Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:104

Thêm vào BST

Báo xấu

39
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích chủ yếu của luận văn là thông qua việc đánh giá thực trạng các thủ tục hành chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn để thấy được những ưu điểm từ đó phát huy, đồng thời khắc phục những nhược điểm, hạn chế, yếu kém; trên cơ sở đó tìm ra được các giải pháp phù hợp để góp phần cải cách hiệu quả TTHC trong công tác khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân, giảm thiểu tối đa các thủ tục, phiền hà mà người bệnh gặp phải trong quá trình đi khám, chữa bệnh. Từ đó nâng cao chất lượng phục vụ, hướng tới sự hài lòng của người bệnh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG THỊ MINH CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG THỊ MINH CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 60 34 04 03 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Lƣu Kiếm Thanh HÀ NỘI, 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn này là trung thực và chưa từng được bảo vệ trong một học vị khoa học hoặc công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều đã được trân trọng ghi rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày 10 tháng 7 năm 2018 Tác giả luận văn Đặng Thị Minh
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, em đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp quý báu của nhiều tập thể và cá nhân. Trước hết, em xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Lưu Kiếm Thanh, người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn này. Em xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc, Khoa Sau Đại học, các thầy giáo, cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã giúp đỡ em hoàn thành quá trình học tập và thực hiện luận văn. Em xin gửi cảm ơn đến Ban Giám đốc, các phòng ban chức năng của Bệnh viện Đa khoa khu vực Lục Ngạn đã tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình thực hiện luận văn. Xin cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã động viên và giúp đỡ em hoàn thành chương trình học tập và thực hiện luận văn này. Hà Nội, ngày 10 tháng 7 năm 2018 Tác giả luận văn Đặng Thị Minh
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng biểu, sơ đồ MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC Y TẾ....................................................................................8 1.1. Khái quát về thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính................8 1.1.1. Khái quát về thủ tục hành chính..............................................................8 1.1.2. Cải cách thủ tục hành chính..................................................................16 1.2. Một số khái niệm liên quan đến ngành y tế, cải cách thủ tục hành chính của ngành y tế..................................................................................................22 1.3. Kinh nghiệm về CCTTHC tại một số bệnh viện......................................32 Tiểu kết chương 1...........................................................................................36 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG .........................................................................................................................37 2.1. Về hoạt động y tế trên địa bàn tỉnh Bắc Giang........................................37 2.1.1. Khái quát về tỉnh Bắc Giang.................................................................37 2.1.2. Khái quát về hoạt động y tế trên đạ bàn tỉnh Bắc Giang.......................38 2.1.3. Khái quát về Bệnh viện Đa khoa khu vực Lục Ngan, tỉnh Bắc Giang..40 2.2. Cải cách thủ tục hành chính tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2015 - 2017.............................................................47
