Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:103

Thêm vào BST

Báo xấu

8
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ thực trạng và đề xuất một số giải pháp thực hiện nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HOÀNG TÔ NI SOAN CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HOÀNG TÔ NI SOAN CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: TS. TRẦN ĐÌNH CHÍN THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Trần Đình Chín. Các số liệu, trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác, trung thực và được trích dẫn đầy đủ theo đúng quy định của cơ sở đào tạo./. Thừa Thiên Huế, tháng năm 2023 Học viên Hoàng Tô Ni Soan i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình nghiên cứu đề tài Luận văn cao học “Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế” tôi đã được sự hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp, anh chị em tại các xã trên địa bàn huyện A Lưới. Trước hết, em xin kính trọng và biết ơn TS. Trần Đình Chín công tác tại Học viện Hành chính Quốc gia đã nhiệt tình, tâm huyết dành nhiều thời gian và công sức, trực tiếp hướng dẫn em trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu luận văn này. Em xin trân trọng biết ơn đối với Ban Lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia, các Khoa, Phòng, Ban trong Học viện, Quý thầy, cô giáo giảng dạy tại Học viện Hành chính Quốc gia. Em xin trân trọng cảm ơn Quý thầy cô giáo các Khoa chuyên ngành, Ban Quản lý sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia đã truyền đạt kiến thức, tận tình hướng dẫn, động viên và tạo điều kiện mọi mặt để em được tham gia học tập chương trình cao học Quản lý công tại Học viện Hành chính Quốc gia, được tiếp cận những tư liệu, tài liệu phục vụ cho quá trình nghiên cứu, học tập và hoàn thành Luận văn. Trân trọng cảm ơn! Học viên Hoàng Tô Ni Soan ii
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ...............................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài luận văn ........................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn .................................... 3 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................. 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................... 6 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu .................................. 7 6. Ý nghĩa của đề tài ....................................................................................... 8 7. Kết cấu của luận văn...........................................................................................8 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP XÃ ...............................................................9 1.1. Một số khái niệm. .................................................................................... 9 1.1.1. Cán bộ chủ chốt .................................................................................... 9 1.1.2. Cán bộ chủ chốt cấp xã ......................................................................... 9 1.1.3. Chất lượng cán bộ chủ chốt ................................................................ 10 1.1.4. Các tiêu chí đánh giá chất lượng cán bộ chủ chốt ............................... 12 1.2. Vai trò của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã đối với việc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội của địa phương ....................................................................20 1.3. Một số nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã 22 1.3.1.Về nhận thức của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ................................ 22 1.3.2. Về ý thức tự học, tự nâng cao trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ............................................................................................................23 1.3.3. Chính sách, quy định về quản lý cán bộ chủ chốt cấp xã ...........................23 1.3.4.Công tác đào tạo, bồi dưỡng ........................................................................24 1.3.5. Chế độ, chính sách......................................................................................24 1.4. Kinh nghiệm một số địa phương và gợi ý vận dụng vào huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ...................................................................................................25 1.4.1. Kinh nghiệm một số địa phương ..............................................................25 1.4.2. Gợi ý vận dụng tại huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ...........................27 Chương 2.THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ..30 2.1. Một số nét khái quát chung về huyện A Lưới ........................................ 30 2.1.1. Tổng quan về huyện A Lưới ............................................................... 30 iii
