Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương

Chia sẻ: Tuhai999 Tuhai999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

52
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn tập trung phân tích các nội dung và điều kiện đảm bảo cho quá trình cải cách thủ tục hành chính, đánh giá những ưu, khuyết điểm của quá trình cải cách thủ tục hành chính, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại BHXH tỉnh Hải Dương. Những kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần hoàn thiện cơ sở thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại BHXH tỉnh Hải Dương nói riêng và ngành BHXH nói chung.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ............../.............. ......./....... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HƯƠNG GIANG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH HẢI DƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Hà Nội – Năm 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ............../.............. ......./....... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ HƯƠNG GIANG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH HẢI DƯƠNG Chuyên ngành :Quản lý công Mã số :8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN VĂN HẬU Hà Nội – Năm 2018
LỜI CAM ĐOAN Học viên xin cam đoan, Luận văn thạc sỹ quản lý công: “Cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương” là công trình nghiên cứu của học viên, dưới sự hướng dẫn của PGS. TS. Nguyễn Văn Hậu. Các thông tin, số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ một luận văn nào trước đây. Học viên Nguyễn Thị Hương Giang
LỜI CẢM ƠN Trước hết, học viên xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, các thầy, cô giáo cùng Lãnh đạo các Khoa, Phòng của Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giảng dạy và tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ học viên trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại Học viện. Học viên xin bày tỏ lòng biết ơn PGS. TS. Nguyễn Văn Hậu - người thầy đã tận tâm giúp đỡ, hướng dẫn học viên trong suốt quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn. Học viên xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo giảng dạy lớp Cao học Quản lý công HC21 - B7, đặc biệt là cô chủ nhiệm lớp đã tạo điều kiện thuận lợi, luôn động viên, chia sẻ, giúp đỡ lớp trong suốt thời gian học. Và cảm ơn các bạn học viên của lớp đã đoàn kết, đồng lòng quyết tâm theo đuổi chương trình học cũng như đồng hành trong mọi hoạt động của lớp. Học viên xin bày tỏ lòng biết ơn Ban lãnh đạo Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương, Ban lãnh đạo Bảo hiểm xã hội thị xã Chí Linh đã tạo điều kiện để học viên có thể theo học khóa học này. Học viên cũng xin bày tỏ lòng cảm ơn tới Trưởng các Phòng nghiệp vụ tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương đã cung cấp số liệu cho học viên trong suốt thời gian nghiên cứu, thực hiện luận văn. Luận văn được hoàn thành từ sự cố gắng, nỗ lực của bản thân học viên, mặc dù đã có rất nhiều cố gắng, tuy nhiên vẫn không tránh khỏi những thiếu sót, học viên rất mong nhận được sự góp ý của Quý thầy, cô giáo để luận văn hoàn thiện hơn. Học viên xin trân trọng cảm ơn! Học viên Nguyễn Thị Hương Giang
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BHTN : Bảo hiểm thất nghiệp BHXH : Bảo hiểm xã hội BHYT : Bảo hiểm y tế CCHC : Cải cách hành chính CNTT : Công nghệ thông tin TNHS : Tiếp nhận hồ sơ TN&TKQ : Tiếp nhận và trả kết quả TTHC : Thủ tục hành chính UBND : Ủy ban nhân dân
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH ....................................................................................................................... 9 TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI CẤP TỈNH ........................................................ 9 1.1. Những vấn đề chung về cải cách thủ tục hành chính .......................... 9 1.1.1. Thủ tục hành chính ............................................................................... 9 1.1.2. Cải cách thủ tục hành chính ................................................................ 11 1.2. Những vấn đề liên quan tới cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh ............................................................................................ 16 1.2.1. Vị trí, chức năng của Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh................................... 16 1.2.2. Thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh ................................ 17 1.2.3. Sự cần thiết phải cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh ............................................................................................................... 