Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:113

Thêm vào BST

Báo xấu

164
lượt xem 29
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích cơ bản của luận văn này là nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý tài chính, ngân sách nhà nước, các tài liệu, văn bản liên quan đến ngân sách công đoàn, luận văn nghiên cứu thực trạng quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. Qua đó đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ … HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN VĂN MINH QUẢN LÝ NGÂN SÁCH CÔNG ĐOÀN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỒNG XUÂN, TỈNH PHÚ YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK – NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ … HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN VĂN MINH QUẢN LÝ NGÂN SÁCH CÔNG ĐOÀN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỒNG XUÂN, TỈNH PHÚ YÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRẦN VĂN GIAO ĐẮK LẮK – NĂM 2017
LỜI CẢM ƠN Tôi xin cảm ơn Lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia, Khoa Sau Đại học, Lãnh đạo Liên đoàn Lao động tỉnh Phú Yên đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi được tham dự và hoàn thành khóa học Thạc sĩ Quản lý công. Luận văn sẽ không hoàn thành nếu không có sự giúp đỡ tận tình từ Thầy PGS.TS Trần Văn Giao, Phó Trưởng Khoa Quản lý nhà nước về Tài chính công, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy, Cô giáo của Học viện Hành chính Quốc gia đã trang bị cho tôi những kiến thức về quản lý công để làm cơ sở cho tôi thực hiện thành công luận văn. Chân thành cảm ơn Liên đoàn Lao động huyện Đồng Xuân đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình khảo sát, thu thập số liệu và phân tích thực trạng về quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. Xin chân thành cảm ơn ! Tác giả luận văn Nguyễn Văn Minh
LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu khoa học độc lập. Các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố ở đề tài nghiên cứu nào. Tác giả luận văn Nguyễn Văn Minh
MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các sơ đồ, biểu đồ MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH CÔNG ĐOÀN ............................................................................................................... 8 1.1. Tổng quan về quản lý ngân sách công đoàn ........................................... 8 1.2. Nội dung quản lý ngân sách công đoàn ................................................ 18 1.3. Kinh nghiệm quản lý ngân sách Công đoàn của một số địa phương và bài học kinh nghiệm trong quản lý ngân sách Công đoàn trên địa bàn huyện huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên ................................................................. 30 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NGÂN SÁCH CÔNG ĐOÀN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỒNG XUÂN, TỈNH PHÚ YÊN .................................. 36 2.1. Một số tình hình và đặc điểm về hoạt động của Liên đoàn Lao động huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên ................................................................. 36 2.2. Thực trạng quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân ............................................................................................................. 40 2.3. Đánh giá thực trạng quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên ............................................................................ 60 Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH CÔNG ĐOÀN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỒNG XUÂN ........................... 66
3.1. Phương hướng, nhiệm vụ của Liên đoàn Lao động huyện Đồng Xuân đến năm 2022 ............................................................................................... 66 3.2. Giải pháp quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân ...................................................................................................................... 75 3.3. Kiến nghị............................................................................................... 87 KẾT LUẬN ..................................................................................................... 95 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 98 PHỤ LỤC…………………………………………………………………..100
