Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Kiểm tra nội bộ tại các trung tâm giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu của luận văn là đưa ra các biện pháp kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng công tác kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX, luận văn đề xuất biện pháp kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục cũng như nâng cao chất lượng dạy và học ở các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Kiểm tra nội bộ tại các trung tâm giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HUỲNH VIẾT TRUNG KIỂM TRA NỘI BỘ TẠI CÁC TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ CÔNG Chuyên ngành: quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS TẠ QUANG TUẤN ĐẮK LẮK - NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi và được sự hướng dẫn khoa học của TS Tạ Quang Tuấn Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa công bố dưới bất kỳ hình thức nào trước đây. Những số liệu trong các bảng biểu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo. Ngoài ra trong luận văn còn sử dụng một số nhận xét, đánh giá cũng như số liệu của các tác giả khác, cơ quan tổ chức khác đều có trích dẫn và chú thích nguồn gốc. Nếu phát hiện có bất kỳ sự gian lận nào tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung luận văn của mình.Các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk không liên quan đến những vi phạm tác quyền, bản quyền do tôi gây ra trong quá trình thực hiện (nếu có). Đắk Lắk, tháng 03 năm 2017 Tác giả luận văn Huỳnh Viết Trung
LỜI CẢM ƠN Sau hai năm học tập và nghiên cứu, tôi đã hoàn thành chương trình khóa học Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công tại Phân viện Tây Nguyên – Học viện Hành chính Quốc gia và hoàn thành luận văn “Kiểm tra nội bộ tại các trung tâm giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk”. Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành đến quý thầy cô giáo giảng dạy, Khoa Sau đại học, Phân viện Tây Nguyên - Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn TS Tạ Quang Tuấn – Phó hiệu trưởng trường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức - Bộ Nội vụ, người thầy đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thiện luận văn này. Tôi xin được trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của lãnh đạo, cán bộ Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đắk Lắk; lãnh đạo, các thầy giáo, cô giáo, cán bộ công nhân viên 15 trung tâm giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk; các bạn đồng nghiệp và những người thân đã tận tình giúp đỡ, cung cấp tài liệu, số liệu, thông tin bổ ích và động viên, khích lệ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu. Dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được những ý kiến chỉ dẫn của quý thầy giáo, cô giáo và sự đóng góp chân thành của các đồng nghiệp và những người quan tâm để luận văn được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Đắk Lắk, tháng 03 năm 2017 Tác giả luận văn Huỳnh Viết Trung
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................1 1. Lý do nghiên cứu đề tài ................................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn.............................................3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn .........................................................................4 3.1. Mục đích .......................................................................................................................4 3.2. Nhiệm vụ.......................................................................................................................4 4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ................................4 4.1. Khách thể nghiên cứu ................................................................................................4 4.2. Đối tượng nghiên cứu ................................................................................................5 4.3. Phạm vi nghiên cứu....................................................................................................5 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ...........................5 5.