Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa

Chia sẻ: ViLijen ViLijen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

31
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn Thạc sĩ Quản lý công "Chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa" trình bày các nội dung chính sau: Cơ sở lý luận về chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh; Thực trạng chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa; Giải pháp nâng cao chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA MAI THÀNH LONG CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH KHÁNH HÒA LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK – NĂM 2021
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA MAI THÀNH LONG CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH KHÁNH HÒA Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. HOÀNG MAI ĐẮK LẮK – NĂM 2021
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa” là kết quả của quá trình nghiên cứu nghiêm túc dưới sự hướng dẫn của PGS. TS. Hoàng Mai. Các số liệu trong luận văn là khách quan, trung thực, khoa học và có nguồn gốc rõ ràng. Tôi xin chịu trách nhiệm về kết quả nghiên cứu của mình. Đắk Lắk, ngày tháng năm 2021 HỌC VIÊN Mai Thành Long
LỜI CẢM ƠN Tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy, cô giáo của Phân viên Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Tây Nguyên đã giúp tôi rất nhiều trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Bản thân xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS. TS. Hoàng Mai đã nhiệt tình, tận tâm, đầy trách nhiệm hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này. Cảm ơn lãnh đạo, công chức Văn phòng UBND tỉnh Khánh Hòa và cán bộ, công chức các sở, ngành trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành luận văn. Bản thân đã rất cố gắng học hỏi, tìm tòi, nghiên cứu; tuy nhiên, luận văn sẽ không tránh khỏi thiếu sót, hạn chế. Kính mong quý thầy, cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp tiếp tục đóng góp để đề tài ngày càng hoàn thiện hơn. Cuối cùng, xin cảm ơn sâu sắc gia đình, người thân đã cổ vũ, động viên để tôi hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Đắk Lắk, ngày tháng năm 2021 HỌC VIÊN Mai Thành Long
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................................1 Chƣơng 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH .............................................................8 1.1. Công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh .................................................. 8 1.2. Chất lƣợng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh............................ 11 1.3. Sự cần thiết phải nâng cao chất lượng công chức Văn phòng UBND tỉnh . 22 1.4. Kinh nghiệm nâng cao chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh tại một số địa phương ...................................................................................... 28 Tiểu kết chƣơng 1 ..............................................................................................32 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH KHÁNH HÒA.................................................33 2.1. Khái quát về công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa ...... 33 2.2. Phân tích thực trạng chất lượng công chức Văn phòng UBND tỉnh Khánh Hòa.................................................................................................................................37 2.3. Nhận xét chất lượng công chức Văn phòng UBND tỉnh Khánh Hòa .......... 57 Tiểu kết chƣơng 2 ..............................................................................................66 Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH KHÁNH HÒA ........................................................................................67 3.1. Phương hướng .................................................................................................. 67 3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa ................................................................................................ 69 3.3. Kiến nghị .......................................................................................................... 87 Tiểu kết chƣơng 3 ..............................................................................................90 KẾT LUẬN.........................................................................................................91 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................93