2.2.1. Quan điểm chỉ đạo của UBND tỉnh Bắc Giang, Sở Y tế tỉnh Bắc Giang về cai cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực y tế..........................................47 2.2.2. Kết quả thực hiện cải cách thủ tục hành chính tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Lục Ngan, tỉnh Bắc Giang.................................................................50 2.2.3. Đánh giá chung......................................................................................59 Tiểu kết chương 2............................................................................................71 Chƣơng 3: NÂNG CAO CHÂT LƢỢNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA KHU VỰC LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG..................................................................................................72 3.1. Quan điểm chỉ đạo của UBND tỉnh Bắc Giang, Sở Y tế tỉnh Bắc Giang về cải cách thủ tục hành chính trong thời gian tiếp theo.................................72 3.1.1. Quan điểm chỉ đạo của UBND tỉnh Bắc Giang.....................................72 3.1.2. Quan điểm chỉ đạo của Sở Y tế tỉnh Bắc Giang....................................72 3.2. Các giải pháp nâng cao chất lượng cải cách thủ tục hành chính tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang...........................................74 3.2.1. Giải pháp về cải cách xây dựng thủ tục hành chính..............................74 3.2.2. Giải pháp về nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức,viên chức .........................................................................................................................76 3.2.3. Giải pháp về hiện đại hóa nền hành chính.............................................80 3.2.4. Giải pháp về mở rộng các hình thức nhằm tiếp nhận các thông tin phản hồi của người bệnh người nhà người bệnh......................................................83 3.3. Một số kiến nghị.......................................................................................84 Tiểu kết chương 3............................................................................................86 KẾT LUẬN....................................................................................................87 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 1. BHYT: Bảo hiểm y tế 2. CCHC: Cải cách hành chính 3. CCTTHC: Cải cách thủ tục hành chính 4. CĐHA: Chẩn đoán hình ảnh 5. CNTT: Công nghệ thông tin 6. CT Scanner: Chụp cắt lớp vi tính 7. ĐKKV: Đa khoa khu vực 8. HCNN: Hành chính nhà nước 9. QLNN: Quản lý nhà nước 10. SA: Siêu âm 11. TDCN: Thăm dò chức năng 12. TTHC: Thủ tục hành chính 13. XN: Xét nghiệm 14. XQ: X quang 15. UBND: Ủy ban nhân dân
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Trang 1. Bảng 2.1. Khảo sát thời gian chờ đợi của người bên trong một ca khám bệnh………………………………..……………………………….……….61 2. Bảng 2.2. Kết quả thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch chuyên môn giai đoạn 2015 - 2017…………………………………………………………………65 3. Bảng 2.3. Bảng đánh giá mức độ hài lòng của người bệnh giai đoạn 2015 - 2017…………………………………………………………………………66 4. Sơ đồ 2.1. Quy trình khám bệnh đối với bệnh nhân có thẻ BHYT…....…55
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Cải cách thủ tục hành chính là vấn đề mang tính toàn cầu. Đây được xem như một động lực mạnh mẽ để thúc đẩy sự tăng trưởng về kinh tế, phát triển văn hóa, xã hội và các mặt khác của đời sống xã hội nói chung. Trong quá trình quản lý xã hội, TTHC là phương tiện để Nhà nước thực hiện chức năng quản lý của mình, đảm bảo thực hiện các quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức. TTHC hợp lý, được tổ chức thực hiện tốt sẽ thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển và ngược lại nó sẽ kìm hãm sự phát triển nếu tồn tại những hạn chế, bất cập. Nhận thức rõ cải cách