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận..........................................................5 5.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: .....................................................5 5.3. Các phương pháp thống kê toán học .......................................................................5 6. Ý nghĩa của luận văn ....................................................................................................6 6.1. Về mặt lý luận: ............................................................................................................6 6.2. Về mặt thực tiễn: .........................................................................................................6 7. Kết cấu của luận văn ....................................................................................................6 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA NỘI BỘ TẠI CÁC TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN .....................................7 1.1. Một số khái niệm cơ bản của đề tài. ......................................................................7 1.1.1. Quản lý ..................................................................................................................7 1.1.2. Kiểm tra.................................................................................................................8 1.1.3. Kiểm tra nội bộ .....................................................................................................9 1.1.4. Kiểm tra nội bộ trường học.................................................................................9 1.2. Tiếp cận tổ chức học trong quản lý và kiểm tra .................................................9 1.2.1. Lý thuyết về tổ chức và phát triển tổ chức........................................................9 1.2.2. Mô hình Quản lý và kiểm tra trong tổ chức................................................... 13 1.3. Đặc điểm tổ chức hoạt động của trung tâm GDTX. ....................................... 15 1.3.1. Chức năng, nhiệm vụ của trung tâm giáo dục thường xuyên ...................... 15 1.3.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy hành chính................................................................. 16 1.3.3. Nhân sự trung tâm giáo dục thường xuyên.................................................... 20 1.3.4. Cơ chế hoạt động .............................................................................................. 23 1.3.5. Các điều kiện đảm bảo hoạt động ................................................................... 25 1.4. Đặc điểm kiểm tra nội bộ trong trung tâm giáo dục thường xuyên ............ 26
1.4.1. Chủ thể hoạt động kiểm tra nội bộ .................................................................. 26 1.4.2. Đối tượng và nội dung kiểm tra nội bộ .......................................................... 28 1.4.3. Cơ chế kiểm tra nội bộ ..................................................................................... 29 1.4.4. Các điều kiện đảm bảo cho công tác kiểm tra nội bộ ................................... 36 1.4.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động kiểm tra nội bộ. ........................... 37 1.5. Kinh nghiệm kiểm tra nội bộ trong các cơ sở giáo dục .................................. 38 Tiểu kết chương 1 ........................................................................................................... 39 2 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA NỘI BỘ TẠI CÁC TRUNG TÂM GDTX TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK ........................ 41 2.1. Vài nét khái quát về giáo dục nói chung và giáo dục thường xuyên nói riêng của tỉnh Đắk Lắk. ................................................................................................ 