Luận văn Thạc sĩ Quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp: Nghiên cứu đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn

Chia sẻ: Hoa Anh đào | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:149

Thêm vào BST

Báo xấu

38
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn nhằm đánh giá thực trạng công tác an toàn vệ sinh lao động tại nhà máy thuốc lá Bắc Sơn, chỉ ra những tồn tại, hạn chế. Đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào hệ thống ATVSLĐ tại công ty.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp: Nghiên cứu đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG ĐOÀN CÁP KIỀU HƯNG NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG TIÊU CHUẨN ISO 45001 VÀO HỆ THỐNG QUẢN LÝ AN TOÀN VỆ SINH LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN THUỐC LÁ BẮC SƠN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ AN TOÀN VÀ SỨC KHỎE NGHỀ NGHIỆP MÃ SỐ: 834 04 17 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. VŨ VĂN CHIÊN HÀ NỘI, NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ “Nghiên cứu đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn” là công trình nghiên cứu độc lập do tác giả thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Vũ Văn Chiên. Luận văn chưa được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào. Các số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, hợp lệ và đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Tôi xin chịu trách nhiệm về toàn bộ nội dung của luận văn thạc sĩ. Tác giả luận văn Cáp Kiều Hưng
LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, chỉ bảo của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của bạn bè, đồng nghiệp và gia đình. Cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc giáo viên hướng dẫn: TS. Vũ Văn Chiên đã tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài. Tôi bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Khoa Sau đại học, Trường Đại học Công đoàn đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ, người lao động Công ty TNHH một thành viên thuốc lá Bắc Sơn – nơi cung cấp số liệu nghiên cứu đã hỗ trợ và giúp đỡ tôi trong quá trình khảo sát; thu thập số liệu, tư liệu phục vụ cho nghiên cứu đề tài. Xin trân trọng cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè và đồng nghiệp đã dành những tình cảm tốt đẹp nhất để động viên, khích lệ cũng như tạo điều kiện giúp đỡ để tôi hoàn thành luận văn. Xin trân trọng cảm ơn!
MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, sơ đồ MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài ..................................................... 3 3. Mục tiêu nghiên cứu và nội dung nghiên cứu ................................................. 3 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................. 4 6. Những đóng góp mới của đề tài ...................................................................... 5 7. Kết cấu của luận văn ....................................................................................... 5 Chương 1. TỔNG QUAN ................................................................................... 6 1.1. Hệ thống công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động trên thế giới ......... 6 1.1.1. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động theo ILO – OSH 2001 .......... 6 1.1.2. Tiêu chuẩn quản lý an toàn sức khoẻ nghề nghiệp OHSAS 18001 .......... 7 1.1.3. Tiêu chuẩn quản lý an toàn sức khoẻ nghề nghiệp ISO 45001................. 9 1.1.4. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại Nhật ............................... 11 1.1.5. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại Hàn Quốc ...................... 11 1.1.6. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại Trung Quốc ................... 12 1.1.7. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại Singapore....................... 13 1.2. Quản lý an toàn vệ sinh lao động tại Việt Nam ..................................... 13 1.2.1. Hệ thống văn bản quản lý nhà nước về an toàn vệ sinh lao động........... 13 1.2.2. Tổ chức bộ máy quản lý về an toàn vệ sinh lao động ở Việt Nam ......... 17 1.2.3. Một số nghiên cứu trong nước có liên quan tới đề tài ............................ 19 Tiểu kết chương 1 ............................................................................................ 20
Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ AN TOÀN VỆ SINH LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN THUỐC LÁ BẮC SƠN ........................................................................... 21 2.1. Cơ cấu tổ chức và đặc điểm tình hình sản xuất kinh doanh ................ 21 2.1.1. Giới thiệu về công ty ............................................................................... 21 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và lao động của công ty ................................................. 23 2.1.3. Quy trình sản xuất thuốc lá điếu ............................................................. 25 2.2. Thực trạng công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động tại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn .............................. 33 2.2.1. Thực trạng điều kiện làm việc, môi trường lao động tại Công ty ........... 33 2.2.2. Tổ chức bộ máy an toàn vệ sinh lao động của công ty ........................... 37 2.2.3. Công tác lập kế hoạch, tổ chức thực hiện an toàn vệ sinh lao động ....... 38 2.3. Đánh giá công tác thực hiện an toàn vệ sinh lao động tại công ty ....... 46 2.3.1. Ưu điểm ................................................................................................... 46 2.3.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân .................................................. 46 Tiểu kết chương 2 ............................................................................................ 49 Chương 3. ĐỀ XUẤT ÁP DỤNG TIÊU CHUẨN ISO 45001 VÀO HỆ THỐNG QUẢN LÝ AN TOÀN VỆ SINH LAO ĐỘNG TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN THUỐC LÁ BẮC SƠN .... 50 3.1. Cơ sở đề xuất áp dụng Hệ thống Quản lý an toàn vệ sinh lao động theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018 cho công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn ........................................................................... 50 3.2. Nhận diện mối nguy và đánh giá rủi ro an toàn vệ sinh lao động công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn.......................... 51 3.3. Quy trình xây dựng và áp dụng Hệ thống Quản lý an toàn vệ sinh lao động theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018 ........................................................... 72 3.4. Xây dựng một số quy trình Hệ thống Quản lý an toàn vệ sinh lao động theo tiêu chuẩn ISO 45001:2018 ........................................................... 77 3.4.1. Bối cảnh của công ty ............................................................................... 77
3.4.2. Sự lãnh đạo và sự tham gia của người lao động ..................................... 79 3.4.3. Hoạch định .............................................................................................. 84 3.4.4. Hỗ trợ ...................................................................................................... 88 3.4.5. Thực hiện................................................................................................. 90 3.4.6. Đánh giá kết quả thực hiện...................................................................... 93 3.4.7. Cải tiến .................................................................................................... 95 3.5. Đánh giá khả năng áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động tại công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn ...................................................................................... 95 3.5.1. Những thuận lợi và khó khăn khi áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động tại công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn ...................................................................... 95 3.5.2. Đánh giá sơ bộ khả năng áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động tại công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn........................................................................................ 96 Tiểu kết chương 3 .......................................................................................... 100 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................... 101 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................... 102 PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ATVSLĐ An toàn vệ sinh lao động BNN Bệnh nghề nghiệp CBCNV Cán bộ công nhân viên NLĐ Người lao động PCCN Phòng chống cháy nổ TNLĐ Tai nạn lao động