2.2. Đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, chất lượng, ưu điểm và hạn chế.................................................. 31 2.2.1. Về quy mô và cơ cấu .......................................................................... 32 2.2.2. Về chất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế .. 35 2.3. Đánh giá chung về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ........................................................................... 45 2.3.1. Những ưu điểm ................................................................................... 46 2.3.2. Những hạn chế.................................................................................... 49 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................... 57 Tiểu kết Chương 2 ................................................................................................60 Chương 3. MỘT SỐ YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP XÃ HUYỆN A LƯỚI, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ ...............................................................................61 3.1. Yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừ Thiên Huế hiện nay ............................................................... 61 3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ............................................................ 65 3.2.1. Tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng đối với nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay .............................................. 65 3.2.2. Tiếp tục nâng cao chất lượng, tạo nguồn quy hoạch đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay .................. 69 3.2.3. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ......................................................... 73 3.2.4. Thực hiện tốt công tác sử dụng, quản lý, đánh giá, bố trí, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ................................ 77 3.2.5. Thực hiện tốt chính sách của Đảng và Nhà nước về chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế ...... 80 3.2.6. Phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lực lượng vào nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay ................................................................................................................82 3.2.7.Thực hiện đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật. ..85 Tiểu kết Chương 3 ................................................................................................87 KẾT LUẬN .........................................................................................................88 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................90 iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Về cơ cấu, số lượng cán bộ cấp xã là người dân tộc thiểu số theo địa bàn và chức danh tính đến tháng 12/2022 ............................................................31 Bảng 2.2. Trình độ đào tạo chuyên môn của cán bộ, công chức cấp xã thuộc huyện A Lưới ( 2020 -2022) ..........................................................................................36 Bảng 2.3. Trình độ lý luận chính trị của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới ....38 Bảng 2.4. Trình độ tin học, ngoại ngữ của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới ......................................................................................................................39 Bảng 2.5. Trình độ quản lý nhà nước của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới (2020 – 2022) .......................................................................................................42 Bảng 2.6. Mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới ......................................................................................................................44 Bảng 2.7. Bảng tình trạng sức khỏe của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới 45 v