41 2.2. Thực trạng hoạt động kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk............................................................................................................ 47 2.2.1. Thực trạng nhận thức tầm quan trọng của công tác KTNB tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. ............................................................................. 47 2.2.2. Thực trạng chủ thể kiểm tra nội bộ ................................................................. 49 2.2.3. Thực trạng đối tượng và nội dung kiểm tra nội bộ ....................................... 54 2.2.4. Thực trạng cơ chế kiểm tra nội bộ .................................................................. 61 2.2.5. Thực trạng về các điều kiện hỗ trợ cho công tác kiểm tra nội bộ ............... 63 2.2.6. Một số nguyên nhân chủ yếu của những tồn tại, hạn chế trong kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk hiện nay. .......................... 65 Tiểu kết chương 2 ........................................................................................................... 66 3 CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP TỔ CHỨC KIỂM TRA NỘI BỘ TẠI CÁC TRUNG TÂM GDTX TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK .................................. 67 3.1. Nguyên tắc xây dựng biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra nội bộ trung tâm. .................................................................................................................................... 67 3.1.1. Nguyên tắc về tính định hướng đảm bảo mục tiêu GD&ĐT....................... 67 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ................................................................. 68 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lý ................................................................... 69 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ .................................................................. 70 3.2. Đề xuất một số biện pháp tổ chức hoạt động kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk hiện nay. .................................................... 71 3.2.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động kiểm tra nội bộ ..... 71 3.2.2. Hoàn thiện chủ thể hoạt động kiểm tra nội bộ tại các trung tâm Giáo dục thường xuyên. ............................................................................................................... 73 3.2.3. Hoàn thiện đối tượng kiểm tra nội bộ............................................................. 79 3.2.4. Hoàn thiện cơ chế kiểm tra nội bộ .................................................................. 84 3.2.5. Hoàn thiện các điều kiện phục vụ kiểm tra nội nội ...................................... 90
3.3. Mối quan hệ giữa các nhóm biện pháp đề xuất ............................................... 92 3.4. Khảo nghiệm tính hợp lý và tính khả thi của các biện pháp đề xuất. ......... 92 4 Tiểu kết chương 3 ................................................................................................. 95 5 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ..................................................................... 96 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................... 97 6 PHỤ LỤC:............................................................................................................. 101
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ (NGHĨA) 1 BGĐ Ban giám đốc 2 BTĐ Bí thư đoàn 3 CBQL Cán bộ quản lý 4 CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa 5 CTCĐ Chủ tịch Công đoàn 6 CTVTT Cộng tác viên thanh tra 7 ĐHSP Đại học sư phạm 8 GD Giáo dục 9 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo 10 GDPT Giáo dục phổ thông 11 GDTX Giáo dục thường xuyên 12 GV Giáo viên 13 HĐGD Hoạt động giáo dục 14 HĐSP Hoạt động sư phạm 15 HĐTTGD Hoạt động thanh tra giáo dục 16 HV Học viên 17 KT Kiểm tra 18 KTNB Kiểm tra nội bộ 19 KTNBTH Kiểm tra nội bộ trường học 20 KTV Kiểm tra viên 21 NV Nhân viên 22 PCGD Phổ cập giáo dục 23 QLGD Quản lý giáo dục 24 QLNN Quản lý nhà nước 25 TCCN Trung cấp chuyên nghiệp 26 TTCM Thanh tra chuyên môn 27 TTGD Thanh tra giáo dục 28 TTGDTX Trung tâm giáo dục thường xuyên 29 THCS Trung học cơ sở 30 THPT Trung học phổ thông 31 UBND Ủy ban nhân dân 32 XHCN Xã hội chủ nghĩa