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CNVCLĐ: công nhân, viên chức, lao động CĐCS: Công đoàn cơ sở LĐLĐ: Liên đoàn Lao động UBKT: Ủy ban kiểm tra NSCĐ: ngân sách công đoàn NSTW: ngân sách trung ương NSĐP: ngân sách địa phương UBND: Ủy ban Nhân dân HCSN: hành chính sự nghiệp CNH, HĐH: công nghiệp hóa, hiện đại hóa DN: doanh nghiệp
DANH MỤC CÁC BẢNG STT Ký hiệu Nội dung Trang Số lượng, cơ cấu đoàn viên Công đoàn trên 1 Bảng số 2.1 39 địa bàn huyện Số lượng CĐCS phân theo cấp công đoàn 2 Bảng số 2.2 39 quản lý 3 Bảng số 2.3 Số lượng CĐCS phân theo loại hình 40 Tổng hợp so sánh kết quả thực hiện thu so 4 Bảng số 2.4 40 với kế hoạch Cơ cấu theo nguồn thu ngân sách công đoàn 5 Bảng số 2.5 44 qua các năm Cơ cấu theo phân cấp thu ngân sách công 6 Bảng số 2.6 44 đoàn Tổng hợp thu ngân sách công đoàn theo 7 Bảng số 2.7 45 từng lĩnh vực thu Tổng hợp so sánh kết quả thực hiện chi so 8 Bảng số 2.8 46 với kế hoạch Cơ cấu theo phân cấp chi ngân sách công 9 Bảng số 2.9 50 đoàn Cơ cấu theo phân cấp chi ngân sách công 10 Bảng số 2.10 51 đoàn cơ sở Cơ cấu theo nội dung chi ngân sách của 11 Bảng số 2.11 52 LĐLĐ huyện Tổng hợp chi ngân sách công đoàn theo 12 Bảng số 2.12 từng lĩnh vực chi 53 13 Bảng số 2.13 Cân đối thu, chi ngân sách công đoàn 54 Phân phối nguồn thu ngân sách công đoàn 14 Bảng số 2.14 giữa LĐLĐ tỉnh với LĐLĐ huyện Đồng 56 Xuân
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ STT Ký hiệu Nội dung Trang 1 Sơ đồ 1.1 Hệ thống ngân sách công đoàn 13 2 Sơ đồ 2.1 Hệ thống tổ chức LĐLĐ huyện Đồng Xuân 38 3 Biểu đồ 2.1 Cơ cấu thu ngân sách công đoàn 42 4 Biểu đồ 2.2 So sánh tỷ lệ thu, chi ngân sách công đoàn 54 ix
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC STT Ký hiệu Nội dung Trang 1 Phụ lục 1 So sánh kết quả thực hiện thu so với kế hoạch 100 2 Phụ lục 2 So sánh kết quả thực hiện chi so với kế hoạch 102 x
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Công đoàn Việt Nam là tổ chức chính trị - xã hội của giai cấp công nhân và của người lao động được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện cho người lao động, chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; tham gia quản lý nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội; tham gia kiểm tra, thanh tra, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp về những vấn đề liên quan đến quyền, nghĩa vụ của người lao động; tuyên truyền, vận động người lao động học tập, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp, chấp hành pháp luật, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc [9]. Ngân sách công đoàn có vị trí rất quan trọng trong toàn bộ hoạt động công đoàn và là công cụ quan trọng phục vụ cho việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ chính trị - xã hội của tổ chức công đoàn mà Đảng và Nhà nước giao. Quản lý ngân sách công đoàn nhằm để thực hiện tốt chức năng đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động thông qua hoạt động thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể trong doanh nghiệp; tuyên truyền giáo dục người lao động học tập nâng cao trình độ chính trị, trình độ văn hóa, tay nghề; tập huấn cho người lao động hiểu biết pháp luật lao động vừa để thực hiện tốt kỷ luật lao động, nội quy lao động, vừa để tự bảo vệ quyền lợi của mình khi bị xâm phạm. Giúp công đoàn tổ chức tốt phong trào thi đua lao động sản xuất, góp phần tăng năng suất lao động, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ, giảm thiểu tranh chấp lao động, ngăn ngừa đình công không theo đúng các quy định của 1
pháp luật…, nhằm xây dựng đơn vị, doanh nghiệp, địa phương ngày càng phát triển bền vững. Trong những năm qua, cùng với sự đổi mới về cơ chế quản lý kinh tế - tài chính của đất nước, sự đổi mới về tổ chức và hoạt động công đoàn, công tác quản lý ngân sách công đoàn cũng có sự đổi mới cả về cơ chế thu, phân phối và quản lý. Các cấp công đoàn trên địa bàn huyện đã cố gắng phấn đấu khai thác các nguồn thu, đảm bảo đạt và vượt kế hoạch hàng năm, tổ chức chi tiêu đúng mục đích, có hiệu quả và tiết kiệm, tập trung kinh phí chi cho các phong trào thi đua lao động, sản xuất và hoạt động xã hội của công đoàn, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ kinh tế - xã hội của địa phương. Các cấp công đoàn còn chú trọng đầu tư kinh phí chi cho công tác tuyên truyền giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công