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong tổng thể các yếu tố cần thiết cho sự phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia nói chung và từng địa phương nói riêng, nhân tố con người luôn được xác định là yếu tố cơ bản, quan trọng, có tính chất quyết định và giữ vai trò chi phối đối với các yếu tố khác. Điều này được khẳng định và chứng minh bởi quá trình trình xây dựng và phát triển của nhiều quốc gia trong khu vực và thế giới mà Singapore, Nhật Bản là những điển hình đi lên từ trong những điều kiện hết sức khó khăn về tự nhiên. Ngày nay, sự giàu mạnh của một quốc gia không còn phụ thuộc quá nhiều ở diện tích lớn hay nhỏ, dân số đông hay ít và tài nguyên có phong phú, đa dạng hay không; mặc dù đó là những nguồn lực rất quan trọng cho sự phát triển nhưng cái được quan tâm nhiều nhất hiện nay chính là yếu tố con người, nguồn lực vô hạn của sự sáng tạo hiện được chuẩn bị, đầu tư và khai thác như thế nào. Đội ngũ công chức là một bộ phận của nguồn nhân lực khu vực công - yếu tố cấu thành quan trọng của nguồn nhân lực xã hội mà những đóng góp của họ luôn có vai trò đặc biệt to lớn trong toàn bộ thành tựu phát triển chung về kinh tế - xã hội của quốc gia và từng địa phương. Khẳng định vai trò của đội ngũ này trong toàn bộ sự nghiệp cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc. Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém” [33]. Hiện nay, đứng trước những thách thức của kinh tế thị trường, một bộ phận không nhỏ công chức đã bộc lộ những hạn chế, yếu kém cả về năng lực chuyên môn và ý thức chính trị. Điều đó thể hiện ở chổ: nhiều công chức bảo thủ trong cách nghĩ, cách làm; quan liêu, hành chính; không thạo việc; tác phong chậm chạp, rườm rà; thái độ thờ ơ, thiếu trách nhiệm, dẫn đến sự trì trệ 1
về phương thức hoạt động trong các cơ quan hành chính nhà nước. Thực tế cho thấy, những nơi mà cơ quan hoạt động hiệu quả, đoàn kết, vững mạnh thường là có đội ngũ công chức mạnh, chất lượng và ngược lại, những cơ quan yếu kém, lủng củng thường cũng bắt đầu từ công tác tổ chức, cán bộ, cộng với sự hạn chế về năng lực, phẩm chất của đội ngũ công chức. Công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa cũng không nằm ngoài thực trạng chung của cả nước. Về tổng thể, đội ngũ công chức Văn phòng UBND tỉnh Khánh Hòa đã hoàn thành nhiệm vụ được giao; có lập trường chính trị, tư tưởng vững vàng; được đào tạo, có trình độ chuyên môn; có năng lực và phẩm chất đạo đức; có tinh thần trách nhiệm và tận tụy vì công việc. Tuy nhiên, đội ngũ công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa cũng còn những tồn tại, hạn chế như: trình độ chuyên môn chưa phù hợp với vị trí đảm nhiệm; kỹ năng hạn chế; một bộ phận công chức còn quan liêu, trì trệ, thờ ơ nhiều hơn là kiến tạo phục vụ. Những tồn tại, hạn chế này nếu không có những giải pháp hữu hiệu, kịp thời sẽ ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa. Xuất phát từ vai trò, ý nghĩa của nguồn nhân lực nói chung, chất lượng công chức trong bộ máy hành chính nhà nước nói riêng, từ thực trạng chất lượng công chức tại Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa, tác giả chọn đề tài “Chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa” làm đề tài luận văn Thạc sĩ Quản lý công. Đây là vấn đề phù hợp với yêu cầu cải cách nền hành chính hiện nay, phù hợp với tình hình thực tiễn của địa phương và Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa. 2. Tình hình nghiên cứu - Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm 2003 , Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời k đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, NXB. Chính trị quốc gia, Hà Nội. Trong cuốn 2