DANH MỤC BẢNG, BIỂU Bảng 2.1. Cơ cấu lao động theo giới tính, độ tuổi ............................................ 24 Bảng 2.2. Cơ cấu lao động theo trình độ chuyên môn ...................................... 24 Bảng 2.3. Các yếu tố có hại trong dây chuyền sản xuất thuốc lá ..................... 31 Bảng 2.4. Tổng hợp kết quả quan trắc môi trường lao động ............................ 34 Bảng 2.5. Các nguồn phát sinh khí thải tại Công ty thuốc lá Bắc Sơn ............. 36 Bảng 2.6. Kinh phí cho công tác bảo hộ lao động năm 2019 ........................... 38 Bảng 2.7. Các thiết bị yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn ................................... 39 Bảng 2.8. Số lượng phương tiện bảo vệ cá nhân trang bị trung bình mỗi năm41 Bảng 2.9. Phân loại sức khỏe người lao động................................................... 43 Bảng 3.1. Tần suất diễn ra, xuất hiện mối nguy (F).......................................... 52 Bảng 3.2. Khả năng nhận biết mối nguy (P) ..................................................... 52 Bảng 3.3. Hậu quả thương tật (S)..................................................................... 53 Bảng 3.4. Phân loại cấp độ rủi ro ...................................................................... 53 Bảng 3.5. Xác định mối nguy và đánh giá rủi ro tại công ty thuốc lá Bắc Sơn 54 Bảng 3.6. Nhu cầu và mong đợi của các bên quan tâm công ty thuốc lá Bắc Sơn” ................................................................................................... 78 Bảng 3.7. Chính sách an toàn vệ sinh lao động công ty thuốc lá Bắc Sơn ....... 80 Bảng 3.8. Các hình thức phổ biến của chính sách ............................................ 81 Bảng 3.9. Phân công quyền hạn, trách nhiệm công ty thuốc lá Bắc Sơn ......... 81 Bảng 3.10. Bảng các cơ hội an toàn vệ sinh lao động ...................................... 86 Bảng 3.11. Bảng đánh giá sơ bộ khả năng áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động tại công ty ...................... 96 Biểu đồ 2.1. Khảo sát mức độ hiểu biết về quy trình làm việc an toàn” ......... 40 Biểu đồ 2.2. Khảo sát tình trạng phương tiện bảo vệ cá nhân” ........................ 42 Biểu đồ 2.3. Khảo sát đánh giá của người lao động về chất lượng huấn luyện an toàn vệ sinh lao động .................................................................... 45
DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1. Các nội dung chính của Hệ thống quản lý an toàn – vệ sinh lao động theo ILO – OSH 2001 ................................................................ 6 Sơ đồ 1.2. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động theo tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007” ........................................................................................ 8 Sơ đồ 1.3. Mô hình hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động theo tiêu chuẩn ISO 45001: 2018”.............................................................................. 10 Sơ đồ 1.4. Hệ thống văn bản pháp luật về an toàn vệ sinh lao động ở Việt Nam ................................................................................................... 14 Sơ đồ 1.5. Sơ đồ hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động ở Việt Nam ........ 17 Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức của Công ty Thuốc lá Bắc Sơn ............................... 23 Sơ đồ 2.2. Quy trình sản xuất thuốc lá điếu ...................................................... 26 Sơ đồ 3.1: Hệ thống cấp bậc của tài liệu của hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động ............................................................................................. 90
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Công tác an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) luôn là một trong những chủ trương hàng đầu của Đảng và Nhà nước ta nhằm chăm lo cải thiện điều kiện lao động, đảm bảo an toàn tính mạng sức khoẻ người lao động, giảm thiểu tới mức thấp nhất hoặc không để xảy ra tai nạn lao động (TNLĐ), bệnh nghề nghiệp (BNN). Hiện nay, nước ta đang trong thời kì hội nhập, khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển, máy móc, công cụ kỹ thuật dần thay thế con người trong những công việc khó khăn, nặng nhọc, năng suất lao động ngày càng được cải thiện, chất lượng sản phẩm tăng cao. Tuy nhiên luôn tồn tại những nguy cơ rủi ro đặc thù tác động xấu đến sức khỏe và sự an toàn của người lao động. Vì vậy công tác ATVSLĐ là vô cùng quan trọng. “Tuy nhiên, thực tế cho thấy công tác ATVSLĐ đang còn không ít khó khăn, tồn tại như: Hệ thống văn bản qui phạm Pháp luật về ATVSLĐ chưa thật sự đồng bộ, chồng chéo nên rất khó trong triển khai thực hiện. Bộ máy làm công