Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa – từ thực tiễn tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:71

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận văn "Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa – từ thực tiễn tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh" nhằm làm sáng tỏ về cơ sở lý luận cũng như pháp lý về xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Đánh giá thực trạng trạng xử phạt VPHC hành chính trong lĩnh vực văn hóa tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh. Qua đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính: Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa – từ thực tiễn tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh

BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN HUY KHÔI XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA - TỪ THỰC TIỄN TẠI QUẬN GÒ VẤP, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 7/2024
BỘ NỘI VỤ HỌC TRƯỜNG ĐẠI NỘI VỤ HÀ NỘI VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ------------------ NGUYỄN HUY KHÔI NGUYỄN HUY KHÔI XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH XỬ PHẠT VI LĨNH VỰC VĂN HÓA – TỪ TRONG PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰCTIỄNHÓA –QUẬN GÒ VẤP, TP. THỰC VĂN TẠI TỪ THỰC TIỄN TẠI QUẬN GÒ VẤP, HỒ CHÍ MINH CHÍ MINH THÀNH PHỐ HỒ LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG CHUYÊN NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍN Ngành: Luật hiến pháp và Luật hành chính Mã số: 8380102 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM THỊ ANH ĐÀO TP. Hồ Chí Minh, Tháng 12/2022 Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 7/2024 Thành phố Hồ Chí Minh, Tháng 12/2022
LỜI CẢM ƠN Đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới cô giáo - TS. Phạm Thị Anh Đào, người đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo cho tôi trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành Luận văn thạc sĩ. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy giáo, cô giáo do Phân hiệu Học viện Hành chính Quốc gia tại TP. Hồ Chí Minh hợp tác đã giảng dạy, truyền đạt cho tôi những kiến thức cả về lý luận và thực tiễn. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, người thân đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi hoàn thành Luận văn này.
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn Thạc sỹ “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa – từ thực tiễn tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh” Đây là công trình nghiên cứu do chính tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Phạm Thị Anh Đào. Luận văn kế thừa các tư tưởng, kết quả nghiên cứu của những người đi trước. Số liệu và những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong bất cứ công trình nào. Tôi chân thành cảm ơn. Tác giả Nguyễn Huy Khôi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT STT Tên đầy đủ Chữ viết tắt 1 Cơ quan nhà nước CQNN 2 Hội đồng nhân dân HĐND 3 Quản lý nhà nước QLNN 4 Ủy ban nhân dân UBND 5 Văn hóa xã hội VHTTDL 6 Văn hóa, Thể thao và Du lịch VHXH 7 Vi phạm hành chính VPHC DANH MỤC BẢNG Bảng 2. 1 Tổng hợp cơ sở kinh doanh dịch vụ văn hóa tại quận Gò Vấp năm 2021 ....... 33 Bảng 2. 2 Tình hình đăng ký và cấp các giấy phép theo quy định ............................... 35 Bảng 2. 3 Thực trạng nhóm hành vi xử phạt .................................................................. 36 Bảng 2. 4 Thực trạng các hình thức xử phạt ................................................................ 39 Bảng 2. 5 Thực trạng các đối tượng bị xử phạt ............................................................. 43 Bảng 2. 6 Thực trạng các biện pháp khắc phục hậu quả ............................................... 43
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................................. 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài ........................................................................................ 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................. 4 4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu ........................................................... 5 5. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................ 6 6. Ý nghĩa và những đóng góp của luận văn .................................................................. 6 7. Cấu trúc của luận văn.................................................................................................. 6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA.............................................................................................. 7 1.1 Lý luận về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ....................... 