tác phát triển đoàn viên, xây dựng công đoàn cơ sở vững mạnh. Các cấp công đoàn đã giành phần lớn kinh phí để hỗ trợ cho việc thành lập và hoạt động của các công đoàn cơ sở, nên đã thu hút được đông đảo CNVCLĐ (công nhân, viên chức, lao động) vào tổ chức công đoàn, làm cho tổ chức công đoàn ngày càng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng. Các kết quả hoạt động của tổ chức công đoàn đã thật sự góp phần giữ vững sự ổn định chính trị - xã hội, phát triển ở địa phương. Có được những kết quả trên là nhờ có sự quan tâm lãnh đạo và chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, của công đoàn cấp trên; sự năng động, nỗ lực của đội ngũ cán bộ làm công tác tài chính công đoàn; Nhờ có sự hỗ trợ tích cực của cơ quan chính quyền và cơ quan tài chính Nhà nước các cấp, sự cộng tác của các cơ quan, doanh nghiệp. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân vẫn còn có những tồn tại và hạn chế nhất định như: công tác lập dự toán, xét duyệt dự toán chưa sát với thực tế, việc tổ chức thực hiện thu kinh phí công đoàn còn thất thu lớn, nhất là các doanh nghiệp ngoài nhà nước và các Hợp tác xã kinh doanh dịch vụ nông nghiệp. Mặt khác, 2
Đồng Xuân là một huyện thuần nông, nguồn thu rất hạn chế trong khi nhu cầu chi đòi hỏi cao, công tác quản lý ngân sách công đoàn ngày càng chú trọng để khai thác nguồn thu, phân bổ hợp lý để đáp ứng yêu cầu chi nhằm xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Vì vậy, việc nghiên cứu một cách toàn diện, có hệ thống việc quản lý ngân sách công đoàn là vấn đề cấp bách của tổ chức Công đoàn trong giai đoạn hiện nay, trong đó có LĐLĐ huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. Qua thực tiễn, nghiên cứu, học tập tại Học viện Hành chính Quốc gia, tôi muốn vận dụng kiến thức học tập để đóng góp một phần nhỏ vào việc giải quyết những tồn tại, hạn chế hiện nay và từng bước nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách công đoàn. Căn cứ từ những vấn đề trên, tác giả đã chọn đề tài: Quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên làm đề tài Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công là phù hợp với chuyên ngành đào tạo, có ý nghĩa khoa học và thực tiễn nhất định. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến luận văn Luận văn này tập trung nghiên cứu vấn đề về quản lý ngân sách công đoàn. Hiện nay đã có một số văn bản pháp luật của Nhà nước, các văn bản hướng dẫn của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và một số đề tài nghiên cứu khoa học đề cập đến ngân sách công đoàn. Trong quá trình nghiên cứu luận văn, tác giả đã tham khảo các đề tài, bài viết có liên quan sau: - Bài “Một số giải pháp quản lý tài chính công đoàn”, tác giả Nguyễn Thị Thái (2016), Tạp chí Lao động và Công đoàn số 609 (kỳ 1 tháng 12- 2016). 3
- Bài “Những thuận lợi, khó khăn và giải pháp về thu kinh phí công đoàn tại tỉnh Thừa Thiên Huế”, tác giả Nguyễn Khoa Hoài Thương, website: congdoan.thuathienhue.gov.vn/. - Bài “Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả phân cấp tài chính công đoàn tại tỉnh Tuyên Quang”, tác giả Nguyễn Văn Quang, website: congdoan.tuyenquang.gov.vn/. - Luận văn Thạc sĩ “Hoàn thiện quản lý ngân sách công đoàn ở Liên đoàn Lao động tỉnh Đắk Lắk”, tác giả Nguyễn Hưng, Học viện Hành chính Quốc gia, 2012. Tình hình nghiên cứu cho thấy, các công trình khoa học, đề tài nghiên cứu, sách tham khảo, bài báo trong chừng mực nhất định đã góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và thực tiễn quan trọng về quản lý ngân sách công đoàn ở nước ta. Tuy nhiên, các công trình khoa học, đề tài nghiên cứu này chủ yếu nghiên cứu thực trạng, giải pháp thu kinh phí công đoàn, những quy định như thu, chi, phân phối, sử dụng ngân sách công đoàn, mà chưa đi sâu việc nghiên cứu toàn diện, chưa phân tích, đánh giá sâu nội dung và phương thức quản lý ngân sách công đoàn. Việc nghiên cứu một cách toàn diện, có hệ thống cả về lý luận và thực tiễn quản lý ngân sách công đoàn, đặc biệt là ở tỉnh Phú Yên chưa có một công trình khoa học nào đề cập đến vấn đề quản lý ngân sách công đoàn. Do vậy việc lựa chọn đề tài là không trùng lặp và là một công trình khoa học độc lập của bản thân. Vì vậy, việc chọn nghiên cứu đề tài này mang ý nghĩa lý luận và thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về ngân sách công đoàn. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Trên cơ sở lý luận về quản lý tài chính, ngân sách nhà nước, các tài liệu, văn bản liên quan đến ngân sách công đoàn, luận văn nghiên cứu thực 4
