Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:99

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn "Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk" nhằm đề xuất những giải pháp tăng cường CCTTHC theo cơ chế một cửa tại tỉnh Đắk Lắk từ những luận cứ, luận điểm khoa học được xây dựng trên cơ sở hệ thống hóa các lý luận về CCTTHC theo cơ chế một cửa kết hợp nghiên cứu thực tiễn công tác CCTTHC theo cơ chế một cửa tại tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2015 – 2022.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------------/------------- ------/----- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN LANG KIỀU MI CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK – NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ------------/------------- ------/----- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN LANG KIỀU MI CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK Chuyên ngành: QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. TRẦN THỊ HUYỀN TRANG ĐẮK LẮK – NĂM 2023
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sỹ đề tài “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” là công trình nghiên cứu của bản thân tôi cùng với sự giúp đỡ của giảng viên hướng dẫn khoa học. Các số liệu, kết quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan rằng thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn. Đắk Lắk, ngày tháng năm 2023 Tác giả Nguyễn Lang Kiều Mi
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện Luận văn Thạc sĩ, tôi đã nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ của rất nhiều người. Trước hết, xin dành lời trân trọng cảm ơn đến TS. Trần Thị Huyền Trang – Người hướng dẫn khoa học đã chia sẻ cho tôi những ý kiến quý báu về khoa học, định hướng, chỉ bảo tận tình để tôi hoàn thành luận văn. Xin chân thành cảm ơn tập thể Lãnh đạo các thầy cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia đã giảng dạy, cung cấp các kiến thức, kỹ năng nghiên cứu để tôi có thể thực hiện luận văn này. Xin trân trọng xin cảm ơn sự quan tâm của Lãnh đạo Sở Nội vụ, sự chia sẻ, giúp đỡ nhiệt tình của các anh chị, bạn bè đồng nghiệp đã giúp cho tôi thực hiện luận văn này một cách thuận lợi./. Đắk Lắk, ngày tháng năm 2023 Học viên Nguyễn Lang Kiều Mi
iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................ii MỤC LỤC .......................................................................................................... iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................................iv DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ .................................................................. v MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1 Chƣơng 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA ............................................................. 11 1. 1. Thủ tục hành chính ...................................................................................... 11 1.2. Cải cách thủ tục hành chính ......................................................................... 13 1.3. Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa ....................................... 17 Tiểu kết Chương 1 ............................................................................................... 29 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA TỈNH ĐẮK LẮK ......................................................... 31 2.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội tỉnh Đắk Lắk ảnh hưởng đến cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tại địa phương ................................................. 31 2.2. Công tác lãnh đạo, điều hành cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa ở tỉnh Đắk Lắk ..................................................................................................... 36 2.3. Tổ chức tuyên truyền về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa ở tỉnh Đắk Lắk ........................................................................................................ 45 2.4. Tổ chức triển khai cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa ở tỉnh Đắk Lắk từ năm 2015 đến 2022 .......................................................................... 48 2.5. Đánh giá hoạt động cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa ở tỉnh Đắk Lắk ................................................................................................................ 60 Tiểu kết chương 2 ................................................................................................ 