Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

33
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn góp phần làm rõ thêm cơ sở lý luận, phân tích, làm rõ thực trạng, chỉ ra những tồn tại, hạn chế cũng như những bất cập, đề ra một số giải pháp phù hợp về đánh giá viên chức nói chung và đánh giá viên chức trong các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN TRẦN THI ĐÁNH GIÁ VIÊN CHỨC TRONG CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP THUỘC SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH PHÚ YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN TRẦN THI ĐÁNH GIÁ VIÊN CHỨC TRONG CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP THUỘC SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH PHÚ YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS. TS NGÔ THÀNH CAN HÀ NỘI – 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân. Các số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là trung thực, do tôi tự nghiên cứu và hoàn thành dưới sự hướng dẫn của PGS. TS Ngô Thành Can. Tác giả luận văn Nguyễn Trần Thi
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS. TS Ngô Thành Can, người hướng dẫn khoa học đã tận tâm chỉ bảo cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này. Tôi xin được chân thành cảm ơn các thầy cô giáo của Học viện Hành chính, đặc biệt là các thầy cô đã trực tiếp tham gia giảng dạy tôi trong quá trình học tập tại trường. Đồng thời tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, khoa sau Đại học, Khoa Tổ chức và Quản lý nhân sự, phân viện Tây Nguyên của Học viện hành chính, Lãnh đạo Sở Nội vụ, Sở Giáo dục và đào tạo đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài. Tôi xin chân thành cảm ơn! Tác giả luận văn Nguyễn Trần Thi
MỤC LỤC MỞ ĐẦU 1 1 Lý do chọn đề tài luận văn 1 2 Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 3 3 Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 5 4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 5 5 Phương pháp nghiên cứu 5 6 Những đóng góp của luận văn 6 7 Kết cấu của luận văn 6 Chương I: Cơ sở lý luận về đánh giá viên chức trong các đơn vị sự 7 nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo Viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục 1.1 7 và đào tạo Đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở 1.2 12 Giáo dục và đào tạo Các yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá viên chức trong các đơn vị sự 1.3 38 nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo Tiểu kết Chương 1 42 Chương 2. Thực trạng đánh giá viên chức trong các đơn vị sự 43 nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên Khái quát chung về viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập 2.1 43 thuộc Sở Giáo dục và đào tạo Thực trạng công tác đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp 2.2 51 công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên Nhận xét công tác đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp 2.3 63 công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên
Tiểu kết Chương 2 68 Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh 69 Phú Yên trong thời gian đến 3.1 Mục tiêu 69 3.2 Quan điểm 69 Một số giải pháp hoàn thiện công tác đánh giá viên chức trong các 3.3 đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú 72 Yên trong thời gian đến 3.4. Kiến nghị, đề xuất 90 Tiểu kết Chương 3 91 KẾT LUẬN 92 Tài liệu tham khảo 93 Phụ lục 97
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Từ viết tắt Nghĩa đầy đủ CBCCVC cán bộ, công chức, viên chức ĐVSN đơn vị sự nghiệp GD&ĐT Giáo dục và đào tạo Nghị định số 56/2015/NĐ-CP ngày Nghị định số 56/2015/NĐ-CP 09/6/2015 về đánh giá và phân loại cán bộ, công chức, viên chức UBND ủy ban nhân dân
