Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm phân tích, đánh giá thực trạng về năng lực của công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa. Làm rõ những ưu điểm, hạn chế về năng lực của công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa trong thời gian qua, xác định những nguyên nhân hạn chế. Đề xuất một số giải pháp khả thi, phù hợp nhằm nâng cao năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …...……/…...…… .…/…. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HÀ CÔNG VINH NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ HÒA, TỈNH PHÚ YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮKLẮK - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …...……/…...…… .…/…. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA HÀ CÔNG VINH NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ HÒA, TỈNH PHÚ YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ NHƯ THANH ĐẮKLẮK - NĂM 2019
LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả các thầy, cô đã tận tình truyền đạt kiến thức và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại Học viện Hành chính Quốc gia. Đồng thời, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Tiến sĩ Lê Như Thanh - người đã hướng dẫn, chia sẽ, giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện Phú Hòa đã quan tâm, tạo điều kiện cho tôi tham gia và hoàn thành khóa học. Cảm ơn các đồng nghiệp tại Phòng Nội vụ huyện Phú Hòa đã chia sẽ, cung cấp thông tin, số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu và hoàn thành đề tài luận văn. Cảm ơn công chức, lãnh đạo Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Phú Hòa và người dân đến liên hệ giải quyết thủ tục hành chính tại Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả các xã, thị trấn đã cung cấp thông tin, số liệu và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình khảo sát, nghiên cứu thực tiễn tại địa phương. Do năng lực và thời gian nghiên cứu có hạn nên đề tài luận văn này có thể vẫn còn nhiều thiếu sót, tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp để tiếp tục bổ sung thêm những kiến thức cho bản thân. Tác giả Hà Công Vinh
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn này là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu, tài liệu tham khảo được trích dẫn nguồn đúng theo hướng dẫn quy cách trình bày luận văn thạc sĩ của Học viện Hành chính Quốc gia./. Tác giả Hà Công Vinh
DANH MỤC CÁC BẢNG HÌNH Trang Bảng 2.1: Số lượng công chức cấp xã theo từng chức danh. 45 Bảng 2.2: Cơ cấu công chức cấp xã theo độ tuổi. 46 Bảng 2.3: Cơ cấu công chức cấp xã theo giới tính. 47 Bảng 2.4: Trình độ văn hóa của công chức cấp xã. 49 Bảng 2.5: Trình độ chuyên môn của công chức cấp xã. 50 Bảng 2.6: Trình độ lý luận chính trị của công chức cấp xã. 51 Bảng 2.7: Trình độ quản lý nhà nước của công chức cấp xã. 52 Bảng 2.8: Trình độ tin học và ngoại ngữ của công chức cấp xã. 53 Bảng 2.9: Kết quả khảo sát kỹ năng tư duy của công chức cấp xã 54 huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Bảng 2.10: Kết quả khảo sát kỹ năng lập kế hoạch của công chức cấp 55 xã huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Bảng 2.11: Kết quả khảo sát kỹ năng giao tiếp của công chức cấp xã 56 huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Bảng 2.12: Kết quả khảo sát kỹ năng soạn thảo văn bản của công 57 chức cấp xã huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Bảng 2.13: Kết quả khảo sát kỹ năng phối hợp thực hiện nhiệm vụ 58 của công chức cấp xã huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Bảng 2.14: Kết quả khảo sát kỹ năng xử lý và giải quyết các tình huống 59 của công chức cấp xã huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Bảng 2.15: Kết quả khảo sát thái độ phục vụ nhân dân của công chức 60 cấp xã huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Bảng 2.16: Kết quả khảo sát thái độ đối với công việc được giao của 61 công chức cấp xã huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Bảng 2.17: Tổng hợp kết quả đánh giá công chức cấp xã huyện Phú 62 Hòa, tỉnh Phú Yên năm 2018.
MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 1 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 7 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 7 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 8 7. Kết cấu của luận văn 9 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC 10 CẤP XÃ 1.1. Nhận thức chung về năng lực công chức cấp xã 10 1.1.1. Công chức, công chức cấp xã 10 1.1.2. Năng lực, năng lực công chức cấp xã 12 1.1.3. Đặc điểm công chức cấp xã 14 1.1.4. Vị trí, vai trò của công chức cấp xã 15 1.1.5. Nhiệm vụ và tiêu chuẩn công chức cấp xã 17 1.2. Các yếu tố cấu thành năng lực của công chức cấp xã 22 1.2.1. Kiến thức 22 1.2.2. Kỹ năng 23 1.2.3. Thái độ 23 1.3. Các tiêu chí đánh giá năng lực công chức cấp xã 24 1.3.1. Tiêu chí đánh giá thông qua các yếu tố cấu thành năng lực 24 của công chức cấp xã 1.3.2. Tiêu chí đánh giá thông qua kết quả thực hiện nhiệm vụ của 31 công chức cấp xã
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực công chức cấp xã 31 1.4.1. Các yếu tố chủ quan 31 1.4.2. Các yếu tố khách quan 34 1.5. Kinh nghiệm nâng cao năng lực công chức cấp xã của một số 36 địa phương và những giá trị tham khảo 1.5.1. Kinh nghiệm nâng cao năng lực công chức cấp xã của một số 36 địa phương 1.5.2. Những giá trị tham khảo 38 Tiểu kết chương 1 40 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP 41 XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ HÒA, TỈNH PHÚ YÊN 2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên và tình hình kinh tế - xã hội 41 huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên 2.1.1. Điều kiện tự nhiên 41 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội 42 2.1.3. Đánh giá tác động của kinh tế - xã hội đến hoạt động chính quyền 43 cơ sở và công chức cấp xã ở huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. 2.2. Tổng quan đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú 44 Hòa, tỉnh Phú Yên 2.2.1. Nguồn hình thành 44 2.2.2. Số lượng 45 2.2.3. Cơ cấu 46 2.3. Phân tích thực trạng năng lực công chức cấp xã trên địa bàn 48 huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên 2.3.1. Thực trạng năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú 48 Hòa, tỉnh Phú Yên thông qua các yếu tố cấu thành năng lực 2.3.2. Thực trạng năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện 62 Phú Hòa, tỉnh Phú Yên thông qua đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của công chức cấp xã
2.4. Đánh giá chung 63 2.4.1. Ưu điểm 63 2.4.2. Hạn chế 65 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế năng lực công chức cấp xã 69 trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên Tiểu kết chương 2 73 CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG 74 CAO NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ HÒA, TỈNH PHÚ YÊN 3.1. Quan điểm 74 3.2. Một số giải pháp nâng cao năng lực công chức cấp xã trên địa 77 bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên 3.2.1. Nâng cao chất lượng công tác tuyển dụng công chức cấp xã 77 3.2.2. Hoàn thiện hình thức, phương pháp đánh giá công chức cấp xã 83 3.2.3. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã 88 3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực 91 hiện nhiệm vụ của công chức cấp xã 3.2.5. Tạo môi trường làm việc thuận lợi cho công chức cấp xã 95 Tiểu kết chương 3 97 KẾT LUẬN 98
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Trong hệ thống chính trị của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, cấp xã có một vị trí hết sức quan trọng trong tổ chức, triển khai thực hiện và điều hành nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước ở địa phương. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: “cấp xã là cấp gần dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi công việc đều xong xuôi” [21, tr.460]. Vai trò của chính quyền cơ sở thể hiện tính chất đặc thù của hệ thống chính quyền ở cơ sở; đồng thời, phản ánh tính chất tự quản khá cao của nó, nhất là trong bối cảnh xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa với sự tác động của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế hiện nay. Tại Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (khóa IX) đã thảo luận và nhất trí thông qua nghị quyết “Về đổi mới nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn”; đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng khẳng định: Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, có năng lực đáp ứng yêu cầu của tình hình mới. Bất kỳ chế độ chính trị hay bất cứ lĩnh vực nào, nhân tố con người luôn đóng vai trò quyết định. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: Chủ "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc" [21, tr.269], “muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém” [21, tr.240]. Đội ngũ công chức có vai trò quan trọng trong hệ thống chính trị nói chung và chính quyền cơ sở nói riêng. Công chức là lực lượng quan trọng quyết định sự thành công của công cuộc cải cách nền hành chính trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vì vậy, xây dựng đội ngũ công chức là vấn đề luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm hàng đầu trong mọi giai đoạn, nhằm đảm bảo hoạt động hoàn thiện của nền hành chính và là giải pháp hữu hiệu nhất để xây dựng thành 1
công Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX cũng đã xác định: “Xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở có năng lực tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, công tâm, thạo việc, tận tụy với dân, biết phát huy sức dân, không tham nhũng, không ức hiếp dân, trẻ hóa đội ngũ, chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng, giải quyết hợp lý và đồng bộ chính sách đối với cán bộ cơ sở” [18, tr.167]. Những năm gần đây hệ thống chính trị ở cơ sở ngày càng được đổi mới cả về tổ chức và hoạt động. Trong đó, chính quyền cơ sở và đội ngũ công chức cấp xã được quan tâm trong quá trình đổi mới của hệ thống chính trị. Tuy nhiên, đội ngũ công chức cấp xã hiện nay vẫn còn có những hạn chế so với yêu cầu phát triển của đất nước, đặc biệt trong giai đoạn đang xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam “của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân” hiện nay. Huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên được thành lập trên cơ sở chia tách địa giới hành chính thị xã Tuy Hoà để thành lập 02 đơn vị hành chính mới là thị xã Tuy Hoà (nay là thành phố Tuy Hòa) và huyện Phú Hoà theo Nghị định 15/2002/NĐ-CP, ngày 31/01/2002 của Chính phủ; chính thức đi vào hoạt động ngày 04/3/2002. Toàn huyện có 08 xã và 01 thị trấn. Địa bàn huyện Phú Hòa có trục đường Quốc lộ 1 đi qua ở hướng Đông và Quốc lộ 25 chạy dọc từ Đông sang Tây; thuận lợi giao lưu kinh tế để phát triển tiềm năng về mọi mặt của mình cũng như tận dụng những ưu thế riêng để trao đổi, hợp tác với các tỉnh khác, đặc biệt là khu vực Tây Nguyên. Cơ cấu kinh tế huyện Phú Hòa chuyển dịch theo hướng ngày càng giảm tỷ lệ giá trị sản xuất nông nghiệp, tăng tỷ lệ sản xuất công nghiệp và duy trì tỷ lệ giá trị sản xuất thương mại - dịch vụ. Đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng lên. 2
Hệ thống chính trị cấp cơ sở trên địa bàn huyện Phú Hòa từng bước được củng cố kiện toàn, năng lực của đội ngũ công chức cấp xã cũng từng bước được nâng lên. Công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sắp xếp công chức cấp xã được triển khai, thực hiện tương đối có hiệu quả. Tuy nhiên, bên cạnh đó đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn vẫn còn nhiều hạn chế về kiến thức, kỹ năng và thái độ trong thực hiện nhiệm vụ được giao; vì vậy, trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh của chính quyền cơ sở còn gặp nhiều khó khăn, công tác cải cách hành chính chưa đạt kết quả như yêu cầu. Nhìn chung, chất lượng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa còn thấp so với yêu cầu của thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Xuất phát từ tầm quan trọng của chính quyền cơ sở, công chức cấp xã và những yêu cầu trong giai đoạn hiện nay, việc lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên” là vấn đề tất yếu và có ý nghĩa quan trọng nhằm nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở trên địa bàn huyện Phú Hòa, tính chuyên môn cao của đội ngũ công chức cấp xã, qua đó nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân và góp phần xây dựng nền hành chính hiện đại. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề năng lực công chức cấp xã được nhiều nhà khoa học nghiên cứu và đã có nhiều công trình, bài viết của các tác giả đã được công bố như: - Nguyễn Văn An (2015), Nâng cao chất lượng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Đăk Hà – tỉnh Kon Tum, Luận văn Thạc sỹ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã khái quát chung những vấn đề về tiêu chuẩn, tiêu chí đánh giá chất lượng công chức, thực trạng chất lượng công chức; đồng thời đưa ra các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ công chức cấp xã. Tuy nhiên, nội dung các giải pháp còn mang tính chung 3
