Luận văn Thạc sĩ Luật kinh tế: Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự - Nghiên cứu thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:100

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là làm rõ những vấn đề chung về pháp luật thi hành án dân sự. Làm rõ thực trạng pháp luật về thi hành án dân sự ở Việt Nam. Nghiên cứu thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh. Đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự ở Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Luật kinh tế: Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự - Nghiên cứu thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN TẠI TỈNH QUẢNG NINH Ngành: Luật Kinh tế VŨ ĐÌNH TÚ Hà Nội - 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự - Nghiên cứu thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh Ngành: Luật Kinh tế Mã số: 8380107 Họ và tên: Vũ Đình Tú Người hướng dẫn: PGS.TS Bùi Ngọc Sơn Hà Nội - 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình do tôi tự nghiên cứu kết hợp với sự hướng dẫn khoa học của PGS, TS Bùi Ngọc Sơn. Số liệu nêu trong luận văn được thu thập từ nguồn thực tế, được công bố trên các báo cáo của các cơ quan nhà nước; được đăng tải trên các tạp chí, báo chí, các website hợp pháp. Những thông tin và nội dung nêu trong đề tài đều dựa trên nghiên cứu thực tế và hoàn toàn đúng với nguồn trích dẫn. Hà Nội, ngày 03 tháng 11 năm 2019 Tác giả luận văn Vũ Đình Tú
ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành sâu sắc tới PGS, TS Bùi Ngọc Sơn là người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã tận tình hướng dẫn tôi cả chuyên môn, phương pháp nghiên cứu và chỉ bảo tôi nhiều kinh nghiệm trong thời gian thực hiện đề tài. Xin được chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong Khoa Luật, Khoa Đào tạo sau đại học, trường Đại học Ngoại Thương đã tạo những điều kiện tốt nhất để tác giả thực hiện luận văn. Xin trân trọng cảm ơn các chuyên gia trong các lĩnh vực liên quan dã đóng góp những thông tin vô cùng quý báu và những ý kiến xác đáng, để tác giả có thể hoàn thành nghiên cứu này. Mặc dù với sự cố gắng của bản thân, luận văn vẫn còn những thiếu sót. Tôi mong nhận được sự góp ý chân thành của các Thầy Cô, đồng nghiệp và bạn bè để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 03 tháng 11 năm 2019 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Vũ Đình Tú
iii MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................... vi TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................ vii LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1 CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN SỰ ....................................................................................................................11 1.1. Khái niệm, đặc điểm của pháp luật về thi hành án dân sự .......................11 1.1.1. Khái niệm pháp luật về thi hành án dân sự ............................................11 1.1.2. Đặc điểm của pháp luật về thi hành án dân sự .......................................13 1.1.3. Vai trò, ý nghĩa của pháp luật về thi hành án dân sự .............................15 1.2. Những nội dung cơ bản của pháp luật về thi hành án dân sự ..................15 1.2.1. Quy định về tổ chức bộ máy cơ quan thi hành án dân sự, chấp hành viên ..........................................................................................................................15 1.2.2. Quy định pháp luật về thủ tục thi hành án dân sự ..................................16 1.2.3. Quy định về khiếu nại, tố cáo và kháng nghị về thi hành án dân sự ......17 1.2.4. Quy định về xứ lý vi phạm về thi hành án dân sự ..................................22 1.3. Các yếu tố tác động đến việc hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự ...............................................................................................................................25 1.3.1. Yếu tố khách quan ..................................................................................25 1.3.2. Yếu tố chủ quan ......................................................................................27 1.4. Kinh nghiệm hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự của một số nước27 1.4.1. Kinh nghiệm của Indonesia ....................................................................27 1.4.2. Kinh nghiệm của Singapore ...................................................................28 1.4.3. Kinh nghiệm của Liên bang Nga ............................................................28 1.4.4. Các bài học rút ra cho Việt Nam ............................................................29 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ PHÁP LUẬT THI HÀNH ÁN DÂN SỰ Ở VIỆT NAM - NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN TẠI TỈNH QUẢNG NINH ..........31