DANH MỤC CÁC BIỂU Biểu đồ 2.1. Cơ cấu giới tính cán bộ chủ chốt cấp xã huyện A Lưới năm 2022 ..32 Biểu 2.2. Tỉ lệ trình độ đào tạo chuyên môn của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới ( 2020 -2022) ..........................................................................................36 Biểu 2.3. Tỉ lệ trình độ lý luận chính trị của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới ( 2020 -2022) ..............................................................................................38 Biểu 2.4. Tỉ lệ trình độ tin học, của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới ( 2020 -2022) ........................................................................................................39 Biểu 2.5. Tỉ lệ trình độ ngoại ngữ của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới ( 2020 -2022) ........................................................................................................39 Biểu 2.6. Tỉ lệ trình độ quản lý nhà nước của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới (2020 – 2022)...............................................................................................42 Biểu 2.7. Tỉ lệ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, công chức cấp xã huyện A Lưới ( 2020 – 2022) ......................................................................................................44 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã) là một cấp trong hệ thống hành chính bốn cấp; là nền tảng của hệ thống kinh tế, chính trị, xã hội của Nhà nước Việt Nam. Cấp xã giữ một vai trò, vị trí hết sức quan trọng; là nơi trực tiếp thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và nhiệm vụ cấp trên giao; là cấp trực tiếp chăm lo đến đời sống của nhân dân; là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã “do Hội đồng nhân dân (HĐND) cùng cấp bầu, là cơ quan chấp hành của HĐND, cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước HĐND và cơ quan hành chính nhà nước cấp trên” . Với tư cách là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, UBND cấp xã phải thể hiện vai trò quản lý hành chính nhà nước trên tất cả các mặt, các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội ở địa phương; đồng thời, cũng là cơ quan quản lý việc chấp hành, thực hiện các quyết định, chỉ đạo của HĐND cấp xã và UBND cấp huyện gắn với các chủ trương của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Luật hóa các nghị quyết, quy định và kết luận của Đảng để thực thi trong cuộc sống để tạo ra những thay đổi về nhận thức trong công tác cán bộ, từ đó tăng cường trách nhiệm từ lựa chọn cán bộ, rèn luyện cán bộ đáp ứng yêu cầu về năng lực, phẩm chất: “có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu” . Đội ngũ cán bộ là nguồn nhân lực có vai trò cực kỳ quan trọng, vừa là người tham mưu, đề xuất; vừa là người thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Hiểu theo cách khác họ chính là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, là lực lượng thực thi chính sách của Nhà nước và là người 1
đại diện cho quyền lợi của nhân dân. Niềm tin của nhân dân đối với Nhà nước không chỉ phụ thuộc vào chính sách của Nhà nước mà còn phụ thuộc vào năng lực, trình độ, trách nhiệm, phong cách ứng xử của đội ngũ cán bộ, công chức mà họ tiếp xúc. Trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, hội nhập quốc tế và cạnh tranh toàn cầu hiện nay đòi hỏi phải xây dựng đội ngũ cán bộ có chất lượng với tư duy đổi mới, có năng lực chuyên môn giỏi, phẩm chất chính trị, đạo đức tốt đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý xã hội và những thay đổi của thời kỳ đổi mới. Trong bộ máy tổ chức Đảng, nhà nước và Mặt trận - Đoàn thể ở địa phương, cán bộ chủ chốt cấp xã có vai trò quan trọng đặc biệt, là nơi gần dân nhất. Chính vì vậy, mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước có hiện thực hóa vào thực tiễn đạt hiệu quả hay không phụ thuộc vào sự chỉ đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã. Nâng cao chất lượng đội ngũ này sẽ góp phần quan trọng khẳng định vị trí, vai trò lãnh đạo của Đảng, sự điều hành của chính quyền của nhân dân; củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng chính quyền ở cơ sở. Cùng với sự phát triển chung của cả nước, Thừa Thiên Huế đang thực hiện các chương trình hành động của Tỉnh ủy; trong đó tập trung xây dựng các chương trình kế hoạch nhằm cụ thể hóa mục tiêu, các chỉ tiêu, nhiệm vụ được nêu tại Nghị Quyết 54-NQ/TW của Bộ Chính trị để Thưa Thiên Huế sớm trở thành Thành phố trực thuộc Trung ương. Huyện A Lưới là huyện miền núi, biên giới nằm ở phía Tây tỉnh Thừa Thiên Huế. A Lưới đang xây dựng một huyện miền núi với đậm đà bản sắc dân tộc, phát triển du lịch cộng đồng, xây dựng kế hoạch tái cơ cấu nông nghiệp đưa khoa học kỹ thuật và từng bước đưa công nghệ cao vào sản xuất góp phần vào sự phát triển chung của toàn Tỉnh. Tuy nhiên với địa hình nhiều đồi núi, bị chia cắt bởi sông suối, giao thông đi lại còn nhiều khó khăn, dân cư sống không tập trung, trình độ dân trí còn thấp, không đồng đều. Trong những năm qua, mặc dù đã được Đảng và Nhà nước rất quan tâm nhưng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt 2