chung, chưa thật sự thiết phục, không cụ thể chức danh nào.[1] - Trần Minh Lý (2010), Nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã ở tỉnh Đồng Tháp, Luận văn Thạc sỹ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã khái quát được những vấn đề cơ bản về năng lực thực thi công vụ của công chức xã nhưng chưa đưa ra được các tiêu chí đánh giá cụ thể về năng lực thực thi công vụ của công chức xã. Trong phần phân tích thực trạng chỉ dựa vào các số liệu báo cáo có sẵn, không tiến hành điều tra, khảo sát thực tế tại cơ sở, do đó các giải pháp đề ra chưa thật sự thuyết phục. [28] - TS Thang Văn Phúc và TS Nguyễn Minh Phương (2004), Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Công trình nghiên cứu đã xác định các yêu cầu, tiêu chuẩn của cán bộ, công chức đáp ứng đòi hỏi của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; có thể kế thừa những kết quả nghiên cứu để đưa ra những tiêu chuẩn để xây dựng một đội ngũ công chức cấp xã phù hợp với xu thế phát triển nói chung và phù hợp với điều kiện, đặc trưng của huyện Phú Hòa nói riêng. [29] - Võ Thị Thu Thủy (2009), Nâng cao năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức cấp xã ở thành phố Cần Thơ, Luận văn Thạc sỹ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã làm rõ một số vấn đề lý luận chung về năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức cấp xã. Tuy nhiên do khách thể và phạm vi nghiên cứu quá rộng nên ở phần phân tích thực trạng năng lực thực thi công vụ của cán bộ, công chức ở thành phố Cần Thơ, luận văn chưa tập trung phân tích sâu thực trạng năng lực từng chức danh cán bộ, công chức cấp xã. Cán bộ cấp xã và công chức cấp xã là những đối tượng nghiên cứu có những đặc thù khác nhau; tuy nhiên các giải pháp mà 4
luận văn đề xuất không làm rõ sự khác biệt này, các giải pháp đề xuất mang tính chung cho cả hai đối tượng là chưa hợp lý.[35] - PGS.TS Nguyễn Phú Trọng và PGS.TS Trần Xuân Sầm (2001), Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Công trình nghiên cứu này đã hệ thống hóa các căn cứ khoa học của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo các cấp. Đồng thời, đề xuất những phương hướng, giải pháp nhằm củng cố, phát triển đội ngũ cán bộ lãnh đạo cả về số lượng, chất lượng và cơ cấu phù hợp với yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam. Mặc dù vậy, công trình nghiên cứu này chỉ mang tính chất định hướng chung cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức trong toàn bộ hệ thống chính trị, chưa quan tâm, nghiên cứu sâu sắc và toàn diện về năng lực thực thi công vụ của công chức xã. [36] - Nguyễn Thị Tươi (2013), Nâng cao năng lực thực thi công vụ của công chức cấp xã ở tỉnh Tây Ninh, Luận văn Thạc sỹ Quản lý hành chính công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã khái quát những vấn đề cơ bản về năng lực thực thi công vụ của công chức xã, phân tích thực trạng năng lực thực thi công vụ dựa trên những tiêu chí xác định trước nhưng các tiêu chí này còn chung chung, chưa đánh giá đúng bản chất năng lực thực thi công vụ của công chức xã. [34] Nhìn chung, những công trình, bài viết nói trên đã đề cập một cách có hệ thống những vấn đề chung về cán bộ, công chức cấp xã, năng lực thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trên nhiều góc độ và phạm vi nghiên cứu khác nhau. Những luận cứ khoa học do các tác giả nghiên cứu cung cấp là tiền đề quan trọng để tiếp tục nghiên cứu và phát triển luận văn này. Tuy nhiên, phần lớn các công trình nghiên cứu trên có phạm vi và khách 5
thể nghiên cứu rất rộng bao gồm cả cán bộ cấp xã và công chức cấp xã, chưa tập trung nghiên cứu sâu về năng lực đối với đối tượng công chức cấp xã. Mặt khác, cho đến thời điểm này, trên địa bàn huyện Phú Hòa vẫn chưa có đề tài khoa học nào nghiên cứu một cách hệ thống, toàn diện về năng lực của công chức cấp xã. Đây cũng là vấn đề hết sức cấp thiết đặt ra đối với hoạt động của chính quyền cơ sở ở huyện Phú Hòa, và đây cũng chính là lý lo để tác giả đã thực hiện đề tài luận văn “Năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên”. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở làm rõ các vấn đề lý luận và kết quả phân tích, đánh giá thực trạng năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa, đưa ra một số giải pháp có tính khả thi và phù hợp với thực tiễn của địa phương nhằm mục đích nâng cao năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống và làm rõ một số vấn đề lý luận về năng lực của công chức cấp xã như: khái niệm và các yếu tố cấu thành năng lực của công chức xã; xác định tiêu chí đánh giá; các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực công chức cấp xã. - Nghiên cứu kinh nghiệm thực tiễn ở một số địa phương, từ đó rút ra những giá trị tham khảo trong việc nâng cao năng lực công chức cấp xã huyện Phú Hòa. - Phân tích, đánh giá thực trạng về năng lực của công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa. Làm rõ những ưu điểm, hạn chế về năng lực của công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa trong thời gian qua, xác định những nguyên nhân hạn chế. - Đề xuất một số giải pháp khả thi, phù hợp nhằm nâng cao năng lực 6
