Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết khiếu nại tố cáo về lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:105

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Giải quyết khiếu nại tố cáo về lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk" được hoàn thành với mục tiêu nhằm làm sáng tỏ cơ sở lý luận về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai; đánh giá đúng đắn thực trạng thực hiện công tác này từ thực tiễn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk. Trên cơ sở đó, đưa ra các giải pháp để thực hiện có hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết khiếu nại tố cáo về lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ   HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ HOÀI VÂN GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG BÔNG, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG hướng dẫn khoa học: PGS . TS ĐINH TH TUYẾT ĐẮK LẮK - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ   HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ HOÀI VÂN GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG BÔNG, TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8.34.04.03 Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐINH THANH TÙNG dẫn khoa học: PGS. TS ĐINH THỊ MINH TUYẾT
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Giải quyết khiếu nại tố cáo về lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk” là công trình nghiên cứu của tôi, dưới sự hướng dẫn của TS. Đinh Thanh Tùng. Các số liệu, các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và không trùng lặp với các công trình nghiên cứu khác, các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Đắk Lắk, ngày 04 tháng 6 năm 2023 Tác giả Trần Thị Hoài Vân
LỜI CẢM ƠN Qua quá trình học tập và nghiên cứu, tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn đến Lãnh đạo Học viện, Ban Quản lý đào tạo Sau đại học Học viện Hành chính Quốc gia; Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia khu vực Tây Nguyên; quý thầy cô của Học viện và Phân viện Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giảng dạy, tư vấn - hướng dẫn; khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho bản thân tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn. Đặc biệt, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc đến Thầy hướng dẫn khoa học - TS. Đinh Thanh Tùng đã tận tình chỉ dẫn, hỗ trợ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin cảm ơn lãnh đạo UBND huyện Krông Bông, Thanh tra huyện, Văn phòng HĐND&UBND huyện, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Krông Bông đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ, cung cấp tài liệu, số liệu và các thông tin bổ ích cho việc nghiên cứu của bản thân tôi. Tuy đã có nhiều cố gắng, nhưng do một số hạn chế về điều kiện học tập và nghiên cứu nên luận văn khó có thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Kính mong nhận được đón nhận những ý kiến đóng góp của quý thầy, cô và những người quan tâm để luận văn hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Đắk Lắk, ngày 04 tháng 6 năm 2023 Tác giả Trần Thị Hoài Vân
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH - BẢN ĐỒ PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ...................................... 2 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................... 5 3.1. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 5 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ............................................ 6 4.1. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................. 6 4.2. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 6 5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn .......................................................... 6 5.1. Phương pháp luận ....................................................................................... 6 5.2. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 7 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ..................................................... 7 7. Kết cấu của luận văn...................................................................................... 8 Chương 1.CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI ................................................................ 9 1.1. Cơ sở lý luận về giải quyết khiếu nại, tố cáo .............................................. 9 1.2. Giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai. ...................................... 11 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai. ...................................................................................................... 42 Tiểu kết chương 1: ................................................................................ 46