68 Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA Ở TỈNH ĐẮK LẮK ........... 70 3.1. Phương hướng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ................................................................................................. 70 3.2. Một số giải pháp về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ........................................................................................... 74 Tiểu kết Chương 3 ............................................................................................... 82 KẾT LUẬN......................................................................................................... 84 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 87
iv DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT CHỮ VIẾT TẮT GIẢI THÍCH 1. CCHC Cải cách hành chính 2. CCTTHC Cải cách thủ tục hành chính 3. CNTT Công nghệ thông tin 4. CQHCNN Cơ quan hành chính nhà nước 5. HCNN Hành chính nhà nước 6. HĐND Hội đồng nhân dân 7. NXB Nhà xuất bản 8. PAKN Phản ánh, kiến nghị 9. QLNN Quản lý nhà nước 10. QPPL Quy phạm pháp luật 11. TN&TKQ Tiếp nhận và trả kết quả 12. TTĐT Thông tin điện tử 13. TTHC Thủ tục hành chính 14. UBND Ủy ban nhân dân
v DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng 2.1. Ứng dụng CNTT trong TN&TKQ các TTHC theo cơ chế một cửa tại tỉnh Đắk Lắk từ năm 2016 tới 2022 ........................................................... 50 Bảng 2.2. Thống kê tỷ lệ hồ sơ TTHC được TN&TKQ đúng hẹn năm 2015 - 2022 ................................................................................................................. 53 Bảng 2.3. Thống kê công tác tiếp nhận PAKN tiếp nhận và giải quyết tại Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk từ năm 2015 đến năm 2022 ............... 56 Sơ đồ: Quy trình giải quyết TTHC theo cơ chế một tại bộ phận TN&TKQ các cấp tại tỉnh Đắk Lắk ........................................................................................ 49
1 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Với mỗi giai đoạn phát triển xã hội, công tác quản lý phát triển xã hội phát sinh những yêu cầu mới đối với nền hành chính quốc gia, đòi hỏi có những cải biến với những kế hoạch, hành động thiết thực để hoàn thiện một hoặc nhiều bộ phận của nền hành chính quốc gia. Do đó, cải cách hành chính (CCHC) là nhu cầu thường xuyên, có tính tất yếu của mọi quốc gia, mọi xã hội, trong đó có Việt Nam. Mục đích cuối cùng của CCHC là xây dựng nền HCC hiện đại và trở thành một nguồn lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Trải qua gần 50 năm thống nhất đất nước, gần 40 năm thực hiện sự nghiệp đổi mới, từ vị thế một nước nghèo, có thu nhập bình quân đầu người thấp, Việt Nam đã có những bước chuyển và trở thành một trong những quốc gia phát triển năng động của khu vực Đông Nam Á. Để đạt được thành công như vậy, trong thời gian qua, Đảng và Chính phủ nhiều lần tiến hành các hoạt động CCHC nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, đổi mới phương thức và phong cách làm việc, giảm số lượng đầu mối. Tại Đại hội lần thứ XIII (năm 2020) của Đảng, CCHC được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, có vai trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển của đất nước trong những năm tới. CCHC quốc gia được thực hiện đồng bộ trên nhiều khía cạnh, trong đó cải cách thủ tục hành chính (CCTTHC) gắn với cơ chế “một cửa” vốn được thực hiện từ những thập niên đầu của thế kỷ XXI tiếp tục được đánh giá có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự nghiệp hiện đại hóa, công nghiệp đất nước xã hội chủ nghĩa. Triển khai các chủ trương, đường lối của Đảng, Chính phủ đã xây dựng, ban hành hàng loạt chính sách, văn bản quy định về CCTTHC và gần đây nhất là Đề án đổi mới việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên
2 thông trong giải quyết TTHC kèm theo Quyết định 468/2021/QĐ-TTg ngày 27/03/2021. Các chủ trương của Đảng và chính sách của Chính phủ đều được các Bộ, ban, ngành và các tỉnh, thành phố, trong đó có tỉnh Đắk Lắk nhanh chóng triển khai thực hiện. Trong những năm qua, tỉnh Đắk Lắk tuy còn nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội nhưng tốc độ tăng trưởng kinh tế khá tốt, văn hóa – xã hội có nhiều thành tựu, chất lượng đời sống các tầng lớp nhân dân từng bước cải thiện. Trong công tác quản lý nhà nước, tỉnh Đắk Lắk là một trong những địa phương triển khai tích cực và hiệu quả cơ chế “một cửa” gắn với thực hiện CCTTHC. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế trong CCTTHC gắn với cơ chế một cửa ở tỉnh Đắk Lắk, cụ thể như: mức độ quan tâm đến CCTTHC của các cơ quan, địa phương trên địa bàn tỉnh không đồng đều, số lượng và tỷ lệ hồ sơ TTHC thực hiện trực tuyến mức độ 3 và mức độ 4 còn thấp, sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp đối với sự phục vụ của tổ chức HCNN khi thực hiện các TTHC còn thấp… Từ những thực trạng nêu trên, để góp phần giải quyết những tồn tại, hạn chế trong quá trình CCTTHC theo cơ chế một cửa tại tỉnh Đắk Lắk, học viên chọn đề tài “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” làm đề tài nghiên cứu. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài CCHC nói chung và CCTTHC theo cơ chế một cửa nói riêng, không phải là vấn đề mới, đã được đề cập trong nhiều công trình khoa học khác nhau. Trong đó, một số công trình tiêu biểu sau: Các nghiên cứu về cải cách hành chính ở Việt Nam Công trình Các giải pháp thúc đẩy CCHC ở Việt Nam do Nguyễn Ngọc Hiến (2021) đã phân tích quá trình CCHC của Việt Nam thời điểm trước năm 2000. Từ đó, công trình đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả
3 công tác CCHC ở các địa phương, đặc biệt cấp xã, phường, thị trấn. Với phương pháp nghiên cứu xã hội học, logic, những kiến nghị trong nghiên cứu được đưa ra nhằm tháo gỡ những rào cản hiện nay và thúc đẩy quá trình cải cách hành chính [20]. Kinh nghiệm CCTTHC trên thế giới được Nguyễn Văn Thâm cùng Võ Kim Sơn phân tích trong sách cuốn Thủ tục hành chính: lý luận và thực tiễn. Công trình đã đưa ra một số lý thuyết về xây dựng và thực hiện TTHC, CCTTHC. Từ nền tảng cơ sở lý luận cùng thực tiễn kinh nghiệm tại một số quốc gia, nhóm tác giả đã đề xuất một số giải pháp đối với công tác CCTTHC của Việt Nam [28]. Đoàn Trọng Truyến với công trình Cải cách hành chính và công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2006) đã hệ thống các khái niệm, lý thuyết, quan điểm cơ bản về nhà nước pháp quyền, về nền HCC. Ấn phẩm đánh giá hoạt động CCHC là hoạt động trung tâm trong sự nghiệp cách mạng xây dựng nhà nước pháp quyền Xã hội chủ nghĩa Việt Nam của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta [37]. Bài viết Cải cách TTHC và cơ chế một cửa, một cửa liên thông của nhà nghiên cứu Trần Văn Tuấn đăng tải trên Tạp chí Cộng sản năm 2010 là một trong các nghiên cứu đầu tiên phân tích, đánh giá về việc triển khai công tác CCTTHC gắn với cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở nước ta những năm 2001–2010. Bài viết đã phân tích những điểm mới và điểm tích cực khi thực hiện công tác CCTTHC gắn với cơ chế một cửa, một cửa liên thông. Tuy nhiên, trong những năm triển khai thực hiện, công tác CCTTHC gắn với cơ chế một cửa, một cửa liên thông không thể không bộc lộ hạn chế nhất định. Bài viết đã phân tích chỉ rõ những tồn tại hạn chế và đề xuất một số giải pháp khắc phục cụ thể [38].
4 Tác giả Nguyễn Thị Thu Hương với bài viết Một số vấn đề về công tác CCHC hiện nay công bố tại Tạp chí Nghiên cứu dân tộc, năm 2017 đã phân tích công tác CCHC ở Việt Nam những năm trước 2017, qua đó, đóng góp giải pháp nâng cao chất lượng công tác CCHC trong quản lý và điều hành hoạt động của hệ thống HCC [22]. Năm 2017, Đoàn Duy Khương xuất bản tác phẩm Cải cách HCC phục vụ phát triển kinh tế cải thiện môi trường kinh doanh. Nội dung cuốn sách chia thành 2 phần chính: phần thứ nhất phân tích quá trình và kinh nghiệm CCHC của một số quốc gia trong vùng ASEAN và nhận định về xu hướng CCHC trong vùng; phần thứ hai đề cập đến quá trình CCHC tại Việt Nam . Từ đó, tác giả đưa ra các kiến nghị đối với Chính phủ Việt Nam về việc cải thiện môi trường kinh doanh trên cơ sở các thực hiện các giải pháp CCHC, CCTTH [24]. Bài viết Vai trò giải quyết TTHC theo cơ chế một cửa ở Việt Nam của tác giả Lê Thị Vinh đăng trên tạp chí Công thương năm 2019 là một trong số những bài viết nghiên cứu mới nhất về CCTTHC gắn với cơ chế một cửa ở nước ta. Bài viết đã nhấn mạnh vai trò giải quyết TTHC theo cơ chế một cửa đối với sự phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam trong bối cảnh hiện đại [52]. Lưu Phước Vẹn, Trần Công Dũ, Thực trạng và giải pháp CCHC ở Việt Nam, Tạp chí Tài chính kỳ 2, tháng 3/2020. Qua bài viết, nhóm tác giả trình bày cơ sở lý thuyết về CCHC, nội dung CCHC với 5 tiêu chí chính: Cải cách thể chế hành chính nhà nước; CCTTHC; Cải cách tổ chức bộ máy nhà nước; Xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; Cải cách tài chính công. CCTTHC là một trong những trọng tâm của công trình và được tác giả đưa ra nhiều nhận định, đánh giá có ý nghĩa cả về lý luận lẫn thực tiễn [51].
