Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình

Chia sẻ: Vica999 Vica999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:137

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được hoàn thành với mục tiêu là đưa ra các giải pháp để đổi mới căn bản chương trình nội dung bồi dưỡng, đề xuất ban hành chính sách hỗ trợ, khuyến khích bồi dưỡng, lựa chọn cán bộ tham gia bồi dưỡng, sử dụng cán bộ sau bồi dưỡng, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình

Hg jo pải hai năm nữa BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ................./................. ........./........ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH THỊ THIÊN HƯƠNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ................./................. ........./........ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐINH THỊ THIÊN HƯƠNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN MINH SẢN THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá nhân được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiến sĩ Nguyễn Minh Sản - Học viện hành chính quốc gia, Hà Nội. Các số liệu, những kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn này là trung thực và chưa từng được công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Tác giả xin chịu toàn bộ trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình. Thừa Thiên Huế, ngày tháng năm 2018 Học viên Đinh Thị Thiên Hương
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và trân trọng nhất, tác giả luận văn xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo Tiến sĩ Nguyễn Minh Sản vì sự hướng dẫn tận tình, đầy trách nhiệm của thầy giáo đã quan tâm, giúp đỡ tác giải trong quá trình thực hiện Luận văn Thạc sỹ với đề tài: “ Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình”. Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo ở Học viện hành chính quốc gia đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu cũng như tạo mọi điều kiện quan tâm, giúp đỡ để tác giả có thể hoàn thành khóa học và nghiên cứu để hoàn thiện đề tài luận văn của mình. Xin chân thành cảm ơn Sở Nội vụ tỉnh Quảng Bình, cán bộ, công chức phòng Nội vụ huyện Lệ Thủy, các phòng ban trực thuộc UBND huyện, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Lệ Thủy đã tạo điều kiện quan tâm giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tác giả xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè là những người luôn bên cạnh, ủng hộ và động viên tác giả trong quá trình học tập cũng như thực hiện đề tài nghiên cứu của mình. Xin chân thành cảm ơn! Học viên Đinh Thị Thiên Hương
MỤC LỤC Trang bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ cái viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các biểu đồ MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ BỒI DƯỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ ......................................................................................... 7 1.1. Cán bộ chính quyền cấp xã ...................................................................... 7 1.1.1. Khái niệm cán bộ chính quyền cấp xã................................................... 7 1.1.2. Đặc điểm của cán bộ chính quyền cấp xã............................................ 11 1.1.3. Vị trí, vai trò của cán bộ chính quyền cấp xã ...................................... 12 1.1.4. Nhiệm vụ của cán bộ chính quyền cấp xã ........................................... 15 1.2. Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ................................................... 18 1.2.1. Khái niệm bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ................................ 18 1.2.2. Xác định nhu cầu bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã..................... 19 1.2.3. Chương trình, nội dung, phương pháp bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ........................................................................................................... 20 1.2.4. Đánh giá sau bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã............................ 21 1.2.5. Chế độ, kinh phí đối với bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã .......... 23 1.2.6. Nguyên tắc bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã .............................. 24 1.2.7. Sự cần thiết khách quan phải bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ... 25 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng bồi dưỡng ................................... 28 1.3.1. Sự quan tâm của cấp ủy, thủ trưởng đơn vị ......................................... 28