Chương 2. THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG BÔNG, TỈNH ĐẮK LẮK ...................................................................... 47 2.1. Khái quát về huyện Krông Bông, thực trạng tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân về đất đai. .................................................................. 47 2.2. Tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo về lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông giai đoạn 2017-2021. .................................................................... 51 2.3. Đánh giá chung về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông giai đoạn 2017-2021. .............................. 56 Tiểu kết chương 2: ................................................................................ 70 Chương 3. QUAN ĐIỂM VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI Ở HUYỆN KRÔNG BÔNG TỈNH ĐĂK LĂK .............................. 71 3.1. Quan điểm, mục tiêu của Đảng và Nhà nước về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai. ............................................................................... 71 Tiểu kết chương 3 ................................................................................. 90 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................ 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................... 95
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Các từ viết tắt Nguyên nghĩa CBCC Cán bộ, công chức. DTTS Dân tộc thiểu số ĐVT Đơn vị tính HĐND Hội đồng nhân dân KNTC Khiếu nại, tố cáo KT-XH Kinh tế - xã hội UBND Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH - BẢN ĐỒ SỐ HIỆU Tên bảng, biểu đồ, bản đồ Trang Bảng 2.1. Tổng hợp tiếp nhận, giải quyết khiếu nại tố cáo về lĩnh vực đất đai giai đoạn 2017-2021. Bản đồ Bản đồ hành chính huyện Krông Bông
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò của công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo theo tinh thần của Chỉ thị số 35/CT-TW ngày 26/5/2014 của Bộ chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Quy định số 11-Qui/TW ngày 26/5/2014 của Bộ Chính trị về trách nhiệm của người đứng đầu cấp uỷ trong việc tiếp dân, đối thoại trực tiếp và xử lý những phản ánh kiến nghị của người dân; Luật Khiếu nại năm 2011, Luật Khiếu nại năm 2011, Luật Tố cáo năm 2018, Luật tiếp công dân năm 2013, các Nghị định, Thông tư và hướng dẫn thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo. Trong những năm qua, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, trên địa bàn huyện Krông Bông có những chuyển biến tích cực trong nhận thức và thực hiện nhiệm vụ, đã đạt được kết quả nhất định. Song bên cạnh đó vẫn còn có những hạn chế, khó khăn, cụ thể: số đơn, vụ việc khiếu nại tố cáo ngày càng tăng và có yếu tố phức tạp, đặc biệt là khiếu nại tố cáo trong lĩnh vực đất đai; nguyên nhân chủ yếu là do mặt trái của nền kinh tế thị trường, kinh tế - xã hội ngày càng phát triển theo hướng đô thị hóa, nhiều dự án đầu tư về lĩnh vực công nghiệp, nông nghiệp, các khu dân cư mới được hình thành,… từ đó nhu cầu sử dụng, mua bán, chuyển nhượng đất đai ngày càng gia tăng. Song song với đó là do sai sót trong việc ban hành các quyết định hành chính về đất đai của giai đoạn trước đây mà nguyên nhân chủ yếu là do cán bộ công chức trực tiếp thực hiện công tác địa chính hầu hết chưa qua đào tạo chuyên môn, chưa có phương tiện, máy móc phục vụ công việc; công tác quản lý nhà nước về lĩnh vực đất đai các cấp chính quyền địa phương còn lỏng lẻo đã dẫn đến nhiều sai sót nêu trên. Do đó, các khiếu kiện, khiếu nại, tố cáo phát sinh từ những quan hệ liên quan đến đất đai diễn ra 1