7 1.1.1 Khái niệm, đặc điểm về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa……………………………………………………………………………………...7 1.1.2 Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ..........................9 1.1.3 Vai trò của xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn hóa ………………………11 1.2 Cơ sở pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa............... 12 1.2.1 Chủ thể có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ....12 1.2.2 Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ....................14 1.2.3 Nhóm hành vi bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ..........16 1.2.4 Trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa .................19 1.2.5 Chủ thể vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ......................................22 1.2.6 Quản lý nhà nước trong lĩnh vực văn hóa tại quận Gò Vấp ............................24 1.3 Yếu tố ảnh hưởng đến xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa. ......... 28 1.3.1 Các quy định pháp luật về xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa ......................28 1.3.2 Ý thức tuân thủ pháp luật của các chủ thể ......................................................28 1.3.3 Bộ máy và đội ngũ cán bộ, công chức trong cơ quan quản lý........................29 1.3.4 Cơ sở vật chất và nguồn lực tài chính cho hoạt động xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa .........................................................................................................................30 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA TẠI QUẬN GÒ VẤP, TP. HỒ CHÍ MINH ......................................... 31 2.1 Khái quát về quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh .................................................. 31 2.1.1 Đặc điểm tự nhiên tại Quận Gò vấp, TP. Hồ Chí Minh ...................................31
2.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội tại quận Gò vấp, TP. Hồ Chí Minh .......................31 2.2 Thực trạng hoạt động kinh doanh dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh ................................................................................ 33 2.2.1 Tình hình chung về hoạt động dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar trên địa bàn quận Gò Vấp ................................................................................................................33 2.2.2 Tình hình cấp giấy phép kinh doanh cho các dịch vụ giải trí theo quy định đối với các cơ sở kinh doanh dịch vụ Karaoke, Vũ trường, Quán bar trên địa bàn quận Gò Vấp……………………. ........................................................................................................34 2.3 Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính đối với dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh .......................................................... 36 2.3.1. Thực trạng về nhóm hành vi bị xử phạt vi phạm hành chính đối với dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar trên địa bàn quận Gò Vấp.................................................36 2.3.2 Thực trạng về chủ thể có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính đối với dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar trên địa bàn quận Gò Vấp......................................................38 2.3.3 Thực trạng về các hình thức xử phạt vi phạm hành chính đối với dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar trên địa bàn quận Gò Vấp.................................................39 2.3.4.Thực trạng về đối tượng xử phạt vi phạm hành chính đối với dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar trên địa bàn quận Gò Vấp ................................................................42 2.3.5 Thực trạng về các biện pháp khắc phục hậu quả xử phạt vi phạm hành chính đối với dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar trên địa bàn quận Gò Vấp .......................43 2.4 . Đánh giá kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân trong thực hiện xử phạt vi phạm hành chính đối với dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar tại quận Gò Vấp .... 45 2.4.1 Các kết quả đạt được .......................................................................................45 2.4.2 Những hạn chế và nguyên nhân.......................................................................46 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA ............................................................................ 52 3.1 Quan điểm đảm bảo xử phạt về vi phạm hành chính lĩnh vực văn hóa .......... 52 3.2 Các giải pháp chung về nâng cao hiệu quả xử phạt VPHC trong lĩnh vực Văn hóa.... 53 3.2.1 Hoàn thiện pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa ........53 3.2.2 Hoàn thiện các quy định về quản lý nhà nước trong lĩnh vực văn hóa ..........54 3.3 Các giải pháp đặc thù về nâng cao xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa tại quận Gò Vấp ............................................................................................ 55