1.3.2. Tính khoa học của quy hoạch, kế hoạch bồi dưỡng............................. 29 1.3.3. Tính khoa học, hợp lý trong việc lựa chọn chương trình, cơ sở đào tạo, bồi dưỡng để cử cán bộ chính quyền tham gia bồi dưỡng ............................. 30 1.3.4. Thực hiện chế độ, chính sách bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã .. 33 1.4. Kinh nghiệm bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ở một số địa phương và bài học rút ra ............................................................................................ 35 1.4.1. Kinh nghiệm bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ở một số địa phương ......................................................................................................... 35 1.4.2. Bài học rút ra từ bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ở các địa phương áp dụng cho huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ................................ 38 Tiểu kết Chương 1........................................................................................ 40 Chương 2. THỰC TRẠNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH ............................... 41 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội tác động đến bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã của huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ..................................... 41 2.1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình .................................................................................................. 41 2.1.2. Sự tác động của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đến bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ............................. 49 2.2. Phân tích thực trạng bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã, huyện Lệ Thủy ............................................................................................................ 51 2.2.1 Cơ sở pháp lý thực hiện bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ............ 51 2.2.2 Thực trạng bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình…………………………………………………………………52 2.3. Đánh giá chung về bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ........................................................................................... 59 2.3.1.Những kết quả đạt được....................................................................... 59
2.3.2. Những hạn chế, bất cập ...................................................................... 63 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, bất cập ........................................... 66 Tiểu kết Chương 2........................................................................................ 70 Chương 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN BỒI DƯỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN LỆ THỦY, TỈNH QUẢNG BÌNH ................................................................... 71 3.1. Quan điểm hoàn thiện bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ................................................................................. 71 3.1.1. Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã phải trên cơ sở nhận thức đúng đắn vị trí, vai trò, đặc điểm của cán bộ chính quyền cấp xã .......................... 71 3.1.2. Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã phải trên cơ sở quán triệt mục tiêu, ý nghĩa của bồi dưỡng cán bộ chính quyền xã ...................................... 73 3.1.3. Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã phải trên cơ sở phù hợp với thực tiễn nhằm xây dựng cán bộ chính quyền cấp xã ngày một chính quy, hiện đại . 75 3.2. Giải pháp hoàn thiện bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy tỉnh Quảng Bình .................................................................................. 79 3.2.1. Nhóm giải pháp đối với các chủ thể quản lý bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ............................................ 83 3.2.2. Nhóm giải pháp đối với các cơ sở tham gia bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình ........................ 