Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Giám sát của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão, tỉnh Bình Định

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Giám sát của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão, tỉnh Bình Định" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu lý luận và thực tiễn về hoạt động giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ nhằm đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của của Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước nói chung và hội LHPN huyện An Lão- tỉnh Bình Định nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Giám sát của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão, tỉnh Bình Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA THÁI KIM NGA GIÁM SÁT CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ VIỆT NAM ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC CỦA HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA THÁI KIM NGA GIÁM SÁT CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ VIỆT NAM ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC CỦA HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN: TS. LÊ ANH XUÂN THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Giám sát của Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão, tỉnh Bình Định” là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận án do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn. Các kết quả này chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác. Thừa Thiên Huế, tháng 7 năm 2023 Học viên Thái Kim Nga
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài tốt nghiệp này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình, sự đóng góp ý kiến quý báu của nhiều tập thể và cá nhân. Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc và chân thành đến TS. Lê Anh Xuân, đã trực tiếp hướng dẫn, quan tâm, chỉ bảo tận tình và động viên tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài luận văn. Xin chân thành cảm ơn đến quý thầy, cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia giảng dạy chương trình cao học chuyên ngành Quản lý công, đã trang bị cho tôi nhiều kiến thức bổ ích và quý giá trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu tại Học viện. Xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Huyện ủy, UBND, UBMTTQ Việt Nam huyện An Lão, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Bình Định đã cung cấp thông tin, số liệu và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thu thập tài liệu phục vụ cho việc nghiên cứu và hoàn thành đề tài. Mặc dù đã có sự cố gắng, nhưng trong quá trình thực hiện Luận văn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định; rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của quý thầy, cô giáo và bạn đọc để đề tài được hoàn thiện hơn. Thừa Thiên Huế, tháng 7 năm 2023 Học viên thực hiện Thái Kim Nga
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài .......................................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 5 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 6 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ............................................ 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài .......................................................... 7 7. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 8 Chƣơng 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁM SÁT CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ VIỆT NAM ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC .............................................................................................. 9 1.1. Các khái niệm liên quan đề tài ................................................................... 9 1.1.1. Khái niệm giám sát ........................................................................... 9 1.1.2. Khái niệm giám sát của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam ............. 12 1.1.3. Quản lý Nhà nước là gì?................................................................. 15 1.1.4. Giám sát của Hội LHPN đối với hoạt động quản lý Nhà nước ..... 15 1.2. Khái quát về tổ chức Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam ............................ 16 1.2.1. Chức năng, nhiệm vụ của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam........... 16 1.2.2. Cơ cấu tổ chức của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam ..................... 17 1.2.3. Vai trò, vị trí của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam trong hệ thống chính trị .......................................................................................... 18 1.2.4. Vai trò giám sát của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam ................... 21 1.2.5. Quy định pháp luật về giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam .......................................................................................................... 22 1.3. Nội dung, phạm vi, hình thức giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam ......................................................................................................... 27