ngày càng tăng là không thể tránh khỏi. Bên cạnh đó đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp công dân, xử lý đơn thư; giải quyết khiếu nại, tố cáo còn có những bất cập về kinh nghiệm, chuyên môn, khả năng giao tiếp, kỹ năng tiếp công dân, xử lý đơn thư nên chất lượng tham mưu còn hạn chế dẫn đến trường hợp một vụ việc nhưng phải giải quyết nhiều lần, để kéo dài, vượt cấp, gây bức xúc trong dư luận nhân dân, có nguy cơ phát sinh điểm nóng chính trị-xã hội trên địa bàn huyện. Vì vậy, việc nghiên cứu vấn đề giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai là rất cần thiết, qua đó nhằm phân tích đánh giá rõ thực trạng, nguyên nhân khiếu nại, tố cáo về đất đai, các chủ trương biện pháp và kết quả giải quyết khiếu nại tố cáo trong thời gian qua. Từ đó thấy rõ hơn những hạn chế, khó khăn trong công tác khiếu nại, tố cáo về đất đai nhằm đề xuất các kiến nghị, giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện công tác này, để phòng ngừa và ngăn chặn ngay từ cơ sở, không để các mâu thuẫn xã hội phát sinh thành các điểm nóng chính trị - xã hội, đảm bảo hài hòa quyền và lợi ích hợp pháp của người dân và quyền thực thi pháp luật của cơ quan hành chính Nhà nước góp phần giữ vững an ninh trật tự trên địa bàn thực sự là một vấn đề cấp thiết. Xuất phát từ thực tế đó, em chọn đề tài: “Giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk” làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công ở Học viện hành chính quốc gia. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Thời gian qua đã có các công trình nghiên cứu, sách báo, hội thảo khoa học, luận văn, luận án và các bài viết liên quan đến vấn đề này dưới góc độ lý luận và thực tiễn, như: - Các công trình sách chuyên khảo, giáo trình: Sách chuyên khảo “ Kỹ năng áp dụng pháp luật trong giải quyết tranh chấp đất đai ở Việt Nam” Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội 2014; 2
“Pháp luật về thanh tra và xử lý vi phạm pháp luật đất đai ở Việt Nam” Nhà xuất bản Xây dựng 2013 của tác giả Tiến sĩ Doãn Hồng Nhung; Sách chuyên khảo “Khiếu nại, tố cáo hành chính và giải quyết khiếu nại, tố cáo hành chính ở Việt Nam hiện nay” Viện Khoa học thanh tra, Thanh tra Chính phủ 2012. Sách chuyên khảo “ Giải quyết tranh chấp hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai phát hiện vi phạm và xử lý vướng mắc” Nguyễn Quang Đạo (chủ biên) Nhà xuất bản chính trị quốc gia sự thật 2021. Sách tham khảo “Quy trình pháp lý thu thồi đất, trung dụng đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và giải quyết khiếu nại, tố cáo, khởi kiện của người có đất thu hồi, trung dụng” của tác giả Luật sư Trần Thanh Tiến, Nhà xuất bản Xây dựng năm 2021. - Các bài viết tạp chí chuyên ngành, hội thảo khoa học, đề tài khoa học: Tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ: “Hướng dẫn nghiệp vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng” của Bộ Giao thông vận tải năm 2016; Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước “Khiếu nại tố cáo hành chính, cơ sở lý luận, thực trạng và giải pháp”, Tiễn sĩ Lê Tiến Hào năm 2014; Khiếu nại, tố cáo hành chính - cơ sở lý luận, thực trạng và giải pháp (Đề tài Khoa học cấp Nhà nước, Thanh tra Chính phủ); Thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về thu hồi đất ở Việt Nam hiện nay - Những vấn đề lý luận và thực tiễn (Đề tài khoa học, Viện Khoa học Thanh tra, Thanh tra Chính phủ). - Bài viết trên các trang báo: Giải quyết khiếu nại, tố cáo phải biến nhận thức thành hành động (trên trang WWW.thanh tra.gov.vn); Giải quyết khiếu nại, tố cáo luôn đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị (trên trang www.noichinh.com); Khiếu nại, tố cáo về đất đai vẫn tăng (trên trang 3
http//www.dangcongsan.vn); Bài viết “Một số vấn đề về khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai”, của tác giả TS. Nguyễn Thanh Hải - Ths. Thảo Trang, https://stnmt.quangbinh.gov.vn - Một số Luận án, Luận văn có liên quan đến đề tài nghiên cứu như: Pháp luật về giải quyết khiếu nại tố cáo ở Việt Nam (Trần Ngân Hà, Luận văn Thạc sĩ, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội) năm 2001; Hiệu quả hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước ở Ninh Bình hiện nay (Nguyễn Thị Hồng Thơm, Luận văn Thạc sĩ, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội) năm 2010; Cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam hiện nay và vấn đề hoàn thiện (Phạm Anh Tuấn, Luận văn Thạc sĩ, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội) năm 2011; Thực thi pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh (Nguyễn Ngọc Linh, Luận văn Thạc sĩ, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội) năm 2014; Thi hành pháp luật giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn thành phố Đà Nẵng (Võ Nguyên Chương, Luận văn Thạc sĩ, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội) năm 2015. Pháp luật giải quyết khiếu nại tố cào về đất đai-từ thực tiễn huyện Thanh Trì, Thành phố Hà Nội (Nguyễn Văn Thành, Luận văn Thạc sỹ, Học viện Hành chính Quốc Gia) năm 2017. Các công trình khoa học nêu trên đã làm rõ được nhiều nội dung quan trọng mà đề tài luận văn nghiên cứu như: Nghiên cứu về từng vấn đề trong khiếu nại, tố cáo; khái quát hóa lý thuyết, cụ thể hóa quy định của Luật và văn bản hướng dẫn thi hành, trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai một cách vĩ mô, lý thuyết, đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật về khiếu nại, tố cáo. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu nêu trên chưa tổng kết được một cách khái quát các nguyên nhân dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai, chưa đưa ra được những giải pháp cải thiện tình hình khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai ngày càng phức tạp trong cả nước hiện nay. 4
Tiếp tục kế thừa những thành quả nghiên cứu của các công trình, bài viết trên đây, Luận văn một mặt tiếp thu khung lý luận, giải pháp chung, quan điểm, định hướng… mặt khác đi sâu tìm hiểu một cách có hệ thống, toàn diện về khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai. Cho đến nay, chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu đến vấn đề giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai ở huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk. Bên cạnh đó, địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk có những đặc điểm riêng biệt về nguồn tài nguyên đất đai và quản lý, sử dụng đất đai, vì vậy luận văn tìm hiểu thực trạng việc thực hiện công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và nguyên nhân dẫn đến tình trạng khiếu nại, tố cáo kéo dài, phức tạp trên địa bàn huyện Krông Bông trong những năm gần đây để đưa ra những giải pháp nhằm đảm bảo thực hiện pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai giảm thiểu điểm nóng chính trị-xã hội. Do đó, nghiên cứu vấn đề lý luận và thực tiễn về giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk hiện nay nhằm giải quyết dứt điểm hiện tượng khiếu nại, tố cáo nói chung và về đất đai nói riêng nhằm ổn định tâm lý người dân, doanh nghiệp trên địa bàn, ổn định xã hội để phát triển kinh tế, an sinh xã hội là rất cần thiết. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Làm sáng tỏ cơ sở lý luận về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai; đánh giá đúng đắn thực trạng thực hiện công tác này từ thực tiễn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk. Trên cơ sở đó, đưa ra các giải pháp để thực hiện có hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn tập trung thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu sau: 5
- Phân tích cơ sở lý luận về giải quyết khiếu nai, tố cáo trong lĩnh vực đất đai theo quy định của pháp luật Việt Nam như: Trình tự giải quyết, thẩm quyền giải quyết, thời hạn, thời hiệu… - Phân tích, đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân (vì phải phân tích cả nguyên nhân của kết quả đạt được nữa) trong quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông , tỉnh Đăclak - Đề xuất được một số giải pháp và kiến nghị nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Phân tích, tìm hiểu các nội dung về khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai quy định tại Luật Khiếu nại năm 2011, Luật Tố cáo năm năm 2018, Luật Đất đai năm 2013, các văn bản hướng dẫn thi hành có liên quan và tình hình thực hiện pháp luật giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai. - Về thời gian: Từ năm 2017 đến 2021. - Về không gian: Trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk. 5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng và Nhà nước về giải quyết khiếu nại tố cáo trong lĩnh vực đất đai. 6
5.2. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện được nhiệm vụ nghiên cứu, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: nghiên cứu các tài liệu có liên quan để có những luận cứu khoa học về giải quyết khiếu nại, tố cáo, trên cơ sở đó đánh giá thực trạng và đề ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk. - Phương pháp điều tra, khảo sát: Được tiến hành tại Ban tiếp công dân thuộc Văn phòng HĐND&UBND huyện, Thanh tra huyện, người dân, có đơn khiếu nại, tố cáo trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk nhằm thu thập thông tin về kết quả thực hiện… yếu tố ảnh hưởng đến công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về lĩnh vực đất đai và những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. - Phương pháp phân tích, đánh giá: đề tài tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk để từ đó đưa ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong việc giải quyết khiếu nại tố cáo trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk làm cơ sở để đề xuất những giải pháp. Đề tài còn sử dụng nhiều phương pháp khác như phương pháp tổng hợp, so sánh, phỏng vấn người dân có đơn khiếu nại, tố cáo và công chức thực hiện tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về lĩnh vực đất đai tại Bộ phận tiếp công dân huyện, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Về mặt lý luận: Luận văn đã hệ thống hóa một số cơ sở lý luận về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai. 7
