Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:134

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn là nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý đối với hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhằm đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phƣớc.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG THỊ NGỌC ÁNH HOẠT ĐỘNG CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÙ GIA MẬP, TỈNH BÌNH PHƢỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019 1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐẶNG THỊ NGỌC ÁNH HOẠT ĐỘNG CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÙ GIA MẬP, TỈNH BÌNH PHƢỚC LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Chu Xuân Khánh TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019 2
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài…………………………………………………..1 2. Tình hình nghiên cứu……………………………………………………..3 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu …………………………………………4 4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu…………………………………………..5 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn ............... 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn……………………………….6 7. Kết cấu luận văn…………………………………………………………..7 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA HOẠT ĐỘNG CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ............................................................................................................. 8 1.1. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ................................................ 8 1.1.1. Khái niệm ........................................................................................ 8 1.1.2. Đặc điểm .......................................................................................... 9 1.1.3.Vai trò .............................................................................................. 11 3
1.2. Hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn cấp huyện ......................................................................................................... 13 1.2.1. Khái niệm ........................................................................................ 13 1.2.2. Tầm quan trọng của hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ..................................................................................................................... 14 1.2.3. Nguyên tắc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất...................... 15 1.2.4. Thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất .................... 17 1.2.5. Điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ....................... .17 1.2.6. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất........................................................................................................ 18 1.3. Nội dung về hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn cấp huyện ................................................................................... 22 1.3.1. Xây dựng kế hoạch, chƣơng trình cấp giấy chứng nhận ............... 22 1.3.2. Tổ chức bộ máy và nhân sự trong hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ............................................................................................. 23 1.3.3. Đảm bảo các điều kiện về nguồn lực phục vụ cho hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất …………………………………………. 23 1.3.4. Tổ chức cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ......................... 24 1.3.5. Kiểm tra, đánh giá và tiếp nhận, phản ánh kiến nghị, khiếu nại tố cáo của ngƣời dân .. …………………………………………………………..25 1.4. Kinh nghiệm của các địa phƣơng về hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ................................................................................ 26 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ………………………………………………….... 32 4