iv 2.1. Lược sử về sự hình thành và phát triển của pháp luật về thi hành án dân sự ở Việt Nam.............................................................................................................31 2.1.1. Thời kỳ từ tháng 8/1945 đến năm 1989 .................................................31 2.1.2. Giai đoạn từ 01/01/1990 đến 30 tháng 6 năm 1993 ...............................33 2.1.3. Giai đoạn từ 1993 đến trước khi có Pháp lệnh Thi hành án dân sự năm 2004 ..................................................................................................................34 2.1.4. Giai đoạn từ khi ban hành Pháp lệnh Thi hành án dân sự năm 2004 đến trước khi có Luật Thi hành án dân sự năm 2008 ..............................................35 2.1.5. Giai đoạn từ năm 2008 cho đến nay .......................................................35 2.2. Phân tích thực trạng pháp luật về thi hành án dân sự ở Việt Nam và thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh......................................................................................36 2.2.1. Thực trạng các quy định về tổ chức bộ máy cơ quan thi hành án dân sự ..........................................................................................................................36 2.2.2. Thực trạng quy định của pháp luật về thủ tục thi hành án dân sự ..........39 2.2.3. Thực trạng quy định về khiếu nại và tố cáo, kháng nghị về thi hành án dân sự.......................................................................................................................46 2.2.4. Thực trạng quy định về xứ lý vi phạm trong thi hành án dân sự ...........49 2.3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự ở Việt Nam và thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh ........................51 2.3.1. Yếu tố khách quan ..................................................................................51 2.3.2. Yếu tố chủ quan ......................................................................................54 2.4. Đánh giá thực trạng pháp luật về thi hành án dân sự tại Việt Nam ........56 2.4.1. Kết quả đạt được.....................................................................................56 2.4.2. Các mặt hạn chế .....................................................................................60 2.4.3. Nguyên nhân ...........................................................................................61 CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ THI HÀNH ÁN DÂN SỰ TẠI VIỆT NAM ..................................................................65 3.1. Các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự ............65 3.1.1. Giải pháp hoàn thiện vấn đề về thời hạn và cách tính thời hạn .............65
v 3.1.2. Giải pháp hoàn thiện về nội dung đã tuyên với các bản án, quyết định của Tòa án cần tuyên rõ ràng, cụ thể, có thể thi hành trên thực tế .........................68 3.1.3. Giải pháp hoàn thiện về một số quy định của Luật thi hành án dân sự..69 3.1.4. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh ...........................................................................72 3.2. Một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự .................73 3.2.1. Kiến nghị về sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về thi hành án dân sự ......................................................................................................................73 3.2.2. Kiến nghị về hoàn thiện pháp luật ..........................................................78 3.2.3. Kiến nghị về việc kiện toàn tổ chức bộ máy và nâng cao trách nhiệm cho đội ngũ Chấp hành viên trong quá trình thực thi pháp luật thi hành án dân sự. ..........................................................................................................................79 3.2.4. Kiến nghị việc nâng cao nhận thức của các chủ thể thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự cũng như nâng cao ý thức trong công tác thi hành án dân sự tại các địa phương.............................................................................................80 3.2.5. Kiến nghị việc tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát việc xử lý vi phạm pháp luật thi hành án dân sự ...................................................................82 KẾT LUẬN ..............................................................................................................84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................86
vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tiếng Việt BTTH Bồi thường thiệt hại CHV Chấp hành viên CQTHADS Cơ quan thi hành án dân sự CQTHA Cơ quan thi hành án NN Nhà nước QLNN Quản lý Nhà nước TA Tòa án TAND Tòa án nhân dân THA Thi hành án THADS Thi hành án dân sự UBND Ủy ban nhân dân VKSND Viện kiểm sát nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa XLVPPL Xử lý vi phạm pháp luật BLHS Bộ luật hình sự BLDS Bộ luật dân sự BLTTHS Bộ luật tố tụng hình sự BLTTDS Bộ luật tố tụng dân sự
vii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Luận văn thạc sĩ với đề tài “Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự - Nghiên cứu thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh”, thuộc ngành Luật học, chuyên ngành Luật kinh tế được thực hiện đúng tiến độ nhà trường đã qui định. Luận văn đã đạt được một số kết quả về lý luận và thực tiễn, đồng thời có khả năng ứng dụng trong thực tiễn, cụ thể: 1. Kết quả đạt được của Luận văn Về lý luận, luận văn làm rõ được khái niệm, đặc điểm, vai trò, ý nghĩa của pháp luật về thi hành án dân sự tại Việt Nam; Những nội dung cơ bản của pháp luật về thi hành án dân sự tại Việt Nam như quy định về tổ chức bộ máy cơ quan thi hành án dân sự, chấp hành viên, quy định pháp luật về thủ tục thi hành án dân sự, quy định về khiếu nại, tố cáo và kháng nghị thi hành án dân sự, quy định về xử lý vi phạm trong thi hành án dân sự; Các yếu tố tác động đến việc hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự và kinh nghiệm của một số nước về hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự. Về thực tiễn, Luận văn phân tích và đánh giá thực trạng pháp luật về thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh theo bốn nội dung như sau: Thực trạng các quy định về tổ chức bộ máy cơ quan thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh; Thực trạng quy định của pháp luật về thủ tục thi hành án dân sự; Thực trạng quy định về khiếu nại, tố cáo và kháng nghị về thi hành án dân sự; Thực trạng quy định về xử lý vi phạm trong thi hành án dân sự. Trên cơ sở phân tích thực trạng pháp luật về thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh chỉ ra nhưng bất cập và nguyên nhân của những bất cập là: (1) Luật THADS chưa xác định hoạt động THADS trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh là hoạt động tố tụng, là khâu cuối cùng thực hiện kết quả hoạt động của quyền tư pháp, do đó, có sự cắt khúc, tách rời giữa hoạt động xét xử với hoạt động thi hành án; (2) Một số quy định về quyền, trách nhiệm của các bên trong thi hành án còn bất cập; (3) Một số quy định của Luật THADS về trình tự, thủ tục thi hành án còn bất cập;(4) Việc xác định trách nhiệm của chính quyền địa phương trong phối hợp thực hiện một số nhiệm vụ công
viii tác THADS trên địa bàn còn chưa cụ thể. Luận văn cũng nêu ra nguyên nhân của vướng mắc trong việc áp dụng các quy định về THADS của cơ quan THADS do hệ thống các quy định pháp luật về công tác thực hiện quy định về THADS chưa thật sự chặt chẽ và hoàn thiện. 2. Khả năng ứng dụng thực tiễn của Luận văn Luận văn là tài liệu tham khảo hữu ích cho các cơ quan, đơn vị, tổ chức trong quá trình nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện chính sách và pháp luật về thi hành án dân sự tại Việt Nam. Một số phương hướng, giải pháp và kiến nghị trong luận văn có giá trị tham khảo đối với các cơ quan lập pháp khi sửa đổi các quy định của pháp luật về thi hành án dân sự. Luận văn là tài liệu có khả năng nghiên cứu để ứng dụng trong thực tiễn thi hành án dân sự tại tỉnh Quảng Ninh nói riêng. Luận văn cũng là tài liệu tham khảo cho sinh viên, học viên cao học có nghiên cứu hoặc học tập môn pháp luật về thi hành án dân sự nói chung và các môn học khác có liên quan.
