Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST

Báo xấu

47
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn nhằm làm rõ những vấn đề lý luận và thực trạng công tác quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp tại thị xã Điện Bàn, từ đó đề xuất một số giải pháp tiếp tục hoàn thiện công tác giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp tại thị xã Điện Bàn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ............./............. ......./....... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ CHÂU TRÂM GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT TẠI THỊ XÃ ĐIỆN BÀN, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Thừa Thiên Huế - 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ............./............. ......./....... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ CHÂU TRÂM GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT TẠI THỊ XÃ ĐIỆN BÀN, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. BÙI THỊ THÙY NHI Thừa Thiên Huế - 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn với đề tài “Giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam” là công trình nghiên cứu thực sự của bản thân, chưa có ai công bố ở bất kỳ nơi nào. Được thực hiện trên việc vận dụng các kiến thức đã được học, nghiên cứu các tài liệu tham khảo và với sự hướng dẫn khoa học của TS. Bùi Thị Thùy Nhi, qua trao đổi cùng đồng nghiệp, người thân để hoàn thành luận văn của mình. Số liệu và các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, hoàn toàn dựa theo số liệu thu thập thực tế tại địa phương. Các thông tin trích dẫn và số liệu sử dụng trong luận văn đều được dẫn nguồn tài liệu tham khảo. Thừa Thiên Huế, ngày 20 tháng 4 năm 2017 Học viên Nguyễn Thị Châu Trâm
LỜI CẢM ƠN Luận văn này là kết quả của bản thân sau một quá trình nỗ lực học tập và nghiên cứu với sự giúp đỡ của quý thầy cô, đơn vị, đồng nghiệp và người thân. Để có được thành quả ngày hôm nay, lời đầu tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Cô giáo - TS. Bùi Thị Thùy Nhi, người trực tiếp hướng dẫn khoa học, đã dành nhiều thời gian, công sức hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để tôi hoàn thành luận văn này. Tiếp theo, xin gửi lời cảm ơn đến Cơ sở Học viện Hành chính khu vực miền Trung, cùng toàn thể các thầy, cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã giảng dạy tận tình và truyền đạt những kiến thức quý báu, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo các phòng: Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội, Phòng Thống kê, Phòng Tài chính - Kế hoạch thị xã Điện Bàn; Ban quản lý Khu công nghiệp Điện Nam – Điện Ngọc và các phòng, ban khác đã hỗ trợ, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thu thập số liệu phục vụ công tác nghiên cứu. Tuy có nhiều cố gắng, nhưng luận văn này không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tôi kính mong quý thầy, cô và những người quan tâm đến đề tài có những đóng góp, giúp đỡ, đó sẽ là những gợi mở hết sức quý báu cho học viên để đề tài được hoàn thiện hơn. Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn./. Học viên Nguyễn Thị Châu Trâm
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các đồ thị MỞ ĐẦU.................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT ...................................................... 8 1.1. Tổng quan về lao động và lao động thuộc diện thu hồi đất....................................... 8 1.1.1 Khái niệm lao động .................................................................................................... 8 1.1.2 Khái niệm Người lao động:........................................................................................ 9 1.1.3 Người lao động thuộc diện thu hồi đất ....................................................................10 1.1.4. Đặc điểm của lao động thuộc diện thu hồi đất nông nghiệp ................................. 10 1.2 Giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất .........................................12 1.2.1. Những vấn đề chung về việc làm ........................................................................... 12 1.2.2. Phân loại việc làm ở Việt Nam ...............................................................................14 1.2.3. Những vấn đề chung về giải quyết việc làm ......................................................... 16 1.2.4. Sự cần thiết của giải quyết việc làm........................................................................ 19 1.2.5 Phương pháp giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất.................21 1.2.6. Những nhân tố ảnh hưởng đến giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất ...............................................................................................................26 1.3 Kinh nghiệm giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất và bài học rút ra ....................................................................................................................32 1.3.1 Kinh nghiệm quốc tế về giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất .........................................................................................................................32