DANH MỤC CÁC BẢNG STT BẢNG TÊN NỘI DUNG BẢNG TRANG 1 Bảng 2.1 Bảng số liệu về nhân sự các trung tâm 42 GDTX năm 2016 – 2017 Bảng số liệu về học viên năm học 2016– 2 Bảng 2.2 43 2017 3 Bảng 2.3 Bảng số liệu về cơ sở vật chất năm học 2016 44 -2017 4 Bảng 2.4 Kết quả khảo sát tầm quan trọng của KTNB 48 5 Bảng 2.5 Kết quả khảo sát tổ chức bộ máy KTNB 49 6 Bảng 2.6 Đánh giá phẩm chất của đội ngũ KTNB 52 Đánh giá năng lực chuyên môn của đội ngũ 7 Bảng 2.7 52 KTNB 8 Bảng 2.8 Đánh giá về năng lực nghiệp vụ của đội ngũ 52 KTNB 9 Bảng 2.9 Tổng hợp đánh giá phẩm chất và năng lực 53 của đội ngũ KTNB Thực trạng về lĩnh vực các hoạt động quản 10 Bảng 2.10 lí, chỉ đạo của BGĐ, CTCĐ, BTĐ, tổ 56 trưởng, trưởng ban; 11 Bảng 2.11 Thực trạng về lĩnh vực quản lý chuyên môn, 58 dạy học và giáo dục; 12 Bảng 2.12 Thực trạng về lĩnh vực các hoạt động quản 60 lý hành chính 13 Bảng 2.13 Mức độ đánh giá về các điều kiện hỗ trợ cho 63 công tác KTNB 14 Bảng 3.1 Tổng hợp đánh giá về tính hợp lý và khả thi 93 của các biện pháp 15 Bảng 3.2 Tính tương quan giữa tính rất hợp lý và tính 94 rất khả thi
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ SƠ ĐỒ, TT TÊN SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ TRANG BIỂU ĐỒ 1 Sơ đồ 1.1 Quy trình tác động của quản lí 8 2 Sơ đồ 1.2 Thành phần của tổ chức 11 3 Sơ đồ 1.3 Hoạt động quản lí 11 4 Sơ đồ 1.4 Kiểm tra là một chức năng của quản lí 13 5 Sơ đồ 1.5 Cơ cấu tổ chức bộ máy 16 6 Sơ đồ 3.1 Cơ cấu tổ chức bộ máy hoạt động KTNB 74 7 Sơ đồ 3.2 Quy trình vận hành của bộ máy KTNB 76 Mức độ phẩm chất và năng lực của đội ngũ 8 Biểu đồ 2.1 53 KTNB Mức độ các hoạt động quản lí, chỉ đạo của 9 Biểu đồ 2.2 57 BGĐ, CTCĐ, BTĐ, tổ trưởng, trưởng ban Mức độ các hoạt động quản lý chuyên môn, 10 Biểu đồ 2.3 59 dạy học và giáo dục. Mức độ đánh giá các hoạt động quản lý hành 11 Biểu đồ 2.4 60 chính Mức độ các HĐQL xây dựng, chỉ đạo của 12 Biểu đồ 2.5 lãnh đạo; HĐQL chuyên môn, dạy - học và 61 giáo dục; HĐQL hành chính
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do nghiên cứu đề tài Kiểm tra nội bộ trường học là chức năng quản lý cơ bản, là khâu đặc biệt quan trọng trong chu trình quản lý đảm bảo tạo lập mối liên hệ ngược thường xuyên, kịp thời giúp thủ trưởng hình thành cơ chế điều chỉnh hướng đích trong quá trình quản lý đơn vị, là một công cụ sắc bén góp phần tăng cường hiệu lực quản lý trường học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo tại đơn vị. Thực tế cho thấy, nếu kiểm tra đánh giá chính xác, chân thực sẽ giúp thủ trưởng có thông tin chính xác về thực trạng của đơn vị mình cũng như xác định các mức độ, giá trị, các yếu tố ảnh hưởng, từ đó tìm ra nguyên nhân và đề ra các giải pháp điều chỉnh, uốn nắn kịp thời. Như vậy, kiểm tra vừa là tiền đề, vừa là điều kiện để đảm bảo thực hiện các mục tiêu. Kiểm tra còn có tác dụng đôn đốc, thúc đẩy, hỗ trợ và giúp đỡ các đối tượng được kiểm tra làm việc tốt hơn, có hiệu quả hơn. Kiểm tra chẳng những giúp nhà quản lý thu thập thông tin về hoạt động của đối tượng quản lý mà còn giúp nhà quản lý nhận rõ kế hoạch, việc chỉ đạo, điều hành của mình có khoa học, khả thi không, từ đó có các biện pháp điều chỉnh nhằm nâng cao hiệu quả quản lý của các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Mặt khác, từ khi nghị định 42/2013/NĐ-CP của Chính phủ về tổ chức và hoạt động thanh tra giáo dục; Thông tư số 39/2013/TT-BGDĐT ngày 04/12/2013 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc hướng dẫn thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực giáo dục; từ đó sẽ không còn thanh tra chuyên môn, thanh tra toàn diện người giáo viên, cán bộ công nhân viên mà chỉ còn thanh tra chuyên ngành theo những đợt cách xa nhau dành cho người quản lí và các bộ phận trong đơn vị. Vì vậy công tác kiểm tra nội bộ là một nội dung quan trọng không thể thiếu trong kế hoạch, nhiệm vụ năm học hàng năm của người quản 1
