Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Nâng cao năng lực công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

179
lượt xem 23
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn để đưa ra các kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao năng lực hoạt động của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước của UBND cấp xã trong lĩnh vực tư pháp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Nâng cao năng lực công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN HỮU HẢI NÂNG CAO NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƯ PHÁP - HỘ TỊCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60.34.04.03 HÀ NỘI, 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN HỮU HẢI NÂNG CAO NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƯ PHÁP - HỘ TỊCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60.34.04.03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. ĐẶNG KHẮC ÁNH HÀ NỘI, 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả Nguyễn Hữu Hải
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, trước hết tôi xin gửi lời cảm ơn tới thầy giáo, PGS.TS Đặng Khắc Ánh, người thầy trực tiếp hướng dẫn khoa học, tận tình chỉ bảo, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Xin chân trành cảm ơn Ban giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia cùng các thầy giáo, cô giáo của Học viên Hành chính Quốc gia đã nhiệt tình giảng dạy, trang bị những kiến thức quý báu và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Học viện Hành chính Quốc gia. Tôi xin cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Ủy ban nhân dân thị xã Từ Sơn, Phòng Nội vụ, phòng Tư pháp, Văn phòng Ủy ban nhân dân thị xã Từ Sơn đã tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ cho tôi hoàn thành luận văn này. Mặc dù đã rất cố gắng nhưng với thời gian và điều kiện nghiên cứu còn nhiều hạn chế nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự tham gia đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo và bạn bè đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2017 Tác giả Nguyễn Hữu Hải
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƯ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ ...................................................... 8 1.1. Công chức cấp xã và công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã ................................... 8 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã và công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã ............ 8 1.1.2. Đặc điểm của công chức chức tư pháp – hộ tịch cấp xã ......................... 9 1.1.3. Vị trí, vai trò của công chức chức tư pháp – hộ tịch cấp xã ................. 11 1.1.4. Quy định về tiêu chuẩn của công chức chức tư pháp – hộ tịch cấp xã . 13 1.1.5. Quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của công chức chức tư pháp – hộ tịch cấp xã............................................................................................................... 14 1.2. Năng lực của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã .............................................23 1.2.1. Một số quan niệm về năng lực .............................................................. 23 1.2.2. Năng lực thực thi công vụ ..................................................................... 25 1.3. Các yếu tố cấu thành năng lực của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã ..........27 1.3.1. Kiến thức của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã ................................ 27 1.3.2. Mức độ thành thạo các kỹ năng trong giải quyết công việc của công chức tư pháp - hộ tịch xã ................................................................................. 29 1.3.3. Thái độ ứng xử, cách thức thực thi công việc của công chức tư pháp - hộ tịch .............................................................................................................. 31 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã ..................................................................................................................... 33
1.4.1. Các thức thuyển dụng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã ................... 33 1.4.2. Chính sách về đào tạo, bồi dưỡng công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã 34 1.4.3. Các chính sách đãi ngộ đối với công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã ........... 35 1.4.4. Điều kiện cơ sở vật chất và phương tiện làm việc ................................ 37 1.5. Tính tất yếu phải nâng cao năng lực của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã ..................................................................................................................... 39 1.6. Kinh nghiệm nâng cao năng lực của cán bộ, công chức cấp xã ở một số địa phương ....................................................................................................... 43 1.6.1. Kinh nghiệm của tỉnh Bắc Giang .......................................................... 