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÙ GIA MẬP, TỈNH BÌNH PHƢỚC................................................................................................................. 33 2.1. Khái quát về địa lý, điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phƣớc ............................................................................ 33 2.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................. ……34 2.1.2. Đặc điểm hành chính - Dân cƣ ...................................................... 37 2.1.3. Tình hình phát triển Kinh tế - Văn hóa - Xã hội…………………38 2.1.4. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội trên địa bàn huyện Bù Gia Mập.......................................................................................... 38 2.2. Khái quát tình hình QLNN về đất đai trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phƣớc ................................................................................... 40 2.2.1. Tình hình quản lý đất đai trên địa bàn huyện .............................. 40 2.2.2. Tình hình sử dụng đất đai trên địa bàn huyện……………………44 2.3. Phân tích thực trạng nội dung hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập………………………46 2.3.1. Căn cứ pháp lý thực hiện hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập……………………………………46 2.3.2. Xây dựng kế hoạch, chƣơng trình cấp giấy chứng nhận............... 47 2.3.3. Tổ chức bộ máy và nhân sự trong hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất……………………………………………………………49 2.3.4. Đảm bảo các điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho trong hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ......................................................... 54 2.3.5. Tổ chức cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất .......................... 55 5
2.3.6. Kiểm tra, đánh giá và tiếp nhận, phản ánh kiến nghị, khiếu nại tố cáo của ngƣời dân ............ ……………………………………………………64 2.4. Đánh giá thực trạng hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập .................................................. 67 2.4.1. Những ƣu điểm .............................................................................. 67 2.4.2. Những hạn chế .............................................................................. 69 2.4.3. Nguyên nhân những hạn chế…………………………………….71 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2……………………………………………………75 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÙ GIA MẬP, TỈNH BÌNH PHƢỚC ............ 76 3.1. Phƣơng hƣớng, quan điểm của huyện Bù Gia Mập về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong thời gian tới .................................... 76 3.2. Một số giải pháp và điều kiện áp dụng thành công hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập..... 78 3.2.1 Cơ sở xây dựng những giải pháp .................................................. 78 3.2.2. Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả trong hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phƣớc ............................................................................................................... 80 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 …………………………………………………...93 KẾT LUẬN .................................................................................................. 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................96 PHỤ LỤC 6
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những ý tƣởng, nội dung đã trình bày trong luận văn này là những kiến thức của bản thân tác giả tiếp thu trong quá trình học tập, tham khảo, nghiên cứu tài liệu, là kết quả của sự phân tích, tổng hợp các tƣ liệu cũng nhƣ kinh nghiệm của bản thân qua quá trình thực tế tại địa phƣơng và dƣới sự hƣớng dẫn gợi ý của TS. Chu Xuân Khánh. Những nội dung thông tin trích dẫn trong luận văn đã đƣợc trích dẫn tuân thủ theo quy định. Tác giả luận văn Đặng Thị Ngọc Ánh 7
LỜI CÁM ƠN Với tình cảm trân trọng nhất, tác giả luận văn xin bày tỏ 8ong biết ơn chân thành và sâu sắc tới Ban Giám đốc, Khoa sau Đại học, các thầy, cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình, chu đáo giảng dạy và truyền đạt kiến thức trong thời gian tác giả học tập, nghiên cứu tại trƣờng. Đặc biệt, xin gửi lời cám ơn sâu sắc tới TS. Chu Xuân Khánh vì sự tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện luận văn. Xin cám ơn các thầy, cô giáo trong Hội đồng chấm luận văn Thạc sĩ đã có những ý kiến nhận xét xác đáng, quý báu giúp tác giả có điều kiện hoàn thiện tốt hơn những nội dung của luận văn trong tương lai. Xin cám ơn Phòng Tài nguyên – Môi trƣờng huyện, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Bù Gia Mập đã cung cấp thông tin và số liệu phục vụ cho công tác nghiên cứu của tác giả. Xin trân trọng cám ơn! Tác giả luận văn 8