lí. Bởi vì, mục đích của công tác này là đánh giá toàn diện tất cả các mặt hoạt động của cán bộ, giáo viên, nhân viên, các bộ phận và các tổ chức đoàn thể trong trung tâm trong từng năm học. Trên cơ sở kiểm tra nội bộ trong trung tâm, giám đốc đối chiếu với các văn bản pháp quy của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các văn bản hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ của các cấp; các hướng dẫn công tác thanh kiểm tra trong những năm học của Sở Giáo dục và Đào tạo, kế hoạch, chương trình, nội dung, quy chế, … để thực hiện tốt nhiệm vụ năm học của trung tâm. Lấy kết quả kiểm tra làm cơ sở đánh giá, xếp loại việc thực hiện nhiệm vụ được phân công của cán bộ, giáo viên, công nhân viên trong đơn vị mình. Thực tế cho thấy tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, công tác kiểm tra nội bộ trong nhiều năm qua của Giám đốc trung tâm tại một số đơn vị còn mang tính hình thức, thực hiện chưa thật đầy đủ theo tinh thần các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của ngành. Cá biệt, có giám đốc còn giao các tổ chuyên môn và các bộ phận trong đơn vị tự tổ chức kiểm tra, đánh giá xếp loại hoạt động của các bộ phận nên chưa có tác dụng tích cực thúc đẩy các hoạt động trong trung tâm. Nhận thức về công tác kiểm tra nội bộ có một vị trí vai trò rất quan trọng trong công tác quản lý, nên thời gian qua là một phó giám đốc trung tâm GDTX huyện Krông Bông, bản thân đã có nhiều tiếp cận, học tập, trao đổi và quan tâm đầu tư cho hoạt động kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Tuy nhiên công tác quản lý hoạt động kiểm tra nội bộ của các trung tâm vẫn còn nhiều vấn đề tồn tại, bất cập, các biện pháp quản lý chưa được hoàn thiện, đồng bộ. Nghiệp vụ kiểm tra nội bộ trung tâm của ban giám đốc và một số cộng tác viên còn nhiều lúng túng, thực hiện quản lý chỉ chủ yếu dựa trên kinh nghiệm, chưa qua trường lớp đào tạo. Hơn nữa đội ngũ cán bộ làm công tác kiểm tra hiện nay là từ những giáo viên giỏi, những tổ trưởng, những 2
người đứng đầu các tổ chức đoàn thể trong đơn vị có kinh nghiệm về chuyên môn được lựa chọn làm cán bộ kiểm tra nhưng chưa được đào tạo cơ bản và có hệ thống về công tác kiểm tra. Vì vậy, tôi chọn đề tài:“ Kiểm tra nội bộ tại các trung tâm giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” làm đề tài luận văn thạc sỹ chuyên ngành quản lí công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Từ khi Nghị định số 42/2013/NĐ-CP ngày 09/04/2013 về tổ chức và hoạt động của thanh tra giáo dục. Thông tư số 39/2013/TT-BGDĐT ngày 04/12/2013 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT hướng dẫn về thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực giáo dục ra đời thì công tác kiểm tra nội bộ trường học đã trở nên vô cùng quan trọng đối với nhà quản lí. Kiểm tra nội bộ đã có nhiều tác giả quan tâm nghiên cứu như: + Tác giả Nguyễn Ngọc Quang“Những khái niệm cơ bản về lý luận QLGD”- Trường Cán bộ quản lý GD&ĐT Trung ương I - 1989 cho rằng chương trình quản lý gồm 5 giai đoạn: Chuẩn bị kế hoạch hoá, kế hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra. Kiểm tra là giai đoạn cuối cùng của chu trình quản lý, nó giúp cho chủ thể quản lý điều khiển một cách tối ưu hệ quản lý. Không có kiểm tra không có quản lý. + Tác giả Đặng Quốc Bảo đã xác định QLGD có 4 chức năng cụ thể là: Kế hoạch hoá, chỉ huy, điều hành, kiểm tra. Trong đó "Kiểm tra là công việc gắn bó với sự đánh giá tổng kết kinh nghiệm giáo dục, điều chỉnh mục tiêu” . + Với đề tài thanh tra giáo dục, kiểm tra nội bộ trường học đã có nhiều tác giả đề cập. Các bài viết đăng trên tạp chí thông tin QLGD, các bài giảng trong các lớp huấn luyện thanh tra trường cán bộ quản lý GD&ĐT Trung ương I của các tác giả Nguyễn Trọng Hậu, Dương Chí Trọng,... đã đề cập nhiều vấn đề liên quan đến công tác kiểm tra, TTGD. Năm 2003, hai tác giả Quang Anh- Hà Đăng đã xuất bản cuốn: "Những điều cần biết trong hoạt động thanh tra, 3