1.3.2 Kinh nghiệm trong nước về giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất ...............................................................................................................38 1.3.3 Bài học kinh nghiệm về giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất .........................................................................................................................45 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ........................................................................................47 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT TẠI THỊ XÃ ĐIỆN BÀN TỈNH QUẢNG NAM.........................................................................................................48 2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và các nhân tố ảnh hưởng đến giải quyết việc làm của lao động bị thu hồi đất tại thị xã Điện Bàn .........................................................48 2.1.1. Điều kiện tự nhiên ....................................................................................................48 2.1.2. Điều kiện kinh tế ......................................................................................................49 2.1.3. Các yếu tố xã hội ......................................................................................................54 2.2. Tình hình lao động và việc làm của lao động nông nghiệp thuộc diện thu hồi đất ở thị xã Điện Bàn ...................................................................................................................57 2.2.1. Tình hình lao động nông nghiệp ở Điện Bàn.........................................................57 2.2.2. Tình hình việc làm của lao động nông nghiệp thuộc diện thu hồi đất..................58 2.3. Tình hình giải quyết việc làm cho lao động nông nghiệp thuộc diện thu hồi đất ở thị xã Điện Bàn ...................................................................................................................59 2.3.1. Hệ thống luật pháp, chương trình, kế hoạch của Nhà nước và chính quyền địa phương về giải quyết việc làm cho lao động nông nghiệp thuộc diện thu hồi đất ........... 59 2.3.2. Tình hình hỗ trợ vốn cho lao động thuộc diện thu hồi đất ở thị xã Điện Bàn.........61 2.3.3 Tình hình đào tạo nghề cho lao động thuộc diện thu hồi đất ở thị xã Điện Bàn...64 2.3.4 Công tác xuất khẩu lao động cho lao động thuộc diện thu hồi đất ở thị xã Điện Bàn....................................................................................................................................... 68 2.3.5 Tình hình giải quyết việc làm từ ngành nghề phi nông nghiệp..............................69
2.3.6 Công tác xúc tiến việc làm, tuyên truyền, điều tra, khảo sát, dự báo nhu cầu, tư vấn học nghề và việc làm...................................................................................................71 2.4 Đánh giá thực trạng giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất ......... 73 2.4.1 Những kết quả đã đạt được ......................................................................................73 2.4.2. Những hạn chế còn tồn tại....................................................................................... 74 2.4.3 Nguyên nhân của những hạn chế còn tồn tại ..........................................................76 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ........................................................................................79 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT Ở THỊ XÃ ĐIỆN BÀN......................................................................... 80 3.1. Phương hướng giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất tại thị xã Điện Bàn .............................................................................................................................80 3.1.1. Quan điểm, định hướng của Đảng và Nhà nước về giải quyết việc làm .............80 3.1.2 Mục tiêu giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất đến năm 202082 3.2 Một số giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất tại thị xã Điện Bàn..................................................................................................83 3.2.1. Rà soát, hoàn thiện công tác ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật ................................................................................................................... 