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Ý nghĩa TTHC Thủ tục hành chính UBND Ủy ban nhân dân GCN Giấy chứng nhận GCNQSDĐ Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất SDĐ Sử dụng đất QSDĐ Quyền sử dụng đất QLNN Quản lý nhà nƣớc CBCC Cán bộ công chức CQNN Cơ quan nhà nƣớc QSHNO Quyền sở hữu nhà ở 9
DANH MỤC BẢNG, BIỂU, HÌNH Bảng 2.1: Các đơn vị hành chính huyện Bù Gia Mập…………….................36 Bảng 2.2: Dân số và mật độ dân số huyện Bù Gia Mập……………………..38 Bảng 2.3: Bảng thống kê số lƣợng sổ bộ địa chính………………………….42 Bảng 1.4: Các đơn vị phân loại đất ở huyện Bù Gia Mập…………...............46 Bảng 2.5: Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp……………………………...47 Bảng 2.6: Thực trạng số lƣợng, chất lƣợng công chức tại Phòng Tài nguyên - Môi trƣờng huyện Bù Gia Mập……………………………………………...52 Bảng 2.7: Thực trạng chất lƣợng công chức Phòng Tài nguyên - Môi trƣờng huyện………………………………………………………………………...53 Bảng 2.8: Thực trạng số lƣợng, chất lƣợng công chức tại chi nhánh VPĐK đất đai huyện Bù Gia Mập……………………………………………………….53 Bảng 2.9: Thực trạng số lƣợng, chất lƣợng công chức Địa chính - Xây dựng tại UBND các xã trên địa bàn huyện………………………………………...54 Bảng 2.10: Tình hình bồi dƣỡng công chức làm công tác cấp GCN quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập……………………………………56 Bảng 2.11: Thống kê trang thiết bị máy móc cho hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện…………………………………57 Bảng 2.12: Quy trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập…………………………………………………………..60 Bảng 2.13: Tỷ lệ giải quyết hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập……………………………………………...65 Bảng 2.14: Kết quả khảo sát sự hài lòng của ngƣời dân, tổ chức trong lĩnh vực đất đai trên địa bàn huyện……………………………………………………66 Hình 1.1: Mẫu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất..........................................8 Hình 2.1: Bản đồ hành chính huyện Bù Gia Mập…………………………...34 10
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Tại Điều 32 Hiến pháp 2013 cũng khẳng định “Mọi người có quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp, của cải để dành, nhà ở, tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất, phần vốn góp trong doanh nghiệp hoặc trong các tổ chức kinh tế khác”[26]. Trong đó quyền đƣợc sử dụng đất là một trong những quyền cơ bản, gắn liền với hoạt động của con ngƣời. Để đảm bảo quyền này của ngƣời dân thì Nhà nƣớc sẽ tiến hành cấp GCN QSD đất cho ngƣời dân. Trong nền kinh tế ngày càng phát triển hiện nay nhu cầu sử dụng đất đai ngày tăng thể hiện càng rõ chức năng và giá trị của đất đai. Từ thực tế cũng nhƣ nhận thức đƣợc vai trò mà việc sử dụng đất đai xảy ra nhiều mâu thuẫn, để giải quyết vấn đề này cần thiết lập một hệ thống hồ sơ địa chính đầy đủ, chặt chẽ giữa Nhà nƣớc và đối tƣợng sử dụng đất thông qua công tác đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Các thửa đất buộc phải có giấy chứng nhận thông qua công tác đăng ký đất đai và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để cơ quan quản lý đất đai chặt chẽ đến từng hộ gia đình, cá nhân và đến từng thửa đất nhằm cập nhật, nắm bắt, phản ánh đúng thực trạng đất đai. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thể hiện đầy đủ quyền lợi hợp pháp của chủ thể và quyền đƣợc nhà nƣớc bảo hộ khi có tranh chấp, bị xâm phạm đến quyền sử dụng đất đồng thời thông qua giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để thực hiện nghĩa vụ tài chính của chủ thể. Công tác đăng kí đất đai và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạo điều kiện cho nhà nƣớc hoạch định chính sách và phát triển, tăng cƣờng chức năng quản lý Nhà nƣớc về nguồn tài nguyên đất đai hữu hạn tiết kiệm và đạt hiệu quả cao. Trong xu thế hội nhập cũng nhƣ việc phát triển kinh tế - xã hội hiện nay việc hoàn thiện các quy định pháp lý về QSD đất là một nội dung quan trọng đƣợc Đảng và Nhà nƣớc quan tâm làm cơ sở cho hoạt động cấp GCN QSD đất. Tuy nhiên hiện nay hoạt động cấp GCN QSD đất cũng có những hạn chế 1