kiểm tra GD&ĐT” có tính chất tổng hợp các vấn đề cơ bản về thanh tra GD&ĐT; Luận văn “Đổi mới công tác thanh tra toàn diện các trường THPT trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk “ của Nguyễn Ngọc Thành; Tuy nhiên chưa có đề tài nào nghiên cứu sâu sắc và toàn diện về kiểm tra nội bộ tại trung tâm GDTX với cách tiếp cận đầy đủ dưới góc độ của khoa học hành chính công. Vì vậy, trên cơ sở kế thừa có chọn lọc các kết quả nghiên cứu của các công trình, tôi hy vọng sẽ góp phần làm sáng tỏ thêm công tác kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Đưa ra các biện pháp kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng công tác kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX, luận văn đề xuất biện pháp kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục cũng như nâng cao chất lượng dạy và học ở các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 3.2. Nhiệm vụ  Nghiên cứu cơ sở lý luận về hoạt động kiểm tra nội bộ tại các TTGDTX.  Khảo sát, đánh giá thực trạng về hoạt động kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.  Đề xuất biện pháp tổ chức kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Khách thể nghiên cứu  Hoạt động KTNB tại các trung tâm GDTX 4
* Khách thể khảo sát  Hoạt động KTNB tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk  15 giám đốc, 15 phó giám đốc, 15 tổ trưởng, 15 giáo viên và 15 nhân viên tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Đối tượng nghiên cứu  Biện pháp kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 4.3. Phạm vi nghiên cứu.  Không gian: Các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.  Thời gian: Khảo sát thực trạng từ năm 2015 đến nay.  Nội dung: Nghiên cứu kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Nghiên cứu vai trò của giám đốc trung tâm GDTX. Tập trung nghiên cứu thực trạng và các biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra nội bộ, để từ đó xây dựng những luận cứ về việc quản lý hoạt động kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk; 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp và phân loại các tài liệu nhằm thu thập thông tin phục vụ cho đề tài nghiên cứu. 5.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Sử dụng các phương pháp: quan sát, điều tra giáo dục, phỏng vấn, trò chuyện, tổng kết kinh nghiệm, … nhằm khảo sát, đánh giá thực trạng và xây dựng cơ sở thực tiễn cho việc đề xuất các biện pháp và sử dụng phương pháp lấy ý kiến chuyên gia nhằm khảo nghiệm tính hợp lý và khả thi của các biện pháp nhằm làm sáng tỏ tính thực tiễn của luận văn. 5.3. Các phương pháp thống kê toán học 5
Xử lý số liệu đã thu thập được bằng thống kê toán học trong quá trình nghiên cứu. 6. Ý nghĩa của luận văn 6.1. Về mặt lý luận: Luận văn khái quát một cách có hệ thống cơ sở lý luận hoạt động kiểm tra nội bộ tại các trung tâm giáo dục thường xuyên. 6.2. Về mặt thực tiễn:  Luận văn đã đánh giá tổng quan về một số thực trạng kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk; Thực hiện công tác kiểm tra nội bộ và quản lý hoạt động kiểm tra nội bộ tại các trung tâm trong những năm qua đã làm rõ hơn tính cấp thiết và mức độ phù hợp của hoạt động kiểm tra nội bộ. Nội dung hoạt động kiểm tra nội bộ phần lớn đã phù hợp với công tác quản lý trường học, đặc biệt là phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ đổi mới chương trình giáo dục phổ thông;  Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo để nghiên cứu, học tập cũng như giúp người đọc có thể hiểu thêm về những vấn đề lý luận, thực tiễn quản lý hoạt động kiểm tra nội bộ tại các trung tâm giáo dục thường xuyên. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận. Luận văn gồm các nội dung sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt động kiểm tra nội bộ tại các TTGDTX. Chương 2: Thực trạng hoạt động kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: Biện pháp tổ chức kiểm tra nội bộ tại các trung tâm GDTX trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 6