5 Các nghiên cứu về cơ chế một cửa và CCTTHC theo cơ chế một cửa tại các địa phương trên toàn quốc Một trong những công trình nghiên cứu về CCTTHC theo cơ chế một cửa tại các địa phương cụ thể trên toàn quốc là bài báo Một số kết quả thực hiện CCTTHC theo cơ chế một cửa ở huyện Cư M’Gar được nhà nghiên cứu Vũ Đình Hoan đăng tải trên tạp chí Quản lý nhà nước, số 10 (năm 2007). Bài viết đã đánh giá thực trạng triển thực hiện CCTTHC theo cơ chế một cửa tại huyện Cư M’gar. Dựa trên những phân tích và đánh giá những khó khăn trong quá trình thực hiện CCTTHC tại bộ phận một cửa, tác giả đưa ra một số nhận định và gợi ý chính sách [21]. Lê Thị Hằng, Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở Thừa Thiên Huế, đăng trên tạp chí Quản lý nhà nước, số72 (2010). Bài viết phân tích quá trình CCTTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở các cơ quan cấp sở thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế, từ đó đưa ra những phân tích, đánh giá đối với CCTTHC trên các khía cạnh: công tác lãnh đạo điều hành, về đội ngũ nhân sự ở bộ phận một cửa, một cửa liên thông, cơ sở vật chất, trang thiết bị tại bộ phận TN&TKQ. Bài viết cũng đề xuất một số giải pháp nhằm gia tăng hiệu quả của CCTTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông ở Thừa Thiên Huế [19]. Nguyễn Thị Ngọc Xuân, Kết quả thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết TTHC tại Trung tâm HCC tỉnh An Giang, Tạp chí Quản lý Nhà nước, số 287 (2019). Bài viết đã đánh giá công tác giải quyết TTHC ở An Giang trên các khía cạnh: công khai, niêm yết thông tin TTHC; giải quyết hồ sơ TTHC; mức độ hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của đội ngũ công chức tại Trung tâm HCC tỉnh An Giang; ứng dụng CNTT trong thực hiện TTHC. Bài viết còn chỉ ra một số bất cập và hạn chế khi thực hiện giải quyết TTHC theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. Trên
6 cơ sở đó, bài viết đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận và giải quyết TTHC [53]. Bài viết Đánh giá hiệu quả cải cách hành chính theo cơ chế một cửa tại các địa phương trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2018 - 2020 qua chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức (SIPAS) của nhóm tác giả Nguyễn Duy Thụy, Lê Ngọc Anh công bố năm 2021 trên tạp chí Khoa học xã hội Tây Nguyên đã phân tích những đánh giá mức độ hài lòng của người dân, tổ chức tham gia thực hiện TTHC tại bộ phận TN&TKQ các cấp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Thông qua biến đổi chỉ số hài lòng các tiêu chí thành phần trong giai đoạn 2018 – 2020, bài viết đã phân tích được hiệu quả công tác CCTTHC gắn với cơ chế một cửa trên địa bàn và gợi ý giải pháp nâng cao hiệu quả CCTTHC gắn với thực hiện cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Ngoài các bài viết ở các tạp chí khoa học, còn có một số đề tài luận văn, luận án nghiên cứu vấn đề CCTTHC theo cơ chế một cửa đã được thực hiện và công bố như: Luận văn Thạc sỹ của Phạm Huy Thông bảo vệ năm 2008 với chủ đề “Cơ chế một cửa liên thông tại Thành phố Hồ Chí Minh”; Luận văn Thạc sỹ của Lương Thị Phương Thúy thực hiện năm 2010 với chủ đề “Cải cách TTHC theo cơ chế một cửa tại CQHCNN địa phương (qua thực tiễn tỉnh Bắc Giang)”; Luận văn Thạc sỹ của Lê Thu Thúy thực hiện năm 2016 với chủ đề “Cơ chế một cửa tại Ủy ban nhân dân quận – Từ thực tiễn quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội”; Luận văn Thạc sỹ của Trần Kim Anh thực hiện năm 2019 về “Thực hiện chính sách cải cách TTHC theo mô hình một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai”…. Nhìn chung, CCTTHC là nội dung khoa học thu hút sự quan tâm của không chỉ các nhà quản lý, nhà nghiên cứu mà còn của đông đảo các tầng lớp nhân dân. Các công trình nghiên cứu về quá trình thực hiện CCTTHC ở Việt Nam không chỉ nghiên cứu dưới dạng lý luận, nghiên cứu kinh nghiệm mà