sách này, hai tác giả đã phân tích, hệ thống hóa các căn cứ khoa học của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức và đưa ra hệ thống các quan điểm, giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức nhằm đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, tác phẩm này viết ở tầm rộng, bao quát về đội ngũ công chức nói chung, chưa đi sâu vào đội ngũ công chức từng cấp, từng ngành [56]. - Thang Văn Phúc và Nguyễn Minh Phương 2005 , Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, NXB. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Hai tác giả đã phân tích sâu sắc khái niệm về cán bộ, công chức, vị trí, vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức, sự cần thiết phải xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức và những khó khăn, thách thức trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức. Đây là công trình nghiên cứu quy mô nhưng phạm vi rộng, vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức tại các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh chưa được làm rõ trong cuốn sách này [47]. - Nguyễn Tiến Trung 2011 , “Tiếp tục xây dựng, nâng cao chất lượng độ ngũ cán bộ, công chức nhà nước giai đoạn 2011 - 2020”, Tạp chí Tổ chức nhà nước số tháng 4). Bài báo đã chỉ ra những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân của hạn chế về chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức của nước ta. Trên cơ sở đó, tác giả đã đề xuất những giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có phẩm chất và năng lực đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, có đủ năng lực thi hành công vụ, tận tụy phục vụ nhân dân. Nội dung bài viết sát với đề tài luận văn nên rất có giá trị tham khảo [57]. - Hà Thị Tâm, luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2016 “Nâng cao chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận”. Luận 3
văn nghiên cứu và phân tích khá đầy đủ về các tiêu chí đánh giá chất lượng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận. Có sự phân tích, đánh giá và đưa ra kết luận sát với lý luận, phù hợp với thực tiễn, đồng thời nêu lên được nhiều giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng đội ngũ công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận trong thời gian tới. Đề tài luận văn này sát với đề tài mà tác giả đang nghiên cứu nên có tính chất tham khảo khi nghiên cứu làm luận văn [55]. - Nguyễn Đức Đam, luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia Hà Nội, năm 2017 “Chất lượng công chức Bộ Tài nguyên và Môi trường”. Luận văn nghiên cứu và phân tích khá đầy đủ về các tiêu chí đánh giá chất lượng công chức của Bộ Tài nguyên và Môi trường, có sự đối chiếu, so sánh từng tiêu chí giữa lý luận và thực tiễn. Luận văn cũng nêu lên được nhiều giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng đội ngũ công chức của Bộ trong thời gian tới. Tuy nhiên, những giải pháp chỉ mang tính chung, chưa đưa ra được giải pháp cụ thể đối với đội ngũ công chức của Bộ trong bối cảnh đổi mới công tác quản lý theo hướng Bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực [29]. Mặc dù quy mô, phạm vi và địa điểm khác nhau nhưng các đề tài trên đã nghiên cứu làm rõ nội dung chất lượng công chức trong bộ máy hành chính ở nước ta hiện nay. Trên cơ sở lý luận về chất lượng công chức, các tác giả đã đối chiếu, so sánh với thực tiễn để chỉ ra phương hướng và các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ công chức. Các công trình nghiên cứu trên đã giúp tác giả có cơ sở để định hướng nghiên cứu, xây dựng nền tảng lý luận cho các vấn đề cần nghiên cứu, gắn lý luận với thực tiễn. Nghiên cứu về vấn đề này cho đến thời điểm hiện nay, tại tỉnh Khánh Hòa chưa có đề tài nghiên cứu khoa học nào đề cập một cách có hệ thống, toàn diện đến chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa. Vì vậy, với đề tài “Chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban 4
nhân dân tỉnh Khánh Hòa” nội dung mà đề tài luận văn hướng đến nghiên cứu là phù hợp với thực tiễn và đảm bảo không trùng lắp với bất k công trình khoa học nào đã công bố trước đây. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận chất lượng công chức cơ quan chuyên môn Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh) thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và thực trạng chất lượng công chức của Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giai đoạn hiện nay và trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu, hệ thống hóa cơ sở lý luận về chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa. - Phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa; từ đó chỉ ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế. - Đề xuất một số giải pháp nâng cao chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn nghiên cứu chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa. - Về không gian: Luận văn nghiên cứu Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh 5
