Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:138

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm rõ lý luận về chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư, phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức, quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội; đề xuất một số giải pháp thiết thực để nâng cao hiệu quả chuyển đổi số trong quản lý dân cư quận Hoàn Kiếm trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHAN NHƯ QUỲNH CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ DÂN CƯ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI - NĂM 2023 i
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHAN NHƯ QUỲNH CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ DÂN CƯ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN LUẬN VĂN: TS. DOÃN MINH THẮNG HÀ NỘI - NĂM 2023 ii
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin chịu trách nhiệm về tính trung thực, khách quan và khoa học của các kết quả nghiên cứu trong luận án này, được thực hiện một cách độc lập dưới sự hướng dẫn của TS. Doãn Minh Thắng. Luận văn được xây dựng trên cơ sở các thông tin, tư liệu được tác giả thu thập, tổng hợp và phân tích một cách khoa học, có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả nghiên cứu là minh chứng cho sự nỗ lực, cống hiến của tác giả trong quá trình nghiên cứu. Hà Nội, ngày … tháng … năm 2023 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Phan Như Quỳnh i
LỜI CẢM ƠN Được sự đồng ý của khoa và sự hướng dẫn của TS. Doãn Minh Thắng, tôi đã thực hiện đề tài: “Chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội”. Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất tới TS. Doãn Minh Thắng, người đã luôn đồng hành và hỗ trợ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi vô cùng biết ơn Ban Giám đốc, các thầy, cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã dìu dắt, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập. Nhờ sự tận tâm, nhiệt huyết của quý thầy, cô, tôi đã có được nền tảng kiến thức vững chắc và những kỹ năng cần thiết để phục vụ cho công việc sau này. Xin cảm ơn sự hỗ trợ của toàn thể cán bộ, nhân viên Học viện Hành chính Quốc gia, đã tạo điều kiện cho tôi được học tập trong một môi trường học tập hiện đại, với đội ngũ giảng viên giỏi chuyên môn, nhiệt tình hướng dẫn; cơ sở vật chất đầy đủ, đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu. Tôi không thể hoàn thành luận văn này nếu không có sự giúp đỡ của các vị lãnh đạo, các đồng nghiệp và bạn bè. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành. Luận văn này là thành quả của sự nỗ lực của tôi trong suốt thời gian qua. Tuy nhiên, luận văn của tôi vẫn còn nhiều điểm chưa được hoàn thiện, tôi rất mong nhận được sự góp ý từ các thầy cô, các bạn để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn. Hà Nội, ngày … tháng … năm 2023 TÁC GIẢ Phan Như Quỳnh MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................... i ii
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................ Error! Bookmark not defined. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ........................................... vi DANH MỤC HÌNH ẢNH, BẢNG BIỂU................................................... vii MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu .............................................................................. 4 3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................... 6 3.1. Mục tiêu .......................................................................................... 6 3.2. Nhiệm vụ ......................................................................................... 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................... 7 4.1. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................... 7 4.2. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................... 7 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ...................................... 7 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn ................................... 8 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................... 9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ DÂN CƯ ...................................................................... 11 1.1. Khái niệm chung về hoạt động quản lý dân cư................................... 11 1.1.1. Khái niệm về quản lý dân cư....................................................... 11 1.1.2. Trách nhiệm của hoạt động quản lý dân cư ................................. 13 1.2. Chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư .................................. 19 1.2.1. Khái niệm chuyển đổi số............................................................. 19 1.2.2. Nội dung chuyển đổi số .............................................................. 22 1.2.3. Ý nghĩa của chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư ......... 25 1.2.4. Khái quát hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư ................... 31 Tiểu kết Chương 1 ...................................................................................... 40 iii
