Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức xã, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ: Tuhai999 Tuhai999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:116

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn của chất lượng công chức xã, góp phần kiện toàn, nâng cao chất lượng công chức xã huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng công chức xã, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN YẾN PHI CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC XÃ, HUYỆN GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN YẾN PHI CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC XÃ, HUYỆN GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8.34.04.03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRẦN VĂN NGỢI HÀ NỘI, NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của chính tôi trên cơ sở tìm hiểu có kế thừa, chọn lọc từ những tài liệu có liên quan. Tất cả những thông tin, số liệu đƣợc sử dụng trong luận văn đều đƣợc ghi rõ nguồn gốc. Kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình./. Hà Nội, ngày tháng năm 2018 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Yến Phi
LỜI CẢM ƠN Luận văn này đƣợc thực hiện và hoàn thành tại Học viện Hành chính Quốc Gia. Với lòng biết ơn sâu sắc và tình cảm chân thành, tác giả xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới: T.S Trần Văn Ngợi đã trực tiếp hƣớng dẫn khoa học, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tác giả trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới các quý thầy cô trong Học viện Hành chính Quốc gia đã trực tiếp giảng dạy, truyền đạt những kiến thức bổ ích trong suốt thời gian học tập, đó chính là những kiến thức nền tảng để tác giả hoàn thành luận văn này. Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn tới phòng Nội vụ huyện Gia Bình, ban Tổ chức huyện ủy Gia Bình, bệnh viện đa khoa huyện Gia Bình tỉnh Bắc Ninh, UBND các xã trong huyện Gia Bình đã giúp đỡ, đã tạo điều kiện giúp tác giả về thông tin phục vụ cho bảng điều tra xã hội học, số liệu và góp ý để tác giả hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn đến gia đình, bạn bè đã động viên, khích lệ, giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Một lần nữa tác giả xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2018 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Yến Phi
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................. LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ MỤC LỤC .............................................................................................................. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................ DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ................................................................................ MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài luận văn...................................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .........................................................................2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn...................................................................................6 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ......................................................................................7 5. Phƣơng pháp nghiên cứu .....................................................................................................7 6. Đóng góp của luận văn ........................................................................................................8 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................................................8 Chƣơng 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC XÃ ..... 