1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Thi hành án là một trong những hoạt động thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật, tính uy nghiêm của nhà nước. Hoạt động thi hành án là hoạt động đưa các bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật ra thi hành trên thực tế. Bản án, quyết định của tòa án nhân danh nhà nước khi được chấp hành nghiêm chỉnh có tác động trực tiếp đến lòng tin của nhân dân đối với pháp luật. Vì vậy, hoạt động thi hành án có một ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc giữ vững kỷ cương phép nước, củng cố pháp chế và trật tự pháp luật, đảm bảo cho quyền lực tư pháp được thực thi trên thực tế. Ở Việt Nam để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, ngoài chức năng của cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án thì cơ quan thi hành án dân sự giữ một vai trò đặc biệt và là một mắt xích không thể thiếu của quá trình tố tụng. Mọi phán quyết của Tòa án chỉ là những quyết định trên giấy và không thể phát huy hết hiệu quả trên thực tế nếu không được thi hành đúng và đầy đủ, nhất là trong lĩnh vực thi hành án dân sự. Trong điều kiện kinh tế phát triển như hiện nay, khi nước ta đang xây dựng một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vô số các quan hệ giao dịch được phát sinh dẫn đến các tranh chấp cũng nhiều hơn, số lượng công việc mà các cơ quan tư pháp phải giải quyết vì thế cũng ngày càng tăng, và tính chất cũng phức tạp hơn. Đòi hỏi tất yếu đặt ra là các cơ quan tư pháp nói chung và cơ quan thi hành án dân sự nói riêng phải hoạt động sao cho đạt hiệu quả cao nhất nhằm đảm bảo pháp luật được thực thi. Luật Thi hành án dân sự được Quốc hội thông qua ngày 14/11/2008 và có hiệu lực thi hành ngày 1/7/2009 là cơ sở pháp lý quan trọng cho tổ chức và hoạt động thi hành án dân sự. Qua năm năm thi hành luật, công tác thi hành án dân sự đã từng bước đi vào nề nếp và có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, quá trình thi hành Luật Thi hành án dân sự năm 2008 cũng cho thấy nhiều nội dung, quy định của Luật không còn phù hợp với thực tiễn, tạo ra trở lực cho quá trình thi hành án, chưa thực sự đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Vì vậy, Luật sửa đổi, bổ sung Luật Thi hành án dân sự 2014 đã được Quốc
2 hội thông qua và có hiệu lực thi hành từ 01/7/2015, có nhiều điểm mới về thủ tục thi hành án dân sự. Quảng Ninh là một tỉnh có số lượng án bàn giao và thụ lý hàng năm tương đối lớn. Trong những năm qua, công tác thi hành án dân sự ở Quảng Ninh đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, luôn hoàn thành tốt chỉ tiêu Quốc hội và Chính phủ giao cho. Nhiều vụ việc khó khăn, phức tạp, tồn đọng lâu năm đã được tổ chức thi hành dứt điểm. Kết quả đạt được nói trên phản ánh sự cố gắng, nỗ lực của toàn ngành tư pháp nói chung, cũng như đội ngũ cán bộ thi hành án dân sự nói riêng, sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương; sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ của các ngành hữu quan trong việc thi hành án dân sự. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, cũng như nhiều tỉnh trên cả nước, thực trạng thi hành án dân sự ở Quảng Ninh vẫn còn bộc lộ nhiều vấn đề tồn tại, yếu kém, chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong tình hình mới hiện nay. Lượng án tồn đọng qua các năm còn rất lớn. Tình trạng trên có nhiều nguyên nhân khác nhau như: pháp luật thi hành án dân sự hiện hành còn thiếu tính khả thi, nhiều điểm còn chưa rõ ràng, bất cập; một số cán bộ thi hành án nhất là đội ngũ chấp hành viên còn thiếu trách nhiệm trong công việc, có thái độ hách dịch, vòi vĩnh khiến cho quần chúng nhân dân bức xúc; ở một số nơi cấp ủy, chính quyền các cấp chưa nhận thức đầy đủ trách nhiệm của mình trong việc thực hiện tổ chức, chỉ đạo thi hành án dân sự theo quy định của pháp luật. Thực tế đó, đòi hỏi việc hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự, đảm bảo cho các các quyết định và bản án dân sự có hiệu lực pháp luật được thi hành trong thực tế trở nên cấp thiết. Với những lý do trên tôi chọn đề tài: “Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự - Nghiên cứu thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh” làm luận văn thạc sĩ Luật học. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài 2.1. Tình hình nghiên cứu trong nước Ở Việt Nam, đã có một số công trình nghiên cứu về vấn đề thi hành án dân sự như:
3 - Tài liệu giảng dạy "Kỹ năng thi hành án dân sự" của Học viện Tư pháp năm 2005. Công trình đã phân tích, tổng hợp những quy định cơ bản và kỹ năng, nghiệp vụ trong thi hành án dân sự rút ra từ thực tiễn thi hành án dân sự như: kỹ năng kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo trong thi hành án dân sự; kỹ năng tiếp công dân; kỹ năng xác minh điều kiện thi hành án. - Sách "Sổ tay chấp hành viên" của tác giả Lê Thu Hà xuất bản năm 2009. Công trình khái quát quy định pháp luật về thi hành án dân sự trên cơ sở Luật Thi hành án dân sự 2008, theo đó phân tích các quy định pháp luật về thi hành án dân sự và các kỹ năng cần thiết cho chấp hành viên trong quá trình thực hiện các trình tự, thủ tục thi hành án dân sự. - Sách "Xử lý tình huống trong thi hành án dân sự và các văn bản pháp luật về thi hành án dân sự" của tác giả Nguyễn Thanh Thuỷ, Lê Thị Kim Dung, sách xuất bản năm 2010. Công trình phân tích, tổng hợp các tình huống phát sinh trong thực tiễn thi hành án dân sự đòi hỏi có sự nhận thức thống nhất trong cách hiểu và áp dụng các quy định pháp luật về trình tự, thủ tục thi hành án dân sự, trong đó chủ yếu là quy định pháp luật về cưỡng chế thi hành án dân sự. - Sách "Một số vấn đề về hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam" của tác giả Lê Thu Hà, sách xuất bản năm 2011. Nội dung cơ bản của công trình là phân tích, hệ thống hóa khái quát quá trình hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự ở nước ta từ năm 1945 đến năm 2011, trên cơ sở đó đánh giá thực trạng những vướng mắc, bất cập của pháp luật thi hành án dân sự theo Luật Thi hành án dân sự năm 2008 và các văn bản hướng dẫn thi hành. - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ "Những cơ sở lý luận và thực tiễn về chế định Thừa phát lại", mã số 95-98-114/ĐT do Viện Nghiên cứu Khoa học Pháp lý - Bộ Tư pháp và Sở Tư pháp Thành phố Hồ Chí Minh chủ trì thực hiện. Đề tài đã chỉ rõ những quy định về thừa phát lại và vấn đề áp dụng trong thực tiễn ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. - Luận án tiến sĩ "Hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay" của tác giả Nguyễn Thanh Thủy được hoàn thành năm 2006. Luận án đã phân
4 tích, làm rõ một số vấn đề lý luận về hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự như khái niệm, bản chất, đặc điểm thi hành án dân sự; nội dung, tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự. - Luận án tiến sĩ "Pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay" của tác giả Nguyễn Quang Thái hoàn thanh năm 2008. Luận án đã phân tích yêu cầu, phương hướng, giải pháp đảm bảo tính pháp chế trong hoạt động thi hành án dân sự. - Luận án tiến sĩ "Hiệu quả áp dụng pháp luật trong thi hành án dân sự ở Việt Nam" của tác giả Đặng Đình Quyền được hoàn thành năm 2012. Luận án đã phân tích cơ sở lý luận về hiệu quả áp dụng pháp luật trong thi hành án dân sự ở Việt Nam, trong đó nêu bật các tiêu chí đánh giá và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả áp dụng pháp luật trong công tác thi hành án dân sự. - Luận văn thạc sĩ "Hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp" của tác giả Trần Phương Hồng được hoàn thành năm 2012. Tác giả luận văn đã phân tích một số vấn đề lý luận về hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự như: khái niệm, vai trò, đặc điểm pháp luật thi hành án dân sự để từ đó đánh giá thực trạng hệ thống pháp luật thi hành án dân sự ở Việt Nam trước yêu cầu cải cách tư pháp. - Luận văn thạc sỹ của Lê Anh Tuấn về "Đổi mới thủ tục thi hành án dân sự ở Việt Nam" năm 2014. Bên đã có nội dung nghiên cứu về thi hành án dân sự ở những góc độ, khía cạnh và mức độ khác nhau. Ở một số công trình cũng đã đề cập đến vấn đề thực trạng và giải pháp nhằm hoàn thiện các quy định về thi hành án dân sự, nhưng kể từ khi Luật Thi hành án dân sự năm 2008 được ban hành cho tới nay - Luận văn thạc sĩ "Đánh giá các quy định pháp luật về thi hành án dân sự hiện hành trong mối quan hệ với hệ thống pháp luật" của tác giả Lê Thị Hoàng Thanh được viết năm 2012. Công trình của tác giả đã phân tích những vướng mắc, bất cập của mô hình tổ chức và hoạt động thi hành án dân sự ở Việt Nam, qua đó kiến nghị các giải pháp hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, đặc biệt là các quy định nhằm nâng cao tính minh bạch trong việc quản lý tài sản, thu nhập của cá nhân nhằm đảm bảo hiệu quả thi hành án dân sự.