tác quản lý nhà nước về ATVSLĐ từ Trung ương đến địa phương đang có sự bất cập giữa chức năng, nhiệm vụ với biên chế và trình độ cán bộ. Lực lượng thanh tra nhà nước về lao động của cả nước đến nay chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Ngành Y tế cũng đang khó khăn trong việc đào tạo cán bộ có đủ khả năng khám phát hiện và điều trị bệnh nghề nghiệp. Công tác thông tin, tuyên truyền chưa được làm thường xuyên, rộng rãi, thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan. Việc phổ biến và hướng dẫn các văn bản pháp luật ở các Bộ, Ngành, địa phương chưa xuống tới cơ sở, tới người lao động (NLĐ) nên khó khăn trong việc tổ chức thực hiện và nâng cao nhận thức của người sử dụng lao động và NLĐ. Công tác thanh tra, kiểm tra về ATVSLĐ hoạt động chưa hiệu quả, đặc biệt ở một số lĩnh vực như nông, lâm, ngư nghiệp, các doanh nghiệp tư nhân, các làng nghề chưa được thanh tra, kiểm tra. Công tác ATVSLĐ trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ, khu vực làng nghề và kinh tế trang trại chưa được người sử dụng lao động quan tâm, đặc
2 biệt là ở các doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh cá thể. Nhận thức về công tác ATVSLĐ của người sử dụng lao động và NLĐ còn hạn chế. Một số tổ chức công đoàn cơ sở chưa phát huy hết vai trò trong việc bảo vệ NLĐ và nhiều khi còn mang tính hình thức. Việt Nam đang trong quá trình hội nhập kinh tế thế giới, nên xu hướng hội nhập trong lĩnh vực ATVSLĐ cũng là điều dễ hiểu. Hiện nay hệ thống quản lý an toàn theo ISO 45001 đã được ban hành. Tiêu chuẩn này thay thế OHSAS 18001 và cho phép tổ chức chủ động cải thiện hiệu suất OH & S trong việc phòng ngừa thương tích và suy giảm sức khỏe cho người lao động. Tuy nhiên việc áp dụng mô hình quản lý này trong thực tế sản xuất vẫn còn nhiều hạn chế, chủ yếu là trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hay liên doanh.” Công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH) một thành viên Thuốc lá Bắc Sơn - tiền thân là Nhà máy Thuốc lá Bắc Sơn, được thành lập ngày 15/02/1968 từ bộ phận T2 của Nhà máy Thuốc lá Thăng Long sau 50 năm xây dựng và phát triển, Công ty Thuốc lá Bắc Sơn đã không ngừng lớn mạnh, đạt được nhiều thành tựu quan trọng, vững bước cùng cả nước tiến hành sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Nhiệm vụ chủ yếu là sản xuất kinh doanh thuốc lá điếu, thuốc lá sợi cho thị trường trong nước và xuất khẩu. Công ty liên tục đổi mới nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đẩy mạnh sản xuất, mở rộng thị trường trong nước, đẩy mạnh hợp tác xuất khẩu thuốc lá bao, tích cực chuyển đổi cơ cấu sản phẩm tạo nên những sản phẩm trung, cao cấp phục vụ nhu cầu thị trường. Bên cạnh đó, công tác quản lý ATVSLĐ tại công ty vẫn luôn được chú trọng. Hiện nay, hệ thống quản lý ATVSLĐ tại công ty đang thực hiện theo các văn bản, quy phạm pháp luật của nhà nước, mặc dù có những ưu điểm nhất định song vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Với mong muốn đưa ra hệ thống quản lý mới, hạn chế TNLĐ và BNN, tôi xin thực hiện đề tài “Nghiên cứu đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào
3 hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn” làm đề tài luận văn thạc sĩ. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài “Qua nghiên cứu, tìm hiểu tác giả thấy đã có khá nhiều các công trình nghiên cứu khoa học nghiên cứu về hệ thống quản lý ATVSLĐ khác. Tuy nhiên, hiện nay chưa có đề tài nào nghiên cứu về công tác quản lý ATVSLĐ và đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào hệ thống quản lý ATVSLĐ tại công ty TNHH một thành viên thuốc lá Bắc Sơn.” 3. Mục tiêu nghiên cứu và nội dung nghiên cứu 3.1. Mục tiêu Đánh giá thực trạng công tác an toàn vệ sinh lao động tại nhà máy thuốc lá Bắc Sơn, chỉ ra những tồn tại, hạn chế. Đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào hệ thống ATVSLĐ tại công ty. 3.2. Nội dung nghiên cứu Hệ thống hóa những vấn đề lý luận liên quan tới vấn đề nghiên cứu của đề tài. Đánh giá rõ thực trạng tình hình ATVLĐ tại công ty, phát hiện những mặt còn yếu kém, những mặt còn hạn chế trong công tác quản lý để đưa ra cách khắc phục. Đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào hệ thống quản lý ATVSLĐ tại công ty. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng Công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động trong công ty TNHH một thành viên thuốc lá Bắc Sơn. 4.2. Phạm vi Công ty TNHH một thành viên thuốc lá Bắc Sơn. Địa chỉ: Phường Đáp Cầu - TP Bắc Ninh - tỉnh Bắc Ninh.