công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về chủ thể: nghiên cứu các tiêu chí tác động đến năng lực công chức cấp xã như: trình độ, kỹ năng, thái độ. - Về khách thể: Luận văn nghiên cứu năng lực của 07 chức danh công chức cấp xã gồm: Chỉ huy trưởng Quân sự cấp xã; Trưởng Công an xã; Văn phòng - Thống kê; Địa chính - Xây dựng - Đô thị và Môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc Địa chính - Nông nghiệp - Xây dựng và Môi trường (đối với xã); Tài chính - Kế toán; Tư pháp - Hộ tịch; Văn hóa - Xã hội. - Về không gian: Luận văn nghiên cứu về năng lực công chức tại 09 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. - Về thời gian: Luận văn nghiên cứu năng lực công chức tại cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2018. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn: 5.1. Phương pháp luận: Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về năng lực của công chức cấp xã. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Để thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu, tác giả luận văn sử dụng đồng thời nhiều phương pháp nghiên cứu, trong đó tập trung vào các phương pháp cụ thể sau: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thực hiện phương pháp này nhằm đánh giá tình hình nghiên cứu đề tài của các tác giả để tránh trùng lặp trong 7
nghiên cứu; nhận diện những điểm mạnh, điểm hạn chế trong nghiên cứu; chọn lọc, kế thừa các kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn để tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện và phát triển lý luận về năng lực công chức cấp xã. - Phương pháp điều tra xã hội học: Thực hiện phương pháp này nhằm thu thập thông tin, số liệu một cách khách quan, trung thực về năng lực của công chức xã để cung cấp luận cứ khoa học phục vụ công tác nghiên cứu. Cách thức thực hiện là xây dựng các biểu mẫu trên cơ sở các tiêu chí đánh giá năng lực công chức cấp xã và tiến hành khảo sát lấy ý kiến đối với công chức và lãnh đạo Ủy ban nhân dân cấp xã; đồng thời khảo sát lấy ý kiến người dân về thái độ phục vụ nhân dân của công chức cấp xã. Bên cạnh các phương pháp nghiên cứu cơ bản nêu trên, đề tài luận văn còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu khác như: phương pháp so sánh; phương pháp phân tích, tổng hợp và phương pháp thống kê kết quả điều tra xã hội học. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1.Về phương diện lý luận: Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần bổ sung những vấn đề lý luận về năng lực của công chức cấp xã ở nước ta hiện nay. 6.2.Về phương diện thực tiễn - Luận văn cung cấp các luận cứ khoa học giúp lãnh đạo Huyện ủy, Ủy ban nhân dân huyện và các cơ quan quản lý cán bộ, công chức của huyện Phú Hòa trong việc xây dựng chương trình hành động, quy hoạch, kế hoạch phát triển, nâng cao năng lực cho công chức cấp xã; hoàn thiện các chế độ, chính sách liên quan đến công chức cấp xã. - Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho sinh viên, học viên chuyên ngành Quản lý công hoặc làm tài liệu tham khảo cho những ai quan 8
tâm đến vấn đề này. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài các phần: Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Phụ lục; phần nội dung chính của luận văn gồm 03 chương, như sau: - Chương 1: Cơ sở khoa học về năng lực công chức cấp xã. - Chương 2: Thực trạng năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. - Chương 3: Giải pháp nâng cao năng lực công chức cấp xã trên địa bàn huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. 9