5 - Luận văn thạc sỹ “Hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay” Trần Mạnh Quân Khoa Luật: Trình bày cơ sở lý luận về khái niệm, đặc điểm, vai trò và nội dung của pháp luật thi hành án dân sự. Đánh giá đúng đắn về thực trạng pháp luật thi hành án dân sự hiện hành và trong mối quan hệ với hệ thống pháp luật nói chung. Đưa ra những giải pháp và kiến nghị để hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự Việt Nam. - Bài viết “. Bàn về biện pháp phong tỏa tài sản tài khoản trong công tác thi hành án dân sự hiện nay/ Thanh Hương // Dân chủ và pháp luật số chuyên đề tháng 02/2013. - H.; 2013. - tr.23-26; 32. Bài viết trình bày tình hình phong tỏa tài khoản và những khó khăn, bất cập trong công tác thi hành án dân sự, đồng thời đưa ra giải pháp kịp thời đối với việc áp dụng các biện pháp phong tỏa tài khoản - Bài viết “Trao đổi về một số vướng mắc trong công tác thi hành án dân sự/ Huỳnh Minh Khánh” đăng trên tạp chí Dân chủ và pháp luật số 1(250)/tháng 01/2013. - H.; 2013. - tr.46-51. Thi hành án là 1 trong những hoạt động thể hiện sự nghiêm minh của pháp luật, tính uy nghiêm của nhà nước. Hoạt động thi hành án là hoạt động đưa các bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật ra thi hành trên thực tế. Bài viết đưa ra ý kiến trao đổi về 1 số vướng mắc trong công tác thi hành án dân sự, thông qua 1 số vụ việc cụ thể. - Bài viết “Một số giải pháp nâng cao chất lượng kiểm sát việc thi hành án dân sự/ Nguyễn Mạnh Hùng // Kiểm sát số Tân xuân/tháng 01/2013. - H.; 2013. - tr.24- 27.Trình bày 1 số giải pháp nâng cao chát lượng kiểm sát việc thi hành án dân sự: Cần tiếp tục quán triệt những nội dung của luật thi hành án dân sự, kiện toàn bộ máy, viện kiểm sát nhân dân cần chủ động phối hợp với các ngành hữu quan,.. - Bài viết "Một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự hiện nay" của tác giả Lê Hùng Cường được viết năm 2017 đăng trên website http//: thads.moj.gov.vn. Công trình tập trung phân tích những vướng mắc, bất cập phát sinh từ thực tiễn trong quá trình thi hành Luật Thi hành án dân sự năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành, cụ thể như: vướng mắc, bất cập về xác minh điều kiện thi hành án; thực hiện thông báo thi hành án; miễn, giảm trong thi hành án dân sự… Từ
6 đó, tác giả đề xuất một số giải pháp cơ bản để nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự. - Bài viết "Tìm hiểu về tổ chức thi hành án của nước Cộng hòa Pháp" của tác giả Điền Đức Thành được viết năm 2010, đăng trên website: http://hcmcbar.org/NewsDetail.aspx?CatPK=4&NewsPK=130. Trong công trình này, tác giả thông tin về thẩm quyền của Thừa phát lại đối với việc thi hành án dân sự, trong đó có thẩm quyền cưỡng chế tài sản để thi hành án. - Bài viết "Mô hình tổ chức thi hành án dân sự công ở một số nước trên thế giới" của Chu Thị Hoa được hoàn thành năm 2012 đăng trên tạp chí TẠP CHÍ NGHỀ LUẬT SỐ 1 NĂM 2007. Trong công trình này, tác giả tổng hợp và thông tin về mô hình tổ chức thi hành án dân sự công ở một số nước, trong đó cơ quan, tổ chức có thẩm quyền thi hành án được quyền thực hiện các biện pháp thi hành án và cưỡng chế thi hành án để thi hành nghiêm chỉnh bản án, quyết định của Tòa án. - Sách "Sổ tay nghiệp vụ thi hành án dân sự" của tác giả Nguyễn Văn Luyện, Nguyễn Thanh Thủy được xuất bản năm 2012. Công trình này phân tích, tổng hợp các quy định pháp luật và kỹ năng thực tiễn giúp cho chấp hành viên, công chức thi hành án dân sự có thể áp dụng, nâng cao hiệu quả thực hiện các nhiệm vụ thi hành án dân sự được giao, trong đó có các vấn đề lý luận và thực tiễn về thi hành án dân sự. - Luận án tiến sỹ Luật học "Giám sát thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay", của tác giả Hoàng Thế Anh hoàn thành năm 2015. Luận án đã nghiên cứu một số vấn đề lý luận về giám sát thi hành án dân sự, theo đó đã làm rõ giám sát thi hành án dân sự với góc độ là một cơ chế, biện pháp để đảm bảo thực thi quyền lực nhà nước đối với hoạt động thi hành án dân sự nhằm tổ chức thi hành có hiệu quả các bản án, quyết định dân sự có hiệu lực thi hành. - Luận án tiến sỹ Luật học "Thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu" của tác giả Lại Anh Thắng hoàn thành năm 2010. Tác giả luận văn phân tích một số vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự như khái niệm, vai trò, đặc điểm của thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự. Trên cơ sở đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật thi hành án dân sự trên địa bàn cụ thể là