- Về mặt thực tiễn: Luận văn đã đánh giá được thực trạng giải quyết khiếu nại, tố cáo về lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện Krông Bông và đề xuất những giải pháp phù hợp với tình hình của địa bàn huyện Krông Bông nhằm nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn địa bàn huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk trong thời gian tới. Đồng thời, Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu khoa học, giảng dạy và học tập ở một số học viện, trường đại học có chuyên ngành liên quan và là tài liệu tham khảo đối với đội ngũ công chức thực hiện nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn địa bàn huyện Krông Bông và trong tỉnh Đắk Lắk. 7. Kết cấu của luận văn Kết cấu luận văn gồm: Phần mở đầu, phần nội dung, phần kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo. Phần nội dung của luận văn được kết cấu thành 3 chương Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI Chương 2: THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN KRÔNG BÔNG TỈNH ĐẮK LẮK. Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI Ở HUYỆN KRÔNG BÔNG TỈNH ĐẮK LẮK 8
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI 1.1. Cơ sở lý luận về giải quyết khiếu nại, tố cáo 1.1.1. Khái niệm về khiếu nại Khiếu nại là một trong những quyền cơ bản của công dân đã được ghi nhận tại điều 30 của Hiến pháp Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Đây là hiện tượng phát sinh trong đời sống xã hội như là một phản ứng của con người trước một quyết định, một hành vi nào đó mà người khiếu nại cho rằng quyết định hay hành vi đó là không phù hợp với các quy tắc, chuẩn mực trong đời sống cộng đồng, xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Dưới góc độ pháp lý quy định tại khoản 1, điều 2, Luật khiếu nại năm 2011: “Khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức theo thủ tục đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính Nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước hoặc quyết định kỷ luật cán bộ, công chức khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình”. [19] Từ khái niệm có thể thấy rằng khiếu nại là đề nghị của cá nhân, cơ quan, tổ chức chịu tác động trực tiếp của quyết định hành chính hay hành vi hành chính hoặc là đề nghị của cán bộ, công chức chịu tác động trực tiếp của quyết định kỷ luật đối với cơ quan, tổ chức hoặc người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại. 1.1.2 Khái niệm về tố cáo Quyền tố cáo của công dân đã được tiếp tục ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013, Luật tố cáo và nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác. Khái niệm 9
tố cáo có thể được hiểu dưới nhiều góc độ khác nhau. Dưới góc độ pháp lý quy định tại khoản 1, điều 2, Luật tố cáo năm 2018: “Tố cáo là việc cá nhân theo thủ tục quy định của Luật này báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân”. [22] Như vậy, công dân dù bị ảnh hưởng trực tiếp hay không bị ảnh hưởng bởi hành vi vi phạm pháp luật là đối tượng của việc tố cáo đều có quyền thực hiện việc tố cáo khi biết được có hành vi vi phạm pháp luật xảy ra trong đời sống xã hội. Công dân có thể cung cấp các thông tin về hành vi vi phạm pháp luật cho các cơ quan Nhà nước, nhưng khác với khiếu nại ở chỗ là tố cáo luôn được gửi tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền, theo một trình tự thủ tục do pháp luật quy định và người tố cáo luôn là chủ thể xác định, có những quyền, nghĩa vụ được quy định trong Luật khiếu nại, Luật tố cáo. Khi công dân thực hiện quyền tố cáo thì giữa họ với cơ quan Nhà nước sẽ phát sinh những quan hệ pháp luật nhất định và họ phải chịu trách nhiệm về những thông tin mà mình cung cấp. Nội dung tố cáo của công dân rất đa dạng và phức tạp; có tố cáo về những việc làm trái pháp luật của cán bộ, công chức trong bộ máy Nhà nước khi thực hiện nhiệm vụ, công vụ; có những tố cáo về những sai phạm trong công tác quản lý của các cơ quan, trong đó có cơ quan quản lý hành chính Nhà nước. Ngoài ra, công dân có thể tố cáo các hành vi vi phạm về đạo đức, lối sống của cán bộ, công chức… Khi thực hiện quyền tố cáo là công dân đã thực hiện quyền làm chủ của mình trong việc xây dựng và củng cố bộ máy Nhà nước làm cho bộ máy Nhà nước ngày càng phát huy hiệu quả trong quản lý Nhà nước, quản lý xã hội; hay nói rõ hơn thực hiện quyền tố cáo chính là việc tỏ rõ trách nhiệm của công dân không chỉ trong việc giám sát hoạt động quản lý của Nhà nước để xây dựng bộ máy Nhà nước ngày càng trong sạch, 10