1.3.1. Nội dung giám sát .......................................................................... 27 1.3.2. Phạm vi giám sát ............................................................................ 28 1.3.3. Phương thức giám sát ..................................................................... 30 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam .................................................................................................... 33 1.4.1. Yếu tố kinh tế - chính trị - xã hội ................................................... 33 1.4.2. Yếu tố pháp lý ................................................................................ 35 1.4.3. Yếu tố nguồn lực ............................................................................ 36 1.4.4. Yếu tố văn hóa - lối sống ............................................................... 37 1.4.5. Năng lực tổ chức và thực hiện giám sát của Hội LHPN các cấp ... 38 Tiểu kết chương 1............................................................................................ 39 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG GIÁM SÁT CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC CỦA HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH ...................................................................... 40 2.1. Khái quát về Hội Liên hiệp phụ nữ huyện An Lão - tỉnh Bình Định .......... 40 2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của huyện An Lão- tỉnh Bình Định ................................................................................. 40 2.1.2. Khái quát về tổ chức bộ máy và hoạt động của Hội liên hiệp phụ nữ huyện An Lão, tỉnh Bình Định ..................................................... 43 2.2. Thực trạng các quy định pháp luật về giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước và Hội Liên hiệp phụ nữ huyện An Lão- tỉnh Bình Định ........................................................... 45 2.3. Phân tích và đánh giá thực trạng hoạt động giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão ............. 46 2.4. Đánh giá chung ........................................................................................ 55 2.4.1. Những kết quả đạt được ................................................................. 55 2.4.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế ..................... 62 2.4.3. Bài học kinh nghiệm ...................................................................... 65 Tiểu kết chương 2............................................................................................ 66
Chƣơng 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁM SÁT CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC CỦA HUYỆN AN LÃO, TỈNH BÌNH ĐỊNH ...................... 67 3.1. Những vấn đề đặt ra từ thực trạng hoạt động giám sát của Hội LHPN đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão, tỉnh Bình Định ........................................................................................................ 67 3.2. Quan điểm, định hướng nhằm nâng cao hiệu quả giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão- tỉnh Bình Định ................................................................................................. 70 3.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão, tỉnh Bình Định ....................... 72 3.3.1. Tiếp tục xây dựng, ban hành quy chế phối hợp giữa Mặt trận Tổ quốc và Hội Liên Hiệp phụ nữ trong hoạt động giám sát................... 72 3.3.2. Triển khai thực hiện nghiêm túc chính sách, pháp luật về hoạt động giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ đối với hoạt động quản lý nhà nước và tuân thủ đúng quy trình giám sát ......................................... 72 3.3.3. Đổi mới tổ chức hoạt động của bộ máy và cán bộ đối với việc nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão ..... 74 3.3.4. Nâng cao năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ hội và tăng cường tuyên truyền, vận động phụ nữ, hội viên thực hiện chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ....................................... 77 3.3.5. Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, đảng, chính quyền về công tác giám sát ............................................................ 78 3.3.6. Tăng cường điều kiện bảo đảm chất lượng và hiệu quả giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão .................................................................................... 79 Tiểu kết chương 3............................................................................................ 80 KẾT LUẬN .................................................................................................... 81 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 83
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nội dung CNH - HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa ĐCT Đoàn chủ tịch HD Hướng dẫn HĐND Hội đồng nhân dân KT-XH Kinh tế - xã hội LHPN Liên hiệp phụ nữ LHPNVN Liên hiệp phụ nữ Việt Nam NQ Nghị quyết PBXH Phản biện xã hội QLNN Quản lý nhà nước UBND Ủy ban nhân dân UBMTTQVN Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam XHCN Xã hội chủ nghĩa