7 tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, tác giả luận văn đã đưa ra các giải nhằm tăng cường kỷ cương và nâng cao chất lượng hiệu quả công tác thi hành án dân sự và xã hội hóa về thi hành án dân sự; nâng cao hiệu quả hoạt động của Ban chỉ đạo thi hành án dân sự các cấp ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu… Ngoài ra trên sách báo pháp lý, các diễn đàn pháp luật từ 2009 đến nay cũng có rất nhiều bài nghiên cứu, trao đổi về thi hành án dân sự. Cũng có thể kể đến những nghiên cứu khác như cuốn sách tham khảo như: “Một số vấn đề về hoàn thiện pháp luật Thi hành án dân sự Việt Nam”- Tác giả Tiến sỹ Lê Thu Hà - Học viện Tư Pháp, xuất bản năm 2011. Các bài viết trên tạp chí Dân chủ và Pháp luật số chuyên đề về thi hành án dân sự các tháng 2/2012, tháng 4/2012, tháng 12/2012, tháng 03/2014; số chuyên đề tháng 6/2012 về thi hành án dân sự tồn đọng; số chuyên đề tháng 12/2013 về thực hiện Luật thi hành án dân sự … và rất nhiều các bài viết khác trong các sách báo, tạp chí nghiên cứu về thủ tục thi hành án dân sự như Tạp chí Nghề Luật của Học viện Tư pháp, Tạp chí Nghiên cứu lập pháp,… Hiện nay, để đáp ứng nhu cầu cải cách tư pháp, Bộ tư pháp đã ban hành Luật sửa đổi, bổ sung Luật Thi hành án dân sự. Luật đã được Quốc hội thảo luận, cho ý kiến tại kỳ họp thứ 7( tháng 5/2014) và được biểu quyết thông qua vào kỳ họp thứ 8 ngày 25/11/2014, có hiệu lực thi hành từ 01/7/2015 vừa qua. Những công trình nghiên cứu nói trên đã nghiên cứu những vấn đề mang tính tổng thể hoặc những khía cạnh, phạm vi cụ thể khác nhau của thi hành án dân sự. Nhưng đến nay, chưa có công trình nghiên cứu nào dưới góc độ lý luận và thực trạng pháp luật, lý giải các nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng pháp luật, đề ra các giải pháp hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự ở tỉnh Quảng Ninh. Trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc kết quả các công trình nghiên cứu, các bài viết, đồng thời bằng kinh nghiệm thực tiễn và những hiểu biết của mình, tác giả trình bày trong luận văn cơ sở lý luận, nội dung pháp luật thi hành án dân sự, đánh giá thực tiễn thi hành pháp luật từ đó liên hệ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, đưa ra nhóm giải pháp hoàn thiện các văn bản pháp luật đã ban hành trong lĩnh vực thi hành án dân sự, đáp
8 ứng vấn đề cấp bách của thực tiễn công tác thi hành án dân sự. 2.2. Tình hình nghiên cứu ở ngoài nước Cho đến nay ở nước ngoài chưa có công trình nào được công bố có liên quan trực tiếp đến đề tài nói trên. Từ việc tham khảo một số công trình nghiên cứu về thi hành án dân sự của trong nước và các nước trên thế giới chưa có công trình nào nghiên cứu cụ thể về Hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự - Nghiên cứu thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh. Vì vậy, đề tài đã chọn không trùng lắp với các công trình đã công bố ở trong và ngoài nước. 3. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề tài là đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự ở Việt Nam. Để đạt được mục đích đó, đề tài cần giải quyết các mục tiêu sau: - Làm rõ những vấn đề chung về pháp luật thi hành án dân sự. - Làm rõ thực trạng pháp luật về thi hành án dân sự ở Việt Nam. Nghiên cứu thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh. - Làm rõ các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự tại Việt Nam. Để có thể đạt được mục đích đặt ra khi nghiên cứu đề tài, đòi hỏi đề tài phải giải quyết các vấn đề sau: - Đề tài có nhiệm vụ hệ thống hóa những vấn đề lý luận về Thi hành án dân sự theo quy định của Hiến pháp và Luật thi hành án dân sự hiện hành.. - Nghiên cứu về thực tiễn áp dụng quy định về THADS trong thực tế tại tỉnh Quảng Ninh qua quá trình thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao. Qua đó, tìm hiểu các thành tựu, hạn chế và các nguyên nhân của hoạt động THADS tại đơn vị; Đề xuất những giải pháp nâng cao vai trò THADS của trong hệ thống Cơ quan THADS nói chung và Cục THADS tỉnh Quảng Ninh nói riêng trong giai đoạn hiện nay.