và khó khăn nhất định. Hiện nay các văn bản hƣớng dẫn thực hiện Luật Đất đai sửa đổi, bổ sung nhiều lần, liên tục và đƣợc nhiều cơ quan ban hành nên việc cập nhật, vận dụng của các đơn vị hành chính địa phƣơng chƣa kịp thời. Bên cạnh đó thủ tục hành chính trong lĩnh vực này nhìn chung còn rƣờm rà, gây khó khăn cho các cá nhân, tổ chức trong xã hội, đòi hỏi các cơ quan có thẩm quyền cần có giải pháp khắc phục kịp thời. Cùng với tốc độ phát triển kinh tế xã hội không ngừng của đất nƣớc trong giai đoạn hội nhập, trong những năm qua, huyện Bù Gia Mập - tỉnh Bình Phƣớc là huyện miền núi và đang có sự chuyển biến lớn trong phát triển kinh tế - xã hội. Dẫn đến giao dịch về đất đai nhƣ: Chuyển đổi, chuyển nhƣợng, cho thuê, cho thuê lại, tặng cho thừa kế, thế chấp...Và nhu cầu sử dụng đất tăng cao. Trên thực tế, việc thực hiện hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập tuy đƣợc các cấp lãnh đạo chú trọng, quan tâm nhƣng với đặc thù là một huyện miền núi biên giới có địa bàn rộng với đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 30% dân số toàn huyện, tỷ lệ hộ nghèo còn cao, trình độ dân trí nhìn chung còn thấp so với mặt bằng chung của toàn tỉnh dẫn đến trong quá trình thực hiện đôi lúc vẫn còn tình trạng gây bức xúc trong dƣ luận, kèm theo những vƣớng mắc về thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chƣa linh động, còn nhiều hạn chế trong công tác kiểm tra và tiếp nhận khiếu nại tố cáo về hoạt động cấp giấy chứng quyền sử dụng đất chƣa đƣợc tiến hành thƣờng xuyên. Những vấn đề đang đặt ra đòi hỏi huyện Bù Gia Mập phải có những giải pháp để hoàn thiện hoạt động cấp GCN QSD đất. Mặt khác, cho đến nay chƣa có nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, với mong muốn nâng cao hiệu quả hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập nói riêng và trên tỉnh Bình Phƣớc nói chung, tác giả đã mạnh dạn lựa chọn đề tài “Hoạt động cấp giấy chứng 2
nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước” làm nội dung nghiên cứu luận văn thạc sĩ Quản lý công của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là một trong những vấn đề pháp lý cơ bản không thể thiếu trong Giáo trình Luật Đất đai của các trường đại học về ngành luật. Đối với giới nghiên cứu khoa học pháp lý, vấn đề này giành được khá nhiều sự quan tâm, nghiên cứu dưới nhiều khía cạnh khác nhau. Điển hình là hàng loạt các công trình, các bài viết, các sách chuyên khảo đã và đang là tài liệu nghiên cứu phổ biến như: “Pháp luật đất đai hiện hành nhìn từ góc độ đảm bảo quyền của ngƣời sử dụng đất” đăng trên Tạp chí Luật học số 8/2009 của tác giả Trần Quang Huy. Công trình nghiên cứu này đã làm rõ Pháp luật đất đai trong việc bảo hộ các quyền kinh tế của ngƣời sử dụng đất, cũng nhƣ phân tích Pháp luật đất đai đối với việc giải quyết các vấn đề đất đai do lịch sử để lại. Bên cạnh đó công trình nghiên cứu này cũng đã làm rõ quy định pháp luật liên quan đến việc cấp các giấy tờ về quyền sử dụng đất. “Một số vấn đề về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo Luật Đất đai 2003” năm 2005 của tác giả Phạm Thu Thủy. Công trình nghiên cứu này đã chỉ ra những tồn tại và vƣớng mắc trong hoạt động cấp GCN QSD đất hiện nay. Các tồn tại và vƣớng mắc này chủ yếu đƣợc tác giả tiếp cận từ những quy định pháp lý và thực tiễn thực hiện hoạt động này. Để khắc phục những tồn tại và vƣớng mắc này công trình nghiên cứu này đã đề xuất các giải pháp nhằm đẩy mạnh việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. “Thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở thành phố Hà Nội” năm 2016 của tác giả Hoàng Thị Hƣơng. Công trình nghiên cứu này đã làm rõ những quy định pháp lý về hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trình tự thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Ngoài ra công trình nghiên cứu đã đánh giá thực trạng hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội để từ đó để xuất các giải 3
pháp hoàn thiện công tác này. Các giải pháp mà công trình nghiên cứu này đề cập đã chú ý nhấn mạnh đến việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trên mọi phƣơng diện. “Hoàn thiện hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất” năm 2015 của tác giả Phan Đức Tuyên. Công trình nghiên cứu này đã làm rõ ra những bất cập trong hệ thống pháp luật quy định về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân. Từ đó, công trình nghiên cứu này đã đề xuất một số giải pháp hoàn thiện quy định pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân. Nhìn chung, mỗi công trình nghiên cứu khoa học đã công bố đều đem lại những giá trị nhất định, đƣa ra các lý luận pháp lý và thực tiễn về hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật. Tuy nhiên, vẫn còn những vấn đề vẫn chưa được giải quyết thấu đáo hoặc cần phải tiếp tục nghiên cứu. Trên cơ sở tiếp thu, kế thừa những thành tựu khoa học của các công trình nghiên cứu đã công bố, luận văn tiếp tục tìm hiểu, bổ sung và hoàn thiện hệ thống cơ sở lý luận của pháp luật về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chỉ ra những những điểm đã đạt được và điểm hạn chế, bất cập phát sinh trong quá trình thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Từ đó đề ra những giải pháp, kiến nghị, bổ sung hoàn thiện pháp luật trong việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong thời gian tới. Trên địa bàn huyện Bù Gia Mập đến nay chƣa có công trình nghiên cứu nào về nội dung này đƣợc công bố chính thức. Vì vậy nội dung lựa chọn nghiên cứu là vấn đề mới và không bị trùng lắp. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Mục đích cơ bản của luận văn là nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý đối với hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhằm đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập tỉnh Bình Phƣớc. 4
- Nhiệm vụ: Vì mục đích nghiên cứu đề tài đã xác định, nhiệm vụ cụ thể của luận văn bao gồm: (1) Hệ thống hóa cơ sở khoa học về hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn cấp huyện. (2) Đánh giá tình hình hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phƣớc. (3) Đề xuất các giải pháp hoàn thiện hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phƣớc. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu: Luận văn có đối tƣợng nghiên cứu là hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phƣớc. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: - Nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phƣớc. - Không gian nghiên cứu: Trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phƣớc. - Thời gian: Từ năm 2015 đến nay. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phƣơng pháp luận: Luận văn đƣợc nghiên cứu dựa trên các quan điểm, chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng và Nhà nƣớc liên quan đến đề tài. Ngoài ra còn kế thừa, sử dụng kết quả nghiên cứu của các tác giả đi trƣớc. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu: Để giải quyết những vấn đề cụ thể mà nội dung của đề tài hƣớng đến, các phƣơng pháp nghiên cứu chuyên ngành đều đƣợc áp dụng nhƣ: 5.2.1. Phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp thông qua phƣơng pháp tổng hợp số liệu, tài liệu từ các sách, báo, ... khoa học của các tác giả trong và 5
ngoài nƣớc, văn bản quy định về hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để góp phần phục vụ có hiệu quả cho quá trình nghiên cứu đề tài. Mục đích của phƣơng pháp nghiên cứu này là thông qua việc phân tích các loại tài liệu có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến đề tài luận văn, tác giả có thể: - Thấy đƣợc các tác giả trƣớc đã nói gì đến vấn đề này, điểm mạnh, điểm hạn chế, điểm gì cần bàn thêm trong các nghiên cứu của họ. - Tìm kiếm tài liệu làm cơ sở cho việc hình thành, phân tích, chứng minh các luận điểm, luận cứ và luận chứng của đề tài cả về mặt lý luận và thực tiễn. Từ đó tổng hợp các quan điểm và đƣa ra kết luận theo cách tiếp cận riêng. 5.2.2. Các phương pháp khác Bên cạnh việc sử dụng phƣơng pháp phân tích tài liệu thứ cấp, luận văn cũng sử dụng một số phƣơng pháp khác nhƣ: Phƣơng pháp tổng hợp, phƣơng pháp phân tích và so sánh.... 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận - Tổng hợp và hệ thống các luận cứ khoa học về hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất làm cơ sở cho việc nghiên cứu sau này. - Xây dựng đƣợc khung lý thuyết về hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. - Phân tích và đánh giá một cách khoa học thực trạng hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Đề xuất một số biện pháp nhằm góp phần thực hiện có hiệu quả trong hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập. - Sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. 6
7. Kết cấu của luận văn - Phần mở đầu - Phần nội dung Luận văn ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng: Chƣơng 1: Cơ sở khoa học của hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn cấp huyện. Chƣơng 2: Thực trạng hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phƣớc. Chƣơng 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phƣớc. 7