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam là tổ chức chính trị - xã hội đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của thành viên, hội viên tổ chức mình; cùng các tổ chức thành viên khác của Mặt trận phối hợp và thống nhất hành động trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Hội LHPN Việt Nam là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ; giám sát, phản biện xã hội tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền và tham gia quản lý nhà nước. Giám sát và phản biện xã hội là cách thức để Hội LHPN Việt Nam thực hiện tốt hơn chức năng đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ, là cách thức để Hội LHPN Việt Nam đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, nâng cao vai trò, vị trí của mình trong xã hội. Trong thực hiện chức năng đại diện của mình, Hội luôn xác định rõ và triển khai thực hiện đúng nội dung, phạm vi, hình thức, quy trình giám sát và phản biện xã hội. Bước đầu đã có tác động tích cực đến việc mở rộng dân chủ XHCN, phát huy quyền làm chủ của phụ nữ, vai trò của nhân dân trong quản lý xã hội, góp phần xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh. Trong suốt 92 năm xây dựng và trưởng thành (20/10/1930- 20/10/2022), Hội LHPN Việt Nam cùng các đoàn thể chính trị xã hội đã có vai trò rất lớn trong công tác vận động, tập hợp các tầng lớp nhân dân, thực hiện thắng lợi hai cuộc kháng chiến chống thực dân và đề quốc xâm lược, đấu tranh giải phóng dân tôc, thống nhất nước nhà. An Lão là huyện vùng cao nằm phía Tây Bắc của tỉnh Bình Định có tổng diện tích đất: 69.688,02 ha trong đó diện tích rừng bao phủ 80%, dân số 1
32.000 người là nơi sinh sống chủ yếu của 3 dân tộc anh em: Kinh, Hre và Bana. Huyện có địa hình tương đối phức tạp, chia cắt mạnh, độ chênh lệch cao lớn, thấp dần từ Tây sang Đông và từ Bắc vào Nam. Với đặc điểm tự nhiên của huyện miền núi An Lão là rừng núi, đất rộng người thưa, mặt bằng dân trí chưa cao, vì vậy đời sống của nhân dân còn gặp nhiều khó khăn, hộ nghèo chiếm tỷ lệ cao (43,47%), là 1 trong 74 huyện nghèo của cả nước (là huyện nghèo duy nhất của tỉnh Bình Định), mặt bằng dân trí không đồng đều, điều kiện giao thông đi lại đèo dốc hiểm trở, có xã nằm ở độ cao 1.000m so với mặt nước biển. Đời sống của nhân dân chủ yếu là làm nương rẫy và tiểu thủ công nghiệp, có nơi còn nặng về phong tục tập quán xưa, vì vậy rất khó khăn trong công tác tuyên truyền, vận động. Hội LHPN huyện gồm có 10 cơ sở Hội/10 xã, thị trấn (trong đó 3 xã, thị trấn thuộc vùng đặc biệt khó khăn, vùng cao, vùng đồng bào DTTS sinh sống) với 5.407 hội viên phân bổ trên 57 thôn, hiện nay tỷ lệ hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo còn cao 76%. Khó khăn là vậy, song với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị cùng với sự đồng tình hưởng ứng của nhân dân. Hiện nay đang trên đà hội nhập và phát triển cùng với cả nước, tập trung xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, vì vậy đời sống vật chất và tinh thần được nâng lên, nhân dân phấn khởi tin tưởng vào đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước. Đây còn là kết quả của việc thực hiện chức năng giám sát của Mặt trận và các đoàn thể chính trị - xã hội của huyện, trong đó có Hội LHPN. Tuy nhiên, hoạt động giám sát của Hội LHPN huyện An Lão có lúc, có nơi vẫn còn một số hạn chế như: đôi lúc còn lúng túng trong triển khai thực hiện các nội dung, phương thức hoạt động, chưa phát huy tốt vai trò của mình trong hoạt động kiểm soát quyền lực của cơ quan có thẩm quyền trên địa bàn, chất lượng giám sát đôi lúc chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội trong tình hình mới và sự mong đợi của người dân. Cho nên dẫn đến hiệu quả, hiệu lực pháp lý đạt chưa cao, vai trò đại diện chăm lo, bảo vệ 2
quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của phụ nữ còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế nhất định. Xuất phát từ những lý do trên, học viên đã chọn đề tài “Giám sát của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão, tỉnh Bình Định” để nghiên cứu là hết sức cần thiết; có ý nghĩa về lý luận và thực tiễn, qua đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác giám sát của Hội trong thời gian tới. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Trong thời gian qua, đã có nhiều công trình nghiên cứu về giám sát xã hội. Trong số đó có thể kể đến một số công trình tiêu biểu như: - Hoàng Thị Ngân, Một số vấn đề về giám sát xã hội và phản biện xã hội, bài tham luận tại Hội thảo khoa học “Vấn đề phản biện và giám sát xã hội ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay - thực trạng và giải pháp” do Viện Nghiên cứu khoa học xã hội thành phố Hồ Chí Minh tổ chức năm 2007. Bài viết trình bày khái lược về các vấn đề như khái niệm, nội dung, mục đích, hậu quả, đặc trưng, vai trò, ý nghĩa của giám sát và phản biện xã hội; chỉ ra những thuận lợi và khó khăn trong thực hiện giám sát và phản biện xã hội. - Trần Hậu, Các hình thức và giải pháp thực hiện giám sát xã hội và phản biện xã hội đối với tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị, Đề tài nghiên cứu khoa học thuộc Chương trình khoa học và công nghệ KX10.06- 10, Hà Nội, 2009. Công trình tập trung luận giải khái niệm giám sát xã hội và phản biện xã hội, phân tích bản chất và những đặc trưng cơ bản của hoạt động giám sát và phản biện xã hội; vai trò, tác dụng của giám sát, phản biện xã hội đối với quyền lực chính trị, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trong điều kiện cụ thể của nước ta; xác định chủ thể, khách thể, các hình thức, giải pháp thực hiện giám sát xã hội và phản biện xã hội; vận dụng chúng để xử lý các tình huống thực tiễn trong hoạt động của hệ thống chính trị ở nước ta hiện nay 3
- Hoàng Thị Ánh, Giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc thành phố Đà Nẵng, Luận văn thạc sĩ, Học viện Khoa học xã hội, Hà Nội, 2015. Nội dung luận văn khoa học này đề cập cơ sở lý luận về giám sát, phản biện xã hội, đánh giá thực trạng hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc thành phố Đà Nẵng; từ đó, đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc thành phố Đà Nẵng. - Sách chuyên khảo: Quyền giám sát của nhân dân và các tổ chức chính trị - xã hội đối với cán bộ, công chức, đảng viên và bộ máy nhà nước” NXB Văn hóa thông tin, Hà Nội - 2007; đã nêu các quyền của nhân dân, quyền của tổ chức chính trị xã hội trong giám sát đối với cán bộ, công chức. - Luận văn thạc sĩ: “Giám sát của Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý hành chính” của Lê Kim Anh (2010), Đại học Luật Hà Nội đã làm rõ một số vấn đề lý luận, thực trạng về giám sát của Hội Liên Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý hành chính và một số giải pháp tăng cường hoạt động giám sát của Hội Liên Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý hành chính. Luận văn thạc sĩ: "Vai trò của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trong giám sát và phản biện xã hội" của Tạ Thị Minh Thu (2020) đã trình bày lý luận, thực trạng và giải pháp phát huy vai trò của Hội Liên Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trong giám sát và phản biện xã hội. Bài tạp chí "Phát huy vai trò của các cấp Hội Liên hiệp Phụ nữ trong hoạt động giám sát, phản biện xã hội, tham gia xây dựng, góp ý văn kiện đại hội đảng các cấp" của tác giả Hà Thị Nga đã nêu một số kết quả nổi bật trong giám sát, phản biện xã hội và tham gia xây dựng, góp ý văn kiện đại hội đảng các cấp của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam trong thời gian qua và một số định hướng, giải pháp chủ yếu mà các cấp Hội Liên hiệp phụ nữ cần tập trung thực hiện trong giám sát, phản biện xã hội . 4
Nhìn chung các công trình, đề tài, bài viết nêu trên đã nghiên cứu vấn đề giám sát, phản biện xã hội của nhân dân, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội ở các góc độ khác nhau cả về lý luận và thực tiễn, phạm vi và trên các địa bàn khác nhau. Mặt khác, từ khi ban hành Hiến pháp 2013 và các quyết định số 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về việc ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội; Quyết định số 218-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về việc ban hành quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu về giám sát của Hội liên hiệp phụ nữ trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. Vì vậy, kế thừa những kết quả nghiên cứu trên, luận văn tập trung nghiên cứu về giám sát của Hội LHPN Việt Nam, từ thực tiễn huyện An Lão, tỉnh Bình Định trong giai đoạn hiện nay. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về hoạt động giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ nhằm đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của của Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước nói chung và hội LHPN huyện An Lão- tỉnh Bình Định nói riêng. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt mục đích nêu trên, luận văn xác định các nhiệm vụ như sau: - Phân tích và làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động giám sát của Hội LHPN Việt Nam. - Nghiên cứu thực trạng, những kết quả đạt được và phân tích những hạn chế, bất cập và làm rõ nguyên nhân ưu điểm, hạn chế trong quá trình tổ 5
chức thực hiện chức năng giám sát của Hội LHPN đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão trong thời gian qua. - Đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Hội LHPN đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão nói riêng và Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước nói chung. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu việc giám sát của Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão- tỉnh Bình Định. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi không gian: Nghiên cứu về hoạt động giám sát của Hội LHPN đối với hoạt động quản lý nhà nƣớc trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định. Phạm vi thời gian: Nghiên cứu hoạt động giám sát của Hội LHPN đối với hoạt động quản lý nhà nước huyện An Lão giai đoạn 2016- 2022. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Dựa trên quan điểm phương pháp luận duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lê Nin và trên nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ, về kiểm soát quyền lực nhà nước để luận giải các vấn đề, các nội dung của luận văn trong mối quan hệ biện chứng. Dựa trên quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về thực thi quyền lực trong nhân dân, về vai trò của Hội LHPN Việt Nam ở các cấp trong giám sát, phản biện xã hội. 6