91 3.2.3. Nhóm giải pháp đối với cán bộ chính quyền cấp xã tham gia bồi dưỡng 101 3.3. Một số đề xuất, kiến nghị đối với cấp có thẩm quyền .......................... 102 3.3.1. Đối với Đảng ủy, UBND cấp xã ....................................................... 103 3.3.2. Đối với huyện Lệ Thủy và tỉnh Quảng Bình ..................................... 104 3.3.3. Đối với các cơ sở bồi dưỡng ............................................................. 105 3.3.4. Đối với các bộ, ngành ở Trung ương ................................................ 106 Tiểu kết Chương 3...................................................................................... 108
KẾT LUẬN................................................................................................ 109 TÀI LIỆU THAM KHẢO1 PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT BD Bồi dưỡng CBCQCX Cán bộ chính quyền cấp xã HĐND Hội đồng dân dân HTX Hợp tác xã NXB Nhà xuất bản ThS Thạc sĩ TS Tiến sĩ UBMTTQ Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam UBND Ủy ban nhân dân CNH-HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa XHCN Xã hội chủ nghĩa THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.3. Giá trị và cơ cấu giá trị sản xuất theo ngành kinh tế của huyện Lệ Thủy giai đoạn 2006 – 2010 ......................................................................... 44 Bảng 2.4. Thống kế đánh giá của UBND huyện về mức độ thành thạo các kỹ năng nghề nghiệp của cán bộ chính quyền cấp xã......................................... 56 Bảng 2.5. Thống kê kết quả phỏng vấn cán bộ chính quyền về một số kỹ năng, kiến thức cần thiết và nhu cầu bồi dưỡng ............................................ 56 Bảng 2.6. Kết quả phỏng vấn người dân về tinh thần, thái độ phục vụ, kết quả giải quyết công việc của người dân .............................................................. 57
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong 5 năm của huyện Lệ Thủy44 Biểu 2.2. Số lượng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình theo từng chức danh ............................................................................. 50 Biểu 2.3: Cơ cấu theo độ tuổi cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy .... 50
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Đội ngũ cán bộ cấp xã có vai trò hết sức quan trọng trong việc đảm bảo thực hiện thành công các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng an ninh. Trong hệ thống chính trị ở nước ta, cấp xã là đơn vị hành chính cấp cơ sở, trực tiếp tiếp xúc và giải quyết các công việc hàng ngày của nhân dân, là cầu nối giữa chính quyền nhà nước với nhân dân, thực hiện hoạt động quản lý nhà nước về kinh tế, xã hội, an ninh trật tự, an toàn xã hội ở địa phương, bảo đảm cho chủ trương chính sách, pháp luật của nhà nước được triển khai thực hiện trong cuộc sống. Bồi dưỡng cán bộ xấp xã là một nội dung quan trọng trong xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức thuộc chương trình cải cách hành chính nhà nước hiện nay. Hiệu lực, hiệu quả của bộ máy chính quyền cấp xã nói riêng và hệ thống chính trị nói chung, xét đến cùng được quyết định bởi phẩm chất, năng lực và hiệu quả công tác của đội ngũ cán bộ công chức cơ sở. Cán bộ cấp xã có vai trò trong tổ chức các công việc của chính quyền cơ sở, giải thích các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước đến với nhân dân; đồng thời phản ánh nguyện vọng của quần chúng nhân dân với Đảng và Nhà nước để có sự điều chỉnh, bổ sung chính sách cho phù hợp với thực tiễn. Vì vậy, nhằm thực hiện mục tiêu xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức có đủ phẩm chất, năng lực và trình độ, đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và sự phát triển của đất nước, Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020 đã đề ra giải pháp “Tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức bằng các hình thức phù hợp, hiệu quả”. 1