hành chính là một yêu cầu có tính khách quan, Đảng và Nhà nước ta đã coi CCHC là một vấn đề quan trọng cần được quan tâm. Trong nhiều văn kiện quan trọng, Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định vai trò của CCHC, trong đó khâu đột phá là CCTTHC. Trong những năm qua, đã có nhiều văn bản quan trọng liên quan đến CCHC như: Chương trình tổng thể cải cách hành chính giai đoạn 2001 - 2010, giai đoạn 2011 - 2020… Hiện nay, các TTHC ở nước ta đã được công khai, minh bạch, đơn giản hóa, tạo điều kiện cho các nhân, tổ chức trong quá trình làm việc; song bên cạnh đó vẫn còn không ít những tồn tại, bất cập về TTHC gây phiền hà cho cá nhân, tổ chức. Trong lĩnh vực y tế, TTHC bao gồm nhiều hoạt động liên quan đến sức khỏe con người, như: khám chữa bệnh, dược - mỹ phẩm, an toàn vệ sinh thực phẩm, quản lý hành nghề y dược tư nhân…. với một số lượng lớn các TTHC, tuy nhiên các nghiên cứu về CCTTHC trong lĩnh vực này còn khá ít. Việc nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong thực thi nhiệm vụ, công vụ, cải thiện chất lượng dịch vụ công, 1
giảm tiêu cực, phiền hà, giảm tối đa thời gian, chi phí cho cá nhân, tổ chức khi tham gia các TTHC là việc làm rất quan trọng và cần thiết. Đặc biệt, đối với ngành y tế, một ngành mang tính chất phục vụ cao, với đối tượng phục vụ là người bệnh và loại hình hàng hóa dịch vụ cung cấp chính là chăm sóc sức khỏe. Chính vì vậy mà CCTTHC đối với ngành y tế hiện nay đang là nhiệm vụ trọng tâm, bên cạnh việc nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. Trong những năm qua, ngành y tế đã nỗ lực CCHC, đem lại sự hài lòng cho người bệnh và gia đình người bệnh. Bộ Y tế đã quán triệt và yêu cầu cán bộ, nhân viên tại các cơ sở y tế phải nâng cao tinh thần trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp, đơn giản hóa các TTHC, ứng dụng công nghệ thông tin vào việc khám chữa bệnh,chăm sóc sức khỏe nhân dân…. nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng ngày một tốt hơn yêu cầu của người dân. Là một nhân viên ngành y tế, hàng ngày được tiếp xúc trực tiếp với người bệnh, thấu hiểu được cảnh lúc đau ốm và phải đi bệnh viện vô cùng vất vả; Học viên càng thấy được vai trò của CCTTHC, đơn giản hóa các TTHC khi người dân đi khám, chữa bệnh là vô cùng cần thiết. Theo Chương trình tổng thể CCHC giai đoạn 2011 - 2020 của Chính phủ đặt mục tiêu, đến năm 2020, sự hài lòng của tổ chức, cá nhân đối với sự phục vụ của các đơn vị sự nghiệp công lập phải đạt hơn 70%. Chính vì vậy, học viên lựa chọn đề tài: “Cải cách thủ tục hành chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang” để nghiên cứu viết luận văn thạc sỹ của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính là một đề tài hấp dẫn, thu hút được sự quan tâm của nhiều học giả, nhiều nhà nghiên cứu, nhà quản lý. Cho đến nay đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này, trong đó có: 2
Năm 2001, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia đã xuất bản cuốn sách “Thủ tục hành chính: Lý luận và thực tiễn” của các tác giả Nguyễn Văn Thâm và Võ Kim Sơn. Cuốn sách đã trình bày tách bạch và cơ bản đầy đủ về TTHC. Năm 2001, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia đã xuất bản cuốn sách “Các giải pháp thúc đẩy cải cách hành chính ở Việt Nam” của tác giả Nguyễn Ngọc Hiến. Công trình nghiên cứu này đã phân tích tiến trình cải cách hành chính ở nước ta những năm qua, chỉ ra những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân cản trở, đồng thời kiến nghị một số giải pháp nhằm thúc đẩy cải cách hành chính ở nước ta trong thời gian tới. Năm 2003, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia xuất bản cuốn sách “Cải cách dịch vụ công ở Việt Nam” của tác giả Lê Chi Mai. Trong cuốn sách, tác giả đã đưa ra những lý luận cơ bản về dịch vụ công, đặc trưng của dịch vụ công, làm rõ phạm vi, trách nhiệm của