Khánh Hòa, chủ yếu tập trung nghiên cứu về chất lượng công chức các phòng, ban chuyên môn không nghiên cứu, khảo sát các đơn vị sự nghiệp trực thuộc gồm: Hành chính - Tổ chức, Kinh tế, Xây dựng nhà đất, Nội chính, Tổng hợp, Khoa giáo - Văn xã, Kiểm soát thủ tục hành chính, Quản trị, Ban tiếp công dân. - Về thời gian: Luận văn nghiên cứu trong giai đoạn từ năm 2016 đến năm 2019. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phƣơng pháp luận Để nghiên cứu đề tài này, tác giả vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin, chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu Các phương pháp nghiên cứu khoa học được tác giả áp dụng, gồm: - Phương pháp khảo cứu tài liệu: Phương pháp này được sử dụng để nghiên cứu hệ thống văn bản pháp luật của Nhà nước, báo cáo của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền và các công trình khoa học, đề tài, đề án, bài báo khoa học có liên quan đã được công bố về chất lượng công chức nhằm phục vụ cho việc giải quyết các vấn đề mà đề tài đặt ra. - Phương pháp phân tích, tổng hợp: Tác giả sử dụng phương pháp này để phân tích thực trạng chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa; trên cơ sở đó đánh giá ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế và rút ra những nhận xét, kết luận toàn diện, làm cơ sở đề xuất các giải pháp có tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế nhằm nâng cao chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa. - Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Để có cơ sở đánh giá kỹ năng của đội ngũ công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa, tác giả tiến hành khảo sát bằng bảng hỏi với số lượng 200 phiếu, đối tượng khảo sát là công chức các cơ quan tham mưu cấp sở thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa, phương pháp xử lý số liệu bằng toán thống kê. 6
6. Đóng góp của luận văn - Về lý luận: Việc nghiên cứu đề tài góp phần hệ thống hóa các tiêu chí cơ bản phản ánh chất lượng công chức và các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công chức của Văn phòng Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. - Về thực tiễn: Những số liệu được tổng hợp, phân tích, đánh giá và kết luận của luận văn sẽ góp phần làm rõ những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của hạn chế của đội ngũ công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa; từ đó giúp cho công chức tự hoàn thiện, nâng cao chất lượng thực thi công vụ; đồng thời, giúp cho cơ quan quản lý công chức xây dựng kế hoạch nâng cao chất lượng đội ngũ công chức. 7. Bố cục luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được cấu trúc thành 3 chương, gồm: Chương 1: Cơ sở lý luận về chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh. Chương 2: Thực trạng chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa. Chương 3: Giải pháp nâng cao chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa. 7
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC VĂN PHÒNG ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH 1.1. Công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh 1.1.1. Khái niệm Công chức là thuật ngữ được sử dụng phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, nhưng quan niệm thì chưa thống nhất. Sự khác nhau trong quan niệm về công chức được quyết định bởi các yếu tố như thể chế chính trị, thể chế hành chính, truyền thống, sự phát triển kinh tế - xã hội và các yếu tố văn hóa [33]. Ở nước ta, quan niệm công chức được hình thành và phát triển liên tục theo tiến trình lịch sử, mỗi thời k khác nhau lại có những quan điểm khác nhau về công chức. Hiện nay, quy định tại Khoản 1, Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức được Quốc hội khóa XIV thông qua ngày 25/11/2019: “Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh tương ứng với vị trí việc làm trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ theo chế độ chuyên nghiệp, công nhân công an, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước” [51]. Theo đó, công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh là công dân Việt nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ tương ứng với vị trí việc làm của Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. 8