9 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những vấn đề lý luận và thực tiễn của Pháp luật về thi hành án dân sự, trong đó, phần thực tiễn chủ yếu nghiên cứu tại tỉnh Quảng Ninh. Đối tượng nghiên cứu về hoạt động thi hành án do các chủ thể theo Luật THADS ban hành. Đối tượng nghiên cứu là hoạt động THADS theo quy định của Luật thi hành án dân sự hiện hành. Kinh nghiệm hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự ở một số nước như: Indonesia, Singapore, Liên bang Nga cũng là đối tượng nghiên cứu của đề tài. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về thời gian: phần thực trạng pháp luật về thi hành án dân sự được nghiên cứu chủ yếu từ năm 2013 đến năm 2018, các giải pháp được đề xuất cho giai đoạn từ năm 2020 đến 2025. - Phạm vi về không gian: các vấn đề thuộc đối tượng nghiên cứu chủ yếu diễn ra ở Việt Nam, đặc biệt là ở tỉnh Quảng Ninh. Đề tài cũng nghiên cứu một số vấn đề liên quan ở các nước như Indonesia, Singapore và Liên bang Nga. - Phạm vi về nội dung: Trong khuôn khổ đề tài này, luận văn tập trung nghiên cứu các nội dung cụ thể của pháp luật về thi hành án dân sự như tổ chức bộ máy cơ quan thi hành án, thủ tục thi hành án dân sự, khiếu nại tố cáo, xử lý vi phạm trong THADS ở Việt Nam theo quy định pháp luật hiện hành. 5. Phương pháp nghiên cứu Để hoàn thành đề tài này, luận văn đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu như sau: - Phương pháp thu thập thông tin: Thu thập, phân tích và khai thác thông tin từ các nguồn có sẵn liên quan đến đề tài nghiên cứu, bao gồm các Văn kiện, Nghị quyết của Đảng; Luật, Nghị định của Chính phủ; các quy định của bộ ngành ở Trung ương và địa phương; các công trình nghiên cứu, các báo cáo, tài liệu thống kê của chính quyền, ban ngành đoàn thể, tổ chức, cá nhân liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp
10 tới thực hiện pháp luật về thi hành án dân sự ở nước ta nói chung và tỉnh Quảng Ninh nói riêng. - Phương pháp phân tích, tổng hợp: Phương pháp này được sử dụng chủ yếu là trong Chương 1 và Chương 2 để phân tích các cơ sở lý luận, đánh giá các quy định pháp luật hiện hành của Việt Nam về thi hành án dân sự. - Phương pháp thống kê: Là phương pháp thu thập, tổng hợp, trình bày số liệu, tính toán các đặc trưng của đối tượng nghiên cứu nhằm phục vụ cho quá trình phân tích, đánh giá về kết quả thi hành pháp luật về thi hành án dân sự ở tỉnh Quảng Ninh hiện nay. - Phương pháp khái quát hóa đối tượng nghiên cứu. 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được bố cục thành 03 chương, cụ thể như sau: Chương 1: Những vấn đề chung về pháp luật thi hành án dân sự. Chương 2: Thực trạng pháp luật về thi hành án dân sự ở Việt Nam. Nghiên cứu thực tiễn tại tỉnh Quảng Ninh. Chương 3: Các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về thi hành án dân sự tại Việt Nam.