19 1.3. Nội dung cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh . 21 1.3.1. Công tác chỉ đạo, điều hành về cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh .............................................................................................. 21 1.3.2. Công tác kiểm soát thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh ... 22 1.3.3. Công tác tuyên truyền về cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh................................................................................................... 23 1.3.4. Công tác tổ chức thực hiện các nguồn lực cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh ......................................................................... 23 1.3.5. Công tác tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh ..................................................................................... 26 1.3.6. Công tác kiểm tra, giám sát thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh .............................................................................. 28
1.4. Các yếu tố tác động đến cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh ................................................................................................. 29 1.4.1. Yếu tố khách quan .............................................................................. 29 1.4.2. Yếu tố chủ quan .................................................................................. 31 Chương 2. THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH HẢI DƯƠNG ............................................... 36 2.1. Giới thiệu khái quát về Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ................. 36 2.1.1. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương .......................................................................................................... 36 2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ......................... 40 2.2. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương.......................................................................................................... 40 2.2.1. Công tác chỉ đạo, điều hành về cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương .................................................................................. 41 2.2.2. Công tác kiểm soát thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương .......................................................................................................... 43 2.2.3. Công tác tuyên truyền về cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương....................................................................................... 45 2.2.4. Công tác tổ chức thực hiện các nguồn lực cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ............................................................. 46 2.2.5. Công tác tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ......................................................................... 50 2.2.6. Công tác kiểm tra, giám sát thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương .................................................................. 61 2.3. Đánh giá thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ........................................................................................... 61 2.3.1. Những kết quả đạt được ...................................................................... 61
2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế ............................................ 69 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI TỈNH HẢI DƯƠNG ...................................................................................................... 73 3.1. Phương hướng cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương................................................................................................... 73 3.2. Giải pháp thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ........................................................................................... 74 3.2.1. Tăng cường sự chỉ đạo, điều hành về cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương .................................................................. 74 3.2.2. Tăng cường thực hiện kiểm soát thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ............................................................................................ 76 3.2.3. Tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ........................................... 79 3.2.4. Xây dựng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ................................................... 81 3.2.5. Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương....................................................................................... 88 3.2.6. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ..................................... 89 3.2.7. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương ................................................... 91 3.3. Kiến nghị .............................................................................................. 92 3.3.1. Đối với Bảo hiểm xã hội Việt Nam..................................................... 92 3.3.2. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Hải Dương .......................................... 94 KẾT LUẬN ................................................................................................. 97 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 99
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng 2.1. Tổng hợp số lượng công chức, viên chức tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương từ năm 2015 đến năm 2017 ................ 48 Bảng 2.2. Kết quả về các hình thức tiếp nhận thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương từ năm 2015 đến năm 2017 .......................................................... 51 Bảng 2.3. Kết quả về các hình thức trả kết quả thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương từ năm 2015 đến năm 2017 .................................................... 52 Bảng 2.4. Kết quả giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực thu BHXH, BHYT, BHTN tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương từ năm 2015 đến năm 2017 .......................... 56 Bảng 2.5. Kết quả giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực cấp sổ BHXH, thẻ BHYT tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương từ năm 2015 đến năm 2017 ........................... 57 Bảng 2.6. Kết quả giải quyết TTHC lĩnh vực thực hiện chính sách BHXH tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương từ năm 2015 đến năm 2017 ....................................... 60 Sơ đồ 2.1: Quy trình tiếp nhận, giải quyết và trả kết quả thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương .................................................................................. 53
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Cải cách thủ tục hành chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng, cần thiết của tiến trình đổi mới, phát triển và hội nhập của mỗi quốc gia; là nhiệm vụ trọng tâm luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm thực hiện nhằm đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ, đơn giản, công khai, minh bạch của TTHC, giúp giảm chi phí, tiết kiệm thời gian cho các tổ chức, cá nhân; từ đó tạo sự thuận lợi cho tổ chức, cá nhân trong tiếp cận, tham gia giám sát và thực hiện TTHC. Đồng thời, tăng cường trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong thực thi nhiệm vụ, góp phần hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; tăng cường lòng tin của tổ chức, cá nhân vào môi trường kinh doanh của đất nước; góp phần phòng, chống tham nhũng và lãng phí có hiệu quả, thiết thực. Cải cách TTHC là một trong những nội dung quan trọng của cải cách hành chính nhà nước, trọng tâm của cải cách TTHC là phải cắt giảm các TTHC rườm rà theo hướng đơn giản, gọn nhẹ; công khai, minh bạch các TTHC; nâng cao chất lượng TTHC trong tất cả các lĩnh vực quản lý nhà nước, đặc biệt là các TTHC liên quan trực tiếp tới các tổ chức, cá nhân; kiểm soát chặt chẽ việc ban hành mới các TTHC theo quy định của pháp luật; thực hiện thống nhất cách tính chi phí mà các tổ chức, cá nhân phải bỏ ra khi giải quyết TTHC tại cơ quan hành chính nhà nước; duy trì và cập nhật cơ sở dữ liệu quốc gia về TTHC; tiếp nhận, xử lý phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về các quy định hành chính để hỗ trợ việc nâng cao chất lượng các quy định hành chính và giám sát việc thực hiện TTHC của các cơ quan hành chính nhà nước các cấp. Do đó, thực hiện tốt nội dung cải cách TTHC sẽ giúp chuẩn hóa các TTHC nhằm nâng cao chất lượng công việc, phục vụ tốt cho các yêu cầu của các tổ chức, cá nhân. Đồng thời giúp cho các cơ quan, đơn vị thực hiện nghiêm chỉnh, thông suốt các quy trình giải quyết công việc, đảm bảo đúng nguyên tắc, nhanh gọn, công khai, minh bạch, góp phần quan trọng thực hiện Chương trình tổng thể CCHC giai đoạn 2011- 2020 của Chính phủ nhằm hướng tới sự hài lòng của tổ chức, cá nhân trong việc giải quyết các TTHC. 1