7 còn đề cập thực trạng, từ đó phân tích những kết quả đạt được, chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân hạn chế của công tác CCTTHC. Xây dựng, đề xuất giải pháp tăng cường công tác CCTTHC ở Việt Nam nói chung, từng địa phương cụ thể nói riêng là mục đích cuối cùng của các bài viết, các nghiên cứu. Khối lượng công trình nghiên cứu đồ sộ là nguồn tài liệu dày dặn để luận văn tham khảo về những vấn đề mang tính lý luận chung của CCHC, về CCTTHC. Bên cạnh đó, luận văn còn kế thừa cách thức ứng dụng các phương pháp nghiên cứu vào phân tích, nghiên cứu từng vấn đề CCTTHC cụ thể trong các công trình đã công bố. Đối với tỉnh Đắk Lắk, mặc dù đã có một số bài viết về CCTTHC gắn với cơ chế một cửa tại một số địa phương hoặc một số khía cạnh cụ thể trong một khoảng thời gian cụ thể nhưng vẫn còn thiếu vắng nghiên cứu mang tính tổng quát về CCTTHC theo cơ chế một cửa trên toàn địa bàn tỉnh trong những năm vừa qua. Đây cũng là nội dung mà luận văn sẽ triển khai thực hiện. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích Đề xuất những giải pháp tăng cường CCTTHC theo cơ chế một cửa tại tỉnh Đắk Lắk từ những luận cứ, luận điểm khoa học được xây dựng trên cơ sở hệ thống hóa các lý luận về CCTTHC theo cơ chế một cửa kết hợp nghiên cứu thực tiễn công tác CCTTHC theo cơ chế một cửa tại tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2015 – 2022. 3.2. Nhiệm vụ - Hệ thống hóa các khái niệm về CCTTHC theo cơ chế một cửa. - Phân tích thực trạng công tác CCTTHC theo cơ chế một cửa tại tỉnh Đắk Lắk từ năm 2015 - 2022. Trên cơ sở đó, chỉ ra những kết quả làm được, cùng các tồn tại hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong CCTTHC theo mô hình một cửa tại tỉnh Đắk Lắk.
8 - Đề xuất phương hướng, các giải pháp tăng cường công tác CCTTHC theo mô hình một cửa tại tỉnh Đắk Lắk. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác CCTTHC theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Cụ thể, Ủy ban nhân dân tỉnh (cấp tỉnh) là cấp đơn vị trực tiếp lãnh đạo, điều hành công tác CCTTHC theo cơ chế một cửa tại địa phương; kết quả thực hiện CCTTHC của các Sở, ban, ngành và UBND cấp huyện là thước đo hiệu quả công tác CCTTHC theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi thời gian: Giai đoạn 2015 – 2022. Năm 2015 là thời điểm Đắk Lắk tổ chức thực hiện CCTTHC gắn với cơ chế “một cửa” tại cơ quan quản lý nhà nước theo Quyết định 9/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng. Cơ chế một cửa trong giải quyết TTHC tiếp tục được đổi mới, cải cách theo Quyết định số 468/2021/QĐ-TTg ngày 27/03/2021 của Thủ tướng và được tỉnh Đắk Lắk duy trì triển khai thực hiện từ năm 2021 đến thời điểm hiện tại. Năm 2022 là mốc thời gian gần nhất mà tỉnh Đắk Lắk thực hiện tổng kết công tác cải cách TTHC theo cơ chế “một cửa”, một cửa liên thông, cũng là mốc thời gian luận văn được phê duyệt và thực hiện. Phạm vi không gian: Địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận luận Luận văn được thực hiện dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử và quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước về CCTTHC của Nhà nước.