9 1.1. Quan niệm về công chức và công chức xã.............................................................................. 9 1.2. Chất lƣợng công chức xã................................................................................................17 1.2.1. Quan niệm về chất lƣợng và chất lƣợng công chức xã.................................................... 17 1.2.2. Tiêu chí đánh giá chất lƣợng công chức xã ...............................................................19 1.3. Những yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng công chức xã..............................................27 1.3.1. Yếu tố khách quan.................................................................................................................. 27 1.3.2. Yếu tố chủ quan ...................................................................................................................... 32 1.4. Kinh nghiệm nâng cao chất lƣợng công chức xã.........................................................34 1.4.1. Kinh nghiệm của Nhật Bản .................................................................................................. 34 1.4.2. Một số kinh nghiệm của thành phố Đà Nẵng................................................................... 35 1.4.3. Kinh nghiệm xây dựng đội ngũ công chức huyện Thuận Thành tỉnh Bắc Ninh ........ 36 1.4.4. Bài học kinh nghiệm....................................................................................................37 Tiểu kết chƣơng 1 .............................................................................................. 40 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC XÃ HUYỆN GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH ......................................................................... 41 2.1. Khái quát chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh .........................................................................................................................................41 2.1.1. Điều kiện tự nhiên................................................................................................................... 41 2.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội ......................................................................................................... 41 2.1.3. Cơ cấu tổ chức hành chính.................................................................................................... 42
2.2. Thực trạng chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ..................43 2.2.1. Cơ cấu, số lƣợng công chức xã huyện Gia Bình............................................................... 43 2.2.2. Phẩm chất chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống ............................................................ 46 2.2.3. Trình độ, năng lực chuyên môn ........................................................................................... 47 2.2.4. Năng lực thực thi công vụ ..................................................................................................... 51 2.2.5. Năng lực tổ chức và quản lý ................................................................................................. 52 2.2.6. Kết quả thực hiện nhiệm vụ đƣợc giao và sự hài lòng của ngƣời dân........................... 53 2.2.7. Sức khỏe công chức xã.......................................................................................................... 56 2.3. Đánh giá thực trạng chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình..................................58 2.3.1. Những ƣu điểm ...................................................................................................................... 58 2.3.2. Những hạn chế ....................................................................................................................... 60 2.4. Nguyên nhân những kết quả đạt đƣợc và hạn chế ......... Error! Bookmark not defined. 2.4.1. Nguyên nhân những kết quả đạt đƣợc .......................... Error! Bookmark not defined. 2.4.2. Nguyên nhân của những hạn chế................................... Error! Bookmark not defined. Tiểu kết chƣơng 2 .............................................................................................. 70 Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC XÃ, HUYỆN GIA BÌNH, TỈNH BẮC NINH ..... 711 3.1.Phƣơng hƣớng nâng cao chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ............................................................................................................................................... 