5.2. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện các mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài, tác giả sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nhưng chủ yếu sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích và thu thập thông tin thứ cấp. - Phương pháp thu thập, thống kê các thông tin, số liệu thứ cấp từ các nguồn tài liệu, các báo cáo của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh và huyện An Lão và của tỉnh, bên cạnh đó còn các bài báo, luận văn...là cơ sở quan trọng để chứng minh, làm sáng tỏ vấn đề, phục vụ cho quá trình phân tích, so sánh, đánh giá. - Phương pháp phân tích, tổng hợp: Trên cơ sở các thông tin, số liệu thống kê được thu thập, tác giả phân tích, tổng hợp các tài liệu, công trình nghiên cứu để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ. - Phương pháp quan sát: Qua quá trình công tác, tác giả đã theo dõi, quan sát hoạt động giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ trên địa bàn Huyện. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài 6.1. Ý nghĩa lý luận Luận văn góp phần vào việc hệ thống hóa; bổ sung, hoàn thiện những vấn đề mang tính lý luận chung về giám sát và công tác giám sát của Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước nói chung và trên địa bàn huyện An Lão, tỉnh Bình Định nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Trên cơ sở luận cứ khoa học về giám sát, luận văn làm sáng tỏ những kết quả đạt được trong quá trình giám sát, và nêu ra những hạn chế cần khắc phục và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả giám sát của Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão- tỉnh Bình Định, góp phần 7
nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Hội LHPN tại huyện An Lão nói riêng và Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước nói chung trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Những vấn đề lý luận về giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước; Chương 2: Thực trạng giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão, tỉnh Bình Định; Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đối với hoạt động quản lý nhà nước của huyện An Lão- tỉnh Bình Định. 8
Chƣơng 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁM SÁT CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ VIỆT NAM ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC 1.1. Các khái niệm liên quan đề tài 1.1.1. Khái niệm giám sát Giám sát là thuật ngữ được sử dụng khá phổ biến trong các văn bản của Đảng và Nhà nước; tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có được sự thống nhất trong cách hiểu khái niệm này. Theo Từ điển Tiếng Việt, giám sát được hiểu là “sự theo dõi, xem xét làm đúng hoặc sai những điều đã quy định”; hoặc được hiểu là “theo dõi và kiểm tra xem có thực hiện đúng những điều quy định không”. Còn theo Từ điển Luật học, “Giám sát là sự theo dõi, quan sát mang tính chủ động thường xuyên của các cơ quan tổ chức và nhân dân đối với hoạt động của đối tượng chịu sự giám sát và tác động bằng các biện pháp tích cực để buộc và hướng các hoạt động đó đi đúng quỹ đạo, quy chế nhằm đạt được mục đích, hiệu quả đã được xác định từ trước, bảo đảm cho hiến pháp và pháp luật được tuân thủ nghiêm chỉnh”. Theo cuốn Tìm hiểu một số thuật ngữ trong văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng: “Giám sát là sự theo dõi, kiểm tra, phát hiện, đánh giá của cá nhân, tổ chức, cộng đồng người này đối với cá nhân, tổ chức, cộng đồng người khác trong các lĩnh vực hoạt động kinh tế- xã hội; trong việc thực hiện chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, Hiến pháp, pháp luật, chính sách của Nhà nước, các quyền, nghĩa vụ công dân, của các tổ chức chính trị- xã hội và những kiến nghị phát huy ưu điểm, thành tựu, xử lý đối với các nhân, tổ chức có những hành vi sai trái”. Giám sát phải luôn gắn với một đối tượng cụ thể, tức là phải trả lời được các câu hỏi: giám sát ai? giám sát việc gì? Điều này có ý nghĩa rất quan trọng 9