43 1.6.2. Kinh nghiệm của huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ............................... 44 1.6.3. Huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh ............................................................. 46 1.6.4. Một số bài học kinh nghiệm có thể áp dụng đối với thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh .......................................................................................................... 48 TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ............................................................................... 50 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CỦA ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC TƯ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH...................................................................................................... 51 2.1. Khái quát chung về thị xã Từ Sơn ........................................................... 51 2.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................................ 51 2.1.2. Đặc điểm điều kiện tự nhiên, tình hình dân số và kinh tế - xã hội ............. 52 2.2. Thực trạng năng lực công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn ........................................................................................................ 55 2.2.1. Khái quát về công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ sơn hiện nay..................................................................................................... 55 2.2.2. Về kiến thức của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ sơn hiện nay 57
2.2.3. Về kỹ năng giải quyết công việc của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã từ Sơn ................................................................................ 61 2.2.4. Về thái độ, hành vi và cách ứng xử của công chức tư pháp - hộ tịch trong thực thi công vụ ..................................................................................... 65 2.2.5. Kết quả thực hiện nhiệm vụ được giao ................................................. 68 2.3. Đánh giá chung thực trạng năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn ............................................................................... 72 2.3.1. Ưu điểm ................................................................................................. 72 2.3.2. Tồn tại, hạn chế ..................................................................................... 74 2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế .............................................. 76 TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 78 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƯ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TỪ SƠN, TỈNH BẮC NINH...................................................................................................... 79 3.1. Những quan điểm chỉ đạo Đảng và Nhà nước về việc nâng cao năng lực công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã hiện nay .................................................. 79 3.2. Các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh .................................... 82 3.2.1. . Đổi mới công tác tuyển dụng công chức cấp xã ................................. 83 3.2.2. Tiến hành rà soát, phân loại, đánh giá tổng thể công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã........................................................................................................ 84 3.2.3. Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã .................................................................................. 86 3.2.4. Tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện công vụ của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã .................................... 89 3.2.5. Xây dựng và thực hiện đúng đắn chế độ chính sách đãi ngộ đối với công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã ................................................................. 91
3.2.6. Cải thiện điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện làm việc ..................... 93 3.2.7. Tăng cường hơn nữa sự phối hợp giữa công chức tư pháp - hộ tịch với các ngành, đoàn thể và công chức chuyên môn khác ở địa phương ............... 94 3.2.8 Giải pháp tăng cường năng lực công chức tư pháp - hộ tịch gắn với vị trí việc làm…………………………………………………………………….94 TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ............................................................................. 101 KẾT LUẬN .................................................................................................. 102 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................... 104