Danh mục các sơ đồ, bảng Sơ đồ/ Nội dung Trang Bảng Mối quan hệ giữa đánh giá và các nội dung quản lý viên Sơ đồ 1.1 13 chức Tổng hợp các tiêu chí đánh giá, phân loại viên chức theo Bảng 1.1 30 kết quả thực hiện nhiệm vụ Sơ đồ 2.1 Cơ cấu tổ chức, bộ máy của Sở GD&ĐT tỉnh Phú Yên 45 Cơ cấu tổ chức, bộ máy của trường THCS, THPT và Sơ đồ 2.2 46 trường phổ thông có nhiều cấp học, trường chuyên biệt Sơ đồ 2.3 Cơ cấu tổ chức, bộ máy của các Trung tâm 47 Bảng 2.1 Tổng hợp số lượng viên chức 47 Bảng 2.2 Tổng hợp trình độ chuyên môn, nghiệp vụ 48 Bảng 2.3 Tổng hợp trình độ lý luận chính trị 49 Bảng 2.4 Tổng hợp trình độ tin học, ngoại ngữ 49 Cơ cấu hạng viên chức trong các ĐVSN công lập thuộc Sở Bảng 2.5 50 GD&ĐT Kết quả khảo sát áp dụng phương pháp đánh giá viên chức Bảng 2.6 58 trong các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT Bảng 2.7 Phân loại đánh giá viên chức từ năm 2014 -2016 62
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Quản lý nguồn nhân lực nói chung và đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức (CBCCVC) nói riêng là một hoạt động quản lý bao gồm nhiều nội dung: tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách của Nhà nước đối với CBCCVC; bố trí, phân công, điều động, thuyên chuyển công tác; đánh giá; khen thưởng, kỷ luật v.v… Mỗi nội dung có một vị trí nhất định và có mối quan hệ mật thiết với nhau, trong đó đánh giá là khâu tiền đề, có ý nghĩa quan trọng và là cơ sở của các khâu khác. Đánh giá CBCCVC là việc làm khó, rất nhạy cảm vì nó ảnh hưởng đến tất cả các khâu khác của công tác cán bộ, có ý nghĩa quyết định trong việc phát hiện, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng, đề bạt, khen thưởng, kỷ luật và thực hiện các chế độ, chính sách đối với CBCCVC cũng như giúp CBCCVC phát huy ưu điểm, khắc phục nhược điểm, tiến bộ trong việc nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, năng lực và hiệu quả công tác của CBCCVC. Trong những năm qua, công tác cán bộ đã có chuyển biến cả về nhận thức và cách làm, nhất là sau khi cấp có thẩm quyền ban hành Luật Cán bộ, công chức; Luật Viên chức, theo đó công tác đánh giá CBCCVC đã được quan tâm và chú trọng hơn. Nhìn chung đã thực hiện đúng quy trình và thủ tục, mở rộng dân chủ hơn nên đánh giá CBCCVC sát hơn. Tuy nhiên, đánh giá CBCCVC vẫn là khâu hạn chế nhưng chậm được khắc phục như văn kiện Đại hội XII của Đảng đã nêu: “Đánh giá cán bộ vẫn là khâu yếu nhất qua nhiều nhiệm kỳ nhưng chưa có những tiêu chí cụ thể và giải pháp khoa học để khắc phục” [1, tr. 194]. Kết luận hội nghị toàn quốc ngành Tổ chức xây dựng Đảng năm 2017: “Khâu đánh giá cán bộ vẫn là khâu 1
khó và yếu nhất; còn có tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, lợi dụng quy trình để vụ lợi”[5, tr. 2] Đối với các đơn vị sự nghiệp (ĐVSN) công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) tỉnh Phú Yên, qua thực tế công tác, học viên nhận thấy công tác đánh giá viên chức trong các đơn vị này còn một số tồn tại, hạn chế như: công tác đánh giá viên chức hiện nay vẫn còn tình trạng hình thức, lãnh đạo đơn vị chưa đề ra được những tiêu chí đánh giá sát thực với đơn vị mình; tập thể góp ý, nhận xét còn chung chung; việc đánh giá tiến hành đều đặn, đến hẹn lại lên. Bệnh thành tích làm cho việc đánh giá nghiêng về nêu ưu điểm, né tránh khuyết điểm, có nêu thì thường là khuyết điểm nhỏ. Kết quả là đa số viên chức đều được đánh giá hoàn thành xuất sắc hoặc hoàn thành tốt nhiệm vụ. Căn bệnh nể nang thể hiện rõ khi cấp dưới góp ý, đánh giá cấp trên. Các đơn vị chưa ban hành quy định về đánh giá viên chức thuộc quyền quản lý; việc đánh giá, phân loại viên chức giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp (đánh giá theo năng lực) và đánh giá, phân loại viên chức trong các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT hàng năm (đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ) chưa được tích hợp, liên thông kết quả với nhau; kết quả đánh giá chưa phục vụ nhiều cho các cấp quản lý giáo dục bố trí, sử dụng, bổ nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng và thực hiện chế độ chính sách đối với viên chức; chất lượng đội ngũ viên chức cơ bản đạt yêu cầu nhưng đội ngũ viên chức chất lượng cao chưa nhiều, chưa có các viên chức uy tín, hàng đầu trong ngành giáo dục và đào tạo,… Để thực hiện tốt chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập; tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ viên chức trong thời gian tới trên địa bàn tỉnh Phú Yên, đòi hỏi phải có sự đổi mới trong công tác quản lý, trong đó công tác đánh giá là rất quan trọng, 2