Huyện Lệ Thủy thuộc tỉnh Quảng Bình có bề dày truyền thống lịch sử, nhân dân cần cù lao động sáng tạo, đội ngũ cán bộ cấp xã có phẩm chất tốt, bản lĩnh chính trị vững vàng. Huyện đặc biệt quan tâm đến đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức nói chung và cán bộ xã nói riêng, xây dựng chính quyền cơ sở vững vàng. Vì vậy, tôi chọn việc nghiên cứu, xây dựng Đề tài “ Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình” làm luận văn Thạc sĩ. Đây là một đề tài có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn to lớn nhằm đưa ra các giải pháp để đổi mới căn bản chương trình nội dung bồi dưỡng, đề xuất ban hành chính sách hỗ trợ, khuyến khích bồi dưỡng, lựa chọn cán bộ tham gia bồi dưỡng, sử dụng cán bộ sau bồi dưỡng, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp xã trên địa bàn huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề bồi dưỡng cán bộ, công chức nói chung và cán bộ cấp xã nói riêng là một nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên được Đảng, Nhà nước ta và nhiều nhà khoa học quan tâm. Đồng thời đây cũng là chủ đề nghiên cứu của nhiều đề tài của các cơ quan Trung ương như Ban Tổ chức Trung ương, Bộ Nội vụ, Học viện Hành chính... từ nhiều năm nay. Tuy đây không phải là vấn đề mới, nhưng luôn là đề tài có tính thời sự và cũng không kém phần phức tạp. Trong điều kiện cải cách hành chính nhà nước, vấn đề đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã được đặc biệt quan tâm. Một số đề tài khoa học, công trình nghiên cứu, luận văn đã đề cập trực tiếp đến vấn đề này và hoàn chỉnh hơn. Chẳng hạn: phó giáo sư, tiến sĩ Bùi Tiến Quý “ Một số vấn đề về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương trong giai đoạn hiện nay ở nước ta” , Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2000, “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công 2
chức đáp ứng yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa”. Đề tài khoa học cấp nhà nước KX.04.09 của TS, Thăng Văn Phúc - Bộ Nội vụ. Đề tài đã đánh giá thực trạng và đề xuất quan điểm, giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống chính trị nói chúng và cán bộ, công chức trong các cơ quan Đảng, tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan nhà nước. Đề tài đã có chương trình riêng về thực trạng và giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. “Hệ thống chính trị cơ sở - Thực trạng và một số giải pháp đổi mới”. Viện nghiên cứu khoa học tổ chức nhà nước, NXB. Chính trị quốc gia.2004. Cuốn sách có phần phân tích, đánh giá thực trạng về số lượng, chất lượng cấp ủy viên Đảng bộ cơ sở: Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân và Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân các xã, phường, thị trấn. Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu đề ra phương hướng, giải pháp đổi mới và nâng cao chất lượng của hệ thống chính trị cơ sở, trong đó có đề xuất, giải pháp đối với đội ngũ các bộ cơ sở. Trần Văn Thanh: Đào tạo đội ngũ cán bộ, công chức hành chính cấp phường (xã) thành phố Quy Nhơn, Luận văn Thạc sĩ Quản trị kinh doanh, Đà Nẵng, 2012. Luận văn này đã đề cập đến cơ sở lý luận và thực tiễn đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp phường (xã) ở thành phố tập trung đông dân cư, tốc độ đô thị hóa nhanh, có tiềm năng về khoáng sản, kinh tế biển và phát triển du lịch biển - thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định và đã đánh giá việc đào tạo, bồi dưỡng, đưa ra các giải pháp hoàn thiện hoạt động đào tạo công chức phường (xã) nhằm nâng cao chất lượng của đội ngũ này. Nguyễn Thị Mỹ Dung: Nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn huyện A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế, Luận văn Thạc sĩ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính, Thừa Thiên Huế, 2014. Luận văn này đã đề cập cơ sở lý luận và thực tiễn chất lượng công chức cấp xã ở huyện 3
miền núi A Lưới tỉnh Thừa Thiên Huế, luận văn phân tích vị trí, đặc điểm vai trò của chính quyền cơ sở, đưa ra nhiều giải pháp, trong đó có đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao chất lượng công chức cấp xã ở trên địa bàn huyện. Ngoài ra còn có sách chuyên khảo của các nhà khoa học có uy tín, nhiều bài báo, bài viết trên các tạp chí, trong các hội thảo như: Nguyễn Thị Hồng Hải chủ biên: Hỏi đáp về quản lý cán bộ công chức cấp xã, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2013. Các công trình, đề tài nghiên cứu nêu trên đề cập những vấn đề luận về cán bộ, công chức cấp xã như vị trí, vai trò vằ đặc điểm đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, thực trạng số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức và các giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công chức cấp xã đáp ứng đòi hỏi của thời kỳ CNH-HĐH đất nước. Do