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ DÂN CƯ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............................................................................................. 41 2.1. Tổng quan về quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ............................ 41 2.1.1. Điều kiện tự nhiên – vị trí địa lý ................................................. 41 2.1.2. Điều kiện phát triển kinh tế – văn hóa – xã hội ........................... 42 2.1.3. Hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm ............ 45 2.2. Thực trạng chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ......................................................... 47 2.2.1. Chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư thành phố Hà Nội và quận Hoàn Kiếm................................................................................... 47 2.2.2. Về nguồn nhân lực và hạ tầng công nghệ .................................... 62 2.2.3. Về công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện chuyển đổi số ............... 69 2.2.4. Đánh giá việc thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ............................. 72 Tiểu kết Chương 2 ...................................................................................... 89 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ DÂN CƯ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN HOÀN KIẾM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ..................................................... 90 3.1. Quan điểm, phương hướng và mục tiêu nâng cao hiệu quả chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội ........................................................................................................... 90 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm .............................................................. 94 3.2.1. Xây dựng hệ thống quản lý dân cư hiện đại ................................ 94 3.2.2. Đổi mới, nâng cao nhận thức về thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm ............................... 96 iv
3.2.3. Thanh toán trực tuyến dịch vụ công tạo điều kiện dễ dàng hơn trong quản lý dân cư ...................................................................................... 99 3.2.4. Tổ chức đào tạo nâng cao, bồi dưỡng kiến thức mới về nghiệp vụ cho đội ngũ CBCC quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm ....... 104 3.2.5. Phát triển hạ tầng và trang thiết bị CNTT trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm .................................................. 105 3.2.6. Hoàn thiện các nghiệp vụ về chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm .................................................. 109 3.2.7. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm ............................. 112 3.2.8. Đảm bảo bảo mật, xác thực hệ thống Cơ sở dữ liệu về dân cư .. 114 Tiểu kết Chương 3 .................................................................................... 121 KẾT LUẬN ............................................................................................... 122 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................. 124 PHỤ LỤC.................................................................................................. 126 v
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ CAND Công an nhân dân CBCC Cán bộ công chức CCCD Căn cước công dân CCHC Cải cách hành chính CNTT Công nghệ thông tin CSDL Cơ sở dữ liệu CSDLQG Cơ sở dữ liệu quốc gia CSKV Cảnh sát khu vực QLNN Quản lý nhà nước TTHC Thủ tục hành chính UBND Ủy ban nhân dân vi