711 3.2. Dự báo chất lƣợng công chức xã của huyện Gia Bình đến năm 2022 ......................77 3.2.1. Cơ sở dự báo............................................................................................................................ 77 3.2.2. Dự báo về số lƣợng, cơ cấu, chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình.................. 79 3.3. Giải pháp nâng cao chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình ...................................790 3.3.1. Tăng cƣờng sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác cán bộ, nâng cao chất lƣợng công chức xã...............................................................................................................................................800 3.3.2. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dƣỡng kiến thức cho công chức xã..............................822 3.3.3. Đổi mới cơ chế tuyển dụng công chức xã........................................................................855 3.3.4. Nâng cao chất lƣợng công tác đánh giá, xếp loại công chức xã..................................... 87 3.3.5. Tăng cƣờng công tác kiểm tra, thanh tra giám sát đối với công chức xã...................... 89 3.3.6. Hoàn thiện chính sách đãi ngộ, tạo động lực đối với công chức xã ..................911 3.3.7. Tạo môi trƣờng làm việc thuận lợi cho công chức xã....................................................922 3.3.8. Nâng cao nhận thức đội ngũ công chức xã ......................................................................924 Tiểu kết chƣơng 3 .............................................................................................. 95 KẾT LUẬN ...................................................................................................... 960 DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CBCC Cán bộ, công chức HĐND Hội đồng nhân dân QLNN Quản lý nhà nƣớc UBND Uỷ ban nhân dân
DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ Trang Sơ đồ 1 Sơ đồ tổ chức bộ máy của UBND huyện Gia Bình 43 Bảng 2.1 Cơ cấu công chức xã theo giới tính và độ tuổi của 44 huyện Gia Bình Bảng 2.2 Diễn biến số lƣợng công chức các xã của huyện 45 Gia Bình giai đoạn 2013-2017 Bảng 2.3 Trình độ công chức xã huyện Gia Bình giai đoạn 48 2013-2017 Bảng 2.4 Đánh giá năng lực thực thi công vụ của công chức xã 52 huyện Gia Bình Bảng 2.5 Đánh giá mức độ hài lòng của ngƣời dân 54 Bảng 2.6 Kết quả khám sức khỏe định kỳ của công chức xã 57 huyện Gia Bình giai đoạn 2013-2017
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Chất lƣợng đội ngũ công chức là nhân tố quan trọng, góp phần quyết định chất lƣợng và hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền các cấp. Đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc có đƣợc thực hiện đầy đủ, nghiêm túc hay không, mối quan hệ giữa Đảng, chính quyền với nhân dân, quyền lợi của nhân dân có đƣợc bảo đảm hay không phụ thuộc rất lớn vào chất lƣợng đội ngũ công chức ở các địa phƣơng, đặc biệt là cấp cơ sở. Trong đội ngũ công chức chính quyền các cấp thì đội ngũ công chức xã có vai trò rất quan trọng. Họ là những ngƣời đại diện cho cơ quan công quyền ở địa phƣơng. Hàng ngày trực tiếp tiếp xúc với nhân dân giải quyết nhiều công việc liên quan đến lợi ích của ngƣời dân. Chính vì vậy, chăm lo nâng cao chất lƣợng công chức xã góp phần trực tiếp đến việc tổ chức triển khai đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng, Nhà nƣớc trên địa bàn xã, góp phần củng cố nhiềm tin, mối quan hệ giữa nhân dân với Đảng, chính quyền. Trong những năm qua, chất lƣợng của một bộ phận công chức các cấp, nhất là cấp cơ sở vẫn chƣa đáp ứng yêu cầu, tính chuyên nghiệp chƣa cao. Một số công chức gặp khó khăn, lúng túng, thậm chí vi phạm trong thực thi nhiệm vụ. Bên cạnh đó, trƣớc tác động tiêu cực của cơ chế thị trƣờng, một bộ phận không nhỏ công chức xã suy thoái về phẩm chất đạo đức, lối sống. Tình trạng quan liêu, hách dịch, cửa quyền, vi phạm dân chủ, lãng phí vẫn diễn ra, nhiều công chức xã bị kỷ luật, thậm chí bị truy tố, xét xử theo pháp luật. Những điều đó đã làm ảnh hƣởng không nhỏ đến uy tín và hiệu quả lãnh đạo của Đảng và Nhà nƣớc, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nƣớc. Đồng thời thực tế đó cũng đặt ra đòi hỏi bức thiết phải đổi mới, nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ công chức, đặc biệt là công chức xã. Là một tỉnh trọng điểm, luôn có GDP dẫn đầu cả nƣớc. Trong những năm qua, Bắc Ninh đã có rất nhiều cố gắng trong công tác xây dựng và nâng cao chất lƣợng đội ngũ công chức xã, góp phần không nhỏ vào sự phát triển kinh tế, xã hội của cả nƣớc. Gia Bình là một huyện quan trọng, thuộc tỉnh Bắc Ninh, đƣợc tái 1