4 Thời gian: Các giải pháp đề xuất trong luận văn có ý nghĩa từ năm 2021 đến năm 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu tài liệu, hồi cứu tài liệu Hệ thống qui chuẩn, tiêu chuẩn; hệ thống các văn bản qui phạm pháp luật liên quan đến công tác quản lý ATVSLĐ trong nước và trên thế giới. Thu thập thông tin về công nghệ sản xuất, các tài liệu liên quan đến cơ sở nghiên cứu trong thời gian từ năm 2017 đến năm 2019. Phương pháp nghiên cứu, hồi cứu tài liệu là phương pháp phổ biến khi nghiên cứu một vấn đề bất kỳ bởi phương pháp này ít tốn kém, cung cấp cái nhìn tổng thể về vấn đề nghiên cứu. Tuy nhiên chất lượng tài liệu thu được có thể rất khác nhau nên cần có thời gian để xem xét, nghiên cứu kỹ. 5.2. Phân tích tài liệu Phân tích các số liệu thu thập được từ đó đánh giá tình hình tại. Phân tích các điều kiện thuận lợi và khó khăn tại cơ sở nghiên cứu khi triển khai xây dựng hệ thống ATVSLĐ theo tiêu chuẩn ISO 45001. Những việc cần làm để đáp ứng yêu cầu của ISO 45001. 5.3. Phương pháp điều tra xã hội học Tiến hành điều tra 100 người tại cơ sở nghiên cứu bằng bộ phiếu câu hỏi có sẵn. Câu hỏi được sử dụng trong phiếu điều tra là câu hỏi đóng, người trả lời chỉ việc lựa chọn một hoặc một số phương án mà họ cho là phù hợp nhất. Việc này có những thuận lợi và khó khăn sau: - Thuận tiện cho người trả lời, chỉ cần lựa chọn một phương án đã được nêu ra trong phiếu điều tra. - Người được hỏi hiểu câu hỏi một cách thống nhất, theo cùng một nghĩa. - Thuận lợi cho việc xử lý kết quả điều tra. - Tuy nhiên câu hỏi sử dụng trong phiếu điều tra là câu hỏi đóng nên bó hẹp tư duy của người được điều tra, không mở ra các khía cạnh mới.
5 6. Những đóng góp mới của đề tài Hệ thống hoá các lý thuyết về quản lý ATVSLĐ. Thực trạng công tác quản lý ATVSLĐ tại công ty TNHH một thành viên thuốc lá Bắc Sơn. Đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 vào hệ thống quản lý ATVSLĐ tại công ty TNHH một thành viên thuốc lá Bắc Sơn. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục thì luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1: Tổng quan Chương 2: Thực trạng công tác quản lý an toàn vệ sinh lao độngtại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn Chương 3: Đề xuất áp dụng tiêu chuẩn iso 45001 vào hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên thuốc lá Bắc Sơn
6 Chương 1 TỔNG QUAN 1.1. Hệ thống công tác quản lý an toàn vệ sinh lao động trên thế giới 1.1.1. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động theo ILO – OSH 2001 ILO-OSH 2001: Hướng dẫn về hệ thống quản lý an toàn và sức khỏe lao động do Tổ chức Lao động Quốc tế (International Labor Organisation - ILO) xây dựng dựa trên Công ước về sức khỏe và an toàn lao động 1981 và Công ước về dịch vụ sức khỏe lao động 1985, ban hành năm 2001. Hướng dẫn này khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng trên cơ sở tự nguyện dựa trên các nguyên tắc hoạt động kiểu vòng xoắn gồm các bước “Chính sách - Tổ chức - Lập kế hoạch và Thực hiện - Đánh giá - Cải tiến”. Sơ đồ 1.1. Các nội dung chính của Hệ thống quản lý an toàn – vệ sinh lao động theo ILO – OSH 2001 Nguồn: Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội [1] Các nguyên tắc được ILO đề ra nhằm mục đích bảo vệ người lao động khỏi các tai nạn, chấn thương và bệnh tật phát sinh từ công việc của họ. Theo sơ đồ 1.1, muốn đảm bảo được yêu cầu đó thì trong quá trình sản xuất thì tổ chức phải tuân thủ 5 khâu:
7 - Chính sách: Đánh giá thực trạng ATVSLĐ tại cơ sở từ đó xác định mục tiêu và thiết lập các chính sách về ATVSLĐ, thúc đẩy sự tham gia của người sử dụng lao động và NLĐ - Tổ chức: Người sử dụng lao động phải chịu trách nhiệm chỉ đạo công tác ATVSLĐ và tuân thủ các yêu cầu của hệ thống ATVSLĐ. Đảm bảo ATVSLĐ cho NLĐ “- Kế hoạch và thực hiện: Công tác ATVSLĐ muốn diễn ra thuận lợi, hiệu quả phải tiến hành lập kế hoạch ATVSLĐ. Việc lập kế hoạch ATVSLĐ của cơ sở phải bao trùm việc xây dựng và tổ chức thực hiện toàn bộ các nội dung của hệ thống quản lý ATVSLĐ đã mô tả trong sơ đồ 1.1 - Đánh giá: Xây dựng, triển khai các thủ tục để giám sát, đánh giá và lập hồ sơ công tác ATVSLĐ. - Hành động cải thiện: Từ các kết quả đánh giá, kiểm tra tiến hành xác định những tồn tại, hạn chế từ đó đưa gia các giải pháp thích hợp cải thiện, duy trì hệ thống quản lý 1.1.2. Tiêu chuẩn quản lý an toàn sức khoẻ nghề nghiệp OHSAS 18001 “OHSAS 18001 là tiêu chuẩn về hệ thống quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp do Viện Tiêu chuẩn Anh (BSI) xây dựng và ban hành. OHSAS là viết tắt của cụm từ tiếng Anh: Occupational Health and Safertu Assment Series. Tiêu chuẩn này quy định các yêu cầu đối với hệ thống quản lý an toàn và sức khoẻ nghề nghiệp, để các tổ chức có thể kiểm soát các rủi ro về an toàn và sức khoẻ nghề nghiệp (OH&S) và cải tiến việc thực hiện OH&S.” OHSAS 18001:2007 là phiên bản hiện hành. Tiêu chuẩn này cung cấp cho doanh nghiệp một khuôn khổ để xác định nội dung, quy trình kiểm soát và giảm thiểu rủi ro đến sức khoẻ và an toàn của NLĐ khi làm việc. Hệ thống quản lí theo OHSAS 18001: 2007 được thể hiện qua sơ đồ sau:
8 “Sơ đồ 1.2. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động theo tiêu chuẩn OHSAS 18001:2007” Nguồn: [15, tr.2] Theo mô hình này thì hệ thống quản lý ATVSLĐ ở một tổ chức gồm có 5 thành phần: -“Thiết lập chính sách ATVSLĐ (OH&S Policy): Từ những thực trạng tại cơ sở, tổ chức tiến hành thiết lập các chính sách ATVSLĐ [15, tr.2]. - Hoạch định (Planning): Lập kế hoạch để đáp ứng mục tiêu, chính sách đã đề ra [15, tr.2]. - Thực hiện và điều hành (Implementation and Operation): áp dụng và vận hành hệ thống quản lý ATVSLĐ [15, tr.2]. - Kiểm tra và hành động khắc phục (Checking): Đánh giá, kiểm tra các quá trình đã thực hiện từ đó xác định những tồn tại, hạn chế nhằm đưa ra các biện pháp khắc phục, cải thiện. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống quản lý [15, tr.2]. - Xem xét của lãnh đạo (Management review): lãnh đạo của doanh nghiệp phải tiến hành xem xét về mặt quản lý của hệ thống quản lý an toàn sức khoẻ nghề nghiệp theo các giai đoạn thích hợp. Sau đó xác định các lĩnh vực cần cải thiện. [15, tr.2].” Lợi ích của việc áp dụng OHSAS 18001:2007:
9 - Nâng cao ý thức an toàn, gia tăng kiểm soát các mối nguy bằng cách thiết lập những mục tiêu, mục đích và phân công trách nhiệm rõ ràng trong tổ chức. - Nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm thiểu rủi ro ngừng sản xuất khi có sự cố. - Tiết kiệm chi phí, giảm thiểu gánh nặng tài chính từ các khoản như đền bù thời gian sản xuất hao hụt, chi trả các khoản tiền phạt. - Tạo ra một hệ thống vững chắc giúp duy trì và cải tiến liên tục an toàn và sức khoẻ. - Nâng cao danh tiếng và tăng cơ hội giành được nhiều cơ hội kinh doanh mới. 1.1.3. Tiêu chuẩn quản lý an toàn sức khoẻ nghề nghiệp ISO 45001 “ISO 45001 là tiêu chuẩn quốc tế quy định các yêu cầu về hệ thống quản lý sức khỏe và an toàn lao động (Occupational Health and Safety - OH&S), cùng với cách hướng dẫn sử dụng, cho phép tổ chức chủ động cải thiện hiệu suất OH & S trong việc phòng ngừa thương tích và thiệt hại sức khỏe. ISO 45001 đưa ra khung quản lý các rủi ro và cơ hội về ATVSLĐ. Mục đích chính của hệ thống là đảm bảo NLĐ có môi trường làm việc an toàn, ngăn ngừa rủi ro tai nạn, chấn thương, bệnh tật thông qua việc loại bỏ mối nguy và giảm thiểu rủi ro liên quan đến ATVSLĐ.” Việc tiếp cận hệ thống quản lý ATVSLĐ áp dụng trong tiêu chuẩn này được hình thành trên khái niệm về Hoạch định - Thực hiện - Kiểm tra - Hành động (PDCA) [14, tr.12]. Khái niệm PDCA là quá trình lặp lại được doanh nghiệp, cơ sở sản xuất sử dụng để đạt được cải tiến liên tục. Quá trình này được tiến hành như sau: Hoạch định: Lên kế hoạch thiết lập mục tiêu, xây dựng chính sách ATVSLĐ, kiểm soát mối nguy, rủi ro và phân công trách nhiệm, quyền hạn cho các bộ phận có liên quan thực hiện [14, tr.12]. Thực hiện: Thực hiện quá trình theo hoạch định [14, tr.12].