1.1.2. Đặc điểm Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh Văn phòng UBND tỉnh là cơ quan tham mưu tổng hợp, bộ máy giúp việc của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (UBND tỉnh và Chủ tịch và các Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Lãnh đạo UBND tỉnh trong quản lý, chỉ đạo, điều hành mọi hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh trên địa bàn tỉnh. Với tính chất công việc như vậy, công chức Văn phòng UBND tỉnh có những đặc điểm sau: - Một là, công chức Văn phòng UBND tỉnh là người làm công tác chuyên môn thuộc biên chế của UBND tỉnh, có trách nhiệm tham mưu, tổng hợp, giúp việc cho UBND tỉnh, Lãnh đạo UBND tỉnh thực hiện chức năng quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật. Họ là người nắm vững, hiểu rõ chính sách, pháp luật của nhà nước, am hiểu thực tiễn. - Hai là, công chức Văn phòng UBND tỉnh vừa là người giúp Lãnh đạo UBND tỉnh tiếp nhận ý kiến chỉ đạo của các cơ quan cấp trên; tổng hợp, báo cáo ý kiến tham mưu, đề xuất của các cơ quan cấp dưới; vừa là người soạn thảo các văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo, xử lý công việc của Lãnh đạo UBND tỉnh trong quản lý, điều hành. - Ba là, công chức Văn phòng UBND tỉnh phải chuẩn bị tốt mọi điều kiện cho các cuộc họp của UBND tỉnh, Lãnh đạo UBND tỉnh với bộ, ngành, cơ quan trung ương hoặc cơ quan, đơn vị địa phương. Tháp tùng Lãnh đạo UBND tỉnh đi thăm, làm việc với cơ quan, đơn vị trong tỉnh, ngoài tỉnh. Chuẩn bị điều kiện để tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đến thăm, làm việc với tỉnh. Vì vậy, tính chất công việc của công chức Văn phòng UBND tỉnh rất đa dạng, phức tạp. - Bốn là, công chức Văn phòng UBND tỉnh ngoài việc đáp ứng các yêu cầu về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ còn phải là người am hiểu sâu sắc lĩnh vực phụ trách, chịu được áp lực công việc, giỏi công tác tham mưu, nắm vững 9
nghiệp vụ văn phòng, linh hoạt và nhạy bén trong xử lý công việc. Tuy nhiên, với đặc thù ở nước ta, công chức có thể luân chuyển giữa các tổ chức trong hệ thống chính trị nên công chức Văn phòng UBND tỉnh có thể luân chuyển hay điều động sang làm công chức Đảng, đoàn thể ở tỉnh, huyện và ngược lại. - Năm là, lao động của công chức Văn phòng UBND tỉnh là loại lao động trí tuệ, phức tạp; là một nghề đòi hỏi phải không ngừng học tập nâng cao trình độ; có khả năng phân tích, tổng hợp tốt; nắm vững các quy định của pháp luật; am hiểu thực tiễn và có bản lĩnh chính trị vững vàng. 1.1.3. Vai trò Thời k đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, công chức có vai trò rất quan trọng, quyết định trong việc hiện thực hóa sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước về mọi mặt đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh; là nhân tố không nhỏ góp phần quyết định sự thành bại trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Đối với công chức Văn phòng UBND tỉnh, vai trò được thể hiện như sau: - Một là, đội ngũ công chức Văn phòng UBND tỉnh là một trong các yếu tố làm cho làm cho bộ máy hành chính nhà nước hoạt động có hiệu lực, hiệu quả nhằm phục vụ nhân dân một cách tốt nhất. Nếu thiếu đội ngũ công chức này, toàn bộ hệ thống thể chế gồm Hiến pháp, Luật, pháp lệnh và các văn bản quy phạm pháp luật khó có thể đi vào cuộc sống. Thông qua hoạt động của đội ngũ công chức Văn phòng UBND tỉnh, nhân dân thể hiện quyền làm chủ và thực hiện quyền kiểm tra, giám sát đối với cơ quan nhà nước. - Hai là, công chức Văn phòng UBND tỉnh là người tổng hợp, tham mưu, giúp việc cho UBND tỉnh, Lãnh đạo UBND tỉnh; góp phần vào sự thành công hay thất bại của chủ trương, đường lối và nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước. Không chỉ đem các chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước vào cuộc sống, họ còn là người phản ánh nguyện vọng của 10