lập từ tháng 9 năm 1999, tuy nằm ở xa trung tâm tỉnh lỵ nhƣng đây lại là nơi có nhiều dự án, công trình trọng điểm của tỉnh. Chính vì vậy, đặt ra hàng loạt các nhiệm vụ nặng nề, phức tạp về xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, phòng chống các tệ nạn xã hội, quản lý dân cƣ, an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội... Đội ngũ công chức xã nơi đây tuy đã có sự phát triển nhất định song trình độ chuyên môn, năng lực, kỹ năng hành chính còn nhiều hạn chế. Điều này đòi hỏi chất lƣợng công chức xã của huyện phải đƣợc nâng cao đáp ứng nhiệm vụ QLNN nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, tăng thu nhập, nâng cao chất lƣợng cuộc sống của dân cƣ ở địa phƣơng. Trƣớc yêu cầu đổi mới toàn diện cùng với xu thế hội nhập, vai trò của công chức, đặc biệt là công chức xã trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Nâng cao chất lƣợng công chức xã trong giai đoạn hiện nay để gánh vác vận mệnh đất nƣớc trở thành khâu then chốt và cấp thiết. Xuất phát từ tầm quan trọng của vấn đề, đồng thời xuất phát từ nhận thức của bản thân về tầm quan trọng của chất lƣợng công chức xã, tác giả đã lựa chọn đề tài"Chất lượng công chức xã, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh " làm luận văn Thạc sĩ, chuyên ngành quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Vấn đề chất lƣợng cán bộ công chức nói chung, chất lƣợng công chức xã nói riêng là nội dung đƣợc các cấp ủy Đảng, các nhà lãnh đạo và các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Trong số các bài viết đã đăng trên các tạp chí, các đề tài, công trình nghiên cứu, các luận văn, luận án đã công bố, liên quan đến các vấn đề cán bộ; nhiều công trình, bài viết đã có những đóng góp, những lý giải, những kiến nghị hết sức sâu sắc, có giá trị thực tiễn cao có thể kể đến: - Nguyễn Minh Sản, “Pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam hiện nay - Những vấn đề lý luận và thực tiễn”. Nxb. Chính trị - Hành chính, Hà Nội, 2009. Cuốn sách chuyên khảo có giá trị tham khảo rất lớn cho phần lý luận cho luận văn. Trong cuốn sách tác giả đã nêu ra những cơ sở lý luận về công chức, về chính quyền cấp xã thông qua việc làm rõ khái niệm, đặc 2
điểm, vị trí, vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã; khái niệm, đặc điểm, nội dung và vai trò của pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã; yêu cầu của nhà nƣớc pháp quyền đối với việc hoàn thiện pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã; kinh nghiệm hoàn thiện pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã của một số nƣớc trên thế giới. Trên cơ sở đó, đánh giá thực trạng pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã, và đề xuất quan điểm, phƣơng hƣớng hoàn thiện pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam. - TS. Thang Văn Phúc, TS. Nguyễn Minh Phƣơng, Nguyễn Thu Huyền , “Hệ thống công vụ và xu hướng cải cách của một số nước trên thế giới”, NXB Chính trị quốc gia (2004). Thông qua tìm hiểu các nƣớc có nền kinh tế phát triển trên thế giới: Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, Nga, Pháp, Đức, Anh, Mỹ, các tác giả đã nghiên cứu về tổ chức nhà nƣớc, bộ máy hành chính, lịch sử nền công vụ và chế độ quản lý công chức ở tám nƣớc đã nêu trên. Công trình đã giới thiệu cụ thể về các chế độ, chính sách của mỗi nƣớc nhằm nâng cao chất lƣợng công chức nhƣ: chế độ tuyển chọn, đào tạo, đánh giá, lƣơng, phụ cấp, sử dụng nhân tài, công tác chống tham nhũng.... Tuy nhiên tài liệu này với cái nhìn tổng quát, rộng lớn, đề cập chủ yếu về công chức, công vụ của bộ máy hành chính nhà nƣớc trên thế giới, chƣa đi sâu về chế độ thực thi công vụ của công chức Việt Nam. - Luận án tiến sĩ của nghiên cứu sinh Chu Xuân Khánh“Hoàn thiện việc xây