Nhà nước trong cung ứng dịch vụ công, phân tích thực tiễn cung ứng dịch vụ công và đề ra giải pháp cải tiến đối với loại hình dịch vụ công cộng và loại hình dịch vụ hành chính công. Nguyễn Hồng Hường (2011), Đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực nông nghiệp của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Luận văn Thạc sỹ quản lý hành chính công, Học viện hành chính quốc gia. Lê Thị Thu Hoàn (2014), Cải cách thủ tục hành chính tại Tổng cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng Bộ khoa học và công nghệ, Luận văn Thạc sỹ quản lý công, Học viện hành chính quốc gia. Nguyễn Thế Linh (2010), Cải cách thủ tục hành chính trong quá trình thực hiện chính sách an sinh xã hội ở ngành bảo hiểm xã hội Việt Nam hiện nay, Luận văn Thạc sỹ quản lý công, Học viện hành chính quốc gia. 3
Cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực y tế có thể kể đến Nguyễn Yến Ngọc (2012), Cải cách thủ tục hành chính tại cơ quan Bộ Y tế, Luận văn Thạc sỹ quản lý hành chính công, Học viện hành chính quốc gia. Các công trình nghiên cứu trên và nhiều công trình nghiên cứu khác đã tiếp cận các vấn đề lý luận và thực tiễn về CCHC và CCTTHC; đánh giá thực trạng, đưa ra biện pháp, giải pháp thúc đẩy CCHC và CCTTHC. Những nghiên cứu này đã cung cấp cơ sở lý luận, thực tiễn, giúp cho học viên hoàn thành luận văn của mình. Qua tìm hiểu, học viên nhận thấy chưa có đề tài nào nghiên cứu về CCTTHC tại Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn. Bản thân học viên đang công tác tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Lục Ngạn - một bệnh viện tuyến tỉnh của tỉnh Bắc Giang, với chức năng nhiệm vụ khám, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân dân trên địa bàn huyện Lục Ngạn và các huyện lân cận (huyện Lục Nam, huyện Sơn Động). Hiện nay với chính sách thông tuyến huyện đối với bệnh nhân Bảo hiểm y tế của BHXH Việt Nam thì vai trò vào cuộc trong khám, chữa bệnh của các bệnh viện tuyến huyện càng thể hiện rõ; người dân sử dụng thẻ BHYT có thể dễ dàng khám, chữa bệnh, thụ hưởng các dịch vụ ở các bệnh viện cùng tuyến. Chính vì vậy mà việc đơn giản hóa các TTHC trong công tác khám, chữa bệnh càng trở nên quan trọng và cần thiết. Chính vì vậy mà học viên chọn đề tài “Cải cách thủ tục hành chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang” viết luận văn của mình. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Mục đích chủ yếu của luận văn là thông qua việc đánh giá thực trạng các thủ tục hành chính tại Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn để thấy được những ưu điểm từ đó phát huy, đồng thời khắc phục những nhược điểm, hạn chế, yếu kém; trên cơ sở đó tìm ra được các giải pháp phù hợp để góp phần 4
cải cách hiệu quả TTHC trong công tác khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân, giảm thiểu tối đa các thủ tục, phiền hà mà người bệnh gặp phải trong quá trình đi khám, chữa bệnh. Từ đó nâng cao chất lượng phục vụ, hướng tới sự hài lòng của người bệnh. 3.2. Nhiệm vụ - Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về CCTTHC; lý luận về CCTTHC trong y tế; - Đánh giá khái quát thực trạng thực hiện các TTHC tại các bệnh viện công lập nói chung và Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn nói riêng; - Chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân; - Đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng CCTTHC tại Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các TTHC trong công tác khám, chữa bệnh tại Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Để có cái nhìn bao quát và có thể đi sâu phân tích vấn đề, phạm vi nghiên cứu của luận văn được giới hạn như sau: - Về nội dung: Luận văn tiếp cận và nghiên cứu CCTTHC trong lĩnh vực y tế, cụ thể là trong khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân - Về không gian và thời gian: Luận văn nghiên cứu về CCTTHC giai đoạn 2015 - 2017 tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận 5