83 3.2.2. Tiếp tục phát triển các ngành phi nông nghiệp ......................................................84 3.2.3. Nâng cao hiệu quả cho vay vốn tín dụng ưu đãi ....................................................87 3.2.4 Nâng cao chất lượng đào tạo nghề...........................................................................89 3.2.5. Đẩy mạnh xuất khẩu lao động, tăng cơ hội việc làm cho người lao động ........... 92 3.2.6. Tăng cường điều tra cung - cầu lao động và tổ chức các hoạt động dịch vụ việc làm .......................................................................................................................................94 3.2.7. Phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và vai trò đồng hành của tổ chức hội, đoàn thể............................................................................................................... 95 3.3 Một sô kiến nghị...........................................................................................................96
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ........................................................................................99 KẾT LUẬN ...........................................................................................................100 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT CĐ, ĐH Cao đẳng, đại học CNH-HĐH Công nghiệp hoá, hiện đại hoá ĐVT Đơn vị tính GTSX Giá trị sản xuất HĐND, UBND Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân LĐ - TB & XH Lao động - Thương binh và Xã hội LĐ Lao động QĐ Quyết định
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Giá trị sản xuất qua các năm và tốc độ tăng trưởng .................................50 Bảng 2.2. Cơ cấu kinh tế qua các năm......................................................................51 Bảng 2.3. Thu chi ngân sách qua các năm................................................................51 Bảng 2.4. Tình hình lao động nông nghiệp ở Điện Bàn .................................................57 Bảng 2.5. Tình hình việc làm của lao động nông nghiệp thuộc diện .......................58 thu hồi đất ..................................................................................................................58 Bảng 2.6. Bảng tổng hợp kinh phí hỗ trợ vốn giải quyết việc làm ...........................63 giai đoạn 2012 – 2016 ...............................................................................................63 Bảng 2.7. Kết quả đào tạo nghề giai đoạn 2012-2016..............................................66 Bảng 2.8. Bảng tổng hợp kinh phí đào tạo nghề giai đoạn 2012 - 2016 ..................66 Bảng 2.9. Số Lao động bị thu hồi đất được đi xuất khẩu lao động để......................68 giải quyết việc làm ....................................................................................................68 Bảng 2.10. Số lao động mất đất đã được giải quyết việc làm ở thị xã Điện Bàn ....73 Bảng 3.1. Dự kiến tình hình giải quyết việc làm theo các nhóm ngành ...................83 giai đoạn 2017 - 2020................................................................................................ 83
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1. Số lao động mất đất được giải quyết việc làm nhờ vay vốn.....................62 Hình 2.2. Số lao động tìm được việc làm sau khi đào tạo nghề ...............................67 Hình 2.3 . Số lao động bị thu hồi đất được giải quyết việc làm từ ngành nghề phi nông nghiệp...............................................................................................................71