3.3.1 Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra xử phạt VPHC trong lĩnh vực Văn hóa trên địa bàn Quận Gò Vấp ..................................................................................55 3.3.2 Tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật cho các cở sở kinh doanh lĩnh vực văn hóa tại quận Gò Vấp .....................................................................................56 3.3.3 Tăng cường sự giám sát của người dân, và cơ quan quản lý trong lĩnh vực Văn hóa của quận Gò Vấp .........................................................................................................57 3.3.4 Tăng cường năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của cán bộ làm công tác thanh tra, kiểm tra và xử phạt VPHC trong lĩnh vực Văn hóa của quận Gò Vấp ......................58 3.3.5 Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, công cụ, phương tiện phục vụ công tác xử phạt VPHC trong lĩnh vực Văn hóa cho quận Gò Vấp .....................................................59 KẾT LUẬN ................................................................................................................................. 60 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Văn hóa từ lâu đã chiếm một vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của mỗi Quốc gia mỗi dân tộc. Để thực hiện các đổi mới về văn hóa cho phù hợp với sự phát triển của đất nước chúng ta cần có cái nhìn mới về lĩnh vực này cũng như các phương thức quản lý và phát triển văn hóa. Việt Nam trong thời gian qua đã có nhiều đổi mới cả trên nhiều lĩnh vực và đã thu được nhiều kết quả, thành tựu trong kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng. Để có được những thành công này thì văn hóa có vai trò đóng góp không hề nhỏ. So với các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa là lĩnh vực đặc thù, nhạy cảm, tinh tế, liên quan trực tiếp đến quá trình sáng tạo của cá nhân và cộng đồng. Nhận thức về vai trò của văn hóa đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội và phát triển nhân cách con người. Để phát triển văn hóa Đảng, Nhà nước đã ban hành nghị quyết Nghị quyết số 33- NQ/TW về xây dựng và phát triển văn hoá, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước. Tuy nhiên trong kết luận số 76-KL/TW năm 2020 [3, tr.7], Đảng ta cũng chỉ rõ còn nhiều bất cập và hạn chế, chưa thực hiện nghiêm cũng như các văn bản pháp luật chưa phù hợp. Bên cạnh đó Đảng và Nhà nước cũng cho rằng công tác thanh tra kiểm tra, giám sát đối với lĩnh vực văn hóa là một nhiệm vụ rất quan trọng và cần được tăng cường hơn nữa. Để tăng cường công tác quản lý định hướng lĩnh vực văn hóa thì xử phạt VPHC là một biện pháp phù hợp có vai trò rất quan trọng trong việc quản lý và điều hành của nhà nước, và vấn đề này luôn được nhà nước quan tâm và không ngừng hoàn thiện nó. Vai trò quản lý của nhà nước đối với lĩnh vực văn hóa trong thời gian qua được thể hiện qua Luật xử lý VPHC năm 2012, sử đổi bổ sung Luật xử lý VPHC năm 2020 và các văn bản khác như: Nghị định số 158/2013/NĐ-CP, Nghị định 28/2017/NĐ-CP, Nghị định 38/2021/NĐ-CP. Các văn bản này là những công cụ rất quan trọng đối với việc ngăn chặn, xử lý các VPHC lĩnh vực văn hóa, tạo trật tự, kỷ cương trong lĩnh vực văn hóa. Trên thực tế việc xử phạt vi phạm hành chính (XPVPHC) trong lĩnh vực văn hóa luôn gặp nhiều khó khăn do rất nhiều nguyên nhân khác nhau trong đó bao gồm cả những vấn đề khách quan và chủ quan. Bên cạnh đó tội phạm ngày càng tinh vi, tình hình vi phạm luôn diễn biến phức tạp, do đó phải có những giải pháp phù hợp hơn để xử phạt VPHC trong lĩnh vực này. 1