10 Kiểm tra: Theo dõi, đo lường và đánh giá hiệu quả hoạt động của hệ thống ATVSLĐ, báo cáo kết quả [14, tr.12]. Hành động: thực hiện hành động để cải tiến liên tục kết quả thực hiện ATVSLĐ nhằm đạt được đầu ra dự kiến. Tiêu chuẩn này đưa khái niệm PDCA vào một khuôn khổ mới, như minh họa trong sơ đồ: “Sơ đồ 1.3. Mô hình hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động theo tiêu chuẩn ISO 45001: 2018” Nguồn: Tiêu chuẩn ISO45001:2018 [14, tr.12] Tiêu chuẩn ISO 45001 sẽ cải tiến hiệu quả công tác ATVSLĐ cho tổ chức như sau: - Giảm thiểu rủi ro về tổn thương và bệnh tật tại nơi làm việc, tạo môi trường làm việc an toàn - Nhận diện và loại trừ sớm các rủi ro về ATVSLĐ - Nâng cao ý thức về ATVSLĐ cho doanh nghiệp - Giảm thiểu tỉ lệ thương tích, bệnh tật và tử vong liên quan đến công việc
11 - Cải thiện hiệu suất và hiệu quả của công tác ATVSLĐ Ngoài ra ISO 45001 còn giúp doanh nghiệp nâng cao hình ảnh, uy tín, đạt được nhiều lợi ích như: - Cải thiện khả năng đáp ứng với các vấn đề về tuân thủ pháp luật - Giảm thiểu các chi phí do tai nạn gây ra - Bảo vệ uy tín thương hiệu - Giảm thiểu biến động nhân sự do các sự cố gây ra - Đạt được chứng nhận tiêu chuẩn quốc tế Khi ISO 45001 được ban hành, OHSAS 18001 sẽ dần dần được bãi bỏ. Các Tổ chức phải chuyển đổi sang tiêu chuẩn mới trước tháng 3 năm 2021. ISO 45001 là tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo khả năng tương thích cao với các tiêu chuẩn khác, như ISO 9001 và 14001. Điều này giúp việc triển khai và tích hợp vào các hệ thống quản lý khác dễ dàng hơn và mang lại giá trị gia tăng cho Tổ chức. 1.1.4. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại Nhật Hệ thống pháp luật về ATVSLĐ của Nhật bao gồm: Luật, dưới Luật là các pháp lệnh (tương đương quy chuẩn kỹ thuật quốc gia), dưới pháp lệnh là các hướng dẫn và quy chuẩn Hiện nay Nhật có 3 luật liên quan đến ATVSLĐ là: luật an toàn và sức khoẻ công nghiệp, luật tổ chức phòng chống tai nạn công nghiệp và luật đo đạc môi trường làm việc. Trên cơ sở đó, cơ quan an toàn và sức khoẻ Nhật Bản soạn thảo 10 nhóm Pháp lệnh tương ứng và đó cũng là nhóm quy chuẩn an toàn sức khoẻ nghề nghiệp trong hệ thống các quy chuẩn. Dưới cùng là các hướng dẫn và một loạt các tiêu chuẩn ban hành. 1.1.5. Hệ thống quản lý an toàn vệ sinh lao động tại Hàn Quốc Hệ thống văn bản ATVSLĐ tại Hàn Quốc đã tương đối hoàn thiện và được quy định một cách chặt chẽ, bao gồm các luật như luật an toàn và sức khoẻ công nghiệp, luật tiêu chuẩn lao động, song song dưới đó là các văn bản dưới luật như nghị định, thông tư, quy chuẩn, tiêu chuẩn.