trạng quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. Qua đó đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ - Hệ thống hóa những cơ sở khoa học về quản lý ngân sách công đoàn; - Làm rõ thực trạng, đánh giá thực trạng quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân; - Đề xuất được những định hướng, giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Về lý luận: Hệ thống hóa những vấn đề cơ sở khoa học về quản lý ngân sách công đoàn. - Thực tiễn: nghiên cứu thực trạng quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân nhằm đề xuất những giải pháp, kiến nghị để hoàn thiện công tác quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên từ năm 2012 đến năm 2016 và định hướng đến năm 2022. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Đề tài nghiên cứu vấn đề quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. Trong quá trình nghiên cứu và phân tích, do kinh phí công đoàn là nguồn thu chiếm tỷ trọng lớn trong tổng thu ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân nên tác giả tập trung phân tích quản lý thu theo đối tượng. Đối với chi ngân sách công đoàn, do chi đầu tư xây dựng cơ bản chiếm tỷ trọng thấp nên tác giả tập trung nghiên cứu quản lý chi thường xuyên. 5
- Về thời gian: với thời gian khảo sát từ năm 2012 đến 2016. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về quản lý ngân sách công đoàn và xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. - Phương pháp nguyên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và lịch sử về lĩnh vực kinh tế, tài chính, ngân sách. Đồng thời sử dụng phương pháp phân tích tổng hợp, thống kê, so sánh dựa trên lý thuyết tài chính và số liệu thực tiễn về ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên giai đoạn 2012-2016, từ đó làm sáng tỏ các nội dung, những nét đặc thù về quản lý ngân sách công đoàn phục vụ cho quá trình nghiên cứu của luận văn. Luận văn có sử dụng tài liệu, số liệu trong nước, địa phương đã công bố có liên quan đến nội dung nghiên cứu của đề tài luận văn này. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa về mặt lý luận - Góp phần hệ thống hóa có bổ sung và hoàn thiện cơ sở khoa học về quản lý ngân sách công đoàn. - Luận văn làm sâu sắc và phong phú thêm khái niệm, đặc điểm, chức năng, vai trò, nội dung quản lý ngân sách công đoàn. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Trên cơ sở đánh giá, phân tích thực trạng quản lý ngân sách công đoàn hiện nay trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên, đối chiếu với cơ sở lý luận theo quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp 6
luật của Nhà nước về xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam và ngân sách công đoàn. Đề xuất những giải pháp chủ yếu góp phần giải quyết những tồn tại hiện nay và từng bước nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. - Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu, giảng dạy, xây dựng các cơ chế thu - chi, phân phối và quản lý, sử dụng ngân sách công đoàn. 6.3. Đóng góp mới về mặt khoa học của luận văn - Trên cơ sở phân tích lý luận về quản lý ngân sách công đoàn, các quy định của pháp luật về quản lý ngân sách công đoàn, luận văn nêu ra những quan điểm nhằm góp phần vào hệ thống hóa những vấn đề lý luận về ngân sách công đoàn và quản lý ngân sách công đoàn; làm rõ những đặc điểm, điều kiện khách quan trong việc quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân trong những năm tiếp theo. - Trên cơ sở phân tích, so sánh, đánh giá đúng thực trạng, từ đó rút ra những mặt mạnh, những mặt còn hạn chế, yếu kém và nguyên nhân, làm tiền đề cho việc quản lý ngân sách công đoàn. - Đưa ra những quan điểm, phương pháp mới; những giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách công đoàn trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1. Cơ sở khoa học về quản lý ngân sách công đoàn Chương 2. Thực trạng quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên Chương 3. Phương hướng và giải pháp quản lý ngân sách công đoàn trên địa bàn huyện Đồng Xuân, tỉnh Phú Yên. 7