dựng đội ngũ công chức hành chính Nhà nước chuyên nghiệp ở Việt Nam” năm 2010, Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh. Nội dung luận án tác giả chủ yếu đề cập đến những quan niệm về “công chức” ở một số quốc gia khác nhau. Trên cơ sở đó, tác giả phân tích, so sánh với thực tiễn ở Việt Nam, từ đó góp phần vào việc hệ thống hóa cơ sở lý luận về đội ngũ công chức hành chính nhà nƣớc và tính chuyên nghiệp của đội ngũ này. Luận án đã đƣa ra quan niệm và những biểu hiện của tính chuyên nghiệp, hệ thống chuẩn mực của đội ngũ công chức hành chính nhà nƣớc. Đây chính là những tiêu chí quan trọng về chất lƣợng công chức. Ngoài ra, tác giả đã hệ thống lại quá trình hình thành 3
và phát triển của đội ngũ công chức ở Việt Nam qua các giai đoạn cách mạng; phân tích và đánh giá thực trạng về xây dựng và phát triển đội ngũ công chức hành chính nhà nƣớc ở Việt Nam. Trên cơ sở đó tác giả đƣa ra các nguyên nhân hạn chế của việc xây dựng đội ngũ công chức hành chính Nhà nƣớc, đề xuất một số giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ công chức hành chính nhà nƣớc chuyên nghiệp ở Việt Nam. - Đề tài “Chất lượng công chức xã huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang” - Ngô Minh Hạnh ( 2016) – Luận văn thạc sĩ quản lý công, Học viện Hành chính Quốc Gia. Luận văn đã đƣa ra những lý luận về chính quyền xã, công chức xã. Tác giả đã điều tra, đánh giá đƣợc thực trạng chất lƣợng công chức xã tại huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang, đƣa ra những giải pháp nâng cao chất lƣợng công chức xã tại địa bàn. Tuy nhiên, luận văn đánh giá thực trạng chất lƣợng chủ yếu dựa trên cơ sở điều tra xã hội học, chƣa có những nghiên cứu chuyên sâu hay góc nhìn khác về chất lƣợng công chức xã. - Đề tài: “ Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức của Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội”- Trần Minh (2016) - Luận văn thạc sĩ quản lý công, Học viện Hành chính Quốc Gia. Đây là luận văn có giá trị tham khảo lớn cho tác giả về cơ sở lý luận, nhất là các tiêu chí đánh giá chất lƣợng cán bộ, công chức cấp xã, thực trạng đánh giá đa dạng, nhiều chiều dựa trên phƣơng pháp thu thập thông tin từ các phòng ban chuyên môn, phƣơng pháp điều tra xã hội học. Tác giả cũng đã đƣa ra đƣợc một số giải pháp để nâng cao chất lƣợng cán bộ, công chức của Ủy ban nhân dân quận Hoàn Kiếm. Tuy nhiên, luận văn chƣa nêu đƣợc thực trạng về công tác nâng cao chất lƣợng cán bộ, công chức trên địa bàn quận Hoàn Kiếm những năm gần đây nên các giải pháp đƣa ra cũng chƣa hoàn toàn sâu sắc. - Đề tài: “ Chất lượng công chức công chức cấp xã trên địa bàn huyện Gò Quao, tỉnh Kiên Giang” – Ngô Thanh Hùng (2016) Luận văn thạc sĩ quản lý công, Học viện Hành chính Quốc Gia. Luận văn đã đƣa ra cơ sở lý luận khá đầy đủ về chất lƣợng công chức xã, phƣơng hƣớng, giải pháp đƣa ra rất chi tiết, có 4
giá trị tham khảo lớn. Tuy nhiên, phần thực trạng của luận văn tác giả tìm hiểu, đánh giá khá sơ sài, mới dựa trên các tiêu chí cơ bản, chủ yếu thông qua phƣơng pháp điều tra xã hội học. Thực trạng công tác nâng cao chất lƣợng công chức xã tác giả cũng chƣa phân tích và đánh giá đƣợc. - Giáo trình “Động lực làm việc trong tổ chức hành chính nhà nước”, Ts. Nguyễn Thị Hồng Hải, NXB Lao Động, 2013. Tác giả đã đƣa ra những vấn đề chung lý luận về động lực và tạo động lực, đồng thời đƣa ra các giải pháp để tạo động lực làm việc cho cán bộ công chức. Đây là tài liệu có giá trị tham khảo trong việc tìm ra các yếu tố tác động cũng nhƣ nguyên nhân ảnh hƣởng tới chất lƣợng công chức xã, các giải pháp tạo động lực làm việc, nâng cao chất lƣợng công chức xã. - Đề tài: “ Tạo động lực làm việc cho công chức cấp xã huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội” –Nguyễn Đình Tuấn (2017), luận văn thạc sĩ quản lý công, Học viện Hành chính Quốc Gia. Tuy luận văn nghiên cứu về đề tài khác nhƣng vẫn có giá trị tham khảo về các yếu tố ảnh hƣởng tới động lực làm việc của công chức cấp xã, các giải pháp để tạo động lực làm việc cho công chức cấp xã, trong đó có xây dựng cơ chế, ban hành chính sách tạo động lực làm việc, có giá trị tham khảo đối với chƣơng 3 của luận văn. - Đề tài “Nâng cao năng lực quản lý nhà nước