DANH MỤC HÌNH ẢNH, BẢNG BIỂU DANH MỤC HÌNH Hình 2.1: Vị trí địa lý Quận Hoàn Kiếm ....................................................... 41 Hình 2.2: Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện từ phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 ............................................................................................................. 55 Hình 2.3: Ứng dụng VNeID ......................................................................... 56 Hình 2.4: Công chức UBND phường (quận Hoàn Kiếm) hướng dẫn người dân chỉ cần dùng căn cước công dân để quét, đăng ký giải quyết thủ tục hành chính ..................................................................................................................... 66 Hình 2.5: Quận Hoàn Kiếm đã tiến hành số hóa, xây dựng hệ thống lưu trữ điện tử cho các tài liệu, thông tin quản lý, quy trình thủ tục ................................. 68 Hình 3.1: Hệ thống công nghệ sử dụng để thanh toán bằng QR Code ........ 101 Hình 3.2: CSDL quốc gia về Dân cư và Mô hình Khung kiến trúc CPĐT 2.0 ................................................................................................................... 116 Hình 3.3: Mô hình phân cấp người dùng trong hệ thống CSDL quốc gia về dân cư ............................................................................................................... 116 Hình 3.4: Giải pháp xác thực đăng nhập của người dùng sử dụng dịch vụ chữ ký số chuyên dùng Chính phủ .................................................................... 118 DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Kết quả khảo sát mức độ hài lòng của người dân, tổ chức đối với chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư quận Hoàn Kiếm năm 2022 .. 61 vii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, chuyển đổi số là động lực thúc đẩy sự phát triển của các quốc gia, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Chuyển đổi số đã góp phần thúc đẩy sự thay đổi toàn diện về phương thức hoạt động của các cơ quan, đơn vị trên địa bàn thành phố Hà Nội. Hiện nay, chuyển đổi số đã và đang mang lại một sự thay đổi toàn diện cho quy trình giải quyết thủ tục hành chính. Nhờ vào sự hỗ trợ của phần mềm trực tuyến, chuyển đổi số đã góp phần tích cực vào cải cách hành chính (CCHC). Các phần mềm công nghệ giúp số hóa quy trình giải quyết thủ tục hành chính, từ đó giảm thiểu thủ tục giấy tờ, tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dân. Đồng thời, cũng giúp nâng cao hiệu quả giám sát, kiểm soát của lãnh đạo, góp phần ngăn chặn tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực. Chuyển đổi số giúp các cơ quan nhà nước thay đổi cách thức cung cấp dịch vụ cho người dân, từ thụ động sang chủ động, từ phục vụ theo yêu cầu sang phục vụ theo nhu cầu, từ đó mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dân. Thứ nhất, thực hiện dựa trên chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số và chuyển đổi số. Đại hội XIII của Đảng đề ra tầm nhìn đến năm 2030, Việt Nam trở thành quốc gia số, hội nhập sâu rộng với thế giới, là một trong những nền kinh tế số hàng đầu khu vực. Đến năm 2030, Việt Nam sẽ trở thành quốc gia số với hạ tầng số hiện đại, kết nối rộng khắp, an toàn, bảo mật; kinh tế số chiếm 30% GDP; công nghệ số được ứng dụng mạnh mẽ trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Để đạt được mục tiêu này, cần tập trung phát triển các ngành, lĩnh vực trọng điểm của kinh tế số, như thương mại điện tử, dịch vụ số, sản xuất công nghiệp số, nông nghiệp số, y tế số, giáo dục số. Bên cạnh đó, khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và kinh tế số là những nền tảng quan 1
trọng để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số quốc gia là những điều kiện tiên quyết để thực hiện thành công các nghị quyết, chủ trương chính sách của Đảng. Cơ sở dữ liệu quốc gia đang được các bộ, cơ quan tích cực xây dựng, với mục tiêu tạo nền tảng cho việc triển khai Chính phủ điện tử, giúp giảm thiểu thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư là một công cụ đắc lực cho quản lý nhà nước, phục vụ đời sống nhân dân, và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong thời đại công nghệ số. Công cụ này cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ, được cập nhật thường xuyên về nhân dân. Thông tin này được sử dụng trong các lĩnh vực như quản lý hành chính, an ninh trật tự, phúc lợi xã hội, phát triển kinh tế - xã hội. Thứ hai, hoạt động quản lý dân cư cần được chuyển đổi số hóa để nâng cao hiệu quả và chất lượng. Chuyển đổi số là nền tảng giúp cải cách thủ tục hành chính trong CCHC hiện nay đạt hiệu quả cao hơn. Thời gian qua, thành phố Hà Nội luôn chú trọng đầu tư trang thiết bị, hạ tầng CNTT nhằm phục vụ người dân, là nền tảng quan trọng để phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Chuyển đổi số giúp số hóa dữ liệu, hồ sơ, thủ tục hành chính, giúp chính quyền điều hành bộ máy nhà nước một cách hiệu quả, nhanh chóng, chính xác, đồng thời kiểm soát tốt hơn hoạt động quản lý của các cơ quan. Năm 2023 là năm tập trung vào dữ liệu số, nhằm tạo ra giá trị mới cho quốc gia. Trong Hội nghị Sơ kết một năm triển khai “Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030” (Đề án 06), Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, việc xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia là giải pháp quan trọng, cấp thiết, nhằm thống nhất, quản lý, khai thác dữ 2