Trong suốt thời gian qua, quận Gò Vấp, TP. HCM luôn đóng vai trò là một quận trung tâm có nhiều tiềm năng và nguồn lực để phát triển kinh tế - xẫ hội. Kinh tế phát triển luôn kéo theo các loại hình dịch vụ văn hóa với ngành nghề nhạy cảm khác nhau cũng nhanh chóng phát triển. Vì lợi nhuận kinh tế, một bộ phận các chủ kinh doanh đã cố tình vi phạm các quy định của pháp luật. Điển hình như các vụ việc gây xôn xao dư luận như không tuân thủ các quy định phòng chống dịch năm 2021, một số quán karaoke ở địa bàn vẫn vô tư mở cửa đón khách dù chưa được phép, hoặc các vụ việc phát hiện các cơ sở kinh doanh có nhiều người dương tính với chất ma túy mà báo chí đã đưa. Điều này làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự, đến tư tưởng, đạo đức, lối sống và thuần phong mỹ tục của dân tộc Việt Nam. Cùng với nó theo các báo cáo gần đây cũng như thông tin báo chi đưa tin thì hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy diễn biến khá phức tạp trên địa bàn. Các đối tượng thường lợi dụng các cơ sở kinh doanh dịch vụ như: quán bar, quán karaoke, nhà nghỉ, khách sạn để làm địa điểm tổ chức sử dụng ma túy gây mất an ninh trật tự. Đôi khi ngay cả nhân viên của những cơ sở kinh doanh dịch vụ đứng ra tổ chức để thu lợi. Bên cạnh đó vấn đề khác như vi phạm các quy định phòng cháy chữa cháy của các cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke hiện nay đang thành vấn đề nóng hội được các cơ quan chức năng và cả xã hội quan tâm. Trước những vấn đề phức tạp trên thì hoạt động XPVPHC ở lĩnh vực này gặp rất nhiều những khó khăn từ cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ và cả những quy định của pháp luật chưa đủ răn đe, chính những điều này làm giảm đi vai trò quản lý của pháp luật. Chính vì vậy, tác giả đã quyết định chọn đề tài “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa – từ thực tiễn tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh” làm đề tài luận văn tốt nghiệp thạc sỹ. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Ở Việt Nam, VPHC và XPVPHC là những chủ đề được nhiều tác giả quan tâm, nghiên cứu. Tuy nhiên đối với lĩnh vực nghiên cứu về XPVPHC lĩnh vực văn hóa vẫn còn rất mới, gần như chưa có nghiên cứu nào đánh giá chi tiết và đầy đủ về lĩnh vực này. Để có cơ sở cho nghiên cứu tác giả tiến hành phân tích đánh giá một số công trình, đề tài liên quan đến lĩnh vực XPVPHC và quản lý nhà nước về lĩnh vực văn hóa. Một số nghiên cứu về xử phạt VPHC lĩnh vực văn hóa 2
Đề tài luận văn thạc sĩ “Xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa từ thực tiễn tỉnh Cao Bằng” của Trương Hồng Thắng, 2020[30]. Trong nghiên cứu này Trương Hồng Thắng đã đưa ra những cơ sở lý luận về xử phạt các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa. Đồng thời tác giả cũng đánh giá thực trạng hoạt động xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa tại tỉnh Cao Bằng. Dữa trên những đánh giá thực trạng Trương Hồng Thắng cũng đưa ra những biện pháp, giải pháp nhằm nâng cao hoạt động XLVPHC tại địa phương. Công trình nghiên cứu khoa học của Lương Thị Hòa, 2020 [20] với nội dung “ Xử lý vi phạm hành chính trong hoạt động biểu diễn nghệ thuật ở Việt Nam hiện nay”. Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Khoa Học Kiểm Sát. Nội dung của công trình nghiên cứu này đề cập đến thực tiễn các quy định về xử lý vi phạm hành chính và thực tiễn hoạt động xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực văn hóa cụ thể là hoạt động biểu diễn nghệ thuật tại Việt Nam hiện nay. Thông qua kết quả đánh giá thực trạng tác giả cũng đưa ra một số khuyến nghị để nâng cao hiệu quả xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực trên. Đề tài luận văn thạc sĩ “Xử phạt VPHC lĩnh vực văn hóa từ thực tiễn tỉnh Nam Định” của Phạm Mỹ Linh năm 2018[24]. Nghiên cứu của Phạm Mỹ Linh đã tổng hợp và phân tích một số lý luận liên quan đến xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Thông qua phân tích thực trạng thực thi pháp luật xử phạt VPHC trong lĩnh vực này ở tỉnh Nam Định tác giả nêu lên những tồn tại, những bất cập, khó khăn, từ đó đưa ra một số giải pháp nhằm bảo đảm thực hiện xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa một cách hiệu quả. Đề tài nghiên cứu “Nguyên tắc xử phạt VPHC theo pháp luật hiện hành”của Bùi Thị Đào và Hoàng Thị Lan Phương năm 2019[18], đã phân tích khái quát một số nội dung liên quan đến xử phạt VPHC được quy định trong Luật Xử lý VPHC năm 2012. Bên cạnh đó hai tác giả trên cũng đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật thông qua bảo đảm tính thống nhất, tinh nhất quán nội dung, và một số giải pháp khác nhằm tạo cơ chế thuận tiện khi xử phạt VPHC trong thực tiễn. Một số nghiên cứu về QLNN trong lĩnh vực văn hóa Đề tài “Quản lý dịch vụ karaoke trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ”, của Đỗ Tường Quân năm 2017[29]. Luận văn đã nêu ra những cơ sở pháp lý về quản lý đối với loại hình kinh doanh dịch vụ văn hóa, cụ thể là dịch vụ Karaok, cùng với những 3