vậy, đây là cơ sở lý luận và phương pháp luận bổ ích cho học viên kế thừa trong việc nghiên cứu hoàn thành đề tài Bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Đề xuất những quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện công tác bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình trong giai đoạn hiện nay. - Nhiệm vụ: Để thực hiện được mục đích nói trên, luận văn có những nhiệm vụ cụ thể sau: + Hệ thống hóa và phân tích làm rõ những vấn đề cơ sở và thực tiễn về cán bộ chính quyền cấp xã và chất lượng đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã. Trong đó hệ thống hóa những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Hồ Chí Minh và của Đảng. Nhà nước ta về đội ngũ cán bộ chính quyền 4
cấp xã; khái niệm và những tiêu chí đánh giá, những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ chính quyền cấp xã. + Khảo sát, thống kê, phân tích thực trạng chất lượng bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình qua đó chỉ ra những kết quả, hạn chế, vướng mắc, nguyên nhân cũng như vấn đề cần quan tâm giải quyết. + Đề xuất quan điểm và các phương hướng, giải pháp hoàn thiện bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình nhằm đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh cải cách hành chính xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân ở nước ta hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã chỉ tập trung vào cán bộ của Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. - Phạm vi nghiên cứu: + Về nội dung: Làm rõ cơ sở lý luận, thực trạng và giải pháp về nhu cầu, chương trình, nội dung, phương pháp, đánh giá sau bồi dưỡng, chế độ, kinh phí đối với người đi học. + Về không gian: 28 xã, thị trấn trong đó điều tra khảo sát cụ thể 28 xã, thị trấn và thống kê công tác bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. + Về thời gian: từ năm 2011 đến hết năm 2017. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Đề tài nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng, Nhà nước và pháp luật, 5
về vấn đề bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã; về khoa học quản lý nhân sự và quản lý hành chính. - Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử có liên quan đến vấn đề bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã. Luận văn sử dụng các phương pháp cụ thể sau: các phương pháp lịch sử - thực tiển; phân tích tổng hợp, điều tra xã hội học, thu thập, nghiên cứu tài liệu... Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Luận văn góp phần vào việc bổ sung hoàn thiện những vấn đề mang tính lý luận chung về bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã ở một huyện phía nam của tỉnh Quảng Bình. - Ý nghĩa thực tiễn của luận văn: Trên cơ sở đánh giá thực trạng về công tác bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã của huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình , các giải pháp nêu ra trong luận văn có thể sử dụng cho các cấp lãnh đạo huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình về bồi dưỡng cán bộ cấp xã. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và các tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương chính sau: Chương 1: Cơ sở khoa học về bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã. Chương 2: Thực trạng bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Chương 3: Quan điểm và giải pháp hoàn thiện về bồi dưỡng cán bộ chính quyền cấp xã huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. 6
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ BỒI DƯỠNG CÁN BỘ CHÍNH QUYỀN CẤP XÃ 1.1. Cán bộ chính quyền cấp xã 1.1.1. Khái niệm cán bộ chính quyền cấp xã a) Khái niệm chung về chính quyền cấp xã Trong hệ thống hành chính nước ta, chính quyền xã - phường - thị trấn ( gọi chung là cấp xã) là chính quyền thấp nhất trong hệ thống chính quyền 4 cấp hoàn chỉnh: Trung ương, tỉnh, huyện, xã. Chính quyền cấp xã là nơi trực tiếp thực hiện nhiệm vụ cụ thể quản lý hành chính nhà nước trên tất cả các lĩnh vực chính trị, an ninh, quốc phòng, kinh tế, văn hóa, xã hội ở cơ sở, đảm bảo các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống, nâng cao mọi mặt đời sống của nhân dân. Sự trong sạch vững mạnh, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả của chính quyền cấp xã đóng vai trò rất quan trọng trong toàn bộ hoạt động quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ công phục vụ nhân dân. Trong quá trình xây dựng, hoàn thiện bộ máy nhà nước, Đảng và nhân dân ta luôn dành sự quan tâm đối với chính quyền cấp xã. Cùng với việc hoàn thiện thể chế, chính sách đãi ngộ và đầu tư cơ sở vật chất, Đảng và Nhà nước luôn chăm lo xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã. Chính quyền cấp xã là chính quyền gần dân nhất, là cầu nối trực tiếp giữa hệ thống chính quyền cấp trên với nhân dân, hằng ngày tiếp xúc, nắm bắt và phản ảnh tâm tư nguyện vọng của nhân dân. Cấp xã có vai trò rất quan trọng trong tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tăng cường đại đoàn két toàn dân, phát huy 7
quyền làm chủ của nhân dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư. Chính quyền được hiểu là bộ máy điều khiển, quản lý công việc của nhà nước và hoạt động của nó mang tính chất quyền lực của Nhà nước, bằng phương pháp tác động của Nhà nước. Cấp xã là đơn vị cấp dưới cùng, vì thế chính quyền cấp xã chỉ bao gồm HĐND và UBND. Qua đó có thể hiểu, chính quyền cấp xã là một cấp cuối cùng trong một hệ thống chính quyền 4 cấp của Việt Nam, là nơi trực tiếp thực hiện các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, các mục tiêu kinh tế, xã hội, văn hóa, an ninh quốc phòng ở cơ sở, thực hiện việc quản lý hành chính nhà nước trên địa bàn. Từ những phân tích trên, có thể nêu khái quát khái niệm chính quyền cấp xã như sau: Chính quyền cấp xã bao gồm HĐND và UBND là cấp thấp nhất trong hệ thống chính quyền 4 cấp ở Việt Nam, thực hiện quyền lực nhà nước ở địa phương, có chức năng thay mặt nhân dân địa phương, căn cứ vào nguyện vọng của nhân dân địa phương, quyết định và tổ chức thực hiện những vấn đề có liên quan đến phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng và đời số ng của nhân dân địa phương, theo Hiến pháp, pháp luật và các mệnh lệnh, quyết định của cấp trên. b) Đặc điểm của chính quyền cấp xã Chính quyền cấp xã có những đặc điểm sau: Thứ nhất, chính quyền cấp xã có HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương và UBND do HĐND bầu ra là cơ quan chấp hành của HĐND, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương. Vì thế, chính quyền cấp xã là cấp trực tiếp thực hiện nhiệm vụ cụ thể về quản lý hành chính nhà nước trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng ở cơ sở, là cầu nối trực tiếp giữa nhà nước và nhân dân, xử lý trực tiếp, kịp thời những yêu cầu hàng ngày của nhân dân. 8
Thứ hai, chính quyền cấp xã khác với chính quyền cấp tỉnh, cấp huyện: Tổ chức bộ máy chính quyền cấp xã chỉ bao gồm cơ quan quyền lực nhà nước là HĐND là cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân ở địa phương và UBND là cơ quan chấp hành của HĐND và là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, không có các cơ quan tư pháp: Viện kiểm sát nhân dân và Tòa án nhân dân. Thứ ba, chính quyền cấp xã là nơi trực tiếp tiếp xúc với nhân dân; cán bộ chính quyền cấp xã là người hàng ngày trực tiếp giải quyết những vấn đề liên quan đến mọi quyền lợi và nghĩa vụ của nhân dân đảm bảo theo đúng đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, các văn bản pháp luật của cấp trên. UBND còn có trách nhiệm rất nặng nề phải quản lý mọi mặt đời sống của nhân dân địa phương cho nên trong hoạt động mang nhiều tính chất hành chính địa phương. Thứ tư, trong hoạt động của chính quyền cấp xã, giữa HĐND và UBND khó tách biệt nhau về các lĩnh vực thẩm quyền và UBND có ưu thế vượt trội: Chính quyền cấp xã được coi là một cấp chính quyền hoàn chỉnh, bao quát toàn diện đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng ở địa bàn cơ sở. Nội dung các nghị quyết của HĐND và quyết định của UBND nhìn chung là giống nhau, chỉ khác ở chỗ: HĐND quyết định biện pháp, còn UBND tổ chức thực hiện. Trong khi đó, tổ chức bộ máy của HĐND không đủ sức hoạt động độc lập mà chủ yếu dựa vào bộ máy của UBND để soạn thảo các nghị quyết. Theo Điều 5, Luật tổ chức HĐND và UBND (sửa đổi): "Hội đồng nhân dân cấp xã có Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân" [35, tr. 7]. Đối với cấp tỉnh và cấp huyện: "Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện có Thường trực Hội đồng nhân dân và các ban của Hội đồng nhân dân" [35, tr. 7]. Với cơ cấu tổ chức như trên, các ban của HĐND cấp tỉnh và cấp huyện có khả năng soạn thảo các nghị quyết, thức hiện chức năng quyết định các biện pháp, 9