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ đầy đủ BMNN Bộ máy nhà nước CBCC Cán bộ công chức CNH, HĐH Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa ĐTBD Đào tạo, bồi dưỡng HCNN Hành chính nhà nước HĐND Hội đồng nhân dân KT-XH Kinh tế - Xã hội NSNN Ngân sách Nhà nước QLNN Quản lý nhà nước UBND Ủy ban nhân dân CĐ Cao đẳng ĐH Đại học PBGDPL Phổ biến giáo dục pháp luật
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Hình 2.1. Bản đồ hành chính thị xã Từ Sơn-Tỉnh Bắc Ninh ........................... 52 Bảng 2.1. Các chức danh công chức cấp xã thị xã Từ Sơn ............................ 56 Biểu đồ 2.1: Trình độ chuyên môn của công chức tư pháp - hộ tịch thị xã Từ Sơn ................................................................................................................... 59 Bảng 2.2 : Số liệu các vụ việc quản lý hộ tịch hàng năm ............................... 63 Bảng 2.3: Kết quả khảo sát cán bộ, công chức 12 các xã, phường về kỹ năng giải quyết công việc của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn (đơn vị:%) ...................................................................................... 64 Bảng 2.4: Kết quả khảo sát đánh giá của người dân khi đến UBND xã giải quyết công việc đối với công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn ............................................................................................................. 66 Bảng 2.5: Tổng hợp số liệu các vụ việc đăng ký hộ tịch tại thị xã Từ Sơn..... 68
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xã, phường, thị trấn (gọi chung là cấp xã) là đơn vị cơ sở trong hệ thống đơn vị hành chính của Nhà nước Việt Nam. Uỷ ban nhân dân (UBND) cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước tại địa phương, trực tiếp giải quyết các mối quan hệ giữa Nhà nước với nhân dân; đưa chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống [34]. Trong đó, lĩnh vực tư pháp – hộ tịch và người công chức tư pháp – hộ tịch giữ một vị trí hết sức quan trọng. Có thể khẳng định rằng tư pháp – hộ tịch là một lĩnh vực khó và phức tạp đòi hỏi công chức tư pháp – hộ tịch phải có tầm hiểu biết sâu, rộng về chuyên môn và thông thạo về đặc điểm dân cư, tập quán, truyền thống văn hóa, trình độ phát triển của địa phương. Có như vậy người công chức tư pháp – hộ tịch mới có thể áp dụng một cách linh hoạt pháp luật của nhà nước, từ đó mới có thể giúp UBND cấp xã thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về tư pháp – hộ tịch một cách hiệu quả cao nhất. Tuy nhiên, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã hiện nay đang bộc lộ những hạn chế, bất cập như: số lượng công chức còn thiếu, yếu về nghiệp vụ; một bộ phận công chức tư pháp – hộ tịch chưa được đào tạo cơ bản về chuyên môn; việc bồi dưỡng nghiệp vụ cho công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã chưa được tiến hành thường xuyên, kịp thời; đồng thời công tác bố trí, luân chuyển cán bộ làm cho công tác tư pháp – hộ tịch chưa được quan tâm đúng mức. Chính những nguyên nhân này đã ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả và chất lượng công tác tư pháp – hộ tịch ở cấp cơ sở. Nhất là trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa như hiện nay. Trước tình hình đó, việc tìm hiểu, nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực của công chức tư pháp – hộ tịch ở cấp xã không chỉ mang tính lý
2 luận khoa học mà còn có ý nghĩa thực tiễn đáp ứng được yêu cầu bức xúc của việc cải cách hành chính, cải cách tư pháp nói chung trong quá trình hoàn thiện bộ máy nhà nước hiện nay. Đặc biệt, thị xã Từ Sơn là một đơn vị có điều kiện kinh tế - xã hội khá phát triển của tỉnh Bắc Ninh. Trong những năm qua, thị xã Từ Sơn đã phát triển không ngừng cùng với sự phát của nền kinh tế thị trường và xu thế hội nhập quốc tế. Chính sự phát triển đó đã đặt thị xã Từ Sơn đứng trước nhiều thời cơ và thách thức mới đòi hỏi bộ máy quản lý nhà nước, nhất là bộ máy quản lý ở cấp cơ sở phải thay đổi để bắt kịp cùng xu thế mới. Xuất phát từ những lý do trên tôi đã quyết định chọn đề tài “Nâng cao năng lực công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh” để nghiên cứu viết luận văn. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn Có thể nói năng lực của công tác tư pháp – hộ tịch cấp xã luôn là một vấn đề thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà quản lý và các nhà nghiên cứu trong những năm qua. Vì đây là một trong những vấn đề hết sức quan trọng nhất là trong những năm gần đây khi đất nước ta đang ngày càng đổi mới và hội nhập quốc tế. Trong quá trình cải cách hành chính, người công chức tư pháp - hộ tịch phải không ngừng học hỏi, rèn luyện để nâng cao năng lực đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra trong tình hình mới. Nhiều công trình nghiên cứu tiêu biểu về năng lực của công chức nói chung và công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã nói riêng đã được công bố trên các sách, báo, các kênh thông tin đại chúng như: - “Luận cứ khoa học cho việc nâng cao năng lực cho cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”, PGS. TS Nguyễn Phú Trọng và PGS. TS Trần Xuân Sầm chủ biên, NXB Chính trị quốc gia Hà Nội, 2003.