có ý nghĩa quyết định. Vì vậy, học viên chọn đề tài “Đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên” làm luận văn tốt nghiệp cho mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Tìm hiểu tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài “Đáng giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên” cho thấy các tác giả tiếp cận nhiều cách, với nhiều cấp độ khác nhau. Có thể nhận thấy một số công trình khoa học tiêu biểu có liên quan đến đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo như sau: - Đặng Thị Lệ Bình, (2010), “Đánh giá viên chức trong các bệnh viện công tại thành phố Hồ Chí Minh, thực trạng và giải pháp”, Luận văn thạc sĩ Quản lý công, Học viện hành chính. Nội dung luận văn đề cập đến công tác đánh giá và đánh giá viên chức trong các bệnh viện công tại thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã hệ thống hóa lại một số lý luận về viên chức, đánh giá viên chức như mục đích, nguyên tắc, chủ thể, nội dung, tiêu chí, phương pháp, giải pháp hoàn thiện đánh giá viên chức trong các bệnh viện công tại thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian đến [8]. - Trần Kim Dung (2011), “Quản trị nguồn nhân lực”, NXB Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh. Cuốn sách giới thiệu những cách thức cơ bản để quản trị nguồn nhân lực trong các tổ chức một cách hiệu quả nhất, đặc biệt là trong môi trường cạnh tranh của các doanh nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về năng lực của nhân viên trong nền kinh tế thị trường. Cuốn sách bao gồm 12 chương, giới thiệu khái quát về quản trị nguồn nhân lực. Đặt biệt là chương 8 nói về đánh giá kết quả thực hiện công việc của nhân viên, nêu lên mục đích, nội dung, phương pháp, những yếu tố tác động công tác 3
đánh giá, các giải pháp nâng cao công tác đánh giá kết quả thực hiện công việc của nhân viên [26]. - Nhóm tác giả: Ths Lương Thị Thanh Phương, (2013), “Đánh giá giáo viên trung học phổ thông theo chuẩn nghề nghiệp tại tỉnh Lào Cai” , Đề tài khoa học. Giáp Văn Thành, (2014), “Đánh giá giáo viên trung học cơ sở theo chuẩn ở huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang”, Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục, Đại học Thái Nguyên. Nội dung các đề tài đề cập đến công tác đánh giá giáo viên trung học cơ sở, trung học phổ thông theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học phổ thông và trung học cơ sở (đánh giá theo năng lực). Tuy nhiên các đề tài này chỉ đề cập đến công tác đánh giá của một đối tượng là viên chức giáo viên và đánh giá theo năng lực. Chưa đề cập đến công tác đánh giá viên chức nói chung (giáo viên, nhân viên, cán bộ quản lý) và đánh giá viên chức hàng năm (theo kết quả hoàn thành công việc) trong các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT [29], [31]. - Nguyễn Thành Bắc, (2016), “Quản lý nhà nước về đội ngũ giáo viên trung học phổ thông công lập trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh”, Luận văn thạc sỹ Quản lý công, Học viện hành chính. Nội dung luận văn đề cập đến cơ sở lý luận, thực trạng và đề ra một số giải pháp quản lý nói chung đối với đội ngũ giáo viên các trường trung học phổ thông công lập trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay, trong đó có công tác đánh giá đội ngũ giáo viên trong các trường trung học phổ thông công lập thuộc Sở GD&ĐT tỉnh Vĩnh Phúc [7]. - Báo điện tử chính phủ, (2016), “Đánh giá thực chất cán bộ, công chức, viên chức thế nào”. Nội dung nói về một số bất cập trong công tác đánh giá CBCCVC sau một năm thực hiện Nghị định số 56/2015/NĐ-CP ngày 09/5/2015 của Chính phủ như về tiêu chí phân loại viên chức hoàn thành tốt nhiệm vụ, hoàn thành nhiệm vụ bắt buộc phải có đề tài, sáng kiến, công trình 4