Luận văn sử dụng phương pháp luận của phép duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, vận dụng học thuyết Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng, Nhà nước về CCTTHC để làm cơ sở lý luận. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, tác giả sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu như sau: - Phương pháp khảo cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu về lý luận và thực tiễn liên quan đến đề tài lựa chọn; - Phương pháp phân tích đánh giá: Tác giả đã tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện các TTHC trong công tác khám, chữa bệnh tại Bệnh viện đa khoa khu vực Lục Ngạn, từ đó thấy được các điểm hợp lý, bất hợp lý để tìm ra các giải pháp hợp lý; - Phương pháp điều tra xã hội học, sử dụng bảng hỏi: Tác giả đã sử dụng phương pháp này nhằm thu thập ý kiến của người bệnh, người nhà người bệnh và nhân viên y tế nhằm đánh giá sự hài lòng đối với việc tiếp cận các dịch vụ y tế tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Lục Ngạn; - Phương pháp thống kê: Được tác giả sử dụng để xử lý số liệu thu thập được từ kết quả điều tra, khảo sát thực tế; - Phương pháp tổng hợp: Tác giả tiến hành sử dụng phương pháp tổng hợp sau khi nghiên cứu các tài liệu liên quan, phân tích các vấn đề, sau khi tiến hành các phương pháp nghiên cứu khác để tổng hợp lại một cách khái quát nhất. - Phương pháp so sánh: Dựa trên kinh nghiệm về CCTTHC của một số bệnh viện lớn, tác giả tiến hành so sánh, rút kinh nghiệm, đánh giá tình hình thực tế tại đơn vị. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Về mặt lý luận 6
Luận văn góp phần làm rõ hơn cơ sở khoa học về TTHC và CCTTHC; cung cấp một số khái niệm liên quan đến ngành y tế, hoạt động khám, chữa bệnh.... 6.2. Về mặt thực tiễn Trên cơ sở đánh giá những ưu, nhược điểm, luận văn chỉ ra nguyên nhân và giải pháp để nâng cao chất lượng CCTTHC tại bệnh viện giúp cho cán bộ nhân viên y tế ý thức được vai trò của mình trong việc thực hiện CCTTHC, đơn giản hóa các thủ tục cho người bệnh. Học viên mong muốn đây sẽ là tài liệu để các nhà hoạch định về công tác CCTTHC nói chung, đặc biệt là CCTTHC trong lĩnh vực y tế tham khảo để xây dựng những chính sách phù hợp với thực tiễn. Đồng thời thông qua luận văn này, học viên cũng mong muốn sẽ vận dụng vào thực tế tại đơn vị, giúp ích cho công việc hiện tại của bản thân, góp phần nhất định nhằm thay đổi, đơn giản hóa các thủ tục liên quan đến công tác khám, chữa bệnh tại bệnh viện; góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi tham gia khám, chữa bệnh tại bệnh viện. Luận văn cũng có thể là một tài liệu tham khảo về đề tài này. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 03 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực y tế. Chương 2: Thực trạng cải cách thủ tục hành chính tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. Chương 3: Nâng cao chất lượng cải cách thủ tục hành chính tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. 7
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC Y TẾ 1. Khái quát về thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính 1.1.1. Khái quát về thủ tục hành chính 1.1.1.1.Khái niệm thủ tục hành chính Nhắc đến khái niệm thủ tục hành chính, từ trước đến nay có rất nhiều các quan điểm, cách hiểu khác nhau. Có quan điểm cho rằng TTHC là trình tự giải quyết bất kỳ vụ việc nào do cơ quan quản lý nhà nước thực hiện; quan điểm khác lại cho rằng: TTHC là trình tự thực hiện mọi hình thức hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước, bao gồm cả trình tự hoạt động xây dựng pháp luật; có quan điểm lại cho rằng: TTHC là trình tự mà cơ quan quản lý nhà nước giải quyết các tranh chấp về quyền và xử lý vi phạm pháp luật. Trong cuốn “Thủ tục hành chính, Lý luận và thực tiễn” do các tác giả Nguyễn Văn Thâm và Võ Kim Sơn đồng chủ biên đã nêu định nghĩa về thủ tục hành chính là “một loại quy phạm pháp luật quy định trình tự về thời gian, về không gian khi thực hiện một thẩm quyền nhất định của bộ máy nhà nước, là cách thức giải quyết công việc của các cơ quan hành chính nhà nước trong mối quan hệ với các cơ quan, tổ chức và cá nhân công dân”.