ở chỗ, nó giúp phân biệt “hoạt động giám sát” với “hoạt động kiểm tra”. Trong “hoạt động kiểm tra” thì chủ thể hoạt động và đối tượng chịu sự tác động của hoạt động đó có thể đồng nhất với nhau, như việc tự kiểm tra chủ thể hoạt động. Nói cách khác, chủ thể của hoạt động kiểm tra hoàn toàn có thể tự mình căn cứ vào chương trình, mục tiêu, kế hoạch đã đề ra để tự xem xét, đánh giá tình trạng tốt, xấu của công việc mình đang làm. Còn trong “hoạt động giám sát” thì chủ thể không thể tự mình giám sát hoạt động của chính mình được, nghĩa là không thể “tự ngắm mình” được, mà hoạt động giám sát là hoạt động của chủ thể ở bên ngoài hệ thống hướng tới “theo dõi, xem xét” đối tượng thuộc một hệ thống khác, tức là chủ thể thực hiện hoạt động giám sát và đối tượng chịu sự giám sát không nằm trong cùng một hệ thống phụ thuộc nhau. Hoạt động giám sát là hoạt động theo dõi, xem xét, đánh giá có tính bao quát của chủ thể từ bên ngoài hệ thống đối với đối tượng không nằm trong cùng một hệ thống phụ thuộc nhau nhằm bảo đảm việc thực hiện đúng những chuẩn mực, quy định. Trên bình diện chung, hoạt động giám sát được tiến hành trên cơ sở các quyền và nghĩa vụ của chủ thể tiến hành hoạt động giám sát và đối tượng chịu sự giám sát. Hoạt động giám sát có thể mang tính quyền lực nhà nước hoặc không mang tính quyền lực nhà nước tùy thuộc vào chủ thể tiến hành hoạt động giám sát: + Hoạt động giám sát mang tính quyền lực nhà nước được tiến hành bởi chủ thể là các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với một hay một số hệ thông cơ quan nhà nước khác. Chẳng hạn, theo quy định tại Điều 69 - Hiến pháp năm 2013, Quốc hội thực hiện việc giám sát tối cao đối với hoạt động của Nhà nước (Chính phủ, Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao); thực hiện quyền giám sát tối cao việc tuân thủ Hiến pháp, luật và nghị quyết của Quốc hội (Điều 70). Hoặc, hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân đối với các cơ quan nhà nước ở địa phương. 10
+ Hoạt động giám sát không mang tính quyền lực nhà nước là loại hình giám sát được tiến hành bởi các chủ thể phi Nhà nước, như hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc (Hội Liên hiệp Phụ nữ, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Nông dân...) và công dân đối với bộ máy nhà nước và đội ngũ cán bộ, công chức nhà nước; hoặc đơn giản chỉ là hoạt động giám sát quá trình thi công một công trình. Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng và phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội trong mọi lĩnh vực hoạt động, nhất là sự tham gia vào quá trình hoạch định chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Do vậy, việc tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động và trách nhiệm xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, tăng cường dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, củng cố mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội là hết sức quan trọng và cần thiết. + Hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội là một trong những hình thức của cơ chế kiểm soát quyền lực nhà nước. “Đó là hoạt động theo dõi, quan sát, xem xét của Mặt trận Tổ quốc và Công đoàn, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội Cựu chiến binh nhằm tác động, định hướng các đối tượng bị giám sát thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ theo quy định của pháp luật”. Khác với cơ chế kiểm soát quyền lực bên trong bộ máy nhà nước, hậu quả pháp lý trong cơ chế pháp lý kiểm soát quyền lực nhà nước từ bên ngoài không có tính cưỡng chế nhà nước, mà kết quả kiểm soát được thể hiện dưới dạng kiến nghị hoặc thông qua dư luận xã hội, gửi “thông điệp” đến cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền để xử lý đối với cán bộ, công chức, viên 11
chức, các cơ quan nhà nước có hành vi vi phạm pháp luật trong việc thực hiện công vụ/nhiệm vụ. Như vậy, theo cách tiếp cận của Luận văn: Giám sát là việc chủ thể giám sát theo dõi, xem xét, đánh giá hoạt động của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát trong việc tuân thủ chủ trương, đường lối của Đảng, Hiến pháp và pháp luật của Nhà nước trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình và kiến nghị cơ quan, cá nhân có thẩm quyền xử lý khi phát hiện những sai lệch. 1.1.2. Khái niệm giám sát của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Thực tiễn những năm qua cho thấy, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, trong đó có Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, đã tích cực thực hiện hoạt động giám sát đối với các cơ quan Đảng, Nhà nước, cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đã phát hiện những biểu hiện, hành vi vi phạm pháp luật, kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật; phát hiện những bất hợp lý, khó khăn, vướng mắc trong việc thi hành pháp luật, chế độ, chính sách để từ đó, kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền khắc phục và hoàn thiện. Thông qua hoạt động giám sát, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội đã thực hiện tốt hơn chức năng đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của hội viên, phụ nữ; phát huy quyền làm chủ, tăng cường sự giám sát của phụ nữ đối với hoạt động của các tổ chức đảng, cơ quan nhà nước, góp phần xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền ngày càng trong sạch, vững mạnh. Từ cách tiếp cận khái niệm chung về giám sát ở trên, giám sát của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam được hiểu là hoạt động giám sát từ bên ngoài bộ máy nhà nước, là giám sát xã hội. Giám sát xã hội phát hiện cả những việc làm tốt, việc làm chưa tốt và chỉ dừng lại ở mức “đánh giá, kiến nghị”, tức là áp 12