khoa học. Về thời điểm đánh giá CBCCVC trước hay sau thời điểm bình xét thi đua hàng năm. Về thẩm quyền đánh giá CBCCVC [37]. Các công trình nghiên cứu khoa học của các tập thể, cá nhân có liên quan đến đánh giá viên chức, nhân viên đã đóng góp rất nhiều vấn đề về cơ sở lý luận và thực tiễn dưới nhiều góc độ khác nhau. Tuy nhiên đối với tỉnh Phú Yên nói chung và Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên nói riêng, cho đến nay chưa có một công trình nào nghiên cứu về đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo. Qua tìm hiểu, nghiên cứu các công trình khoa học đã được công bố, học viên nhận thấy có cơ sở lý luận và phương pháp luận cho việc nghiên cứu đề tài mà mình lựa chọn. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn Trên cơ sở lý luận về đánh giá viên chức, qua phân tích thực trạng đánh giá viên chức trong các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT, luận văn đề xuất những phương hướng và một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đánh giá viên chức trong các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT tỉnh Phú Yên đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh trong thời gian đến. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên. - Phạm vi nghiên cứu + Về thời gian: Từ năm 2014 đến năm 2016. + Về không gian: Luận văn nghiên cứu về đánh giá viên chức trong 36 đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu luận văn Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa MácLênin và tư tưởng Hồ Chí Minh,chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà 5
nước về phát triển con người, về xây dựng, đánh giá đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Luận văn sử dụng kết hợp các phương pháp: phương pháp luận biện chứng duy vật và các phương pháp cụ thể: phương pháp phân tích, tổng hợp, khảo cứu tài liệu; pháp điều tra.; thống kê toán học. 6. Những đóng góp của luận văn Kết quả nghiên cứu của luận văn được thể hiện trong những nội dung chính sau: - Luận văn góp phần làm rõ thêm cơ sở lý luận, phân tích, làm rõ thực trạng, chỉ ra những tồn tại, hạn chế cũng như những bất cập, đề ra một số giải pháp phù hợp về đánh giá viên chức nói chung và đánh giá viên chức trong các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT nói riêng. - Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý, cán bộ làm công tác tổ chức trong việc đánh giá viên chức và làm tài liệu tham khảo, học tập trong lĩnh vực quản lý nguồn nhân lực. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phục lục, nội dung luận văn được cấu thành gồm 03 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo. Chương 2. Thực trạng đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên. Chương 3. Một số giải pháp hoàn thiện đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Yên trong thời gian đến. 6
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ VIÊN CHỨC TRONG CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP THUỘC SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 1.1. Viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo 1.1.1. Các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo Đơn vị sự nghiệp công lập là “tổ chức do cơ quan có thẩm quyền c a Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hôi thành lâp theo quy đinh c a pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công, phục vụ quản lý nhà nước” [30, tr. 3]. Sở Giáo dục và đào tạo là một cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, “tham mưu, giúp UBND tỉnh quản lý nhà nước về Chương trình, nội dung giáo dục và đào tạo; nhà giáo và công chức, viên chức quản lý giáo dục; cơ sở vật chất, thiết bị trường học và đồ chơi trẻ em; quy chế thi cử và cấp văn bằng, chứng chỉ “ [21, tr. 8]. Quản lý các cơ sở giáo dục thuộc thẩm quyền quản lý của UBND cấp tỉnh, gồm: Trường cao đẳng, trường trung cấp chuyên nghiệp (không bao gồm các trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp công lập của các Bộ đóng trên địa bàn), trường cán bộ quản lý giáo dục tỉnh (nếu có), trường trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học (trong đó có cấp trung học phổ thông), trung tâm giáo dục thường xuyên, trung tâm ngoại ngữ, tin học, trung tâm giáo dục - hướng nghiệp; trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú và các cơ sở giáo dục trực thuộc khác (nếu có) [22, tr. 8]. Như vậy, các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT là các cơ sở giáo dục và đào tạo công lập do các cơ quan có thẩm quyền thành lâp theo quy đinh 7
của pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ sự nghiệp giáo dục và đào tạo thuộc thẩm quyền UBND tỉnh quản lý, bao gồm: các trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học, trung tâm giáo dục thường xuyên, trung tâm giáo dục - hướng nghiệp; trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú và các cơ sở giáo dục trực thuộc khác. 1.1.2. Khái niệm, phân loại viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo 1.1.2.1. Khái niệm Theo Từ điển Tiếng Việt, viên chức là một từ Hán - Việt, theo nguyên nghĩa của từ này, thì viên là người giữ một chức vụ, chức là các việc về phần mình, viên chức là người giữ một chức nghiệp nhất định, thường là trong bộ máy chính quyền. Tuy nhiên, trải qua các thời k khác nhau, khái niệm viên chức cũng có sự thay đổi lớn. Trong một thời gian dài, khái niệm cán bộ, công chức và viên chức chưa được phân định rõ ràng nên việc quản lý các đối tượng này là như nhau. Đến năm 2003, Chính phủ ban hành Nghị định 116, 117/2003/NĐ-CP, thì khái niệm viên chức mới có sự phân biệt tương đối rõ với các khái niệm cán bộ, công chức. Điều 2, Nghị định 116/2003/NĐ-CP ngày 10/10/2003 của Chính phủ về việc tuyển dụng, sử dụng và quản lý cán bộ, công chức trong các đơn vị sự nghiệp của Nhà nước xác định: “Viên chức là công dân Việt Nam, trong biên chế, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào một ngạch viên chức hoặc giữ một nhiệm vụ thường xuyên trong đơn vị sự nghiệp c a Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội hưởng lương từ ngân sách nhà nước và các nguồn thu sự nghiệp theo quy định c a pháp luật”. Ngày 13/11/2008, Quốc hội thông qua Luật Cán bộ, công chức đã thể hiện quan điểm của Nhà nước trong việc chuyên biệt hóa đối tượng phục vụ 8
trong các cơ quan quản lý nhà nước và các đối tượng làm việc tại các ĐVSN công lập, tách hẳn nhóm đối tượng viên chức ra khỏi phạm vi cán bộ, công chức, phân biệt giữa hoạt động công vụ của công chức với hoạt động có tính chất chuyên môn, nghiệp vụ của viên chức, nhằm hoàn thiện các cơ chế, chính sách phát triển các ĐVSN công lập, nâng cao chất lượng của đội ngũ viên chức. Tuy nhiên, khái niệm viên chức được chính thức luật hóa khi Luật Viên chức được Quốc hội thông qua ngày 15/11/2010:“Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương c a đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định c a pháp luật” (Điều 2, Chương I). Ngoài ra, người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập được ngân sách nhà nước cấp kinh phí hoạt động thuộc các cơ quan chuyên môn của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh lại được xác định là công chức [23, tr. 5]. Như vậy, viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở GD&ĐT là những người (trừ người đứng đầu đơn vị sự nghiệp) được tuyển dụng theo vị trí làm việc tại các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở GD&ĐT theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương c a các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở GD&ĐT theo quy định c a pháp luật. 1.1.2.2. Phân loại viên chức Các tiêu chí để xác định viên chức là: được tuyển dụng theo vị trí việc làm; làm việc tại các ĐVSN công lập; làm việc theo chế độ hợp đồng làm việc và hưởng lương từ quỹ lương của ĐVSN công lập. Viên chức có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau tu thuộc vào mục đích phân loại. Ở Việt Nam có một số cách phân loại cơ bản sau: - Thứ nhất, theo vị trí việc làm, viên chức được phân loại như sau: 9
+ Viên chức lãnh đạo, quản lý, là người được bổ nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý có thời hạn, chịu trách nhiệm điều hành, tổ chức thực hiện một hoặc một số công việc trong ĐVSN công lập nhưng không phải là công chức và được hưởng phụ cấp chức vụ lãnh đạo, quản lý. Đối với các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT, thì viên chức lãnh đạo, quản lý là cấp phó của người đứng đầu như: Phó Hiệu trưởng các trường, Phó Giám đốc các Trung tâm. + Viên chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý, bao gồm những người chỉ thực hiện chuyên môn nghiệp vụ theo chức danh nghề nghiệp trong ĐVSN công lập. Đối với viên chức trong các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT, thì có 02 loại