vững mạnh mà còn đối với cả việc xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức Nhà nước để đây thực sự là những “người đại biểu của nhân dân”, góp phần ngăn chặn, tiến tới loại trừ những hành vi quan liêu, hách dịch, cửa quyền, sách nhiễu quần chúng của một bộ phận cán bộ công chức Nhà nước. 1.2. Giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai. 1.2.1. Khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai 1.2.1.1. Khái niệm khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai Khiếu nại về đất đai là việc công dân, cơ quan, tổ chức theo thủ tục do Luật khiếu nại quy định, đề nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xem xét lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan hành chính Nhà nước, của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước khi có căn cứ cho rằng quyết định hoặc hành vi đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Như vậy, khiếu nại về đất đai là một khái niệm dùng để chỉ việc khiếu nại của các cá nhân hoặc tổ chức nhằm hướng tới lợi ích của họ trong lĩnh vực đất đai. Tố cáo về đất đai là việc công dân theo thủ tục do luật quy định báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật đất đai của bất cứ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. 1.2.1.2. Đặc điểm của khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai Thứ nhất, khiếu nại, tố cáo là những quyền cơ bản của công dân được ghi nhận trong Hiến pháp. Việc Hiến pháp ghi nhận quyền khiếu nại, tố cáo của công dân cho thấy vị trí, vai trò vô cùng quan trọng của quyền năng pháp lý này. Xét trên phương diện lý thuyết thì thực hiện khiếu nại, tố cáo chính là phương thức quan trọng để công dân, cơ quan, tổ chức bảo vệ lợi ích Nhà nước, lợi ích tập thể và các quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Thông qua việc 11
sử dụng quyền khiếu nại, quyền tố cáo mà các quyền cơ bản khác như: quyền được học hành, quyền tự do tín ngưỡng, quyền bầu cử...sẽ được bảo đảm và thực hiện. Nhận thức rõ vai trò, tầm quan trọng của việc khiếu nại, tố cáo và giải quyết hiệu quả các khiếu nại, tố cáo nên Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm tới công tác này. Những năm qua, nhiều chỉ thị, nghị quyết của Đảng đã đề cập đến việc khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Trên cơ sở đó, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản pháp luật quan trọng quy định về giải quyết khiếu nại, tố cáo. Quyền khiếu nại, tố cáo cũng là một quyền dân chủ cơ bản của người sử dụng đất bởi lẽ Nhà nước ta là Nhà nước của dân, do dân, vì dân. Hơn nữa, đất đai ở nước ta thuộc sử hữu toàn dân do Nhà nước làm đại diện chủ sở hữu, thay mặt nhân dân thực hiện hoạt động quản lý đất đai để đảm bảo cho đất đai được sử dụng hợp lý, phục vụ cho lợi ích của chủ sở hữu đích thực là toàn dân, cũng như phục vụ cho quyền và lợi ích hợp pháp của mỗi người sử dụng đất. Bởi vậy, bất kỳ cá nhân, cơ quan, tổ chức nào khi có đủ căn cứ đều có quyền khiếu nại, tố cáo những gì mà mình cho là trái pháp luật nói chung, pháp luật đất đai nói riêng, xâm phạm hoặc đe dọa xâm phạm các quyền, lợi ích hợp pháp của mình, của người khác và của toàn xã hội. Quyền khiếu nại, tố cáo của công dân được biểu hiện trên tất cả các lĩnh vực hành chính, chính trị, kinh tế, văn hoá xã hội, và lĩnh vực tự do của cá nhân. Quyền này được đảm bảo bằng nghĩa vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế và những người có chức vụ. Thứ hai, khiếu nại, tố cáo cùng có căn cứ là sự vi phạm pháp luật. Đó là các quyết định, hành vi hành chính của các cơ quan, tổ chức cá nhân có thẩm quyền hoặc bất kỳ hành vi của bất kỳ cá nhân tổ chức, cơ quan nào trái hoặc vi phạm pháp luật đất đai, xâm phạm hoặc đe doạ xâm phạm tới các quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất cũng như của toàn xã hội. Khi thực 12