điểm đạt được luận văn cũng chỉ ra những tồn tại, khó khăn đối với quản lý nhà nước về lĩnh vực này. Đỗ Tường Quân cũng chi ra một số vấn đề như tuyên truyền, thanh tra kiểm tra, vấn đề phân cấp quản lý những hạn chế chủ yếu trong QLNN lĩnh vực văn hóa tại địa phương. Ngoài ra vấn đề năng lực của cán bộ quản lý cũng là một trong những tồn tại cần được khắc phục. Đề tài “Quản lý nhà nước về văn hóa từ thực tiễn Thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh”, luật văn thạc sĩ luật học của Lại Trung Dũng năm 2019[17]. Trên cơ sở phân tích đánh giá các văn bản pháp luật liên quan, Lại Trung Dũng đã chỉ ra những bất cập hạn chế của pháp luật từ đó đề xuất một số giải pháp với mục đích nhằm hoàn thiện pháp luật QLNN về văn hóa. Đề tài nghiên cứu của Lê Quang Tuyên năm 2019 với nội dung liên quan đến Quản lý lễ hội truyền thống tại tỉnh Cao Bằng[31]. Lê Quang Tuyên thông qua việc phân tích thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện đã chỉ ra một số tồn tại và nguyên nhân của nó. Dựa trên các kết quả này tác giả đưa ra một số giải pháp cụ thể trong công tác quản lý lễ hội tỉnh Cao Bằng. Nguyễn thị Minh Huệ năm 2019 [23] với đề tài về Quản lý hoạt động dịch vụ Karaoke, nghiên cứu được thực hiện tại tỉnh Hải Dương. Cũng tương tự như cách thức của các nghiên cứu kể trên Nguyễn thị Minh Huệ thực hiện phân tích lý luận và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dịch vụ karaoke. Nghiên cứu cũng chỉ ra một số hạn chế liên quan đó là cơ chế quản lý, công tác phối hợp chưa đồng bộ, chặt chẽ, công tác phân cấp cấp phép chưa được thực hiện, công tác tuyên truyền, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm chưa thực hiện triệt để và hiệu quả. Qua việc đánh giá các nghiên cứu trước đây tác giả nhận thấy chưa có nghiên cứu cụ thể nào đánh giá về thực trạng XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa, đặc biệt là trên địa bàn quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh. Thông qua luận văn này, tác giả muốn đi sâu phân tích thực trạng thực hiện XPVPHC đối với dịch vụ văn hóa trên địa bàn quận Gò Vấp, từ đó đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả XPVPHC trong lĩnh vực này, góp phần sự phát triển bền vững lĩnh và an ninh trật tự tại địa phương. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1.1 Mục đích nghiên cứu 4
Mục tiêu của luận văn nhằm làm sáng tỏ về cơ sở lý luận cũng như pháp lý về xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Đánh giá thực trạng trạng xử phạt VPHC hành chính trong lĩnh vực văn hóa tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh. Qua đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh. 3.1.2 Nhiệm vụ nghiên cứu Nghiên cứu thực hiện với các nhiệm vụ sau: Thứ nhất, làm sáng tỏ các lý luận về XPVPHC lĩnh vực văn hóa như: khái niệm, nội dung, thẩm quyền, hình thức, thủ tục và các yếu tố ảnh hưởng đến XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa. Thứ hai, thực trạng hoạt động XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh, từ đó chỉ ra những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. Thứ ba, Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả xử phạt VPHC lĩnh vực văn hóa tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh trong thời gian tới. 4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu 4.1.1 Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là: lý luận về VPHC và XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa; các quy định pháp luật về XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa; thực tiễn xử phạt VPHC trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh. 4.2 Phạm vi nghiên cứu Phạm vi không gian: Nghiên cứu tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh Phạm vi nội dung: Nghiên cứu lý luận, pháp luật về XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa, nghiên cứu thực tiễn hoạt động XPVPHC trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ karaoke, vũ trường, quán bar tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh. Phạm vi thời gian: Nghiên cứu thực tiễn tại quận Gò Vấp trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2022. 5
5. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài, tác giả dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam Xã Hội Chủ Nghĩa. Chính sách pháp luật của nhà nước về xử phạt vi phạm trong lĩnh vực văn hóa. Bên cạnh đó tác giả cũng sử dụng các phương pháp như: - Phương pháp phân tích tổng hợp được sử dụng trong toàn bộ quá trình nghiên cứu của luận văn; - Phương pháp lịch sử, logic, diễn giải và quy nạp được sử dụng chủ yếu ở chương 1 và chương 3 của luận văn; - Phương pháp thống kê, so sánh được sử dụng khi nghiên cứu chương 2 của luận văn; 6. Ý nghĩa và những đóng góp của luận văn Luận văn là công trình nghiên cứu một cách tương đối toàn diện và có hệ thống ở cấp độ luận văn thạc sĩ về XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa, nó mang lại ý nghĩa về góc độ lý luận và thực tiễn. Luận văn nghiên cứu thực về thực trạng XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa trên địa bàn quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh, đưa ra giải pháp để nâng cao hiệu quả XPVPHC cho địa phương. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho những nhà quản lý, những nghiên cứu tiếp theo về lĩnh vực này. 7. Cấu trúc của luận văn Kết cấu của luận văn bao gồm phần mở đầu, phần kết luận và 3 chương với các nội dung như sau: Chương 1: Lý luận và pháp lý về xử phạt vi phạm trong lĩnh vực văn hóa Chương 2: Thực trạng xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa tại quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa. 6
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN, PHÁP LÝ VỀ XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC VĂN HÓA 1.1 Lý luận về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa 1.1.1 Khái niệm, đặc điểm về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa 1.1.2.1 Khái niệm và đặc điểm về xử phạt vi phạm hành chính Khái niệm về XPVPHC Theo Luật XLVPHC năm 2012, sửa đổi bổ sung năm 2020 cho rằng Xử phạt VPHC là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật (Khoản 2, Điều 2) [26, tr.1]. Như vậy, có thể hiểu hoạt động XPVPHC là hoạt động cưỡng chế thể hiện quyền lực của nhà nước. Nó là các chế tài mà nhà nước sử dụng để trừng phạt các chủ thể VPHC. Cũng theo khái niệm này một hành vi bị coi là VPHC khi nó được quy định trong pháp luật về XPVPHC. Đặc điểm của XPVPHC XPVPHC có đặc điểm sau đây: Thứ nhât: Chỉ xử phạt VPHC khi có hành vi VPHC của chủ thể, Chủ thể VPHC bao gồm cá nhân và tổ chức. Thứ 2: Pháp luật quy định về những cá nhân, tổ chức nào được phép xử phạt. Do đó XPVPHC phải do người có thẩm quyền thực hiện và thực hiện theo quy định của pháp luật, đồng thời người có thẩm quyền xử phạt cũng là người có trách nhiệm chứng minh VPHC. Thứ 3: Cá nhân, tổ chức không bị XPVPHC trong một số trường hợp thuộc tình thế cấp thiết, phòng vệ chính đấng, sự kiện bất ngờ, bất khả kháng hoặc người thực hiện hành vi vi phạm hành chính là người không có năng lực trách nhiệm hành chính hoặc chưa đủ tuổi theo quy định của pháp luật [26, tr.1]. Thứ 4: Mọi vi phạm hành chính phải được phát hiện kịp thời và phải xử lý nghiêm để tránh mọi hậu quả do vi phạm HC gây ra phải được khắc phục kịp thời theo đúng pháp luật; Thứ 5: Mỗi hành vi VPHC chỉ bị xử phạt một lần, nếu có nhiều hành vi VPHC thì xử phạt từng hành vi; 7
Thứ 6: Việc đưa ra hình thức, biện pháp pháp xử phạt căn cứ vào tình, hoàn cảnh, mức độ, hậu quả cũng như các tình tiết tăng nặng hoặc giảm nhẹ Thứ 7: Mức phạt tiền khác nhau giữa cá nhân và tổ chức nếu có cùng một HVVPHC. ví dụ như: Phạt tiền tối đa đến 50.000.000 đồng (đối với cá nhân) hoặc đến 100.000.000 đồng (đối với tổ chức) được áp dụng đối với vi phạm hành chính trong các lĩnh vực: phòng cháy, chữa cháy; giáo dục; văn hóa; thể thao; du lịch; quản lí khoa học…[26, tr.12-14]. 1.1.2.2 Khái niệm và đặc điểm về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa Khái niệm về XPVPHC lĩnh vực văn hóa Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 của Luật xử lý VPHC năm 2012 có thể hiểu VPHC trong lĩnh vực văn hóa là hành vi cố ý hoặc vô ý của cá nhân, tổ chức vi phạm quy tắc quản lý nhà nước trong lĩnh vực văn hoá mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, và phải bị XPVPHC[26, tr.1]. Bên cạnh đó Nghị định số 38/2021/NĐ-CP cũng quy định cụ thể các hành vi được coi là VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Ví dụ một số hàng vi vi phạm như: sản xuất phim; về biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang; hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng và các hàng vi khác quy tại chương II của nghị định 38 [6, tr.5-10]. Qua việc phân tích trên tác giả nhận thấy các văn bản pháp luật trước đây chưa đưa ra khái niệm cụ thể về XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa, nhưng dựa theo khái niệm về VPHC trong lĩnh vực văn hóa, XPVPHC tác giả đưa ra khái niệm sau: XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa là việc người có thẩm quyền xử phạt áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức thực hiện hành vi VPHC trong lĩnh vực văn hóa. Đặc điểm của XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa Thứ nhất: Xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn hóa áp dụng với tất cả cá nhân, tổ chức VPHC trong lĩnh vực văn hóa, bao gồm các nhân và tổ chức vi phạm trên lãnh thổ Việt Nam, và cá nhân tổ chức Việt Nam vi phạm ở nước ngoài. Cùng với nó Pháp luật về XPVPHC lĩnh vực văn hóa quy định cụ thể về các hành vi vi phạm trong một số lĩnh vực đó là: Điện ảnh, biểu diễn nghệ thuật; tổ chức lễ hội; kinh doanh dịch vụ 8