Thực hiện Nghị quyết 30c/NQ-CP ngày 08 tháng 11 năm 2011 của Chính Phủ ban hành chương trình tổng thể CCHC nhà nước giai đoạn 2011 – 2020; Nghị quyết số 19/NQ-CP của Chính phủ về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia từ năm 2014 đến năm 2017, cùng với các bộ, ngành khác, ngành bảo hiểm xã hội (BHXH) đã và sẽ tiếp tục nỗ lực để đạt được các mục tiêu đề ra trong Nghị quyết. Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã quyết liệt triển khai nhiều giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ cấp thiết này. Với tư duy, nhận thức, cách làm mới trên tinh thần đặt mình vào vị trí của tổ chức, cá nhân khi thực hiện TTHC để rà soát từng thủ tục, chi tiết đến từng thành phần hồ sơ và tiêu chí trên các mẫu biểu, tờ khai để cắt giảm tối đa thời gian và chi phí cho tổ chức, cá nhân. Cùng với các tỉnh, thành phố khác trên cả nước, việc thực hiện cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương đã được triển khai thực hiện một cách nghiêm túc, đảm bảo mục tiêu, phương hướng đã đề ra, qua đó nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, giảm bớt thời gian, công sức của các tổ chức, cá nhân khi đến cơ quan BHXH giải quyết các loại hồ sơ, TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương. Hiện nay, BHXH tỉnh Hải Dương đang tiếp nhận và trả kết quả TTHC bằng 3 hình thức: trực tiếp tại Phòng TN&TKQ TTHC, qua dịch vụ bưu chính, qua giao dịch điện tử. Việc đa dạng hóa các phương thức giao dịch đã giúp tạo thuận lợi cho các các tổ chức, cá nhân trong việc giao dịch và thụ hưởng các chế độ BHXH, BHYT, BHTN. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế, vướng mắc như: nhận thức của viên chức về cải cách TTHC còn hạn chế; một số phòng nghiệp vụ triển khai còn hình thức, đối phó, chưa quyết liệt; TTHC mặc dù được cải cách nhưng vẫn tạo kẽ hở trong quá trình thực hiện dẫn đến tình trạng trục lợi quỹ BHXH, BHYT ngày càng gia tăng; mặt khác, tính đồng bộ, cân đối của hệ thống pháp luật về BHXH tuy được cải thiện nhưng chưa có tính ổn định, tính dự báo chưa cao nên thường xuyên phải sửa đổi, bổ sung, ảnh hưởng đến việc tiếp cận của các tổ chức, cá nhân. 2
Vì vậy, nghiên cứu và phân tích thực trạng của tình hình cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương để nhận xét, đánh giá đúng tình hình, tìm ra những tồn tại, hạn chế; xác định nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế để đề xuất các giải pháp tiếp tục thực hiện cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương trong những năm tới là một vấn đề cần thiết. Từ những vấn đề nêu trên, học viên lựa chọn đề tài "Cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương" làm luận văn thạc sỹ quản lý công của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Lý luận về CCHC nói chung và cải cách TTHC nói riêng là đề tài thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý. Có rất nhiều cuốn sách, công trình khoa học, các bài báo, tạp chí xuất bản nghiên cứu về CCHC nói chung và cải cách TTHC nói riêng, có thể kể ra một số công trình tiêu biểu như sau: - Nguyễn Văn Thâm và Võ Kim Sơn biên soạn (2002), Thủ tục hành chính - Lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Các tác giả đã trình bày những vấn đề lý luận cơ bản liên quan đến TTHC, được minh chứng bằng thực tiễn không chỉ trong TTHC ở nước ta mà cả ở một số nước trên thế giới hiện nay; - Võ Kim Sơn (2004), Cải cách nền hành chính nhà nước một quá trình tất yếu và liên tục, Nxb Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả đã làm rõ quan điểm rằng cải cách nền hành chính nhà nước là một bộ phận quan trọng trong đường lối, chính sách đổi mới và là một trong những giải pháp quan trọng, bảo đảm thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước ta. Có thể nói, cải cách hành chính vừa là tiền đề, vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, vì vậy cần sự kiên trì, quyết tâm; qua đó, xây dựng nhà nước ta thực sự là nhà nước xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; - Diệp Văn Sơn (2008), Cải cách hành chính – Những vấn đề cần biết, Nxb Chính trị Quốc gia, một lần nữa khẳng định cải cách hành chính là nhu cầu khách quan của sự nghiệp đổi mới, được Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm. Tuy vậy, 3
trong quá trình cải cách hành chính còn rất nhiều vấn đề chưa được làm sáng tỏ, từ đó chưa có những giải pháp cụ thể, thiết thực, phù hợp với tình hình; - Nguyễn Thị La, Hoàng Thị Hoài Hương (2016), Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính trong bối cảnh hội nhập quốc tế ở Việt Nam, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. Các tác giả đã hệ thống hóa các lý luận và thực tiễn về TTHC và kiểm soát TTHC; phản ánh các mô hình cải cách TTHC và cập nhật những số liệu cải cách TTHC của Việt Nam trong giai đoạn hiện nay giúp bạn đọc có thêm những dữ liệu mới về cải cách TTHC đang được Chính phủ Việt Nam chủ trương thực hiện đáp ứng yêu cầu cải cách nền hành chính quốc gia; - Đào Thị Oanh (2015), Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân quận Thanh