[28, tr.16-17] Giáo trình Thủ tục hành chính định nghĩa “Thủ tục hành chính là trình tự, cách thức giải quyết công việc của các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền trong mối quan hệ nội bộ của hành chính và giữa các cơ quan hành chính nhà nước với các tổ chức và cá nhân công dân”. [15, tr.7-8] Trong cuốn Thuật ngữ Hành chính tác giả lại hiểu về thuật ngữ thủ tục hành chính là: “Toàn bộ quy tắc, thể thức do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định theo đó cơ quan hành chính nhà nước, các tổ chức, cá nhân phải tuân 8
theo trong khi giải quyết các công việc giữa các cơ quan nhà nước với nhau và giữa cơ quan nhà nước với các tổ chức, công dân”. [16,tr.184] Như vậy, có thể thấy rằng có rất nhiều ý kiến, quan điểm, cách định nghĩa khác nhau về thủ tục hành chính. Nhưng tựu chung lại, tất cả các quan điểm trên đều có đặc điểm chung, thống nhất ở một điểm đó là TTHC là trình tự, trật tự thẩm quyền của cơ quan hành chính nhà nước, các tổ chức, cá nhân được ủy quyền hành pháp trong giải quyết công việc của Nhà nước, các yêu cầu chính đáng của công dân hoặc tổ chức nhằm thực hiện nghĩa vụ hành chính, bảo đảm công vụ nhà nước và lợi ích của công dân. Để thống nhất cách hiểu về TTHC dưới góc độ quản lý nhà nước, Nghị định 63/2010/NĐ-CP ngày 08/6/2010 của Chính phủ về Kiểm soát TTHC đã đưa ra khái niệm về thủ tục hành chính như sau: “Thủ tục hành chính là trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức”. [10, tr.2] “Trình tự thực hiện” là thứ tự các bước tiến hành của đối tượng và cơ quan thực hiện TTHC trong khi giải quyết một công việc cụ thể cho cá nhân, tổ chức. [10, tr.2] “Hồ sơ” là những loại giấy tờ mà đối tượng thực hiện TTHC cần phải nộp hoặc xuất trình cho cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết TTHC trước khi cơ quan đó thực hiện TTHC giải quyết một công việc cụ thể cho cá nhân, tổ chức. [10, tr.2] “Yêu cầu, điều kiện” là những đòi hỏi mà đối tượng thực hiện TTHC phải đáp ứng hoặc phải làm khi thực hiện một TTHC cụ thể. Có thể nói, đây là một khái niệm khá rõ ràng, đầy đủ, cho thấy ý nghĩa, vai trò của TTHC trong quản lý nhà nước, tạo điều kiện cho việc tìm hiểu nhu cầu, định ra phương hướng, biện pháp thích hợp để cải cách TTHC nhằm xây 9
dựng nền hành chính hiện đại đáp ứng nhu cầu quản lý nhà nước trong điều kiện hiện nay. TTHC là thuộc tính của hoạt động quản lý, là phương thức phục vụ công quyền. TTHC tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình quản lý của nhà nước, thuận tiện cho người dân trong quá trình tham gia vào các hoạt động. Ngược lại TTHC rườm rà, phức tạp sẽ cản trở các hoạt động, là ke hở cho các đối tượng xấu lợi dụng gây phiền hà, sách nhiễu nhân dân, từ đó làm giảm lòng tin của người dân đối với nhà nước. 1.1.1.2. Đặc điểm của TTHC TTHC được coi là một công cụ đắc lực trong quản lý hành chính nhà nước, giúp các cơ quan hành chính nhà nước thực hiện tốt vai trò, nhiệm vụ quản lý nhà nước của mình. TTHC được thiết lập trên mọi lĩnh vực quản lý nhà nước với mục đích nhằm thiết lập trật tự trong hoạt động quản lý. TTHC có một số đặc điểm cơ bản sau: Thứ nhất, TTHC được xác định bới các quy phạm thủ tục hành chính. Quy phạm thủ tục là những quy tắc pháp lý quy định về trình tự, cách thức khi sử dụng thẩm quyền của từng cơ quan để xử lý công việc. [15, tr.7] Các quy phạm thủ tục bao gồm: thủ tục lập pháp, thủ tục tố tụng tư pháp và thủ tục hành chính. Mọi hoạt động quản lý hành chính nhà nước phải được tiến hành theo những thủ tục nhất định, nhưng không có nghĩa là mọi hoạt động trong quản lý nhà nước đều phải được điều chỉnh bởi quy phạm thủ tục hành chính. Bởi lẽ, về mặt lý luận, pháp luật không thể và cũng không cần thiết phải điều chỉnh mọi quan hệ xã hội, chỉ các TTHC quan trọng mới phải được quy định bởi pháp luật nhằm đảm bảo sự tuân thủ chặt chẽ. 10