3 - “Báo cáo năng lực công chức tư pháp cấp huyện và cấp xã” (2010), NXB Tư pháp. Có nhiều công trình nghiên cứu nổi bật liên quan đến năng lực của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã như: - Đề tài nghiên cứu “cán bộ tư pháp cấp xã, phường, thị trấn, thực trạng và phương hướng kiện toàn nâng cao năng lực hoạt động” của tác giả Lê Thị Thu Ba, Viện Khoa học pháp lý (2003); Đề tài đã xác định vị trí, vai trò của Ban tư pháp và công chức tư pháp xã. Đánh giá thực trạng về tổ chức và hoạt động của tư pháp cấp xã, nêu lên những ưu điểm, nhược điểm và nguyên nhân của những ưu nhược điểm đó. Từ đó, đề tài đề xuất các giải pháp để kiện toàn tổ chức, nâng cao hiệu quả hoạt động của của công chức tư pháp xã đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ được giao. - Đề án cấp Bộ được nghiệm thu năm 2010 của tác giả Trần Văn Quảng, Viện Khoa học pháp lý: “Tăng cường năng lực tư pháp xã, phường, thị trấn đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, cải cách tư pháp”. Đề án đã nêu ra 4 yêu cầu cải cách hành chính và cải cách tư pháp cấp xã. Đề án nhận định trong số các nhóm nhiệm vụ được được giao, công chức tư pháp - hộ tịch chủ yếu tập trung nhiều vào nhóm nhiệm vụ phổ biến, giáo dục pháp luật, đăng ký, quản lý hộ tịch và chứng thực mà chưa dành nhiều thời gia cho công tác xây dựng pháp luật, theo dõi thi hành pháp luật. - TS. Ngô Thành Can (2012), “Công chức và chất lượng thực thi công vụ trong cơ quan hành chính nhà nước”, Tạp chí Tổ chức Nhà nước số tháng 11/2012. Trong bài viết, tác giả lí giải chất lượng thực thi công vụ của công chức phụ thuộc vào các yếu tố như: Năng lực, kiến thức, kỹ năng và thái độ của họ đối với công việc, môi trường làm việc của công chức; sự động viên, khuyến khích của người lãnh đạo, quản lí bằng các chế độ, chính sách đãi
4 ngộ, cơ hội thăng tiến đối với công chức. Tác giả đánh giá thực trạng công chức trong cơ quan hành chính nhà nước và nêu ra những bất cập về năng lực của công chức. Qua đó, tác giả đưa ra một số ý kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thực thi công vụ của nhà nước như: Thực hiện đổi mới trong tuyển dụng công chức; đổi mới phương thức đào tạo, bồi dưỡng công chức theo hướng hiệu quả, thiết thực; sử dụng công chức hợp lí, hiệu quả; chú trọng tạo động lực cho công chức trong thực thi công vụ [8]. - “Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức trong quá trình cải cách hành chính” của tác giả Nguyễn Thị La đăng trên Báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam ngày 17/12/2015. Tác giả nêu những hạn chế của công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức (CBCC), đưa các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng CBCC trong quá trình cải cách hành chính giai đoạn hiện nay. - Ths. Đinh Thị Hà (2016), Một số giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ - Báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam ngày 07/6/2016. Tác giả đã đưa ra một số giải pháp đổi mới phương thức và nội dung các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức trong giai đoạn hiện nay. Hiện nay, vấn đề nâng cao năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã còn được nhiều sinh viên, học viên cao học các ngành khoa học xã hội chọn làm đề tài nghiên cứu như: - Đề tài “Nâng cao chất lượng cán bộ, công chức cấp xã của thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh” năm 2015 của thạc sỹ Nguyễn Thị Ban Mai, trường Đại học Lao động – xã hội. - Đề tài “Năng lực của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã tại huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc” năm 2014 của thạc sỹ Lê Thị Hương, Học viện Hành chính quốc gia. Trong đề tài của mình tác giả đã đánh giá thực trạng và đưa ra các giải pháp để nâng cao năng lực của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã tại huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc
5 - Đề tài “Năng lực công chức tư pháp hộ tịch cấp xã huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương” năm 2014 của thạc sỹ Đồng Thị Vân Anh, Học viện Hành chính quốc gia. Đề tài cũng đã phân tích những tồn tại, hạn chế của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã tại huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương, chỉ rõ nguyên nhân và đề xuất các giải pháp để nâng cao năng lực của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã tại huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Luận văn trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn để đưa ra các kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao năng lực hoạt động của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước của UBND cấp xã trong lĩnh vực tư pháp. 3.2. Nhiệm vụ Để làm rõ nội dung của đề tài, thực hiện được mục tiêu đã đặt ra cần thực hiện các nhiệm vụ: - Hệ thống hóa một số vấn đề mang luận về công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã, năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã. - Tìm hiểu và phân tích thực trạng năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã, đánh giá những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân dẫn đến những hạn chế về năng lực của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn hiện nay. - Từ thực trạng trên đề xuất những quan điểm, giải pháp nhằm nâng cao năng lực công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn Thị xã Từ Sơn. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu năng lực công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã. 4.2. Phạm vi nghiên cứu