liệu hiệu quả, phục vụ tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế. Thứ ba, xuất phát từ mục tiêu, nhiệm vụ của chuyển đối số trong hoạt động quản lý dân cư tại Hà Nội nói chung và trên địa bàn quận Hoàn Kiếm nói riêng. Chuyển đổi số và cải cách thủ tục hành chính đang gặp phải nhiều thách thức, cả từ yếu tố khách quan như công nghệ, dữ liệu, và từ yếu tố chủ quan như sự thiếu chủ động của một số địa phương, bộ, ngành. Điều này dẫn đến kết quả thực hiện còn chưa đồng bộ, thông suốt. Mục tiêu của các chương trình hành động quốc gia về chuyển đổi số, cải cách thủ tục hành chính là tạo dựng một môi trường hành chính số, thông suốt, hiện đại, phục vụ người dân, doanh nghiệp một cách nhanh chóng, tiện lợi, hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư giúp nhà nước nâng cao năng lực quản lý, điều hành, giảm chi phí, thời gian, công sức cho người dân, doanh nghiệp, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống của người dân. Tuy nhiên, hoạt động quản lý dân cư tại Việt Nam hiện nay đang trong quá trình chuyển đổi số, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế. Muốn nâng cao hiệu lực, hiệu quả, cần có các giải pháp thiết thực. Quận Hoàn Kiếm, là trái tim của thủ đô, là nơi hội tụ của các giá trị lịch sử, văn hóa, và là địa điểm diễn ra nhiều sự kiện quan trọng của đất nước. Công an Thành phố Hà Nội đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn thực hiện nghiêm túc Luật Cư trú và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan, với mục tiêu trọng tâm là quản lý dân cư. Ngoài ra, để áp dụng chuyển đổi số, Công an quận Hoàn Kiếm và các ban, ngành trong thành phố đã phối hợp rà soát toàn bộ hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến quản lý dân cư. Trong đó, các văn bản không còn phù hợp sẽ được sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ. Quá trình chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận đã mang lại 3
nhiều kết quả tích cực, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý xã hội, phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm và các vi phạm về trật tự xã hội. Tuy vậy, trong bối cảnh bảo đảm an ninh trật tự tại quận, vẫn tồn tại những tiềm ẩn nguy cơ gây mất ổn định, biến động về dân số và hộ khẩu của cư dân trên địa bàn quận khá phức tạp. Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý dân cư trên địa bàn quận, công an địa phương cần cải cách, nâng cấp quy trình, xóa bỏ những thủ tục rườm rà, phức tạp trong thực hiện các thủ tục quản lý dân cư. Xuất phát từ những đòi hỏi cấp thiết về lý luận và thực tiễn, xác định chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư không chỉ đem tới sự hài lòng cho người dân mà còn góp phần hiện đại hóa nền hành chính, hướng đến xây dựng chính quyền số. Nhận thức được tầm quan trọng của chuyển đổi số trong hoạt động quản lý nhà nước, với mong muốn tìm hiểu, đưa những nhận xét về những tồn tại, khuyết điểm, hạn chế, đồng thời tìm ra nguyên nhân, những giải pháp, phương hướng nhằm nâng cao hiệu quả chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư nói chung và trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội nói riêng, tôi đã chọn đề tài: “Chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội” làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Tình hình nghiên cứu Hiện tại chưa có nhiều tài liệu, công trình nghiên cứu về việc chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư, đặc biệt là trực tiếp nghiên cứu quận Hoàn Kiếm. Tôi đã tiến hành tìm hiểu, tham khảo một số đề tài nghiên cứu dưới các góc độ khác nhau về chuyển đổi số và hoạt động quản lý dân cư trong các tài liệu sau: - Đề tài khoa học cấp Bộ “Hoàn thiện pháp luật cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư” của tác giả Trung tướng Trần Văn Vệ (2014), được thực hiện với mục đích nghiên cứu, đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật cơ sở dữ liệu 4
quốc gia về dân cư, nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước về dân cư trong tình hình mới; - Luật sư Phạm Thanh Hữu (2022), Cẩm nang pháp luật về cư trú, NXB Chính trị Quốc gia Sự thật. Đây là tài liệu hữu ích, giúp người dân hiểu và thực hiện đúng các quy định về cư trú; tránh xảy ra rủi ro pháp lý, bảo vệ được quyền và lợi ích chính đáng của mình. Các công trình nói trên đã cung cấp những luận cứ khoa học, thuyết phục để giải quyết các vướng mắc về mặt lý luận trong quản lý nhà nước về cư trú. Các công trình đã nghiên cứu, đề cập đến những vấn đề lý luận chung về việc chuyển đổi số trong hoạt động quản lý nhà nước và phản ánh thực trạng chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư tại một số quận và thành phố. Mặc dù có nhiều đề tài nghiên cứu về hoạt động