9 5.2. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thống kê được sử dụng thường xuyên trong quá trình xử lý các số liệu định lượng, tóm tắt và hệ thống hóa các luận cứ khoa học của luận văn, từ đó tạo điều kiện cho các phân tích chuyên sâu liên quan đến nhiệm vụ khoa học của luận văn. - Phương pháp phân tích – tổng hợp là phương pháp hữu hiệu trong khái quát những kết quả đạt được cũng như đánh giá và nhận xét những hạn chế trong cải cách TTHC gắn với cơ chế “một cửa” của tỉnh Đắk Lắk. - Phương pháp so sánh xác định các điểm giống và khác biệt trong toàn quá trình thực hiện CCTTHC gắn với cơ chế “một cửa” của tỉnh Đắk Lắk. Từ đó, giúp việc khái quát, nhận xét, đánh giá các vấn đề một cách toàn diện, chính xác. - Luận văn sử dụng phương pháp khảo sát không tham gia nhằm điều tra thực tiễn CCTTHC tại Trung tâm Phục vụ HCC tỉnh Đắk Lắk, Bộ phận một cửa các huyện, thị xã, thành phố và thu thập tài liệu, báo cáo liên quan đến cải cách TTHC tại các địa phương. - Ngoài ra, luận văn còn thu thập và kế thừa các tài liệu sơ cấp (các văn bản hành chính, các báo cáo sơ kết, tổng kết….) và các tài liệu khoa học công bố dưới nhiều hình thức (bài tạp chí, sách chuyên khảo, bài viết hội thảo….). 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn Ý nghĩa về mặt lý luận: Luận văn hệ thống hóa các cơ sở lý luận, căn cứ pháp lý về CCTTHC theo cơ chế một cửa, xác định cơ sở thực tiễn tác động đến việc thực hiện CCTTHC theo cơ chế một cửa tại tỉnh Đắk Lắk. Luận văn bổ sung nguồn tư liệu thực tiễn đáng tin cậy, có giá trị tham khảo cho các cá nhân (nhà quản lý, nhà nghiên cứu, học viên…), tổ chức (cơ
10 quan Nhà nước, trường Đại học, Viện nghiên cứu…) quan tâm đến việc công tác CCTTHC gắn với cơ chế một cửa tại tỉnh Đắk Lắk. Ý nghĩa về mặt thực tiễn: Giá trị thực tiễn của luận văn thể hiện qua những phân tích về các kết quả đạt được trong thực tế cũng như các tồn tại hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong công tác lãnh đạo, điều hành và triển khai thực hiện CCTTHC theo cơ chế một cửa trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong quá trình từ năm 2015 đến hết năm 2022. Luận văn đóng góp một số giải pháp góp phần tăng cường CCTTHC tỉnh Đắk Lắk. 7. Kết cấu của luận văn Bên cạnh phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, luận văn được cấu trúc thành 03 chương. Cụ thể: Chương 1. Cơ sở khoa học về cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa Chương 2. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa tỉnh Đắk Lắk Chương 3. Phương hướng và giải pháp tăng cường cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa ở tỉnh Đắk Lắk
11 Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA 1. 1. Thủ tục hành chính 1.1.1. Khái niệm Trong công tác quản lý Nhà nước, để giải quyết các hoạt động, các công việc phát sinh cần tuân theo các quy trình, thủ tục phù hợp đã được định sẵn. Có thể hiểu theo nghĩa chung, thủ tục là phương thức, cách thức giải quyết công việc tuân theo thủ theo một trình tự nhất định, một thể lệ thống nhất, gồm một loạt các nhiệm vụ liên quan chặt chẽ với nhau nhằm đạt được kết quả mong muốn. Hoạt động chấp hành và điều hành của hệ thống CQHCNN được thực hiện bằng hành động liên tục theo một trình tự nhất định nhằm đạt được mục đích quản lý đã đề ra. Đó là thủ tục quản lý HCNN, được gọi là thủ tục hành chính (TTHC). Đề án 30 được ban hành tại Quyết định số 30/QĐ-TTg ngày 10/01/2007 của Thủ tướng, diễn giải rõ khái niệm “Thủ tục hành chính là trình tự, cách thức thực hiện và hồ sơ do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức”[5, tr.5]. Ngoài ra, khái niệm TTHC còn được diễn giải trong Nghị định số 63/NĐ-CP, ngày 8/6/2010 là “trình tự, cách thức thực hiện, hồ sơ và yêu cầu, điều kiện do cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền quy định để giải quyết một công việc cụ thể liên quan đến cá nhân, tổ chức”[10]. Như vậy, chúng ta có thể hiểu TTHC là các quy định do cá nhân hoặc cơ quan QLNN có thẩm quyền quy định về trình tự, cách thức giải quyết công việc của CQHCNN nhằm phục vụ mối quan hệ công việc chung giữa CQHCNN với người dân và ngược lại. Trong bối cảnh chuyển đổi số, việc