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Nước ta đang trong quá trình CNH- HĐH đất nước, từng bước hội nhập với nền kinh tế thế giới. Văn kiện Đại hội XII, Đảng ta xác định: “Trong 5 năm tới tiếp tục đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, chú trọng CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn, phát triển nhanh, bền vững; phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”. Vì vậy, việc phát triển các khu, cụm công nghiệp và đô thị là tất yếu. Tuy nhiên, sự phát triển các khu, cụm công nghiệp và đô thị này dẫn đến sự thay đổi về đất đai, lao động, việc làm, thu nhập và cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn. Xét về lâu dài, những thay đổi này mang tính chất tích cực, tạo điều kiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp, thương mại - dịch vụ, giảm dần tỷ trọng nông nghiệp trong tổng sản phẩm quốc nội, góp phần đẩy nhanh quá trình CNH - HĐH đất nước, tạo ra việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động. Tuy vậy, sự phát triển các khu, cụm công nghiệp và đô thị cũng tạo ra rất nhiều khó khăn cho người dân các vùng có đất sản xuất nông nghiệp bị thu hồi, nhất là ở những địa phương có tốc độ công nghiệp hoá và đô thị hoá diễn ra nhanh chóng. Trong đó vấn đề giải quyết việc làm của người lao động sau khi bị thu hồi đất được coi là vấn đề quan trọng nhất. Trong khi đó việc giải quyết việc làm cho lao động sau khi Nhà nước thu hồi đất sản xuất vẫn còn nhiều tồn tại. Thực tế cho thấy, người lao động trong vùng thu hồi đất không tìm được việc làm do nhiều doanh nghiệp áp dụng kỹ thuật công nghệ tiên tiến vào sản xuất, ít sử dụng lao động, hoặc 1
người lao động tìm được việc làm nhưng không ổn định, tình trạng các doanh nghiệp sau khi tuyển dụng lao động nhưng trả lương quá thấp khiến người lao động tự bỏ việc không phải là ít, bên cạnh đó là trình độ học vấn, tay nghề, ý thức kỷ luật, tác phong lao động còn hạn chế, không đáp ứng yêu cầu của các nhà tuyển dụng tại địa phương. Vì vậy, công tác quản lý nhà nước về định hướng nghề nghiệp, giải quyết việc làm ổn định, tăng thu nhập cho người lao động vùng bị thu hồi đất sản xuất để phát triển các khu, cụm công nghiệp và đô thị là vấn đề cấp thiết có tính bức xúc đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành, các chủ thể xã hội liên quan. Xuất phát từ thực tiễn khách quan đó, tác giả đã chọn đề tài: “Giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất tại thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam” để nghiên cứu. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Việc làm và giải quyết việc làm cho người lao động là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Bởi vậy, đã có nhiều công trình, bài viết của các tác giả nghiên cứu, đề cập trên các khía cạnh khác nhau về việc làm và giải quyết việc làm. Phần lớn các nghiên cứu đều tập trung vào việc làm rõ khái niệm việc làm, tạo việc làm và các chính sách tạo việc làm cho người lao động, các đề tài nghiên cứu ở nhiều cấp độ khác nhau như luận án tiến sĩ, luận văn cao học hay các bài nghiên cứu cá nhân. Vấn đề này cũng được nghiên cứu ở những quy mô khác nhau: trong nền kinh tế xã hội, trong một ngành nghề hay một nhóm đối tượng khác nhau. Điển hình có một số công trình nghiên cứu có liên quan sau: - Nguyễn Sinh Cúc, “Giải quyết việc làm ở nông thôn và những vấn đề 2
đặt ra”. Tạp chí con số và sự kiện, số 8, năm 2003. Bài viết này đưa ra phương hướng giải quyết cho tình hình việc làm tại nông thôn. Nhằm giúp giảm gánh nặng xã hội về giải quyết việc làm và giảm về tỷ lệ lao động nhàn rỗi. Nêu và giải quyết những vấn đề thực tiễn cần thực hiện và giải pháp thời gian tới. - Nguyễn Hữu Dũng, “Giải quyết vấn đề lao động và việc làm trong quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn”, tạp chí Lao động và xã hội, số 247, năm 2004. Bài viết này đã tổng hợp những giải pháp về lao động việc làm cho người lao động trình độ thấp, có phương hướng đào tạo, phát triển nguồn lực hiện có tại địa phương. Đẩy mạnh phát triển toàn diện về công nghiệp hóa tại nông thôn để phát triển xã hội theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. - Bùi Văn Quán, “Thực trạng lao động và việc làm ở nông thôn và một số giải pháp giai đoạn 2001-2005”. Tạp chí Lao động và Xã hội, chuyên đề số 3, năm 2006. Bài viết đã phân tích được nhiều khía cạnh về thực trạng nguồn lao động và việc làm khi áp dụng tại nông thôn. Đề ra phương hướng và giải pháp giải quyết trong thời gian tới. - Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Thị Hải Vân (năm 2012), chuyên ngành Kinh tế Chính trị, Học viện Khoa học Xã hội về “Tác động của đô thị hóa đối với lao động việc làm ở nông thôn ngoại thành Hà Nội”. Trong luận án này, tác giả tập trung làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn tác động của quá trình đô thị hóa tới lao động, việc làm, thất nghiệp và tình hình giải quyết việc làm của nông thôn ngoại thành Hà Nội, đồng thời tác giả cũng đã đưa ra 3