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ NĂNG LỰC CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Nhận thức chung về năng lực công chức cấp xã 1.1.1. Công chức, công chức cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm công chức Lịch sử ra đời và phát triển của nền công vụ của bất kỳ quốc gia nào đều cần xây dựng và quản lý đội ngũ công chức bao gồm những người có năng lực quản lý, trình độ chuyên môn và phẩm chất đạo đức tốt, làm việc nghiêm túc. Công chức là một khái niệm mang tính lịch sử, được sử dụng khá phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới, đồng thời phản ánh đặc trưng riêng của nền công vụ ở mỗi quốc gia. Tùy thuộc vào đặc điểm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và chính sách của mỗi quốc gia trong từng giai đoạn lịch sử cụ thể mà nội dung của khái niệm công chức được hiểu theo nhiều cách khác nhau. Việc xác định ai là công chức ở các quốc gia trên thế giới thường do các yếu tố sau đây quyết định: hệ thống thể chế chính trị; tổ chức bộ máy nhà nước; sự phát triển kinh tế - xã hội; tính truyền thống và các yếu tố văn hoá, lịch sử. Mỗi quốc gia đều xây dựng cho mình những khái niệm riêng phù hợp với quan niệm về hoạt động công vụ, chế độ chính trị, văn hóa và lịch sử phát triển. Tuy nhiên, đặc điểm chung của công chức ở nhiều quốc gia thường là: công dân của nước đó; được tuyển dụng qua thi tuyền hoặc xét tuyển; được bổ nhiệm vào một ngạch, một chức danh hoặc gắn với một vị trí việc làm; được hưởng lương từ ngân sách Nhà nước. Trong khoa học hành chính, thuật ngữ “công chức” thường được hiểu một cách khái quát là những người được Nhà nước tuyển dụng, nhận một công vụ hoặc một nhiệm vụ nhất định, do Nhà nước trả lương và có nghĩa vụ, bổn phận phục vụ Nhân dân, phục vụ Nhà nước theo các quy định của pháp 10
luật. Trước yêu cầu khách quan cải cách hành chính nhà nước và đòi hỏi phải chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, công chức, năm 2008, Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật Cán bộ, công chức, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2010. Tại Khoản 2, Điều 4 của Luật này có quy định: “Công chức là công dân Việt Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc quân đội nhân dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công dân quốc phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc công an nhân dân mà không phải là sĩ quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp công lập thì lương được đảm bảo từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”.[30, tr.1] Sự ra đời của Luật Cán bộ, công chức là một bước cải cách lớn nhất trong lịch sử nền công vụ Việt Nam, đã giải quyết được vấn đề cốt lỗi, tồn tại suốt trong thời gian dài, đó là phân biệt rõ ràng ai là cán bộ, ai là công chức trong bộ máy nhà nước. Đây cũng là cơ sở pháp lý quan trọng tạo tiền đề để tiếp tục xây dựng đội ngũ công chức không ngừng phát triển về mọi mặt, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động và xây dựng bộ máy chính quyền trong sạch, vững mạnh đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển của đất nước trong tình hình mới. 1.1.1.2. Khái niệm công chức cấp xã - Công chức cấp xã là nguồn nhân lực quan trọng trong bộ máy chính 11
quyền cơ sở, là một bộ phận cấu thành đội ngũ cán bộ, công chức nước ta. - Quốc hội khóa XII đã thông qua Luật Cán bộ, công chức; tại Khoản 3, Điều 4 của Luật quy định: “Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”[30, tr.2]. Cụ thể hơn, tại khoản 3, Điều 61 của Luật Cán bộ, công chức quy định bảy chức danh công chức cấp xã gồm: Trưởng Công an; Chỉ huy trưởng Quân sự; Văn phòng - Thống kê; Địa chính – Xây dựng – Đô thị và Môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc Địa chính - Nông nghiệp - Xây dựng và Môi trường (đối với xã); Tài chính - Kế toán; Tư pháp - Hộ tịch; Văn hóa - Xã hội. - Việc luật hóa công chức cấp xã là một bước đột phá, thể hiện sự thay đổi trong tư duy và nhận thức căn bản của các cơ quan nhà nước trong tiến trình cải cách nền công vụ Việt Nam. Điều chỉnh pháp luật đối với công chức cấp xã đã góp phần củng cố, kiện toàn hoạt động của chính quyền cơ sở, tạo động lực và điều kiện thuận lợi để từng bước xây dựng đội ngũ công chức cấp xã; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cơ sở. 1.1.2. Năng lực, năng lực công chức cấp xã 1.1.2.1. Khái niệm năng lực - Để tồn tại và phát triển, con người phải tiến hành các hoạt động cần thiết để tạo ra sản phẩm phục vụ nhu cầu đời sống. Muốn tiến hành các hoạt động có hiệu quả, con người cần phải có kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết để đáp ứng các yêu cầu hoạt động; sự kết hợp những yếu tố này để đảm bảo hiệu quả hoạt động. Khái niệm về năng lực được các nhà nghiên cứu quan tâm, có rất nhiều cách diễn đạt khác nhau về thuật ngữ “năng lực”: + Theo Từ điển Tiếng Việt thông dụng của Nhà xuất bản Giáo dục năm 1996 thì “Năng lực là khả năng làm việc tốt” [45, tr.287]. + Theo Từ điển Tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học, Nhà xuất bản Đà 12