karaoke, dịch vụ vũ trường; hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa cộng cộng; mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; di sản văn hóa; thư viện. Thứ 2: Hình thức XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa bao gồm 3 hình thức chính và 3 hình thức phạt bổ sung. Trong các hình thức xử phạt chính ngoài phạt cảnh cáo và phạt tiền thì còn có hình thức đình chỉ hoạt động có thời hạn, trong các hình thức phạt bổ sung thì Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn là hình thức phạt bổ sung cao nhất. Thứ 3: Xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn hóa được tiến hành bởi các chủ thể sau: Chủ tịch UBND các cấp, Thanh tra chuyên ngành văn hóa thể thao và du lịch, Công an nhân dân, Quản lý thị trường, Bộ đội biên phòng, Cảnh sát biển, Hải quan . Đồng thời pháp luật cũng quy định chủ thể có quyền xử phạt được áp dụng hình thức phạt trong một giới hạn nhất định. Với đặc điểm này thì pháp luật về xử phạt hành chính lĩnh vực văn hóa tránh được những bất cập, chồng chéo giữa các cơ quan chức năng. Thứ 4: Đối với các biện pháp khắc phục hậu quả ngoài những biện pháp do pháp luật về xử phạt hành chính quy định nó còn thêm một số biện pháp khác như; xin lỗi tổ chức, cá nhân; thu hồi giấy phép hợp tác, giấy phép kinh doanh và các giấy phép khác do cơ quan chức năng cấp; thu hồi danh hiệu giải thưởng và công khai thu hồi danh hiệu, giải thưởng. Với những biện pháp khắc phục hậu quả này ta có thể thấy đối với lĩnh vực văn hóa ngoài việc khắc phục những hậu quả, thiệt hại gây ra thì cá nhân và tổ chức vi phạm sẽ bị thu hồi các giấy phép đã được cấp trước đó, công khai xin lỗi, trao trả các danh hiệu giải thưởng có được do VPHC. Các biện pháp này nhằm bảo vệ những giá trị tinh thần và nét đẹp của văn hóa. 1.1.2 Nguyên tắc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa Có thể hiểu nguyên tắc là tư tưởng chủ đạo và định hướng cơ bản được thể hiện xuyên suốt toàn bộ hoặc một giai đoạn nhất định đòi hỏi những cơ quan, tổ chức, tư nhân phải tuân theo.Đối với lĩnh vực pháp luật, nguyên tắc pháp luật có thể hiểu là những tư tưởng chỉ đạo phản ánh khái quát các vấn đề liên quan tới quá trình xây dựng pháp luật. Đây là những cơ sở quan trọng của toàn bộ quá trình xây dựng pháp luật, đòi hỏi tất cả các chủ thể tham gia vào quá trình này phải nghiêm chỉnh tuân theo. 9
XPVPHC lĩnh vực văn được xây dựng dựa trên nguyên tắc pháp luật ngành, do đó nó tuân theo các nguyên tắc sau: Nguyên tắc 1, Ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm minh và khắc phục mọi hậu quả VPHC gây ra. Đối với nguyên tắc này có thể hiểu rằng khi phát hiện hành vi VPPL thì hành vi đó phải được ngăn chặn kịp thời, tiến hành xử lý một cách nghiêm minh đồng thời những hậu quả mà hành vi vi phạm đó gây ra phải được khắc phục theo đúng quy định của pháp luật. để thực hiện được điều này các cơ quan có thẩm quyền phải chủ động thanh tra, kiểm tra, giám sát để kịp thời phát hiện hành vi vi phạm sau đó nhanh chóng xử lý triệt để. Nguyên tắc thứ 2, Đảm bảo công bằng bình đẳng trước pháp luật. Việc xử phạt VPHC lĩnh vực văn hóa được tiến hành nhanh chóng, công khai, khách quan, đúng thẩm quyền, bảo đảm công bằng, đúng quy định của pháp luật. Trong lĩnh vực văn hóa VPHC thường được coi là hành vi có tính nguy hiểm thấp hơn tội phạm nên thông thường việc xử phạt VPHC không phải mất quá nhiều thời gian mà vẫn có thể đảm bảo chính xác, đúng pháp luật. Nguyên tắc thứ 3, Căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, mức độ nguy hại cho xã hội. Khi thực hiện xử phạt VPHC người có thẩm quyền phải dựa trên các căn cứ tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm và tình tiết giảm nhẹ, tình tiết tăng nặng để đưa ra hình thức xử phạt. Vì vậy, để xử phạt VPHC nghiêm minh, công bằng, có giá trị răn đe, phải căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ để quyết định hình thức, mức xử phạt. Nguyên tắc thứ 4, Đảm bảo đúng người đúng tội, chỉ xử phạt VPHC khi có hành vi VPHC do pháp luật. Nguyên tắc chỉ xử phạt VPHC khi có hành vi VPHC do pháp luật quy định. Nguyên tắc này thể hiện quan điểm là chỉ xử phạt xác định được hành vi đó là trái pháp luật. Trong trường hợp có hành vi thực sự có tính nguy hiểm cho xã hội mà pháp luật chưa quy định đó là hành vi VPHC thì thì hành vi đó không bị xử phạt. Nội dung này thể hiện nguyên đúng người đúng tội. 10