1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG KIỂM TRA NỘI BỘ TẠI CÁC TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN 1.1. Một số khái niệm cơ bản của đề tài. 1.1.1. Quản lý Có nhiều quan niệm khác nhau về quản lý nhưng có thể khẳng định quản lý là hoạt động gắn liền với sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người, là quá trình lựa chọn những tác động lên khách thể quản lý nhằm đảm bảo cho một hoạt động chung nào đó có kết quả mong muốn. Chủ thể quản lý cần biết sắp xếp và thể hiện hợp lý các tác động lên đối tượng bị quản lý, sao cho đảm bảo sự cân đối cả hai mặt ổn định và phát triển bộ máy. Quản lý là một hoạt động lao động tất yếu trong quá trình phát triển của xã hội loài người, nó được bắt nguồn và gắn chặt với sự phân công và hợp tác lao động, nó là một thuộc tính bất biến, nội tại của mọi quá trình lao động xã hội. Sự cần thiết của hoạt động quản lý đã được Mác khẳng định bằng ý tưởng độc đáo và đầy sức thuyết phục: “Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng” [17,tr.23] Trong quá trình hình thành và phát triển của lý luận quản lý, tùy theo cách tiếp cận mà khái niệm quản lý đã được các nhà nghiên cứu định nghĩa theo nhiều cách khác nhau, sau đây là một vài khái niệm: Theo từ điển Tiếng Việt: Quản lí mang ý nghĩa của động từ: Quản là trông coi và giữ gìn theo những yêu cầu nhất định. Lí là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo yêu cầu nhất định. [25,tr.72] Harol Koontz: "Quản lí là một nghệ thuật nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra thông qua việc điều khiển, chỉ huy, phối hợp, hướng dẫn hoạt động của những người khác". [13,tr.67] Nguyễn Quốc Chí-Nguyễn Mỹ Lộc: “Quản lí là một quá trình tác động có định hướng (có chủ đích), có tổ chức, có lựa chọn trong số các tác 7
động có thể có, dựa trên các thông tin về tình trạng và môi trường, nhằm giữ cho sự vận hành của đối tượng được ổn định và làm cho nó phát triển tới mục tiêu đã định”. [9,tr.35] Hà Thế Ngữ và Đặng Vũ Hoạt: "Quản lí là một quá trình định hướng, quá trình có mục tiêu, quản lí là một hệ thống, là quá trình tác động đến hệ thống nhằm đạt được mục tiêu nhất định".[19,tr.8] Từ những quan niệm trên cho thấy, quản lí là một hoạt động liên tục và cần thiết khi con người kết hợp với nhau trong tổ chức. Đó là quá trình tạo nên sức mạnh gắn liền các hoạt động của các cá nhân với nhau trong một tổ chức nhằm đạt được mục tiêu chung. Như vậy, quản lí là một quá trình tác động, gây ảnh hưởng của chủ thể quản lí đến khách thể quản lí một cách hợp quy luật nhằm đạt được mục tiêu chung. Quá trình tác động này có thể được thể hiện bằng sơ đồ sau: Chủ thể quản lí Mục Khách thể tiêu quản lí Đối tượng quản lí Sơ đồ 1.1. Quy trình tác động của quản lí (Nguồn Đặng Quốc Bảo (1999), Khoa học tổ chức và quản lí, Nxb Thống kê, Hà Nội, tr.21) 1.1.2. Kiểm tra Là một trong những chức năng cơ bản của quản lý. Đó là công việc – hoạt động nghiệp vụ mà người quản lý ở bất kỳ cấp nào cũng phải thực hiện để 8
biết rõ những kế hoạch, mục tiêu, đề ra trên thực tế đã đạt được đến đâu và như thế nào. Từ đó đề ra những biện pháp động viên, giúp đỡ, uốn nắn và điều chỉnh nhằm thúc đẩy cá nhân và tổ chức phát triển. 1.1.3. Kiểm tra nội bộ Là hoạt động nghiệp vụ quản lý của người thủ trưởng nhằm xem xét thực tế, đánh giá thực trạng hoạt động của đơn vị, so sánh với mục tiêu kế hoạch, phát hiện các mặt: tích cực, sai lệch, vi phạm để đưa ra các quyết định điều chỉnh. 