Thứ hai, TTHC là thủ tục thực hiện các hoạt động quản lý nhà nước hay TTHC được thực hiện bởi các chủ thể quản lý hành chính nhà nước là: các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội, cá nhân được nhà nước trao quyền, trong đó quan trọng nhất phải kể đến các cơ quan hành chính, các cán bộ, công chức trong hệ thống cơ quan này. Vì các cơ quan hành chính có chức năng quản lý hành chính nhà nước nên các chủ thể trong hệ thống cơ quan đó không chỉ thực hiện phần lớn các TTHC mà còn thực hiện các thủ tục liên quan đến các hoạt động quản lý hành chính quan trọng nhất. Ngoài các cơ quan hành chính, các cơ quan nhà nước khác cũng tiến hành các TTHC khi thực hiện các hoạt động quản lý hành chính nhà nước như: khi xây dựng, củng cố chế độ công tác nội bộ, các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện TTHC khi tiến hành các hoạt động quản lý hành chính được nhà nước trao quyền trong những trường hợp cụ thể do pháp luật quy định. Thứ ba, TTHC rất đa dạng, phức tạp. Sự đa dạng, phức tạp đến từ sự đa dạng, phức tạp của hoạt động quản lý nhà nước. Chủ thể và khách thể của TTHC đều đa dạng, phức tạp. Quản lý hành chính nhà nước chủ yếu là hoạt động định hướng cho phép, nhiều trường hợp phải ra mệnh lệnh có tính chất đơn phương đòi hỏi thi hành kịp thời nhằm giải quyết nhanh chóng, có hiệu quả. Vì vậy, quy định TTHC phải kết hợp những khuôn mẫu ổn định tương đối, chặt chẽ với các biện pháp thích ứng cho từng loại công việc, vừa chặt chẽ, vừa linh hoạt với các tình huống xảy ra. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, khi nền hành chính nhà nước đang chuyển từ nền hành chính cai quản sang nền hành chính phục vụ. Thứ tư, so với các quy phạm nội dung của Luật Hành chính, TTHC có tính năng động hơn và đòi hỏi thay đổi nhanh hơn. TTHC phụ thuộc đáng kể vào nhận thức chủ quan của chính những người xây dựng. Nếu nhận thức đó phù hợp với đòi hỏi của thực tế khách quan thì TTHC sẽ mang nhiều tiến bộ, 11
thiết thực phục vụ cho cuộc sống. Nhưng nếu nhận thức không phù hợp với yêu cầu khách quan sẽ xuất hiện những TTHC lạc hậu, thậm chí làm hạn chế quyền của các tổ chức, công dân. 1.1.1.3. Phân loại thủ tục hành chính TTHC rất đa dạng, phức tạp; để xây dựng và áp dụng TTHC một cách có hiệu quả cần phải có phân loại một cách khoa học. a) Phân loại theo đối tượng quản lý hành chính nhà nước Theo cách phân loại này các TTHC được xác định cho từng lĩnh vực QLNN và được phân chia theo cơ cấu chức năng của bộ máy QLNN hiện hành. Cách phân chia này giúp cho người quản lý xác định được tính đặc thù của lĩnh vực mình phụ trách. Từ đó đề ra yêu cầu xây dựng những TTHC cần thiết, phù hợp với từng lĩnh vực. b) Phân loại theo các loại hình công việc cụ thể mà các cơ quan nhà nước được giao thực hiện trong quá trình hoạt động của mình Cách phân loại này đơn giản, có khả năng áp dụng rộng rãi, giúp cho các chủ thể TTHC định hướng dễ dàng và chính xác hơn trong giải quyết các công việc liên quan. Theo cách phân loại này, TTHC có thể bao gồm các loại như: - Thủ tục thông qua và ban hành văn bản trong các cơ quan; - Thủ tục ban hành quyết định hành chính; - Thủ tục thông qua và ban hành văn bản hành chính; - Thủ tục thông qua và ban hành công văn; - Thủ tục tuyển dụng cán bộ, công chức; - Thủ tục khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức… c) Phân loại theo chức năng cung cấp các dịch vụ công và các hoạt động mang tính chuyên môn đặc thù trong quản lý nhà nước 12