quản lý dân cư tại nhiều địa phương, nhưng hiện nay chưa có riêng một đề tài nào nghiên cứu chuyên sâu đến việc ứng dụng chuyển đổi số về quản lý dân cư tại một địa bàn cụ thể là Quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Do đó, việc nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý dân cư tại quận Hoàn Kiếm, góp phần đảm bảo an ninh, trật tự và phát triển kinh tế - xã hội của quận. Các đề tài khoa học trên sẽ cung cấp cho luận văn này những kiến thức nền tảng về lý thuyết và thực tiễn, từ đó giúp luận văn này có được cái nhìn tổng quan và toàn diện về vấn đề nghiên cứu. Để thực hiện đề tài này, tôi sẽ kế thừa phương pháp nghiên cứu và những vấn đề chung về việc chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư. Đồng thời khảo sát thực trạng chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư, để từ đó đề xuất một số giải pháp ứng dụng hiệu quả chuyển đổi số nhằm cải thiện hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 5
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục tiêu Luận văn được thực hiện nhằm hướng tới hai mục tiêu cơ bản: Thứ nhất là, trên cơ sở làm rõ lý luận về chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư, phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức, quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội; Thứ hai là, đề xuất một số giải pháp thiết thực để nâng cao hiệu quả chuyển đổi số trong quản lý dân cư quận Hoàn Kiếm trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ Luận văn sẽ giải quyết các mục tiêu trên bằng cách tập trung vào các nội dung sau: - Một là, nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận, những vấn đề chung trong hoạt động quản lý nhà nước về dân cư, đặc biệt là khi chuyển đổi số vào hoạt động quản lý dân cư; - Hai là, khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội và việc chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư tại quận Hoàn Kiếm, kết quả đạt được, tìm ra những hạn chế, vướng mắc và nguyên nhân; - Ba là, nghiên cứu và đánh giá thực trạng việc chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội, trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng khi chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư tại quận Hoàn Kiếm, đề xuất phương hướng khắc phục, tạo tiền đề phát triển đảm bảo việc thực hiện công tác quản lý dân cư tại quận Hoàn Kiếm và có thể nhân rộng trong phạm vi thành phố Hà Nội trong những năm tới. 6
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Chuyển đổi số là một xu hướng tất yếu, được Đảng và Nhà nước ủng hộ và thúc đẩy mạnh mẽ. Trong đó, chuyển đổi số trong cơ quan nhà nước là một mục tiêu quan trọng, nhằm thúc đẩy hoạt động quản lý hành chính, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, đề tài được thực hiện bằng cách tập trung nghiên cứu hai đối tượng cơ bản: - Thực trạng việc chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư. - Dựa trên kết quả nghiên cứu thực trạng, tác giả đề xuất các giải pháp để nâng cao chất lượng hiệu quả chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Do những hạn chế chủ quan và khách quan, trong quá trình thực hiện đề tài, tác giả tập trung nghiên cứu về hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội từ năm 2020 đến năm 2023, thông qua việc nghiên cứu, khảo sát một số cơ quan, đơn vị khác. Qua đó, ta có thể nhận ra các ưu điểm và hạn chế của quá trình chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư tại Quận Hoàn Kiếm, từ đó có thể đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm cải thiện chất lượng của chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư, đồng thời đóng góp vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động của nền hành chính nhà nước. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu Để tiến hành nghiên cứu đề tài này, tôi đã vận dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác – Lenin, cụ thể là vận dụng các phương pháp của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, kết hợp với nền tảng Tư tưởng Hồ Chí Minh về tiếp cận xã hội; hệ thống những đường lối, chủ trương của 7