1.1.4. Kiểm tra nội bộ trường học. Là hoạt động xem xét, đánh giá các mặt hoạt động giáo dục và điều kiện dạy - học; đánh giá kết quả, mức độ hoàn thành nhiệm vụ của các thành viên và bộ phận trong đơn vị; phân tích nguyên nhân của các ưu điểm, nhược điểm đồng thời đề xuất các biện pháp phát huy ưu điểm, khắc phục những hạn chế, thiếu sót; nhằm mục đích phát triển sự nghiệp giáo dục nói chung, phát triển đơn vị, phát triển người giáo viên và học sinh nói riêng. KTNB trường học, về thực chất gồm hai hoạt động: - Thủ trưởng đơn vị tiến hành kiểm tra các công việc, kết quả hoạt động và mối quan hệ của các thành viên, bộ phận; xem xét những điều kiện, phương tiện bảo đảm cho việc phục vụ dạy học và đào tạo trong đơn vị. - Việc tự kiểm tra của các cá nhân, đơn vị trong cơ sở giáo dục và công tác tự kiểm tra của thủ trưởng. 1.2. Tiếp cận tổ chức học trong quản lý và kiểm tra 1.2.1. Lý thuyết về tổ chức và phát triển tổ chức 1.2.1.1. Khái niệm tổ chức Dưới góc độ danh từ, khái niệm tổ chức cũng có nhiều cách tiếp cận khác nhau: 9
Trong tác phẩm “Những nguyên lý của công tác tổ chức” xuất bản năm 1922, tác giả P.M. Kécgientxép cho rằng: “Tổ chức nghĩa là liên hiệp nhiều người để thực hiện một công tác nhất định. Chúng ta cũng có thể gọi bản thân hình thức liên hiệp đó là một tổ chức”. [15,tr.9-13] Nhà nghiên cứu về tổ chức người Nhật Bản, ông Mitơkazu lại cho rằng: “Nói tới tổ chức là nói tới một hệ thống hợp lý tập hợp từ hai người trở lên để phát huy đến mức cao nhất năng lực tương hỗ nhằm đạt được mục tiêu và mục tiêu chung”. [18,tr.104] Theo Gunter Buschges, nhà nghiên cứu về xã hội học người Đức trong tác phẩm “Nhập môn xã hội học tổ chức”, thì: “Tổ chức là dấu hiệu đặc trưng và yếu tố cấu thành một xã hội công nghiệp và dịch vụ hiện đại”. [11,tr.26] Như vậy, các quan niệm đều thống nhất tổ chức là một tập hợp của ít nhất hai cá nhân trở lên và đều hướng đến mục tiêu chung. Tổ chức được coi là một thực thể xã hội đặc biệt và đây chính là nét đặc trưng cơ bản để phân biệt với các tổ chức tự nhiên. Yếu tố liên kết, gắn bó các cá nhân lại với nhau chính là mục tiêu chung; khi tham gia vào tổ chức các cá nhân có thể theo đuổi những mục tiêu khác nhau nhưng họ có điểm chung là cùng hướng đến mục tiêu chung. Tổ chức được coi là một loại công cụ, phương tiện đặc biệt để đạt được mục tiêu, không có tổ chức sẽ không đạt được mục tiêu. Tuy nhiên, không nên coi tổ chức là mục tiêu, điều đó sẽ dẫn đến những sai lầm. Xây dựng thành công các tổ chức mới chỉ là xây dựng xong công cụ, phương tiện; việc vận hành, điều chỉnh, sử dụng nó như thế nào để đạt được mục tiêu một cách hiệu quả nhất mới là quan trọng. Do đó, tổ chức với tư cách là một công cụ để đạt được mục tiêu phải đáp ứng yêu cầu có cơ cấu gọn nhẹ, nhưng hoạt động linh hoạt, hiệu quả. Các thành phần cơ bản của tổ chức: 10
Con người Nhiệm vụ Các mục tiêu Sơ đồ 1.2. Thành phần của tổ chức (Nguồn TS Đào Thị Ái Thi (2012), Khoa học tổ chức, Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội, tr.17) Thứ nhất, tổ chức được tạo bởi các cá nhân con người, mọi thành viên đều phải làm việc với nhau để cho công việc được thực hiện, để tiến tới đạt được mục tiêu của tổ chức. Thứ hai, một tổ chức dứt khoát phải có một hay nhiều mục tiêu chung. Thứ ba, để thực hiện mục tiêu chung của tổ chức, tổ chức phải phân công nhiệm vụ cho từng nhóm và cá nhân, hay nói cách khác các nhóm và các cá nhân trong tổ chức được xác định mục tiêu riêng của mình để tiến tới mục tiêu chung của tổ chức. Tổ chức là tập hợp của con người trong xã hội có phạm vi, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, cơ cấu xác định; được hình thành và hoạt động theo những nguyên tắc nhất định phù hợp với quy định pháp luật nhằm gắn kết con người với nhau bởi những mục đích xác định và hành động để đạt đến mục tiêu chung. 1.2.1.2. Mối quan hệ giữa tổ chức và quản lí Khoa học quản lí định nghĩa quản lí là sự tác động qua lại một cách tích cực giữa chủ thể quản lí và đối tượng quản lí qua con đường tổ chức. Thực chất là sự tác động, điều khiển, điều chỉnh tâm lí, hành vi của đối tượng quản lí hướng vào hoàn thiện những mục tiêu nhất định của tổ chức. [26,tr.96] Chủ thể Tác động Đối tượng quản lí qua tổ chức quản lí Mục tiêu Sơ đồ 1.3. Hoạt động quản lí 11