cấp xã của huyện vẫn chưa đáp ứng được đòi hỏi của thực tiễn vì nhiều nguyên nhân cả chủ quan và khách quan. Các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã còn chậm được tiến hành, chưa đồng bộ, chưa phù hợp với đặc thù cán bộ chủ chốt cơ sở, miền núi và dân tộc chiếm đa số. Chính vì vậy, việc xem xét đánh giá một cách khách quan, toàn diện thực trạng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã và đưa ra một hệ thống giải pháp có tính khả thi nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế có đủ phẩm chất, trình độ, năng lực để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới là thực sự cấp bách, cần thiết và phù hợp với đòi hỏi của tình hình thực tiễn phát triển của huyện. Từ những lý do trên, học viên lựa chọn đề tài “Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế” làm luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Nghiên cứu về đội ngũ cán bộ nói chung, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã nói riêng đã được nhiều nhà lãnh đạo, các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Trong những năm qua, đã có khá nhiều công trình nghiên cứu dưới dạng đề tài khoa học, luận án, luận văn, sách, bài báo khoa học v.v... đã được công bố liên quan đến đề tài luận văn có thể kể đến một số công trình tiêu biểu sau: - Nguyễn Phú Trọng và Trần Xuân Sầm (đồng chủ biên - 2001): “Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, Đề tài khoa học, 05 - 03, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. - Nguyễn Duy Hùng, Cơ sở khoa học của việc xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp phường, sách chuyên khảo, Nxb CTQG, Hà Nội 2008. - Nguyễn Thanh Tuấn, Phạm Ngọc Hà, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh (2015), “Kiện toàn, chuẩn hóa chức danh cán bộ chủ chốt cấp xã đáp ứng yêu cầu thời kỳ mới”, Tạp chí Lý luận chính trị (7-2015). - Nguyễn Văn Huyên, Viện Chính trị học, Học viện Chính trị quốc gia 3
Hồ Chí Minh, “Bản lĩnh chính trị của cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính trị trước yêu cầu mới”, Tạp chí Lý luận chính trị (10-2015). - Đặng Thị Hồng Hoa - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, “Chất lượng và tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ hiện nay”. Tạp chí Tổ chức Nhà nước (ngày đăng: 29/7/2016). Tác giả đưa ra nhận xét về Chất lượng và tiêu chí đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ hiện và đề xuất các giải pháp thực hiện. - Nguyễn Minh Phương (năm 2019), “Quán triệt quan điểm đổi mới công tác cán bộ của Đảng, tiếp tục hoàn thiện thể chế quản lý cán bộ, công chức ở nước ta”, Nxb Tạp Chí Cộng sản. Tác giả đã đưa ra những quan điểm đổi mới trong công tác cán bộ của Đảng ta hiện nay, những phương hướng đề xuất tiếp tục hoàn thiện thể chế quản lý cán bộ, công chức ở nước ta trong thời gian tới.[32] - Nguyễn Văn Tùng, “Nỗ lực đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị”, Tạp chí Xây dựng Đảng, số 3 – 2019.[43] - Trong bài viết “Nâng cao chất lượng cán bộ - “khâu then chốt” trong công tác cán bộ của Đảng hiện nay” (Tạp chí Cộng sản, số 11 - 2020), Khổng Văn Chiến và Nguyễn Thị Thu Hà nêu lên thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả của cán bộ và công tác cán bộ.[12] - Trong cuốn sách “Đổi mới và nâng cao chất lượng cán bộ và công tác cán bộ trong giai đoạn mới” Cao Văn Thống, Vũ Trọng Lâm (Nhà xuất bản Chính trị quốc gia - Sự thật, 2020), nghiên cứu một số vấn đề về cán bộ và công tác cán bộ, đánh giá thực trạng công tác cán bộ. Từ đó, đề ra một số giảipháp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ của trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế sâu rộng. [44] 4
- Phạm Ngọc Hùng “Nâng cao chất lượng công tác đánh giá cán bộ hiện nay”, Tạp chí Cộng sản (ngày đăng 22/5/2021).Tác giả đưa ra nhận xét về chất lượng công tác cán bộ giai đoạn hiện nay và đề xuất các giải pháp. - Phạm Thị Thu Vinh (2003), Nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Nhà nước. - Trương Ngọc Hùng, “Giải pháp tạo động lực cho cán bộ, công chức xã, phường, thành phố Đà Nẵng”, Luận văn thạc sĩ Kinh tế, Đà Nẵng, 2012. Tác giả phân tích về cán bộ và công tác cán bộ, luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn đề xuất phương hướng và giải pháp nâng tạo động lực cho cán bộ, công chức cấp xã. - Nguyễn Nhật Linh (2018) “Năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã là người dân tộc thiểu số tại huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu” Luận văn Thạc sỹ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh. Tác giả phân tích về cán bộ và công tác cán bộ dân tộc thiểu số, luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn đề xuất phương hướng và giải pháp nâng cao chất lượng công tác cán bộ người dân tộc đáp ứng yêu cầu đặt ra ở nhiều địa phương khác nhau. - Phùng Thị Thu Phương (2019) “Chất lượng đội ngũ công chức cấp xã là người dân tộc thiểu số huyện Nà Rì, tỉnh Bắc Kạn” Luận văn Thạc sỹ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh[33]. Tác giả phân tích về chất lượng cán bộ và công tác cán bộ dân tộc thiểu số, luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng công tác cán bộ trong tình hình mới. Với góc độ tiếp cận có đối tượng là cán bộ, công chức nhà nước ở các cấp hành chính, các tác giả ở các công trình trên đều có chung những vấn đề nghiên cứu đó là từ việc làm rõ những vấn đề cơ bản lý luận thực tiễn, nhất là mục tiêu, yêu cầu, xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước trước đò hỏi của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, các tác giả bước đầu 5
đã đề xuất những giải pháp cơ bản để tham mưu cho các cấp ủy, tổ chức đảng nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức hiện nay. Với phương pháp tiếp cận khác nhau, các công trình nghiên cứu khoa học nêu trên đã nghiên cứu chất lượng đội ngũ cán bộ dưới các góc độ khác nhau, chỉ ra các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng hiện nay. Các công trình đó là tài liệu tham khảo, phục vụ tốt cho quá trình triển khai nghiên cứu của tác giả. Tuy vậy, đến nay chưa có công trình nào đi sâu nghiên cứu một cách toàn diện, có hệ thống về “Nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính cấp xã trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay”. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu * Mục đích nghiên cứu Làm rõ thực trạng và đề xuất một số giải pháp thực hiện nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn hiện nay. * Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản về cán bộ, cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã, chất lượng, chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã. - Đánh giá thực trạng chất lượng, chỉ rõ nguyên nhân qua đó chỉ ra những mặt mạnh và hạn chế cần khắc phục để đáp ứng yêu cầu hiện nay. - Xây dựng một số giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế đáp ứng yêu cầu gia đoạn hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu * Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. 6
* Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: 18 xã, thị trấn trên địa bàn thuộc huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Về thời gian: Các số liệu, tư liệu điều tra, khảo sát từ năm 2020 đến nay. Phương hướng, yêu cầu, giải pháp có giá trị ứng dụng đến năm 2025 và những năm tiếp theo. 5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu * Cơ sở lý luận Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở hệ thống các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng về cán bộ, công tác cán bộ. * Cơ sở thực tiễn Từ thực tiễn hoạt động của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở huyện A Lưới; các báo cáo tổng kết của tỉnh, huyện, xã về Chất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã, công tác cán bộ thời gian qua; những số liệu, tư liệu điều tra, khảo sát của tác giả ở các xã, thị trấn thuộc huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Đồng thời có sự tiếp thu kế thừa và chọn lọc kết quả của các công trình, đề tài nghiên cứu khoa học đã được nghiệm thu, công bố. * Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu: Để làm sáng tỏ vấn đề nghiên cứu, luận văn sử dụng kết hợp nhiều phương pháp trong đó tập trung vào một số phương pháp sau: - Phương pháp khảo cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu có liên quan để có những luận cứ khoa học cho việc đánh giá chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã nói chung và tại huyện A Lưới, tỉnh Thừa thiên Huế nói riêng làm cơ sở để đánh giá thực trạng và đề ra một số giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt cấp xã huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Phương pháp thống kê: Thông kê các số liệu liên quan đến chất lượng đội ngũ cán bộ công chức chủ chốt cấp xã. Dựa trên những thông số đó để phân 7