những giải pháp thiết thực để góp phần giải quyết việc làm cho người lao động. - Luận văn cao học của của tác giả Hoàng Tú Anh (năm 2012), chuyên ngành Kinh tế phát triển, Trường Đại học Kinh tế Đà Nẵng về “Giải quyết việc làm cho nông thôn trên địa bàn huyện Hòa Vang, Thành phố Đà Nẵng”. Luận văn này tập trung vào việc làm rõ thực trạng việc làm của nhóm nông thôn trên địa bàn huyện Hòa Vang và đưa ra những giải pháp góp phần giải quyết việc làm cho đối tượng này. - Luận văn cao học của tác giả Đoàn Thị Thanh Tâm (năm 2014), chuyên ngành Kinh tế phát triển, Trường Đại học Kinh tế Đà Nẵng về “Giải quyết việc làm cho lao động thu hồi đất trên địa bàn Thành phố Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam”. Trong luận văn này, tác giả tập trung làm rõ những vấn đề liên quan đến việc làm, thất nghiệp và tình hình giải quyết việc làm trên địa bàn Thành phố Tam Kỳ, đồng thời tác giả cũng đã đưa ra những giải pháp thiết thực để góp phần giải quyết việc làm cho người lao động. Nhìn chung, những công trình và bài viết nói trên đã tiếp cận nghiên cứu vấn đề việc làm, vấn đề tác động của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đến người lao động nói chung và đến vấn đề việc làm, tạo việc làm cho lao động bị thu hồi đất ở nhiều góc độ, nhiều địa phương và gợi mở ra nhiều hướng nghiên cứu mới rất bổ ích. Song cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào đã công bố, tập trung nghiên cứu vấn đề giải quyết việc làm cho lao động bị thu hồi đất trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc những vấn đề được nghiên cứu trong các công trình khoa học đó, kết hợp hoạt động thực tiễn của mình trên lĩnh vực quản lý dự án, chi trả đền bù cho lao động bị thu hồi đất, qua quá trình khảo sát thực tế lao động bị thu hồi đất trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tác giả 4
có thể rút ra và kiến nghị những giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giải quyết việc làm cho lao động bị thu hồi đất trên địa bàn thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam trong thời gian đến. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn Mục đích: Trên cơ sở làm rõ những vấn đề lý luận và thực trạng công tác quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp tại thị xã Điện Bàn, từ đó đề xuất một số giải pháp tiếp tục hoàn thiện công tác giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp tại thị xã Điện Bàn. Nhiệm vụ: Để đạt được những mục đích trên, luận văn sẽ hướng tới giải quyết các nhiệm vụ: - Làm rõ những vấn đề lý luận về giải quyết việc làm cho lao động nói chung và lao động thuộc diện thu hồi đất. - Đánh giá được thực trạng về giải quyết việc làm cho lao động bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp tại thị xã Điện Bàn trong thời gian qua, chỉ ra những hạn chế và tìm ra nguyên nhân của những hạn chế. - Đề xuất các phương hướng và giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện công tác giải quyết việc làm cho người lao động bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp tại thị xã Điện Bàn. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu của đề tài là giải quyết việc làm cho lao động bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp. - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi nghiên cứu về nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn quản lý 5
nhà nước về công tác giải quyết việc làm cho người lao động vùng có đất sản xuất nông nghiệp bị thu hồi để phát triển các khu, cụm công nghiệp và đô thị trên địa bàn thị xã Điện Bàn. Tình hình thực hiện các chính sách hỗ trợ của Nhà nước đối với các hộ có đất sản xuất bị thu hồi, những khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm, các giải pháp nhằm giải quyết việc làm cho người lao động trong vùng bị thu hồi đất. + Phạm vi nghiên cứu về không gian: trên địa bàn thị xã Điện Bàn + Phạm vi nghiên cứu về thời gian: Từ năm 2012 đến nay Điện Bàn tập trung đẩy mạnh phát triển, mở rộng và hình thành mới các khu, cụm công nghiệp, khu đô thị, hạ tầng kỹ thuật, nhằm hoàn chỉnh các điều kiện để đạt mục tiêu phát triển từ huyện lên thị xã vào năm 2015 và đây cũng là giai đoạn mà người dân bị thu hồi đất với tốc độ nhanh nên tác giả chọn thời gian nghiên cứu từ năm 2012 đến năm 2016. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn Luận văn được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước, pháp luật, quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về quản lý nhà nước đối với công tác giải quyết việc làm cho người lao động trong vùng bị thu hồi đất. Người viết đã vận dụng thế giới quan duy vật và phương pháp luận biện chứng của Triết học Mác - Lênin, với các quan điểm khách quan, khoa học để giải quyết các vấn đề đặt ra. Để thực hiện đề tài, người viết sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh, khảo nghiệm thực tiễn… Dựa vào các phương pháp nghiên cứu nêu trên, người viết tiến hành thu thập, xử lý số liệu, dẫn liệu. Số liệu được thu thập từ niên giám thống kê của Chi cục thống kê thị xã 6