là: viên chức giáo viên (là các giáo viên, giảng viên giảng dạy ở các trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp, trung học phổ thông, trường phổ thông có nhiều cấp học, trung tâm giáo dục thường xuyên, trung tâm giáo dục - hướng nghiệp; trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú và các cơ sở giáo dục trực thuộc) và viên chức nhân viên (văn thư, kế toán, thủ quỹ, y tế, thư viện, thiết bị, thí nghiệm, công nghệ thông tin, giáo vụ, hỗ trợ người khuyết tật). - Thứ hai, theo chức danh nghề nghiệp, viên chức được phân loại trong từng lĩnh vực hoạt động nghề nghiệp với các cấp độ từ cao xuống thấp như sau: + Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp hạng I; + Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp hạng II; + Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp hạng III; + Viên chức giữ chức danh nghề nghiệp hạng IV. 10
1.1.3. Đặc điểm viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo Thứ nhất, đối tượng lao động là con người với sự đa dạng và phức tạp vừa mang tính tự nhiên vừa mang tính xã hội. Theo Luật Giáo dục của nước ta thì người học có thể là trẻ em từ 3 tháng tuổi đến không giới hạn độ tuổi (học tập suốt đời). Cùng một lứa tuổi, người học cũng có nhiều sự khác biệt cả về điều kiện sống, cả về khả năng nhận thức, cả về tình cảm… Có lúc ở vùng thuận lợi thì nhu cầu học lớn, trong khi ở vùng khó khăn thì cô giáo phải đến tận nhà vận động học sinh đến lớp học hoặc phải có gói kẹo trong cặp để dỗ học sinh ở trường. Người học một mặt chịu tác động của giáo viên nhưng cũng lại có tác động ngược trở lại đối với giáo viên. Thứ hai, hoạt động vừa mang tính tập thể vừa mang dấu ấn cá nhân. Tính tập thể vì nhân cách của người học do nhiều kênh tác động đồng thời. Dấu ấn cá nhân vì hoạt động của viên chức mang tính độc lập rất cao. Từ việc soạn bài, lên lớp, chấm bài, đánh giá người học… đều là hoạt động độc lập. Không những thế, hoạt động này vừa tác động vào nhận thức, vừa tác động vào tình cảm, tâm hồn của người học để giúp người học thành những công dân tốt, những người lao động tốt. Thứ ba, kết quả hoạt động thường đến muộn, khó đo, đếm được ngay như kết quả một số hoạt động khác. Kết quả của dạy học không phải chỉ ở bảng điểm đẹp mà phải được đánh giá từ mục đích của giáo dục. Đó là nhằm hình thành, phát triển ở người học kiến thức, kỹ năng và thái độ đáp ứng nhu cầu cuả cuộc sống và lao động. Các kiến thức, kỹ năng, thái độ này được hình thành dần dần. Một số hoạt động có thể định lượng được như số tiết, giờ giảng dạy, số lượng tham gia các cuộc họp, coi thi, chấm thi…, nhưng cũng có những hoạt động 11
rất khó xác định như khả năng truyền đạt, thái độ giảng dạy…Kể cả khi kết thúc việc học rồi thì việc “chuyển hoá” vào cuộc sống cũng có một độ “trễ” nhất định. Do những đặc điểm nêu trên, nên trong đánh giá viên chức trong các ĐVSN công lập thuộc Sở GD&ĐT, ngoài những quy định về đánh giá viên chức nói chung, cần phải có những nội dung, tiêu chí đánh giá mang tính đặc thù của ngành GD&ĐT. 1.2. Đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo 1.2.1. Khái niệm đánh giá Đánh giá là thuật ngữ được sử dụng trong nhiều lĩnh vực và có rất nhiều khái niệm khác nhau. Đánh giá “là việc vào một thời điểm nhất định, đối chiếu những kết quả mà nhân viên đạt được so với các mục tiêu hoặc tiêu chí đã định, trên cơ sở đó ra một quyết định hay đưa ra một ý kiến nào đó” [30, tr. 64]. Đánh giá cán bộ, công chức “là một biện pháp quản lý cán bộ, công chức thông qua việc kiểm định các chỉ số nói lên sự làm việc, công hiến c a cán bộ, công chức” [28, tr. 8]. Trong hoạt động quản lý nguồn nhân lực, đánh giá CBCCVC là một khâu rất quan trọng. Qua đó cấp có thẩm quyền có thể bố trí, sử dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật và thực hiện chế độ, chính sách đối với CBCCVC. Như vậy, Đánh giá viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Sở Giáo dục và đào tạo là một biện pháp quản lý viên chức c a các cấp có thẩm quyền thuộc Sở Giáo dục và đào tạo tiến hành, thông qua việc kiểm định các chỉ số nói lên sự làm việc, cống hiến c a viên chức trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao. 12