tích những mặt mạnh, mặt yếu trong chất lượng của đội ngũ này làm cơ sở cho những giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã. - Phương pháp khảo sát thực tế: Được tiến hành khảo sát đối với 126 cán bộ chủ chốt cấp xã nhằm thu thập thông tin về những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế và những giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ này trong thời gian tới. - Phương pháp quan sát, so sánh, tổng hợp để thu thập thêm những thông tin phục vụ cho quá trình phân tích, đánh giá thực trạng chất lượng cán bộ chủ chốt chính quyền cấp xã huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. 6. Ý nghĩa của đề tài Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần làm rõ thêm cơ sở lý luận, thực tiễn về công tác xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã nói chung, ở huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiện Huế nói riêng. Đề tài là tài liệu nghiên cứu cho các cán bộ chủ chốt cấp xã, đồng thời có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo, nghiên cứu, phục vụ cho việc giảng dạy và học tập ở các Trung tâm Bồi dưỡng chính trị cấp huyện. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn được kết cấu gồm 3 chương. Cụ thể như sau. Chương 1. Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã Chương 2. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã trên địa bàn huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. Chương 3. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã tại huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế. 8
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHỦ CHỐT CẤP XÃ 1.1. Một số khái niệm. 1.1.1. Cán bộ chủ chốt Đội ngũ cán bộ chủ chốt đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong hệ thống lãnh đạo ở mọi cấp, ảnh hưởng sâu rộ đến sự ổn định và phát triển của cả đất nước tổng thể cũng như từng địa phương cụ thể. Trong bối cảnh thời kỳ đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu kinh tế, hiện đại hóa quốc gia, Đảng và Nhà nước đã xác định nông nghiệp là một trong những lĩnh vực đóng vai trò quan trọng và là đòn bẩy đột phá. Do đó, đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp chiến lược càng trở nên vô cùng đáng quan tâm và quyết định. Đồng thời, đội ngũ cán bộ chủ chốt chiến lược, quyết định sự thành bại của công cuộc đổi mới ở các địa phương. Cán bộ chủ chốt cấp cơ sở là những người đứng đầu quan trọng nhất, có chức vụ cao nhất trong một tập thể, có quyền ra những quyết định về chủ trương, có trách nhiệm về quyền điều hành một tập thể, một đơn vị, một tổ chức để thực hiện những nhiệm vụ của tập thể hoặc tổ chức ấy, thậm chí có thể chi phối, dẫn dắt toàn bộ hoạt động của một tổ chức cụ thể. 1.1.2. Cán bộ chủ chốt cấp xã Cán bộ chủ chốt cấp xã. Điều 4, Luật Cán bộ, công chức năm 2008: Cán bộ xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) là công dân Việt Nam, được bầu cử giữ chức vụ theo nhiệm kỳ trong Thường trực Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, người đứng đầu tổ chức chính trị - xã hội. Cán bộ chủ chốt cấp xã là một bộ phận đội ngũ cán bộ của Đảng và Nhà nước, đó là những công dân Việt Nam được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ các chức vụ, chức danh trong biên chế theo nhiệm kỳ của các tổ chức 9
thuộc hệ thống chính trị cấp xã, đó là những người giữ vai trò nòng cốt có tác động, ảnh hưởng đến lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, điều hành hoạt động của tổ chức và được hưởng lương từ ngân sách Nhà nước. Theo Kết luận số 35-KL/TW, kết luận của Bộ Chính trị ngày 05 tháng 5 năm 2022 về danh mục chức danh, chức vụ lãnh đạo và tương đương của hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở quy định như sau: Chức danh, chức vụ lãnh đạo trong hệ thống chính trị đã được hình thành, bổ sung và phát triển qua nhiều giai đoạn; cơ bản đảm bảo được sự ổn định và đáp ứng được yêu cầu công tác cán bộ của Đảng. Tuy nhiên do chưa có quy định tổng thể, đồng bộ về chức danh, chức vụ lãnh đạo và tương đương trong hệ thống chính trị, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị vẫn còn cồng kềnh, nhiều thứ bậc , nên việc vận dụng chức vụ tương trong sắp xếp, bố trí cán bộ và thực hiện chính sách cán bộ còn nhiều bấp cập… Do vậy, cần thiết phải rà soát, sắp xếp chức danh, chức vụ lãnh đạo và tương đương của hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở đảm bảo nguyên tắc thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của giai đoạn mới. Vậy theo kết luận này cán bộ chủ chốt cấp xã gồm chức danh sau: Bí thư Đảng ủy, Phó bí thư Đảng ủy; chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Phó chủ tịch Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã. 1.1.3. Chất lượng cán bộ chủ chốt Theo Đại từ điển Tiếng Việt: “Chất lượng: 1. Cái làm nên phẩm chất giá trị của con người, sự vật; 2. Cái tạo nên bản chất sự vật, làm cho sự vật này khác với sự vật kia”[37, tr. 331]. Như vậy, bất cứ sự vật, hiện tượng nào trong tự nhiên, xã hội đều có chất của nó. Chất của sự vật là tổng hợp những tính quy định, những thuộc tính, những đặc điểm cấu trúc khách quan vốn có của sự vật, hiện tượng, chỉ rõ nó là cái gì và làm cho nó khác với cái khác. Chất lượng của sự vật, hiện tượng được biểu hiện thông qua các thuộc tính của nó. Mỗi thuộc tính tham gia vào việc quy định chất lượng của sự vật, 10