Chương 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ NGÂN SÁCH CÔNG ĐOÀN 1.1. Tổng quan về quản lý ngân sách công đoàn 1.1.1. Khái niệm, bản chất và đặc trưng của ngân sách công đoàn * Khái niệm về ngân sách Nhà nước Ngày 20/03/1996, Quốc hội thông qua Luật Ngân sách nhà nước (NSNN). Đây cũng là lần đầu tiên ở nước ta các quy định trong công tác quản lý ngân sách nhà nước được luật hóa bằng một văn bản pháp quy; trước đó chỉ được thực hiện bằng các văn bản dưới luật do Chính phủ và Bộ Tài chính ban hành. Từ đó đến nay, Luật NSNN đã hai lần được sửa đổi, bổ sung bằng Luật mới. Khái niệm về NSNN trong Luật NSNN qua các thời kỳ có sự khác nhau. Khái niệm về NSNN, Luật NSNN năm 2015 tương tự như Luật NSNN năm 1996, nhưng hoàn toàn khác biệt so với Luật NSNN năm 2002. Theo đó, thứ nhất, Luật NSNN năm 1996 quy định: NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước trong dự toán đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước; Thứ hai, Luật NSNN năm 2002 (thay thế Luật NSNN năm 1996) quy định: NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước; Thứ ba, Luật NSNN năm 2015 (thay thế Luật NSNN năm 2002) quy định: NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nước. 8
* Khái niệm về ngân sách Công đoàn Ngân sách công đoàn là một bộ phận của ngân sách Nhà nước. Vì vậy quản lý ngân sách công đoàn phải tuân thủ theo pháp luật nói chung cũng như Luật ngân sách Nhà nước nói riêng. Nhưng ngân sách công đoàn có nội dung thu, chi, quản lý riêng theo Luật Công đoàn, Điều lệ Công đoàn Việt Nam, tổ chức Công đoàn căn cứ quy định về chế độ thu, chi quản lý tài chính chung của Nhà nước để hướng dẫn, quy định chế độ thu, chi quản lý tài chính trong tổ chức Công đoàn. Việc ban hành văn bản hướng dẫn, quy định về chế độ thu, chi quản lý tài chính công đoàn phải tuân thủ quy chế về quản lý tài chính, tài sản của Công đoàn. Như vậy, có thể nói: Ngân sách công đoàn là toàn bộ các khoản thu, chi của Công đoàn đã được cơ quan có thẩm quyền của Công đoàn quyết định và được thực hiện trong một năm để bảo đảm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Công đoàn. * Bản chất của ngân sách công đoàn Để có cách nhìn đầy đủ về bản chất của ngân sách công đoàn, cần xem xét trên các góc độ sau: Trên góc độ khoa học: Ngân sách là một phạm trù lịch sử. Trên góc độ kinh tế - xã hội: Ngân sách phản ảnh tổng thể các quan hệ kinh tế - xã hội thông qua động viên các nguồn lực tài chính và phân phối các nguồn tài chính đó trong phát triển kinh tế - xã hội. Trên góc độ nội dung vật chất: Ngân sách là quỹ tiền tệ tập trung lớn được sử dụng để thực hiện các chức năng của Công đoàn. Trên góc độ quản lý: Ngân sách là kế hoạch tài chính cơ bản của Công đoàn. Từ các cách tiếp cận đó, có thể rút ra bản chất sâu xa của ngân sách công đoàn là tổng thể các quan hệ kinh tế, gắn liền với quá trình hình thành 9
quỹ tiền tệ tập trung nhằm thực hiện các chức năng của Công đoàn trong từng thời kỳ nhất định. * Đặc trưng của ngân sách công đoàn - Ngân sách công đoàn là một bộ phận của ngân sách nhà nước được sử dụng để phục vụ phong trào CNVCLĐ và hoạt động công đoàn. Ngân sách công đoàn có tính độc lập tương đối, nhưng chịu sự giám sát, kiểm tra của các cơ quan chức năng Nhà nước. Nhà nước hàng năm có trách nhiệm hỗ trợ kinh phí từ nguồn Ngân sách nhà nước cho tổ chức công đoàn hoạt động, nhằm đảm bảo hoạt động cho tổ chức công đoàn. - Ngân sách công đoàn thực hiện quyền tự chủ và tự quản về tài chính theo quy định của pháp luật. Cụ thể là: + Về pháp lý: Theo quy định của Hiến pháp Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Luật Công đoàn. Ngân sách công đoàn thuộc quyền sở hữu của tổ chức công đoàn, ngân sách công đoàn luôn chứa đựng những lợi ích chung và lợi ích công cộng. + Về tác nghiệp chuyên môn: Ngân sách công đoàn là toàn bộ các khoản thu, chi của tổ chức công đoàn được pháp luật thừa nhận và quy định, được thực hiện theo một quy trình chặt chẽ, bao gồm các khâu: Lập dự toán, chấp hành dự toán và quyết toán ngân sách công đoàn. + Về thời gian thực hiện: Ngân sách công đoàn được thực hiện trong 01 năm (năm ngân sách bắt đầu từ ngày 1/1 đến 31/12). 1.1.2. Chức năng của ngân sách công đoàn Ngân sách công đoàn có hai chức năng cơ bản: Chức năng phân phối và chức năng giám đốc. - Chức năng phân phối: Là sự phân chia nguồn tài chính giữa các cấp ngân sách, giữa các đơn vị, giữa các mặt hoạt động trong từng thời kỳ và giữa chi tiêu cho hoạt động thường xuyên và tích lũy đảm bảo tính bền vững của 10