Đảng, Hiến pháp pháp luật của Nhà nước về xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số và chuyển đổi số. Do đề tài có tính chất ứng dụng, nên ngoài việc quan sát quá trình hoạt động của lực lượng Công an quận Hoàn Kiếm và cảnh sát khu vực, tác giả cũng áp dụng các phương pháp nghiên cứu sau đây:  Phương pháp phân tích, tổng hợp: Phương pháp này là nền tảng cho quá trình nghiên cứu luận văn, giúp tác giả phân tích, đánh giá và nghiên cứu vấn đề trên nhiều phương diện. Để làm được điều này, tác giả đã sử dụng các lý thuyết cơ bản của khoa học hành chính để hệ thống hóa thông tin và dữ liệu được thu thập. Từ việc phân tích, đánh giá, rút ra những nhận định và kiến nghị mang tính khoa học, có tính thực tiễn để cải thiện chất lượng quản lý dân cư.  Phương pháp thống kê mô tả: Sử dụng số liệu để làm rõ và chứng minh các luận điểm lý luận, giúp lý luận trở nên thuyết phục và dễ hiểu hơn trong việc phân tích các vấn đề lý luận và thực tiễn.  Phương pháp khảo sát thực tế quá trình hoạt động quản lý dân cư của Công an quận Hoàn Kiếm. Dựa trên sự đối chiếu, phân tích, đánh giá giữa cơ sở lý luận và tình hình thực tế, đề xuất một số giải pháp nhằm cải thiện hiệu quả công tác của Công an quận Hoàn Kiếm và cảnh sát khu vực. 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn - Về mặt lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần tạo lập cơ sở khoa học cho việc nâng cao hiệu quả khi chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. - Về mặt thực tiễn: Đề tài sẽ cung cấp cho cán bộ và lãnh đạo văn phòng các cơ quan, đơn vị cái nhìn tổng quan về tình hình, nhiệm vụ, khả năng tổ chức, quản lý dân cư. Kết quả nghiên cứu sẽ là cơ sở tham khảo cho việc áp dụng các giải pháp để tổng kết thực tiễn, xây dựng lộ trình thực hiện nhằm nâng 8
cao hiệu quả chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư tại các tỉnh, thành phố trên cả nước. Bên cạnh việc phục vụ cho công tác nghiên cứu và học tập của cán bộ, công chức tại các cơ sở giáo dục và các cơ quan, đơn vị có nhu cầu, luận văn còn có thể được sử dụng như một nguồn tư liệu tham khảo hữu ích cho các hoạt động nghiên cứu và học tập khác như đề xuất dự án, xây dựng chính sách và lập kế hoạch trong lĩnh vực liên quan. 7. Kết cấu của luận văn Bên cạnh phần Mở đầu, Kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, phần nội dung chính của luận văn được triển khai trong 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về chuyển đổi số trong quản lý dân cư. Trong chương này, tôi tập trung nghiên cứu các vấn đề về khái niệm quản lý dân cư; những đặc trưng và trách nhiệm của hoạt động quản lý dân cư; khái niệm “chuyển đổi số” là gì và có tầm quan trọng như thế nào trong hoạt động quản lý dân cư. Chương 2. Thực trạng chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Tổng hợp kết quả nghiên cứu và đưa ra nhận định về hiệu quả hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội thông qua các hoạt động như: Sắp xếp tổ chức bộ máy và nhân lực, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn nghiệp vụ; kiểm tra, đánh giá hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Chương 3. Giải pháp nâng cao hiệu quả chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Trên cơ sở thực tiễn hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, tôi mạnh dạn đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động quản lý dân cư trên địa bàn quận Hoàn Kiếm 9
như: Xây dựng kế hoạch và mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho cán bộ, công chức, viên chức về chuyển đổi số trong thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, xác định các tiêu chí để đánh giá năng lực tổ chức, quản lý dân cư của các cơ quan, đơn vị, đặc biệt là Công an quận Hoàn Kiếm. 10
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHUYỂN ĐỔI SỐ TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ DÂN CƯ 1.1. Khái niệm chung về hoạt động quản lý dân cư 1.1.1. Khái niệm về quản lý dân cư 1.1.1.1. Khái niệm về quản lý và quản lý nhà nước Trước tiên, cần làm rõ khái niệm quản lý. Quản lý là một khái niệm đã tồn tại từ rất lâu trong lịch sử, xuất phát từ việc phân công công việc và hợp tác trong quá trình lao động, sản xuất, với mục tiêu chung là hoàn thành những nhiệm vụ cụ thể. Quản lý được thực hiện tại mọi tổ chức, từ những tổ chức đơn giản đến những tổ chức phức tạp, bao gồm từ quy mô nhỏ cho đến quy mô lớn. Các Mác cho rằng “quản lý là một chức năng đặc biệt nảy sinh từ bản chất xã hội của quá trình lao động”. 1244]1 below Quan điểm của F. Taylor về quản lý là tập trung vào việc xác định cách thức thực hiện công việc một cách hiệu quả nhất, cả về mặt chất lượng và chi phí. Nhận định của F. Taylor đã được ông Lerence, chủ tịch hiệp hội các nhà kinh doanh Mỹ, tổng kết lại như sau: “Quản lý là thông qua người khác để đạt được mục tiêu của mình”. [6] Cùng thời với F. Taylor, nhà quản lý hành chính người Pháp là H. Fayol định nghĩa quản lý là một tập hợp các chức năng bao gồm: “Quản lý là dự đoán và lập kế hoạch, tổ chức, điều khiển, phối hợp và kiểm tra” [8]. Harold Koontz đưa ra nhận định: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo phối hợp nỗ lực cá nhân nhằm đạt được mục tiêu của nhóm” trong cuốn “Những vấn đề cốt yếu của quản lý” [9]. Ở Việt Nam, Trần Quốc Thành nhận định rằng: “Quản lý là sự tác động có tổ chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức để ra” [20]. 11