Xuân, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công nêu lên những vấn đề lý luận chung của cải cách TTHC; đánh giá thực trạng cải cách TTHC tại Ủy ban nhân dân quận Thanh Xuân hiện nay, từ đó đưa ra phương hướng và giải pháp tiếp tục cải cách TTHC tại Ủy ban nhân dân quận Thanh Xuân; - Phương Văn Tám (2016), Cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực Tư pháp tại Ủy ban nhân dân thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công đã phân tích và làm rõ cơ sở khoa học về TTHC, cải cách TTHC trong lĩnh vực Tư pháp; phân tích, đánh giá thực trạng cải cách TTHC trong lĩnh vực Tư pháp tại Ủy ban nhân dân thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội, trên cơ sở đó đề xuất phương hướng và các giải pháp nâng cao hiệu quả cải cách TTHC trong lĩnh vực Tư pháp tại Ủy ban nhân dân thị xã Sơn Tây, thành phố Hà Nội trong những năm tiếp theo; - Hà Thị Nga (2017), Cải cách thủ tục hành chính tại Sở Xây dựng tỉnh Cao Bằng, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công đã nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng cải cách TTHC tại Sở Xây dựng tỉnh Cao Bằng, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm cải tiến quy trình cải cách TTHC trên một số lĩnh vực cụ thể và các giải pháp tiếp tục cải cách TTHC tại Sở Xây dựng tỉnh Cao Bằng; - Lê Lâm Sơn (2017), Cải cách thủ tục hành chính tư pháp tại Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công đã phân tích làm sáng tỏ được 4
tất cả các giá trị cải cách TTHC tư pháp tại Tòa án nhân dân tỉnh Kiên Giang cả về vấn đề lý luận và thực tiễn, từ đó đưa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện TTHC tư pháp tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh; - Đỗ Minh Trí, Bùi Bằng Đoàn (2014), Thực trạng và giải pháp đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư ở tỉnh Hưng Yên, Tạp chí Khoa học và Phát triển, tập 12, số 5:796-804. Nghiên cứu này đã đề cập tới thực trạng cải cách TTHC trên địa bàn tỉnh Hưng Yên; những đánh giá của doanh nghiệp và người dân về công tác cải cách TTHC ở tỉnh Hưng Yên; những yếu tố ảnh hưởng tới công tác cải cách TTHC trong thu hút đầu tư và đưa ra các giải pháp nhằm đẩy mạnh công tác cải cách TTHC phục vụ thu hút đầu tư; - Tạ Thị Bích Ngọc (2016), Cải cách thủ tục hành chính ở Việt Nam hiện nay, Khoa học xã hội Việt Nam, số 10 (107). Bài viết đề cập tới những thành tựu tiêu biểu và những hạn chế cơ bản trong cải cải cách TTHC ở Việt Nam hiện nay, từ đó đề xuất các giải pháp đẩy mạnh cải cách TTHC ở Việt Nam trong thời gian tới. Những nghiên cứu này đã tập trung phân tích những nội dung cơ bản về cải cách TTHC tại các cơ quan nhà nước khác nhau. Cải cách TTHC tại các cơ quan nhà nước dù có khác nhau về cách thức tiến hành nhưng đều hướng đến đảm bảo cho việc thực hiện các TTHC liên quan tới các tổ chức, cá nhân ngày càng thuận lợi và ít tốn kém hơn. Cho đến nay, các vấn đề nghiên cứu về cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương mới chỉ dừng lại ở các báo cáo, tổng kết của địa phương mà chưa có công trình chuyên khảo đi sâu nghiên cứu vấn đề cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương. Do đó, việc tìm hiểu và nghiên cứu những khó khăn, hạn chế trong cơ sở lý luận chung về cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương là cần thiết, trên cơ sở đó áp dụng những giải pháp phù hợp với tình hình thực tiễn tại BHXH tỉnh Hải Dương nói riêng và ngành BHXH nói chung. Bởi vậy học viên lựa chọn đề tài này nhằm tìm hiểu một cách tương đối toàn diện, hệ thống về cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương. 5
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương, để từ đó đưa ra một số giải pháp cụ thể tiếp tục thực hiện cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương trong thời gian tới. - Nhiệm vụ: Để đạt được mục đích trên, luận văn thực hiện một số nhiệm vụ như sau: + Nghiên cứu, làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về cải cách TTHC tại BHXH cấp tỉnh; + Nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương; chỉ ra được một số kết quả đạt được và những hạn chế, nguyên nhân của những hạn chế đó trong công tác cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương; + Đề xuất một số giải pháp thực hiện cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương. - Phạm vi nghiên cứu + Phạm vi nội dung: luận văn tập trung nghiên cứu về cải cách TTHC trong 03 lĩnh vực: lĩnh vực thu BHXH, BHYT, BHTN; lĩnh vực cấp sổ BHXH, thẻ BHYT; lĩnh vực thực hiện chính sách BHXH. Đây là 03 lĩnh vực trọng yếu trong thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN, có số lượng hồ sơ nhiều; hồ sơ phát sinh thường xuyên, liên tục; các lĩnh vực này liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người lao động và người thụ hưởng các chế độ BHXH, BHYT, BHTN tại BHXH tỉnh Hải Dương, vì vậy đòi hỏi phải cải cách để kịp thời đáp ứng nhu cầu của các tổ chức, công dân; từ đó có những kiến nghị, đề xuất các giải pháp tiếp tục hoàn thiện việc thực hiện cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương; + Phạm vi thời gian: từ năm 2015 đến 2017; 6