6 - Về không gian: Nghiên cứu được tiến hành tại 12 xã, phường trên địa bàn thị xã Từ Sơn. - Về thời gian: Đề tài sử dụng các số liệu thống kê năm 2013, 2014, 2015; số liệu điều tra năm 2016 và các giải pháp định hướng đến năm 2020. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Dựa trên lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin (Chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử), tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về công chức cấp xã. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn còn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu cụ thể như: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu, văn kiện: Được sử dụng để phân tích các công trình nghiên cứu liên quan. - Phương pháp tổng hợp, thống kê, phân tích. - Phương pháp so sánh, đánh giá. - Phương pháp điều tra xã hội học: Để thu thập các số liệu và thông tin cần thiết cho việc nghiên cứu. - Phương pháp quan sát: Sử dụng phương pháp quan sát để thu thập thông tin về hành vi, thái độ, điều kiện làm việc của công chức cấp xã. Ngoài ra, còn kết hợp một số phương pháp kỹ thuật khác để xử lý số liệu thu thập được như chương trình Word, Excel. 6. Những đóng góp của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận - Về lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần làm sáng tỏ những lý luận về công chức nói chung và năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã nói riêng. 6.2. Ý nghĩa thực tế của luận văn
7 - Luận văn hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã nói chung và ở các xã, phường trên địa bàn thị xã Từ Sơn nói riêng. - Phân tích, đánh giá thực trạng năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. - Trên cơ sở nghiên cứu một cách có hệ thống về thực trạng năng lực công chức tư pháp hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn, luận văn đề xuất các quan điểm, giải pháp nhằm nâng cao năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã của thị xã Từ Sơn góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác tư pháp - hộ tịch ở địa bàn thị xã Từ Sơn hiện nay. - Các kết quả nghiên cứu của luận văn có thể làm cơ sở để các cấp chính quyền thị xã Từ Sơn nghiên cứu, vận dụng và áp dụng vào thực tế địa phương. Nội dung của luận văn cũng có thể làm tư liệu tham khảo cho những người quan tâm đến vấn đề này. - Về thực tiễn: Trên cơ sở kết quả nghiên cứu của luận văn đưa ra những đề xuất, giải pháp nhằm nâng cao năng lực của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo luận văn gồm 3 phần chính: Chương 1: Một số vấn đề lý luận về năng lực công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã. Chương 2: Thực trạng năng lực của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Chương 3: Các giải pháp nâng cao năng lực của công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã trên địa bàn thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.
8 Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC TƯ PHÁP – HỘ TỊCH CẤP XÃ 1.1. Công chức cấp xã và công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã và công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã Công chức là một khái niệm chung được sử dụng phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới. Có thể hiểu một cách chung nhất “công chức” là để chỉ những công dân được tuyển dụng vào làm việc thường xuyên trong cơ quan nhà nước. Khái niệm công chức ở Việt Nam được hình thành và gắn liền với sự ra đời và phát triển của nền hành chính nhà nước. Năm 2008, Luật Cán bộ, công chức được Quốc hội khóa XII thông qua và đưa ra khái niệm về công chức, công chức cấp xã. Cụ thể Tại Khoản 3, Điều 4 của Luật Cán bộ, công chức năm 2008 quy định: “Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Uỷ ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách Nhà nước” [34]. Căn cứ theo Khoản 2, Điều 3, Chương II của Nghị định số 92/2009/NĐ – CP, ngày 22/10/2009 của Chính phủ về chức danh, số lượng, một số chế độ chính sách đối với cán bộ, công chức ở xã, thị trấn và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã gồm các chức danh sau: - Trưởng công an (nơi chưa bố trí công an chính quy ). - Chỉ huy trưởng Quân sự - Văn phòng - Thống kê - Địa chính – Xây dựng – Đô thị và Môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc Địa chính – Nông nghiệp – Xây dựng và Môi trường (đối với xã).