quần chúng nhân dân đến với Đảng và Nhà nước để có sự điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung cho đúng và phù hợp với thực tiễn. Do vậy, họ có vai trò là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với quần chúng nhân dân. - Ba là, trong quá trình hoạt động theo hệ thống thể chế, đội ngũ công chức Văn phòng UBND tỉnh một mặt làm cho bộ máy quản lý hành chính nhà nước phát huy vai trò của nó; mặt khác, phát hiện các khiếm khuyết và các sơ hở của hệ thống thể chế và cơ cấu tổ chức để tham gia với nhà nước sửa đổi, hoàn thiện hệ thống thể chế và cơ cấu tổ chức ngày càng phù hợp với thực tế để hoạt động quản lý nhà nước ngày một tốt hơn. - Bốn là, công chức Văn phòng UBND tỉnh có vai trò quan trọng trong quản lý và tổ chức công việc theo chức năng nhiệm vụ được giao. Nhiệm vụ của họ là thực thi công vụ mang tính tự quản, tự giác đúng theo pháp luật và bảo đảm tính thống nhất của thực thi quyền lực nhà nước thông qua việc giải quyết các công việc hàng ngày có tính chất quản lý, tự quản mọi mặt ở cơ quan. - Năm là, công chức Văn phòng UBND tỉnh có vai trò trực tiếp bảo đảm việc chấp hành pháp luật, kỷ luật, kỷ cương, đạo đức, văn hóa, bảo vệ các quyền tự do dân chủ, phòng chống tham nhũng, tiêu cực và những hạn chế trong tổ chức, điều hành ngay tại cơ quan công tác. 1.2. Chất lƣợng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh 1.2.1. Khái niệm Theo Từ điển Tiếng Việt do Nhà xuất bản Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh xuất bản năm 2007, chất lượng là: “cái tạo nên phẩm chất, giá trị con người, sự vật hoặc sự việc”, “là cái tổng thể tính chất, thuộc tính cơ bản của sự vật, cái làm nên sự vật này phân biệt với sự vật khác”. Theo Từ điển Bách khoa Việt Nam: “chất lượng là một phạm trù triết học biểu thị những thuộc tính bản chất của sự vật, chỉ rõ nó là cái gì, tính ổn định tương đối của sự vật, biểu thị ra bên ngoài qua các thuộc tính. Chất 11
lượng của sự vật, hiện tượng biểu thị trình độ phát triển của nó, chất lượng càng cao thì mức độ phát triển của sự vật, hiện tượng càng lớn”. Theo Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế International Organization for Standardization): “Chất lượng là mức độ tập hợp các đặc tính vốn có đáp ứng yêu cầu”. Tổ chức American Society for Quality ASQ định nghĩa: “Chất lượng là tổng hợp những đặc tính và đặc điểm của một sản phẩm hay dịch vụ có khả năng làm thỏa mãn nhu cầu khách hàng”. Như vậy, chất lượng là một khái niệm phức tạp, đa nghĩa và có nhiều cách hiểu khác nhau. Căn cứ các quan niệm về chất lượng như trên, có thể rút ra những điểm cơ bản về chất lượng như sau: - Chất lượng là đặc tính của bản thân đối tượng, có giá trị, đáp ứng được sự mong đợi và thỏa mãn được nhu cầu. - Để đánh giá, đo lường chất lượng, phải dựa vào các tiêu chí mang tính đặc trưng của đối tượng. - Chất lượng có sự phát triển về lượng và chất, tùy thuộc vào nhu cầu; vì vậy, mỗi giai đoạn và thời điểm khác nhau, nhu cầu khác nhau sẽ có tiêu chí đánh giá chất lượng khác nhau. Qua đó, có thể hiểu khái niệm chất lượng như sau: Chất lượng là giá trị của đối tượng, biểu hiện qua các tiêu chí mang tính đặc trưng, thỏa mãn hoặc đáp ứng được nhu cầu sử dụng. Các tiêu chí đánh giá chất lượng có sự khác nhau vào từng giai đoạn, chịu ảnh hưởng của nhu cầu sử dụng. Với khái niệm chất lượng trên, trong phạm vi đề tài nghiên cứu về chất lượng đội ngũ công chức, có thể hiểu chất lượng của đội ngũ công chức là khả năng đáp ứng, giải quyết tốt mọi vấn đề thuộc phạm vi chức trách, nhiệm vụ, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả của bộ máy hành chính, đáp ứng nhu cầu của tổ chức, cá nhân trong xã hội. Tiêu chí để đánh giá chất lượng công chức cũng 12
đa dạng, có thể là sản phẩm mà công chức mang lại hay nói cách khác là mức độ hài lòng của tổ chức, cá nhân khi thực hiện các dịch vụ hành chính hoặc được đánh giá dựa trên tiêu chuẩn về trình độ, năng lực, phẩm chất đạo đức,… của đội ngũ công chức. Trong thời k đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, yêu cầu chất lượng đối với đội ngũ công chức không chỉ có phẩm chất chính trị mà phải có tư duy khoa học, lý luận sắc bén, am hiểu thực tiễn, nắm vững chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Từ những phân tích trên, có thể hiểu: Chất lượng công chức Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh là những giá trị của công chức, được biểu hiện qua các tiêu chí mang tính đặc trưng, đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ của Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh. 1.2.2. Tiêu chí phản ánh chất lƣợng công chức Phản ánh đúng chất lượng đội ngũ công chức là cơ sở xây dựng các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức Văn phòng UBND tỉnh. Tuy nhiên, đánh giá chất lượng đội ngũ công chức là một việc không đơn giản vì “chất lượng” mang nội hàm giá trị bên trong của công chức. Vì vậy, để phán ánh khách quan, trung thực chất lượng đội ngũ công chức Văn phòng UBND tỉnh, việc xác định các tiêu chí làm căn cứ đánh giá chất lượng đội ngũ công chức có ý nghĩa hết sức quan trọng. Căn cứ chức năng, nhiệm vụ, đặc điểm, vai trò của Văn phòng UBND tỉnh; tiêu chí phản ánh chất lượng đội ngũ công chức Văn phòng UBND tỉnh trong giai đoạn hiện nay, bao gồm: 1.2.2.1. Phẩm chất chính trị Phẩm chất chính trị là tổng hợp các đặc tính về mặt chính trị, bao gồm các yếu tố cơ bản: nhận thức chính trị, thái độ chính trị và hành vi chính trị. Tiêu chí này đòi hỏi công chức phải thể hiện được bản lĩnh chính trị vững 13