của cán bộ chính quyền cơ sở tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2005 -2010” của Th.s Nguyễn Xuân Thu. Trong đề tài tác giả đã phân tích sự thiếu hụt năng lực của cán bộ, công chức cơ sở tỉnh Trà Vinh, đồng thời qua đó đƣa ra nguyên nhân và giải pháp, kiến nghị cho vấn đề này. Đây là những nội dung bổ ích, sát thực tế mà luận văn này có thể tham khảo. Tuy nhiên, toàn bộ luận văn đề cập tới vấn đề năng lực QLNN của cán bộ cơ sở chứ không phải chất lƣợng nên chƣa giá trị tham khảo chƣa lớn. - Nguyễn Thành Điệp (2016) “Chất lượng công chức cấp xã huyện Đan Phượng, thành phố Hà Nội”- Luận văn thạc sĩ quản lý công, Học viện Hành chính Quốc Gia.Trong luận văn này, tác giả đã đƣa ra những lý luận về chất lƣợng công chức cấp xã, đi sâu phân tích thực trạng của công chức cấp xã huyện 5
Đan Phƣợng, thành phố Hà Nội, công tác tuyển dụng, quy hoạch, tạo nguồn công chức, công tác bố trí, sử dụng công chức cấp xã. Từ đó, tác giả đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lƣợng công chức cấp xã của huyện Đan Phƣợng. Tuy nhiên các giải pháp đƣa ra để nâng cao chất lƣợng công chức cấp xã chƣa đƣợc tập trung, còn tản mạn. - Trịnh Đức Hùng (2009) – “Nâng cao chất lượng thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức phường trên địa bàn thành phố Hà Nội” – Luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính, Hà Nội. Thông qua luận văn, tác giả đã đƣa ra những lý luận về năng lực thực thi công vụ công chức phƣờng của các quận thành phố Hà Nội, đề xuất đƣợc một số giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng thực thi công vụ của công chức phƣờng. Tuy nhiên nội dung chung của luận văn vẫn bàn nhiều về lý luận, chƣa giải quyết đƣợc mối quan hệ giữa cơ sở lý luận và thực tiễn năng lực thực thi công vụ. Nhƣ vậy, có rất nhiều những nghiên cứu về vấn đề chất lƣợng công chức xã. Tuy nhiên, cho đến nay, chƣa có luận văn, luận án nào nghiên cứu về chất lƣợng công chức xã trên địa bàn huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn hiện nay. Vì vậy, tác giả luận văn chọn nghiên cứu đề tài về chất lƣợng công chức các xã huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh trên cơ sở kế thừa có chọn lọc các công trình trên nhằm hệ thống lại những kiến thức đã học và góp phần nhỏ bé, đáp ứng đòi hỏi thực tiễn của sự nghiệp xây dựng và phát triển huyện Gia Bình nói riêng, tỉnh Bắc Ninh nói chung. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn của chất lƣợng công chức xã, góp phần kiện toàn, nâng cao chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới trong giai đoạn hiện nay. - Nhiệm vụ: + Nghiên cứu và luận chứng nhằm làm rõ hơn những căn cứ lý luận về chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn hiện 6
nay. + Nghiên cứu thực trạng, nguyên nhân và những kinh nghiệm của chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình trong giai đoạn 2013 – 2017. + Đề xuất phƣơng hƣớng và những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình trong giai đoạn hiện nay. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là chất lƣợng công chức xã của huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn hiện nay. - Phạm vi nghiên cứu: + Về lý luận: Luận văn không trình bày toàn bộ các vấn đề lý luận về công chức xã mà tập trung phân tích những vấn đề liên quan đến chất lƣợng công chức xã. + Về thực tiễn: Luận văn tập trung phân tích thực trạng chất lƣợng công chức xã giai đoạn 2013-2017. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu tác giả sử dụng phƣơng pháp điều tra khảo sát bằng bảng hỏi, tình hình thực tế tại 13 xã huyện Gia Bình. Phƣơng pháp điều tra bằng bảng hỏi nhằm thu thập thông tin để đánh giá chất lƣợng công chức xã dựa trên cơ sở phát phiếu điều tra để công chức xã và ngƣời dân đánh giá. Phiếu điều tra, khảo sát đƣợc thu thập thông tin từ 2 nhóm đối tƣợng: Về phía công chức13 xã, tác giả sử dụng 151 phiếu, nội dung câu hỏi: Tính chủ động trong công việc của công chức xã, mối quan hệ giữa công chức xã với cấp trên, mối quan hệ giữa công chức xã với đồng nghiệp, tiến độ thực hiện, chất lƣợng công việc của công chức xã. Về phía ngƣời dân, tác giả sử dụng 245 phiếu với nội dung: Chất lƣợng, thời gian công việc đƣợc giải quyết, trình độ xử lý, kỹ năng giao tiếp, ứng xử, 7