Nguyên tắc 5, Đảm bảo quyền con người. Nguyên tắc này quy định về trách nhiệm của chủ thể có thẩm quyền trong việc chứng minh một hành vi được coi là VPHC, đồng thời cũng cho phép cá nhân, tổ chức có quyền chứng minh mình không VPHC (có thể tự mình hoặc thông qua người đại diện để thực hiện quyền tự chứng minh). Nguyên tắc này có thể nói là một bước tiến lớn trong xử phạt VPHC nói chung và VPHC trong lĩnh vực văn hóa nói riêng, góp phần giảm thiểu việc xử phạt oan, phạt sai, giảm khiếu nại, khiếu kiện với các quyết định xử phạt VPHC và nâng cao ý thức pháp luật của các chủ thể khi tham gia quan hệ này. Nguyên tắc 6, Hình thức phạt tiền là chủ yếu. Phạt tiền là một biện pháp chế tài được áp dụng phổ biến trong xử phạt VPHC về văn hóa, mục đích nhằm chế tài và răn đe các đối tượng VPHC nói chung và VPHC trong lĩnh vực văn hóa nói riêng. Do đó, mức tiền phạt chủ yếu phải phù hợp với tính chất, mức độ nguy hiểm gây ra cho xã hội. Ngoài ra pháp luật cũng quy định mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân trong trường hợp cũng có một hành vi VPHC. 1.1.3 Vai trò của xử phạt hành chính trong lĩnh vực văn hóa Hoạt động XPVPHC với lĩnh vực văn hóa là hết sức cần thiết và có ý nghĩa to lớn cả về lý luận cũng như thực tiễn, cụ thể như sau: Thứ nhất, XPVPHC giúp bảo vệ các giá trị văn hóa, giữ gìn thuần phong mỹ tục, bảo vệ nhân phẩm sức khỏe và an toàn xã hội. VPHC trong lĩnh vực văn hóa gây ra những ảnh hưởng, tác động tiêu cực đối xã hội và các mục tiêu quốc gia. Vì vậy, XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa là một biện pháp góp phần ngăn chặn, xử lý kịp thời, khôi phục lại trật tự quản lý nhà nước về văn hóa đã bị xâm hại, lập lại trật tự kỷ cương, đảm bảo trật tự quản lý hành chính nhà nước trong lĩnh vực văn hóa. Thứ hai, XPVPHC trong lĩnh vực văn hóa giúp cho mọi tầng lớp nhân dân nâng cao ý thức khi tham gia các hoạt động văn hóa. Thông qua việc phạt cá nhân, tổ chức VPHC trong lĩnh vực văn hóa, hoạt động XPVPHC trong lĩnh vực này góp phần vào việc giáo dục ý thức tự giác tuân thủ pháp luật về quản lý nhà nước trong lĩnh vực văn hóa nói riêng, pháp luật nói chung của các cá nhân, tổ chức trong xã hội. 11
Thứ ba, XPVPHC giúp phòng ngừa các hành vi vi phạm của các tổ chức và cá nhân. Ở một góc độ nhất định thì việc xử phạt VPHC trong lĩnh vực văn hóa cũng giúp các cá nhân, tổ chức tham gia vào hoạt động này nhận thức được quyền và nghĩa vụ pháp lý của mình cũng như quyền và nghĩa vụ pháp lý của cơ quan quản lý nhà nước để từ đó bên cạnh việc lựa chọn hành vi xử sự phù hợp còn nhận thức được quyền và lợi ích pháp lý của mình nhằm ngăn chặn các hành vi xâm hại từ cá nhân tổ chức khác hoặc ngay chính từ phía chủ thể mang quyền lực nhà nước. Thứ tư, XPVPHC là công cụ quản lý quan trọng của nhà nước trong quản lý xã hội nói chung, lĩnh vực văn hóa nói riêng. 1.2 Cơ sở pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa 1.2.1 Chủ thể có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa Nguyên tắc phân định thẩm quyền Theo Điều 52 Luật xử lý VPHC năm 2012, sửa đổi bổ sung năm 2020, nguyên tắc xác định và phân định thẩm quyền xử phạt VPHC được quy định như sau: - Chủ tịch UBND các cấp, Công an nhân dân, Bộ đội biên phòng, Cảnh sát biển, Thanh tra chuyên ngành là thẩm quyền áp dụng đối với một hành vi VPHC của cá nhân, có thẩm quyền xử phạt VPHC thuộc địa phương hoặc lĩnh vực, ngành mình quản lý [26, tr.30]. - Nếu VPHC thuộc thẩm quyền xử phạt của nhiều chủ thể có thẩm quyền thì chủ thể thụ lý đầu tiên được thực hiện [26, tr30]. - Trong trường hợp một đối tượng thực hiện nhiều hành vi VPHC thì chủ thể có thẩm quyền xử phạt VPHC được xác định theo hình thức xử phạt, mức xử phạt, trị giá tang vật, phương tiện VPHC bị tịch thu, biện pháp khắc phục hậu quả. Trong trường hợp hành vi thuộc thẩm quyền xử phạt VPHC của nhiều chủ thể ở các lĩnh vực khác nhau, thẩm quyền xử phạt thuộc Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền tại nơi xảy ra vi phạm [26, tr.31]. Thẩm quyền cụ thể của từng chủ thể Thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp, Thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch UBND các cấp được quy định chi tiết tại điều 64 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, theo đó Chủ tịch UBND các cấp có thể xử phạt các hành vi và mức phạt như sau: 12