn có các nhiệm vụ phải thực hiện như sau: Nghiên cứu những vấn đề lý luận về thi hành pháp luật về biện pháp 7
XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc gồm những quan niệm, đặc điểm, thẩm quyền, trình tự, thủ tục, các biện pháp … Đánh giá thực trạng thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk chỉ ra những hạn chế, vướng mắc và nguyên nhân. Phân tích một số giải pháp bảo đảm thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc trên địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Thời gian nghiên cứu: Từ năm 2018 đến tháng 12 năm 2022. - Phạm vi nghiên cứu: Tại địa bàn thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. - Nội dung nghiên cứu: thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc là một vấn đề phức tạp; trong phạm vi nghiên cứu của luận văn tập trung làm rõ các nội dung: i) Công tác chỉ đạo, thiết lập hồ sơ, đề nghị thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đối với người nghiện; ii) Triển khai hoạt động cai nghiện ma túy; iii)Tổ chức kiểm tra và xử lý vi phạm khi thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; iv) Sơ kết, tổng kết báo cáo tình hình thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Cơ sở lý luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lê nin, chủ trương của Đảng và Nhà nước, về thi hành pháp luật về XLHC 8
đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu tài liệu, phân tích, tổng hợp, so sánh đối chiếu, phương pháp lịch sử - logic, được sử dụng nhằm lý giải các vấn đề lý luận, giúp cho mỗi vấn đề được nhìn nhận từ nhiều góc độ, thấy được những điểm hợp lý và chưa hợp lý của các quan điểm, quan niệm đưa ra trong luận văn, từ đó đưa ra được kết luận có tính khoa học và nổi bật của vấn đề. Phương pháp thống kê, phương pháp tổng kết thực tiễn cũng được sử dụng có hiệu quả để từ những số liệu, tình hình thực tế cụ thể thống kê được có thể phân tích, tổng kết thấy được bức tranh toàn diện về thực trạng pháp luật và thực tiễn thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, đó là cơ sở chính xác nhất cho việc đề xuất các giải pháp hợp lý và khả thi. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Làm rõ khái niệm, nội dung về thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. bên cạnh đó tác giả cũng đã hệ thống khái quát đối với các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về thi hành pháp luật áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đã được triển khai, qua đó để đánh giá toàn diện, cụ thể, chi tiết có cơ sở nghiên cứu các tình huống từ thực tiễn góp phần hoàn thiện hệ thống pháp lý chuyên ngành luật. Đề tài góp phần làm phong phú thêm những tri thức lý luận liên quan đến biện pháp XLHC và thi hành pháp luật về biện pháp XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Các kết quả nghiên cứu của đề tài có thể là nguồn tài liệu tham khảo cho 9
người làm công tác thực tiễn thi hành pháp luật về biện pháp áp dụng XLHC đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Một số kiến nghị, giải pháp của luận văn có giá trị tham khảo đối với các cơ quan chức năng trong việc xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thực hiện pháp luật đưa người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, đảm bảo việc tổ chức thực hiện trong thực tiễn đạt kết quả cao. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý của thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Chương 2: Thực trạng thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: Quan điểm, giải pháp bảo đảm thi hành pháp luật về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk. 10
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ CỦA THI HÀNH PHÁP LUẬT VỀ BIỆN PHÁP XỬ LÝ HÀNH CHÍNH ĐƯA VÀO CƠ SỞ CAI NGHIỆN BẮT BUỘC 1.1. Khái quát về biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc 1.1.1. Khái niệm biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc Chất gây nghiện và sự lệ thuộc vào chất gây nghiện đã trở thành vấn đề nghiêm trọng, cần giải quyết của nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó Việt Nam. Một mặt chất gây nghiện có thể đem lại lợi ích kinh tế, mặt khác chất gây nghiện khi lạm dụng sẽ có thể khiến con người bị lệ thuộc vào chúng từ đó mất kiểm soát nhận thức hành vi, gây tác động tiêu cực tới bản thân, gia đình và xã hội. Nhà nước có những biện pháp quản lý các chất gây nghiện bất hợp pháp (được luật pháp quy định là ma túy) và cả hợp pháp (xét trong khuôn khổ pháp luật Việt Nam), thực hiện các biện pháp can thiệp để ứng phó với những tác động tiêu cực của chất gây nghiện. Ma túy và tác hại của ma túy là mầm mống gây ra những hậu quả nguy hại nghiệm trọng cho xã hội nói chung, bản thân ngườu nghiện ma túy và gia đình họ nói riêng. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, đưa ra nhiều biện pháp nhằm ngăn ngừa, phòng, chống ma túy. Một trong những biện pháp đó là XLHC đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, đây là biện pháp XLHC áp dụng đối với người nghiện ma túy để chữa bệnh, lao động, học văn hóa, học nghề dưới sự quản lý của cơ sở cai nghiện bắt buộc. Cai nghiện ma túy là quá trình thực hiện các hoạt động hỗ trợ về y tế, tâm lý, xã hội, giúp người nghiện ma túy dừng sử dụng ma túy, thuốc gây nghiện, 11
thuốc hướng thần, phục hồi thể chất, tinh thần, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi để chấm dứt việc sử dụng trái phép các chất này. Cơ sở cai nghiện ma túy là cơ sở được thành lập để thực hiện đầy đủ quy trình cai nghiện theo quy định Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2020), bao gồm cơ sở cai nghiện ma túy công lập và cơ sở cai nghiện ma túy tự nguyện. Tại Điều 28 Luật Phòng chống ma túy 2021 quy định về các biện pháp cai nghiện ma túy bao gồm: Cai nghiện ma túy tự nguyện; Cai nghiện ma túy bắt buộc. Biện pháp cai nghiện ma túy tự nguyện được thực hiện tại gia đình, cộng đồng hoặc tại cơ sở cai nghiện ma túy; biện pháp cai nghiện ma túy bắt buộc được thực hiện tại cơ sở cai nghiện ma túy công lập. Biện pháp cai nghiện ma túy tự nguyện được thực hiện tại gia đình, cộng đồng hoặc tại cơ sở cai nghiện ma túy; biện pháp cai nghiện ma túy bắt buộc được thực hiện tại cơ sở cai nghiện ma túy công lập. Luật xử lý VPHC năm 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2020), tại khoản 3, Điều 2 quy định: Biện pháp xử lý hành chính là biện pháp được áp dụng đối với cá nhân vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội mà không phải là tội phạm, bao gồm biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; đưa vào trường giáo dưỡng; đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc và đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Từ khái niệm trên, có thể xem xét một số đặc điểm như sau: - Biện pháp xử lý hành chính được áp dụng đối với cá nhân vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội mà không phải là tội phạm Khác với xử phạt hành chính, chỉ áp dụng đối với cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm quy định trong hệ thống các văn bản pháp luật về quản lý hành chính thì việc áp dụng các biện pháp xử lý hành chính lại chỉ áp dụng đối với cá nhân vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội mà không phải là tội phạm. Bắt nguồn từ bản bản chất của hoạt động này là nhằm mục đích răn đe, định hướng hành vi con người và hy vọng có thể uốn nắn, cho họ trở thành người có ích cho 12