+ Phạm vi không gian: luận văn tập trung nghiên cứu việc thực hiện cải cách TTHC ở các phòng nghiệp vụ tại BHXH tỉnh Hải Dương. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; những quan điểm của Đảng và Nhà nước về CCHC nói chung và cải cách TTHC nói riêng trong giải quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn. - Phương pháp nghiên cứu Luận văn đã sử dụng một số phương pháp nghiên cứu như sau: + Phương pháp phân tích: học viên đã nghiên cứu về mặt lý luận thông qua phân tích những tài liệu về TTHC, cải cách TTHC nói chung và TTHC về BHXH, cải cách TTHC về BHXH nói riêng, từ đó xây dựng cơ sở lý luận cho luận văn. Trên cơ sở tìm hiểu và phân tích các tài liệu đó, học viên đã bổ sung các vấn đề lý luận và đánh giá đúng thực tiễn để đề xuất các giải pháp cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương phù hợp với yêu cầu thực tế đòi hỏi; + Phương pháp thống kê, thu thập số liệu: học viên thu thập thông tin, số liệu các báo cáo kết quả công tác, phương hướng nhiệm vụ của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh Hải Dương từ năm 2015 đến năm 2017; các tài liệu của các nhà khoa học, các báo cáo tổng kết của các cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương và địa phương có liên quan đến mục đích nghiên cứu của luận văn; + Phương pháp tổng hợp: trên cơ sở các tài liệu, thông tin và dữ liệu thu thập được, việc phân tích, đánh giá, xem xét các khía cạnh của vấn đề từ lý luận và thực tiễn được thực hiện bằng cách phân tích, tổng hợp để đưa ra những kết luận, những đề xuất khoa học phù hợp với lý luận và thực tiễn trong thực hiện cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương. + Phương pháp so sánh: học viên đã sử dụng phương pháp so sánh để so sánh số liệu thu thập được nhằm làm rõ những thay đổi, những tác động đến công tác cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương. 7
Các phương pháp đó là cơ sở để phân tích, định lượng việc thực hiện cải cách TTHC, làm rõ những kết quả đã đạt được trong việc thực hiện cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương. Trong quá trình thực hiện luận văn, học viên đã kế thừa một số kết quả nghiên cứu có liên quan, các đánh giá, nhận định trong các báo cáo tổng kết của BHXH Việt Nam, BHXH tỉnh Hải Dương về công tác cải cách TTHC. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Luận văn là công trình nghiên cứu một cách tương đối toàn diện và có hệ thống về cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương. Luận văn tập trung phân tích các nội dung và điều kiện đảm bảo cho quá trình cải cách TTHC, đánh giá những ưu, khuyết điểm của quá trình cải cách TTHC, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục thực hiện cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương. Những kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần hoàn thiện cơ sở thực hiện cải cách TTHC tại BHXH tỉnh Hải Dương nói riêng và ngành BHXH nói chung. Luận văn còn là tài liệu tham khảo để các cơ quan nhà nước tiếp tục nghiên cứu nhằm hoàn thiện, cải cách TTHC tốt hơn, cải thiện hơn mối quan hệ giữa cơ quan nhà nước với các tổ chức, cá nhân. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm ba chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh. Chương 2. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương. Chương 3. Phương hướng và giải pháp thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Hải Dương. 8
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI BẢO HIỂM XÃ HỘI CẤP TỈNH 1.1. Những vấn đề chung về cải cách thủ tục hành chính 1.1.1. Thủ tục hành chính 1.1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính Nói đến thủ tục là nói đến quy trình và cách thức giải quyết công việc. Theo Giáo trình TTHC của Học viện Hành chính Quốc gia thì "thủ tục là phương thức, cách thức giải quyết công việc theo một trình tự nhất định, một thể lệ thống nhất, gồm một loạt nhiệm vụ liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được kết quả mong muốn" [35, tr.5]. Như vậy, để thực hiện một công việc nhất định cần tiến hành một loạt các hoạt động theo trình tự và cách thức thực hiện từng bước theo những quy định chặt chẽ. Theo đó, để tiến hành hoạt động quản lý hành chính nhà nước có hiệu quả, cơ quan hành chính nhà nước phải đảm bảo tuân thủ một cách nghiêm túc những quy tắc, chế độ, phép tắc được pháp luật quy định. Những quy