vàng trên cơ sở lập trường của giai cấp công nhân, tuyệt đối trung thành với lý tưởng cách mạng, với chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; có ý thức tham gia đấu tranh bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; đấu tranh chống lại các biểu hiện lệch lạc, sai trái trong đời sống xã hội trái với quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; có ý thức tuân thủ kỷ luật, kỷ cương của Đảng và Nhà nước. Phẩm chất chính trị của người công chức còn đòi hỏi phải có tinh thần trách nhiệm, hiệu quả làm việc, tinh thần độc lập, sáng tạo, không thụ động, ỷ lại trong công tác; có ý chí cầu tiến, ham học hỏi; quyết đoán, dám làm, dám chịu trách nhiệm... 1.2.2.2. Phẩm chất đạo đức Đạo đức là hệ thống những quy tắc, chuẩn mực về cách ứng xử của con người trong các quan hệ giữa người với người, với tổ chức trong xã hội; là giá trị cốt lõi tạo nên phẩm chất nhân cách của con người [39]. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi đạo đức cách mạng là nền tảng, là gốc, là sức mạnh của người cán bộ, theo Hồ Chí Minh: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn; cây phải có gốc không có gốc thì cây héo; người cách mạng phải có đạo đức cách mạng, không có đạo đức thì có tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân” [33]. Hồ Chí Minh cho rằng người cán bộ có đạo đức cách mạng phải có các đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Phẩm chất đạo đức đối với công chức Văn phòng UBND tỉnh là ở cương vị nào, bất k làm công việc gì, đều không sợ khó, không sợ khổ; hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; một lòng, một dạ phục vụ lợi ích của nhân dân; bản thân luôn không ngừng rèn luyện, tu dưỡng đạo đức; thực hiện tốt cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; luôn gương mẫu, không quan liêu cửa quyền, tác phong làm việc khoa học, dân chủ, nói đi đôi với làm, không tham 14
nhũng, vụ lợi cá nhân, dũng cảm bảo vệ lẽ phải; tôn trọng, lắng nghe và giải quyết thấu đáo nguyện vọng chính đáng của công dân. 1.2.2.3. Trình độ - Trình độ chuyên môn: là kiến thức chuyên sâu về một lĩnh vực nhất định được hình thành qua quá trình đào tạo ở những cấp độ: sơ cấp, trung cấp, cao đẳng, đại học và trên đại học. Trình độ chuyên môn của công chức được đánh giá thông qua văn bằng chuyên môn mà công chức đạt được. - Trình độ lý luận chính trị: là hệ thống tri thức về lĩnh vực chính trị, mang tính đảng, tính giai cấp. Trình độ lý luận chính trị được xác định qua văn bằng công nhận gồm cao cấp, trung cấp, sơ cấp lý luận chính trị; là kết quả của quá trình nghiên cứu, học tập lý luận khoa học về chính trị, Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các văn kiện, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước [40]. - Trình độ quản lý nhà nước: là hệ thống tri thức khoa học về quản lý mang tính quyền lực Nhà nước trên tất cả các lĩnh vực như kinh tế, văn hóa, y tế, giáo dục, quốc phòng, an ninh,… Quản lý nhà nước vừa là hoạt động khoa học vừa là hoạt động nghệ thuật; vì vậy, công chức phải vận dụng linh hoạt kiến thức về quản lý nhà nước vào giải quyết những vấn đề cụ thể, trên cơ sở nắm vững các quy định của pháp luật và am hiểu tình hình thực tiễn. - Trình độ tin học, ngoại ngữ: là kiến thức về tin học, ngoại ngữ mà công chức được đào tạo, bồi dưỡng theo yêu cầu, tiêu chuẩn công việc, chức danh, nhiệm vụ được giao. Để xây dựng một nền hành chính hiện đại, đặc biệt trong xu thế hội nhập quốc tế và bùng nổ thông tin như hiện nay, công chức cần có trình độ nhất định về tin học, ngoại ngữ; trong đó, sử dụng thành thạo máy vi tính, máy in, máy scan, máy photocopy và các phần mềm văn phòng để soạn thảo văn bản trở thành một trong những yêu cầu bắt buộc. 1.2.2.4. Kỹ năng 15