12 thực hiện TTHC không chỉ diễn ra trong môi trường thật mà đã có thể thực hiện cả trên môi trường điện tử. 1.1.2. Đặc điểm TTHC gắn liền với chức năng QLNN, thể hiện và đảm bảo quá trình thực hiện chức năng quản lý của các CQHCNN. TTHC được thực hiện bởi các chủ thể QLNN, bao gồm các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội, các cá nhân có thẩm quyền được Nhà nước trao quyền [27, tr.13]. TTHC được quy định nhằm phục vụ các CQHCNN, người dân, tổ chức và doanh nghiệp trong hoạt động hành chính. Do đó, TTHC có tính đa dạng, phức tạp, có nội dung trải rộng ở rất nhiều lĩnh vực, được sử dụng trong hầu hết mọi lĩnh vực đời sống xã hội, từ bộ máy hành chính Trung ương tới các địa phương. Mỗi thủ tục hành chính tương ứng với một hoặc một số hoạt động quản lý hành chính cụ thể. Tương ứng với đó là quy trình thời gian và không gian đối với mỗi loại thủ tục cũng khác nhau. Với mục đích là phục vụ cho người dân, tổ chức và doanh nghiệp, với mục tiêu chung đó là phát triển xã hội và quản lý phát triển xã hội thì bên cạnh tính đa dạng, TTHC thì cần có tính mềm dẻo và linh hoạt, năng động để có khả năng thay đổi nhanh hơn nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế xã hội luôn vận hành và biến đổi liên tục. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện đại và cách mạng công nghệ 4.0, TTHC cần linh hoạt thay đổi, cải cách nhằm đáp ứng với yêu cầu của thời đại mới. 1.1.3. Vai trò Vai trò đầu tiên của TTHC là thể hiện quyền lực của CQHCNN các cấp trong nhiệm vụ điều tiết các mối quan hệ xã hội. Bên cạnh đó, TTHC còn đóng vai trò cụ thể hóa những quy định pháp luật và điều tiết công việc HCC, đảm bảo việc thực hiện những quy định của Đảng và Nhà nước được thống nhất, đồng bộ, chuẩn xác.
13 Trong vận động xã hội, TTHC có vai trò đảm bảo các hoạt động xã hội và hoạt động kinh tế của các chủ thể trong xã hội (cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp) được vận hành thông suốt. Các chủ thể xã hội thực hiện quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ của mình thông qua việc triển khai thực hiện TTHC. Có thể nói, TTHC có vai trò cầu nối giữa các CQHCNN với cá nhân, với doanh nghiệp và với các tổ chức khác, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. TTHC càng đơn giản, hợp lý và vận dụng trong thực tiễn đạt hiệu quả cao, sẽ làm giảm sự phiền hà, công việc được giải quyết nhanh chóng, chính xác, góp phần chống tệ nạn tham nhũng, sách nhiễu nhân dân. Từ đó, làm bền chặt các mối quan hệ, làm cho Nhà nước ta thực sự là Nhà nước của dân, do dân và vì dân. Quá trình triển khai và thực thi pháp luật, xây dựng nhà nước trở nên dễ dàng, nhanh chóng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Thể hiện mức độ văn minh, hiện đại và khả năng linh hoạt đáp ứng sự phát triển của thời đại của bộ máy HCNN. 1.2. Cải cách thủ tục hành chính 1.2.1. Khái niệm Thông thường, cải cách được hiểu là sự thay đổi những yếu tố không phù hợp nhằm mục đích đạt được những kết quả tốt hơn, những mục tiêu mới hơn. Theo Từ điển giải thích thuật ngữ hành chính, cải cách là “sự sửa đổi căn bản từng phần, từng mặt của đời sống xã hội theo hướng tiến bộ mà không đụng tới nền tảng của chế độ xã hội hiện tại” [23]. Cải cách còn có thể hiểu là sự điều chỉnh lớn đối với các cấu trúc chính trị, văn hóa, kinh tế của xã hội, cần phải có sự đồng tình, ủng hộ của các lực lượng xã hội. Cải cách có thể diễn ra trên nhiều lĩnh vực của cuộc sống, trong đó có cải cách thủ tục hành chính. Theo các cách hiểu về cải cách và TTHC đã trình bày ở nội dung trên, có thể hiểu CCTTHC là: sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ những quy định về TTHC không còn phù hợp; hoàn thiện và đổi mới