hiện tượng lại không giống nhau. Có thuộc tính bản chất, có thuộc tính không bản chất. Các thuộc tính bản chất tồn tại trong suốt quá trình vận động, phát triển của sự vật, hiện tượng và làm cho nó khác với sự vật, hiện tượng khác. Nếu thuộc tính cơ bản mất đi thì sự vật, hiện tượng không còn. Từ những cơ sở trên, có thể định nghĩa : Chất lượng cán bộ chủ chốt là tổng hợp các giá trị, các thuộc tính đặc trưng của người cán bộ trong quá trình thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao, thể hiện ở kết quả thực hiện nhiệm vụ thuộc lĩnh vực được phân công, sự phát triển mọi mặt ở địa phương nơi cán bộ đó công tác. Tiêu chí đánh giá, chất lượng đôi ngũ cán bộ nói chung và cán bộ chủ chốt nói riêng được đánh giá qua 3 tiêu chí: Số lượng cán bộ; cơ cấu đội ngũ cán bộ và chất lượng cán bộ. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã trong giai đoạn hiện nay cần: Đảm bảo đủ số lượng, xây dựng và đảm bảo thực hiện cơ cấu hợp lý (về tuổi; về giới; về chuyên môn nghiệp vụ; về dân tộc; về khu vực địa lý…), đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chủ chốt đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ được giao; mỗi cán bộ đều có đủ tiêu chuẩn về năng lực; đạo đức; lấy kết quả hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ làm thước đo chủ yếu để đánh giá. Chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã được thể hiện thông qua hệ thống các chỉ tiêu, tiêu chuẩn phản ánh trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ ngoại ngữ, tin học, các kỹ năng, kinh nghiệm và năng lực trong lãnh đạo, quản lý và điều hành. Chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã còn bao hàm tình trạng sức khoẻ của công chức trong thực thi công vụ. Chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã càng cao thì khả năng hoàn thành chức năng, nhiệm vụ, các chỉ tiêu kinh tế - xã hội ... càng lớn; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và cũng là điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong công tác quản lý nhà nước. Tuy nhiên, mỗi chức danh, mỗi vị trí công tác, mỗi cán bộ chủ chốt khác nhau có yêu cầu chất lượng ở mức độ chuyên sâu khác nhau. Nhưng nhìn chung ở bất cứ vị trí 11
và lĩnh vực nào thì yêu cầu về tố chất chính trị của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã phải được đặt lên hàng đầu. Tố chất đạo đức là cái gốc; trình độ, kiến thức, năng lực làm việc là nhân tố quyết định đến hiệu quả công tác. Chất lượng hoạt động quản lý hành chính nhà nước cấp xã suy cho cùng chính là chất lượng của đội ngũ cán bộ chủ chốt làm việc tại cấp xã. Do vậy, khi nói đến chất lượng đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã là nói đến tổng thể những phẩm chất, năng lực của người cán bộ đang làm việc tại cấp xã, những phẩm chất và năng lực này thể hiện khả năng và kết quả thực hiện công việc của họ, cụ thể hơn là kết quả thực hiện những nhiệm vụ mà họ được cấp có thẩm quyền phân công. 1.1.4. Các tiêu chí đánh giá chất lượng cán bộ chủ chốt 1.1.4.1. Tư tưởng, phẩm chất chính trị Nghị quyết số 21-NQ/TW Hội nghị Trung ương lần thứ năm, khóa XIII về tăng cường củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên trong giai đoạn mới. Chấp hành chủ trương, đường lối, quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các nguyên tắc tổ chức, kỷ luật của Đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê bình và phê bình; Có quan điểm, bản lĩnh chính trị vững vàng; kiên định lập trường; không dao động trước mọi khó khăn, thách thức; Đặt lợi ích của Đảng, quốc gia - dân tộc, nhân dân, tập thể lên trên lợi ích cá nhân; Có ý thức nghiên cứu, học tập, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nghị quyết, chỉ thị, quyết định và các văn bản của Đảng. Chính trị, đạo đức của đội ngũ cán bộ thể hiện qua thái độ hành vi và ý thức công tác; trung thành với Tổ quốc, có lòng yêu nước nồng nàn, sống và làm việc theo chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Có tinh thần trách nhiệm cao trong bảo vệ Hiến pháp và pháp luật. Tiên phong, gương mẫu chấp hành trong công tác, lao động, học tập, sinh hoạt; đi đầu trong thực hiện đường lối, chủ trương của 12