tắc, chế độ, phép tắc đó chính là những quy định về trình tự, cách thức sử dụng thẩm quyền của cơ quan hành chính nhà nước khi thực hiện chức năng quản lý và được gọi là thủ tục hành chính. Theo Điều 3 - Nghị định 63/2010/NĐ-CP về kiểm soát TTHC thì "thủ tục hành chính là trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức" [20, tr.1]. Theo Giáo trình Luật hành chính Việt Nam, "thủ tục hành chính là trình tự và cách thức thực hiện hoạt động quản lý nhà nước nói chung, hoặc là trình tự và cách thức thực hiện những hoạt động cụ thể trong các ngành và lĩnh vực quản lý nhà nước do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định" [56, tr.388]. Các TTHC có mục đích thiết lập trật tự hoạt động quản lý nhà nước trong mọi lĩnh vực. Nó gồm toàn bộ các quy tắc pháp lý quy định về trình tự, trật tự thực hiện thẩm quyền của các cơ quan nhà nước trong việc giải quyết nhiệm vụ của Nhà nước và công việc 9
liên quan đến công dân tạo thành một hệ thống quy phạm về thủ tục, bắt buộc các cơ quan quản lý nhà nước cũng như các công chức nhà nước phải tuân theo. Có nhiều quan niệm về TTHC nhưng có thể hiểu một cách chung nhất theo Giáo trình TTHC của Học viện Hành chính Quốc gia [35, tr.7]: "Thủ tục hành chính là trình tự, cách thức giải quyết công việc của các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền trong mối quan hệ nội bộ của hành chính và giữa các cơ quan hành chính nhà nước với các tổ chức và cá nhân công dân. Nó giữ vai trò đảm bảo cho công việc đạt được mục đích đã định, phù hợp với thẩm quyền của các cơ quan nhà nước hoặc của các cá nhân, tổ chức được ủy quyền trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước” Như vậy, thủ tục hành chính là bộ phận cấu thành thể chế hành chính nhà nước, là công cụ của các cơ quan hành chính nhà nước sử dụng để giải quyết công việc cho công dân, tổ chức; là cơ sở để xác định tính hợp pháp của nền công vụ. Do vậy, thủ tục hành chính đơn giản, thuận tiện, công khai và dân chủ sẽ góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước, rút ngắn khoảng cách giữa nhà nước và công dân, tổ chức, tạo niềm tin của công dân, tổ chức đối với nhà nước, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. 1.1.1.2. Đặc điểm của thủ tục hành chính Thủ tục hành chính có những đặc điểm sau: - Thủ tục hành chính được điều chỉnh bằng quy phạm thủ tục - là cơ sở pháp lý cho các cơ quan nhà nước thực hiện chức năng của mình. - Thủ tục hành chính là trình tự thực hiện thẩm quyền trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước. - Thủ tục hành chính rất đa dạng và phức tạp. Tính đa dạng và phức tạp được biểu hiện như sau: + Do nhiều cơ quan và công chức nhà nước thực hiện; + Quy định quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia mối quan hệ hành chính, trong đó bao gồm cả công việc của Nhà nước và công dân; 10
+ Việc quy định TTHC phải kết hợp với những khuôn mẫu ổn định tương đối chặt chữ với các biện pháp thích ứng cho từng loại công việc và từng loại đối tượng; + Nền hành chính nhà nước hiện nay đang chuyển từ hành chính cai quản sang hành chính phục vụ đã tác động mạnh mẽ vào TTHC; + Thực hiện TTHC chủ yếu ở công sở nhà nước, gắn liền với công tác văn thư và tổ chức ban hành, quản lý văn bản, giấy tờ; + Do chủ thể cơ quan hành chính nhà nước xây dựng để giải quyết công việc nên phụ thuộc rất nhiều vào ý chí chủ quan của chủ thể ban hành; + Trong bối cảnh của quá trình hội nhập khu vực và quốc tế hiện nay, các thủ tục hành chính có yếu tố nước ngoài cần phải phù hợp với thông lệ quốc tế. - Thủ tục hành chính có tính năng động hơn so với các quy phạm nội dung của luật hành chính, đòi hỏi phải thay đổi nhanh hơn để thích ứng và phù hợp với nhu cầu thực tế của đời sống xã hội. Đây chính là những đặc điểm cơ bản của TTHC cần được nhận thức đúng đắn để khi xây dựng, ban hành và thực hiện các TTHC được chặt chẽ, phù hợp với pháp luật và điều kiện thực tế khách quan của tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. 1.1.2. Cải cách thủ tục hành chính 1.1.2.1. Khái niệm cải cách thủ tục hành chính Cải cách TTHC là điều kiện cần thiết để tăng cường củng cố mối quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân, tăng cường sự tham gia quản lý nhà nước của nhân dân. Cải cách TTHC, không chỉ nhìn từ khía cạnh kinh tế (tiết kiệm tiền của, xây dựng môi trường pháp lý để các thành phần kinh tế, các nhà đầu tư yên tâm làm ăn, phát triển); không chỉ nhìn từ khía cạnh xã hội (tạo điều kiện thuận lợi cho người dân thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình đối với Nhà nước). Cải cách TTHC còn xuất phát từ việc sắp xếp, tổ chức bộ máy theo hướng gọn nhẹ, hiện đại; đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức về chuyên môn, nghiệp vụ theo 11