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA HOẠT ĐỘNG CẤP GIẤY CHỨNG NHẬN QUYỀN SỬ DỤNG ĐẤT 1.1. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 1.1.1. Khái niệm Theo luật đất đai 2013: “Nhà nƣớc công nhận quyền sử dụng đất là việc Nhà nƣớc trao quyền sử dụng đất cho ngƣời đang sử dụng đất ổn định mà không có nguồn gốc đƣợc Nhà nƣớc giao đất, cho thuê đất thông qua việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất lần đầu đối với thửa đất xác định”. Quyền sử dụng đất là toàn bộ các quy phạm pháp luật do Nhà nƣớc ban hành trong đó quy định việc bảo vệ các quyền và nghĩa vụ của các tổ chức cá nhân đƣợc Nhà nƣớc giao đất sử dụng. ❖Mẫu giấy chứng nhận Hình 1: Mẫu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 8
Tại Điều 4 Luật Đất đai năm 2013 quy định “Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của Luật này”[25]. Trên cơ sở Nhà nƣớc giao đất, cho thuê đất, công nhận QSD đất cho các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình thì Nhà nƣớc cấp GCN cho các chủ sử dụng đất. Theo khoản 16, Điều 3 Luật đất đai quy định “Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là chứng thư pháp lý để Nhà nước xác nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở, tài sản khác gắn liền với đất hợp pháp của người có quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và quyền sở hữu tài sản khác gắn liền với đất”[25]. Với quy định trên có thể thấy rằng giấy chứng nhận QSD đất là văn bản có giá trị pháp lý nhằm xác nhận mối quan hệ giữa nhà nƣớc với các chủ thể sử dụng đất. GCN này đƣợc cấp bởi CQNN có thẩm quyền theo một trình tự, thủ tục nhất định. Và khi đƣợc Nhà nƣớc cấp GCN đối với các tài sản nêu trên thì cá nhân, tổ chức đó đƣợc Nhà nƣớc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp trong quá trình khai thác và sử dụng các tài sản đó. 1.1.2. Đặc điểm Thứ nhất, là văn bản bảo vệ quyền hợp pháp của chủ sử dụng đất Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có ý nghĩa rất quan trọng trong việc quản lý của nhà nƣớc về đất đai đồng thời có ý nghĩa rất quan trọng trong việc bảo vệ quyền và lợi ích của chủ sở hữu. Đăng ký đất đai là bắt buộc đối với ngƣời sử dụng đất và ngƣời đƣợc giao đất để quản lý. Thông qua việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngƣời dân có thể hợp thức hóa đƣợc thửa đất đang sử dụng là công khai, minh bạch và đảm bảo không phải là quỹ đất Nhà nƣớc cấm; đồng thời tránh tình trạng lấn chiếm, tranh chấp của ngƣời sử dụng đất để ngƣời dân yên tâm chủ động sử dụng đất có hiệu quả cao nhất. Đây là công cụ quan trọng để Nhà nƣớc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong xã hội. 9
Thứ hai, do cơ quan nhà nƣớc có thẩm quyền cấp. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do cơ quan có thẩm quyền cấp cho ngƣời dân theo quy định, do đó có giá trị pháp lý đối với cơ quan nhà nƣớc cũng nhƣ mọi cá nhân, tổ chức, hộ gia đình khi tiến hành tham gia vào việc đăng ký, cấp giấy chứng nhận. Tuy nhiên, không phải CQNN nào cũng có quyền cấp GCN QSD đất. Chỉ những chủ thể đƣợc Nhà nƣớc trao quyền mới có quyền cấp GCN QSD đất. Thứ ba, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đƣợc thực hiện theo trình tự thủ tục nhất định. Quản lý hành chính nhà nước chủ yếu là hoạt động cho phép, ra mệnh lệnh có tính chất đơn phương và thi hành ngay nhằm giải quyết nhanh chóng, có hiệu quả mọi công việc biến động hàng ngày của xã hội. Do đó, thủ tục hành chính mang tính khuôn mẫu, ổn định tương đối với các biện pháp thích hợp khi giải quyết từng trường hợp cụ thể. Tính tương đối với các biện pháp thích hợp đặc biệt đúng với việc cấp GCN quyền sử dụng đất bởi tính chất phức tạp, ảnh hưởng đến lợi ích rất lớn của người chủ sở hữu. Do đó, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cần phải thực hiện đúng trình tự qua các khâu, các cấp, trong nhiều trƣờng hợp đòi hỏi phải có sự thận trọng và yêu cầu các loại giấy tờ xác minh tỉ mỉ. Qua đó, góp phần giúp Nhà nƣớc quản lý thống nhất, đồng bộ và chặt chẽ về đất đai. Thứ tƣ, là một thủ tục hành chính bắt buộc đối với ngƣời sử dụng đất nhằm thiết lập mối quan hệ ràng buộc pháp lý giữa nhà nƣớc và ngƣời sử dụng đất cùng thi hành Luật đất đai. Là một thủ tục hành chính mang tính đặc thù của quản lý nhà nƣớc về đất đai, quy định bắt buộc đối với mọi ngƣời sử dụng đất nhằm thiết lập mối quan hệ pháp lý giữa Nhà nƣớc và ngƣời sử dụng đất. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ghi nhận tình trạng pháp lý những thông tin về thửa đất: nguồn gốc, hiện trạng, thời điểm, thời hạn, giấy tờ và việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của thửa đất phải đăng ký theo một thủ tục và trình tự luật 10