9 - Tài chính – Kế toán - Tư pháp – Hộ tịch - Văn hóa thông tin – Lao động thương binh và xã hội Như vậy, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã là một trong 7 chức danh công chức cấp xã [11]. Điều 81, Nghị định số 158/2005/NĐ-CP về đăng ký và quản lý hộ tịch quy định về công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã như sau: - Công chức tư pháp - hộ tịch là công chức cấp xã, giúp Uỷ ban nhân dân cấp xã thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn trong đăng ký và quản lý hộ tịch. Đối với những xã, phường, thị trấn có đông dân cư, số lượng công việc hộ tịch nhiều, thì phải có cán bộ chuyên trách làm công tác hộ tịch, không kiêm nhiệm các công tác tư pháp khác [10]. - Công chức tư pháp - hộ tịch phải có đủ các tiêu chuẩn của cán bộ, công chức cấp xã theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức và phải có thêm các tiêu chuẩn sau đây: + Có bằng tốt nghiệp trung cấp luật trở lên; + Được bồi dưỡng nghiệp vụ về công tác hộ tịch; + Chữ viết rõ ràng. Như vậy, công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã được hiểu như sau: “Công chức tư pháp - hộ tịch xã là công chức cấp xã, là những công dân được tuyển dụng vào làm việc tại Ủy ban nhân dân cấp xã, có trách nhiệm tham mưu, đề xuất các giải pháp giúp Ủy ban nhân dân cấp xã tổ chức điều hành các hoạt động quản lý nhà nước ở địa phương về công tác tư pháp - hộ tịch theo quy định trong phạm vi địa phương” [30,34]. 1.1.2. Đặc điểm của công chức chức tư pháp – hộ tịch cấp xã Công chức tư pháp - hộ tích cấp xã là những người hoạt động theo nhiệm vụ, quyền hạn mà pháp luật quy định, phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước nhân dân địa phương và cơ quan quản lý cấp trên. Là một bộ phận quan trọng trong công chức cấp xã nên công chức tư pháp - hộ tịch phải đáp
10 ứng các yêu cầu về phẩm chất, năng lực và trình độ theo quy định chung đối với công chức. Đặc điểm các công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã được xác định bởi vị trí, chức năng, nhiệm vụ, tiêu chuẩn trong tổ chức hoạt động của chính quyền cấp xã [3]. - Về vị trí: Xét theo hệ thống thứ bậc thì chính quyền cấp xã là cấp cuối cùng, cấp thấp nhất trong hệ thống chính quyền 4 cấp. Xét theo ngành tư pháp thì tư pháp xã cũng là cấp cuối cùng trong hệ thống ngành tư pháp, chịu sự quản lý về chuyên môn nghiệp vụ của phòng Tư pháp cấp huyện. - Về chức năng, nhiệm vụ: Công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã làm công tác chuyên môn thuộc Uỷ ban nhân dân xã, có trách nhiệm giúp Uỷ ban nhân dân xã quản lý Nhà nước về công tác tư pháp - hộ tịch trong phạm vi của địa phương. Thực hiện đúng nhiệm vụ theo quy định tại Thông tư Liên tịch số 01/2009/TTLT-BTP-BNV của Bộ Tư pháp và Bộ Nội vụ ngày 28/4/2009. - Về tổ chức hoạt động: Công chức tư pháp - hộ tịch xã được tuyển dụng và thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về lĩnh vực tư pháp. Công chức tư pháp - hộ tịch cấp cấp xã được tuyển dụng từ nhiều nguồn khác nhau như: Luân chuyển công tác theo yêu cầu của tổ chức về sắp xếp nhân sự, tuyển dụng theo chính sách thu hút, cử tuyển. Bên cạnh những quy định riêng biệt của pháp luật thì công chức tư pháp - hộ tịch cấp xã có những đặc điểm khác như: Công chức Tư pháp hộ tịch cấp xã hiện nay phần lớn là người địa phương, là những người gần dân, gắn bó với nhân dân, trực tiếp giúp ủy ban nhân dân xã tổ chức triển khai các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. Chính nhờ đó công chức Tư pháp hộ tịch là những người khá am hiểu các phong tục, tập quán, tâm lý của người dân trên địa bàn nên họ có điều kiện đặc biệt thuận lợi để tuyên truyền, vận động, thuyết phục nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.