thái độ phục vụ, tinh thần trách nhiệm của công chức xã khi tiếp xúc, giải quyết công việc. Ngoài ra, tác giả còn sử dụng phƣơng pháp quan sát, thống kê, so sánh các số liệu, phỏng vấn trực tiếp, phƣơng pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm. 6. Đóng góp của luận văn - Góp phần làm rõ thêm cơ sở khoa học, quan điểm và quan niệm về chất lƣợng công chức xã hiện nay. Đề xuất phƣơng hƣớng và những giải pháp chủ yếu, thiết thực, khả thi góp phần nâng cao chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh giai đoạn hiện nay. - Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho huyện ủy, UBND huyện, các đoàn thể chính trị của huyện; cho Đảng ủy, UBND, các đoàn thể chính trị cấp xã của huyện Gia Bình trong công tác cán bộ. Luận văn còn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập về công tác xây dựng chính quyền xã ở các trung tâm bồi dƣỡng cán bộ công chức cấp huyện. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, danh lục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chƣơng: Chƣơng 1: Lý luận chung về chất lƣợng công chức xã. Chƣơng 2: Thực trạng chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Chƣơng 3: Phƣơng hƣớng và giải pháp nâng cao chất lƣợng công chức xã huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. 8
Chương 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHẤT LƢỢNG CÔNG CHỨC XÃ 1.1. Quan niệm về công chức và công chức xã 1.1.1. Công chức Thuật ngữ “ Công chức” đƣợc sử dụng khá phổ biến, có rất nhiều những quan niệm khác nhau về công chức thể hiện trên các phƣơng diện nhƣ: Phạm vi công chức, đặc điểm công chức và chế độ công vụ, cụ thể nhƣ sau: - Công chức là những ngƣời đƣợc tuyển dụng, làm công tác chuyên môn nghiệp vụ trong bộ máy hành chính của các Bộ thuộc chính phủ. Và ngƣợc lại, những đối tƣợng khác tuy làm việc ở Bộ nhƣng không trực tiếp làm công tác chuyên môn nghiệp vụ thì không phải là công chức, những ngƣời làm việc trong bộ máy của chính quyền địa phƣơng cũng không phải là công chức. Quan niệm nàythƣờng đƣợc phổ biến ở Anh, Thái Lan, Sing-ga-po... - Đối với Nga, Trung Quốc, Ba Lan, Hung-ga-ri: Công chức không chỉ là những ngƣời thực hiện các hoạt động chuyên môn nghiệp vụ quản lý trong bộ máy hành chính của các bộ (trung ƣơng) mà còn bao gồm cả những ngƣời làm công tác chuyên môn nghiệp vụ quản lý trong bộ máy hành chính thuộc chính quyền của các địa phƣơng . - Nền công vụ truyền thống Pháp quy định về công chức tại Điều 2 Chƣơng II Quy chế chung về công chức nhà nƣớc của Pháp năm 1994: "Công chức là người được bổ nhiệm vào một công việc thường xuyên với thời gian làm việc trọn vẹn và được biên chế vào một ngạch trong thứ bậc của các cơ quan hành chính nhà nước, các cơ quan ngoại biên hoặc các công sở nhà nước". [15]. Theo cách hiểu này, công chức Pháp gồm 3 loại: Công chức hành chính nhà nƣớc, công chức trực thuộc cộng đồng lãnh thổ và công chức trực thuộc các công sở tự quản. Với các quan niệm trên cho thấy rất nhiều những câu trả lời khác nhau với câu hỏi ai là công chức trong số những ngƣời làm việc tại các cơ quan trong bộ máy nhà nƣớc và sẽ vẫn chƣa có câu trả lời chính xác cho câu hỏi này. Sự 9
khác nhau này xuất phát từ những nguyên nhân khác nhau nhƣ: lịch sử sự tồn tại và phát triển của nền hành chính quốc gia; điều kiện kinh tế - xã hội mà trên đó pháp luật đƣợc hình thành; quan điểm của các nhà lập pháp trong việc đánh giá sử dụng các thành tựu của khoa học pháp lý... Ở nƣớc ta, khái niệm công chức cũng đã đƣợc quan tâm từ rất sớm. Ngày 20/5/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ban hành Sắc lệnh 76/ SL về "Quy chế công chức", đây đƣợc xem là văn bản pháp luật đầu tiên có liên quan trực tiếp đến khái niệm này. “Quy chế công chức” đã xác định rõ nghĩa vụ, quyền lợi của công chức, cùng các thể lệ về việc tổ chức, quản trị và sử dụng các ngạch công chức trong toàn quốc, theo đó, "những công dân Việt Nam được chính quyền nhân dân tuyển để giữ một chức vụ thường xuyên trong các cơ quan Chính phủ, ở trong hay ở ngoài nước, đều là công chức". [59] Sau đó, chúng ta cũng đã có nhiều văn bản đề cập, hoàn thiện đến nội dung công chức, công vụ và đáng chú ý nhất, phải kể đến Luật cán bộ, công chức 2008. Theo đó, "Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội ở Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được bảo đảm từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật."[14] So sánh các quan niệm về công chức của các nƣớc với nƣớc ta thì rõ ràng quan niệm của nƣớc ta tổng hợp hơn, theo đó phạm vi công chức rộng hơn, bao gồm cả công chức làm chuyên môn nghiệp vụ, công chức trung ƣơng, công chức địa phƣơng, công chức trong các đơn vị sự nghiệp công và công chức xã. 10