Điện Bàn, từ các báo cáo của các phòng, ban như: Phòng Tài nguyên và Môi trường, Phòng Lao động - Thương binh & Xã hội, Phòng Tài chính – Kế hoạch thị xã Điện Bàn, Chi nhánh Trung tâm phát triển quỹ đất Điện Bàn, Ban quản lý phát triển Đô thị mới Điện Nam - Điện Ngọc có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Góp phần làm sáng tỏ thêm một số vấn đề có tính lý luận và thực tiễn về giải quyết việc làm cho lao động vùng bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp. Xác định một số tiêu chí cơ bản và các yếu tố ảnh hưởng đến giải quyết việc làm cho lao động vùng bị thu hồi đất sản xuất nông nghiệp hiện nay. - Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng làm nguồn tài liệu tham khảo phục vụ công tác giải quyết việc làm cho lao động vùng bị thu hồi đất và với những đề xuất của luận văn sẽ giúp ích cho việc giải quyết việc làm cho lao động vùng bị thu hồi đấtở Điện Bàn nói riêng cũng như của các địa phương khác trong tỉnh hay cả nước nói chung. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở khoa học về giải quyết việc làm cho lao động thuộc diện thu hồi đất. Chương 2: Thực trạng giải quyết việc làm cho người lao động thuộc diện thu hồi đất ở thị xã Điện Bàn. Chương 3: Giải pháp tiếp tục hoàn thiện công tác giải quyết việc làm cho người lao động thuộc diện thu hồi đất ở thị xã Điện Bàn. 7
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ GIẢI QUYẾT VIỆC LÀM CHO LAO ĐỘNG THUỘC DIỆN THU HỒI ĐẤT 1.1. Tổng quan về lao động và lao động thuộc diện thu hồi đất 1.1.1 Khái niệm lao động Lao động là hoạt động có mục đích, có ý thức của con người nhằm thay đổi các vật thể tự nhiên phù hợp với nhu cầu của con người. Lao động thực chất là sự vận động của sức lao động trong quá trình tạo ra của cải vật chất cho xã hội, lao động cũng chính là quá trình kết hợp của sức lao động và tư liệu sản xuất để sản xuất ra sản phẩm phục vụ nhu cầu con người. Có thể nói lao động là yếu tố quyết định cho mọi hoạt động kinh tế. Trong giáo trình Kinh tế học chính trị Mác - Lênin viết: "Lao động là hoạt động có mục đích, có ý thức của con người nhằm tạo ra các sản phẩm phục vụ các nhu cầu của đời sống con người". Trong Bộ luật lao động của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam định nghĩa: " Lao động là hoạt động quan trọng nhất của con người, tạo ra của cải vật chất và các giá trị tinh thần của xã hội". Các khái niệm trên cơ bản giống nhau và khái quát được một cách toàn diện các hoạt động lao động phong phú của con người. Hoạt động lao động của con người có vai trò hết sức quan trọng. Trong lao động sản xuất ra của cải vật chất, con người luôn tác động vào các vật chất của tự nhiên, biến đổi nó cho phù hợp với nhu cầu của con người. Trong quá trình đó, con người ngày càng phát hiện được những đặc tính, những quy luật của thế giới tự nhiên, từ đó họ cũng không ngừng thay đổi phương thức 8
tác động vào thế giới tự nhiên, cải tiến các thao tác và công cụ lao động sao cho hoạt động của họ ngày càng hiệu quả hơn. Như vậy, con người và tự nhiên có mối quan hệ biện chứng hữu cơ với nhau trong quá trình con người phát triển hướng tới một xã hội văn minh và hiện đại. Trong lao động con người không chỉ nâng cao được trình độ hiểu biết về thế giới tự nhiên mà còn cả những kiến thức về xã hội và nhân cách đạo đức. Lao động là điều kiện tiên quyết cho sự tồn tại và phát triển xã hội. 1.1.2 Khái niệm Người lao động: Theo Điều 3 Bộ Luật Lao động (2012) quy định: “Người lao động là người từ đủ 15 tuổi trở lên, có khả năng lao động, làm việc theo hợp đồng lao động, được trả lương và chịu sự quản lý, điều hành của người sử dụng lao động”. Hay nói cách khác, người lao động là người có các điều kiện: Thứ nhất: Người lao động là người từ đủ 15 tuổi trở lên vì 15 tuổi là độ tuổi được khuyến nghị bởi tổ chức lao động thế giới ILO, họ cho rằng người từ đủ 15 tuổi có thể tham gia quan hệ lao động trong một số trường hợp; cho phép người từ đủ 15 tuổi tham gia quan hệ lao động cũng là phù hợp với độ tuổi tiêu chuẩn lao động quốc tế cơ bản; 15 tuổi là độ tuổi phổ cập trung học cơ sở, độ tuổi tối thiểu để một cá nhân tham gia học nghề theo quy định pháp luật ( lớn hơn 14 tuổi); xuất phát từ quan điểm của nhà làm luật qua những kết quả điều tra xã hội học về thể trạng, trí lực, tâm sinh lí của độ tuổi này. Thứ 2: Có khả năng lao động, nghĩa là người lao động được tuyển chọn vào quá trình lao động đó phải thật sự là người có khả năng làm được công việc được giao. Theo quan điểm khoa học pháp lí thì “khả năng lao 9