1.1.2. Công chức xã Luật cán bộ, công chức 2008 đã dành một chƣơng quy định về cán bộ, công chức cấp xã. Theo đó, quy định công chức cấp xã (bao gồm xã, phƣờng, thị trấn) là công dân Việt Nam đƣợc tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc UBND cấp xã, trong biên chế và hƣởng lƣơng từ ngân sách nhà nƣớc [14]. Theo điều 61, luật Cán bộ công chức 2008, công chức cấp xã có các chức danh: a) Trƣởng Công an; b) Chỉ huy trƣởng Quân sự; c) Văn phòng - thống kê; d) Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trƣờng (đối với phƣờng, thị trấn) hoặc địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trƣờng (đối với xã); đ) Tài chính - kế toán; e) Tƣ pháp - hộ tịch; g) Văn hóa - xã hội; Công chức xã là một bộ phận công chức cấp xã. Nhƣ vậy, có thể hiểu công chức xã là công dân Việt Nam, đƣợc tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch giữ chức vụ, chức danh chuyên môn thuộc UBND xã, trong biên chế, hƣởng lƣơng từ ngân sách nhà nƣớc, thực hiện nhiệm vụ theo quy định của Hiến pháp và pháp luật tại địa bàn các xã đƣợc phân công. Công chức xã cũng gồm 7 chức danh theo quy định, giống với công chức cấp xã. 1.1.2.1. Đặc điểm, vị trí, vai trò của công chức xã - Đặc điểm của công chức xã Thứ nhất, đặc điểm về hoạt động. Đặc điểm này xuất phát từ vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức và hoạt động của chính quyền xã. Chính quyền xã ở nƣớc ta bao gồm HĐND và UBND xã. Trong đó, HĐND xã là cơ quan quyền lực nhà nƣớc ở địa phƣơng, đại diện cho ý chí và lợi ích của nhân dân, do nhân dân trong xã trực 11
tiếp bầu ra và UBND xã do HĐND thành lập nhằm quản lý các lĩnh vực của đời sống xã hội ở địa phƣơng và hƣớng dẫn nhân dân thực hiện các hoạt động tự quản ở cơ sở trên nguyên tắc tập trung dân chủ và kết hợp hài hòa giữa lợi ích của nhân dân địa phƣơng với lợi ích chung của cả nƣớc. Công chức xã làm việc trong UBND các xã. Chức năng, nhiệm vụ chủ yếu là quản lý hành chính nhà nƣớc, đồng thời giải quyết các công việc có tính tự quản ở cơ sở. UBND xã có tổ chức bộ máy đơn giản, nhƣng đƣợc ủy quyền, phân cấp đảm nhiệm những chức năng mang tính tổng hợp. UBND xã hoạt động với tính chất là cấp hành chính ở cơ sở, gắn liền với sản xuất, đời sống trong cộng đồng dân cƣ, bởi vậy đội ngũ công chức xã sẽ phải: Chịu “áp lực” cao trong hoạt động hàng ngày. Vì công chức xã là đội ngũ tiếp xúc trực tiếp với ngƣời dân, xử lý những vấn đề phát sinh trong thực tiễn cuộc sống, nhất là trong điều kiện xã hội phát triển với tốc độ nhanh nhƣ ngày nay. Đó là những áp lực công tác và trọng trách trƣớc cấp trên, áp lực trƣớc đòi hỏi thực tiễn không ngừng thay đổi và trách nhiệm đối với cấp dƣới và ngƣời dân trên địa bàn. Đảm nhiệm những chức năng, nhiệm vụ có tính tổng hợp. Trƣớc những thay đổi hàng ngày của thực tiễn, công việc của cấp cơ sở không chỉ đòi hỏi về chuyên môn mà cần phải có những kiến thức tổng hợp, hiểu biết rộng về các lĩnh vực liên quan đồng thời phải có những kỹ năng mềm dẻo, linh hoạt, vừa cƣơng, vừa nhu khi cần thiết. Hai là số lượng rất lớn Điều này bắt nguồn từ số lƣợng xã trong hệ thống hành chính của nƣớc ta. Hiện nay, Việt Nam có 11.162 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 1.594 phƣờng, 606 thị trấn và 8962 xã, trong đó có 336 xã thuộc các thành phố trực thuộc tỉnh, 299 xã thuộc các thị xã và 8336 xã thuộc các huyện. Số lƣợng công chức xã chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số cán bộ, công chức cấp xã cũng nhƣ cán bộ công chức nói chung của nƣớc ta. Những đặc điểm của công chức cấp xã nêu trên đòi hỏi việc xây dựng cơ chế quản lý và ban hành pháp luật để điều chỉnh phù hợp nhằm phát huy những 12