Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:121

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý nhà nước đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa" được hoàn thành với mục tiêu nhằm nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa để nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ PHAN ANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC CƠ SỞ CAI NGHIỆN MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ PHAN ANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC CƠ SỞ CAI NGHIỆN MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Ngành: QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐẶNG THỊ MINH HÀ NỘI – 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn “Quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các nội dung nghiên cứu và kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Hà Nội, Ngày 03 tháng 04 năm 2023 Tác giả Lê Phan Anh
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, bên cạnh sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ, động viên và hƣớng dẫn của quý thầy cô và gia đình trong suốt khóa học cũng nhƣ thời gian nghiên cứu để làm đề tài Luận văn. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc, chân thành tới TS. Đặng Thị Minh, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu và viết Luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn đội ngũ Giảng viên, các thầy cô giáo trong Ban Quản lý Đào tạo, Học viện Hành chính Quốc gia về những bài giảng rất hữu ích; cảm ơn gia đình đã có sự trợ giúp về mọi mặt. Tôi xin cảm ơn Cơ sở cai nghiện ma túy số 1 và Cơ sở cai nghiện ma túy số 2 của tỉnh Thanh Hóa đã cung cấp thông tin, số liệu để làm cơ sở khoa học cho luận văn này. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, Ngày 03 tháng 04 năm 2023 Tác giả Lê Phan Anh
DANH MỤC VIẾT TẮT HĐND Hội đồng nhân dân LĐTBXH Lao động - Thƣơng binh, Xã hội PCTNXH Phòng, chống tệ nạn xã hội QLNN Quản lý nhà nƣớc TAND Tòa án nhân dân UBND Ủy ban nhân dân XLVPHC Xử lý vi phạm hành chính
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG BIỂU MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ CAI NGHIỆN MA TÚY ............................................................................. 9 1.1. Cơ sở cai nghiện ma túy ............................................................................. 9 1.1.1. Cai nghiện ma túy và hình thức cai nghiện ma túy................................. 9 1.1.2.Cơ sở cai nghiện ma túy và loại hình cơ sở cai nghiện ma túy ............. 14 1.2. Quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy ................................. 18 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy ............. 18 1.2.2. Vai trò của quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy ............ 20 1.2.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy ............... 22 1.2.4. Yếu tố tác động đến quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy .................................................................................................................... 32 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy ở một số địa phƣơng và bài học kinh nghiệm cho tỉnh Thanh Hóa ............................... 37 1.3.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy ở một số địa phƣơng .................................................................................................. 37 1.3.2. Bài học kinh nghiệm trong quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy cho tỉnh Thanh Hóa ............................................................................. 40 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1.................................................................................. 43 CHƢƠNG 2.THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ CAI NGHIỆN MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA.........................43
2.1. Những đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Thanh Hóa có ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy ....................... 44 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội của tỉnh Thanh Hóa ........................ 44 2.1.2.Tác động của những đặc điểm trên đối với quản lý nhà nƣớc về cai nghiện ma túy tại tỉnh Thanh Hóa ................................................................... 47 2.2.Tình hình tệ nạn ma túy và thực trạng hoạt động của các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ................................................................ 49 2.2.1.Tình hình tệ nạn ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ........................... 49 2.2.2.Thực trạng hoạt động của các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ....................................................................................................... 51 2.3. Phân tích thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa: .................................................................... 64 2.3.1. Tổ chức thực hiện hệ thống thể chế quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy: ................................................................................................. 64 2.3.2.Tổ chức thực hiện các chính sách đối với cơ sở cai nghiện ma túy .......... 66 2.3.3.Tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy ..... 70 2.3.4.Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ thực hiện chức năng quản lý nhà nƣớc và viên chức chuyên môn đối với cơ sở cai nghiện ma túy: .................. 74 2.3.5.Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm đối với các cơ sở cai nghiện ma túy .................................................................................................................... 77 2.4. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy: 79 2.4.1.Kết quả đạt đƣợc .................................................................................... 79 2.4.2.Hạn chế................................................................................................... 81 2.4.3.Nguyên nhân của hạn chế ...................................................................... 82 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2.................................................................................. 84 CHƢƠNG 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ CAI NGHIỆN MA TÚY TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA ......................................................... 85
3.1.Quan điểm và mục tiêu quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy .................................................................................................................... 85 3.1.1. Quan điểm của Đảng ............................................................................. 85 3.1.2. Mục tiêu của Đảng ................................................................................ 87 3.2.Định hƣớng, mục tiêu của tỉnh Thanh Hóa ............................................... 87 3.2.1.Định hƣớng của tỉnh về công tác quản lý nhà nƣớc về cai nghiện ma túy ......................................................................................................................... 87 3.2.2.Mục tiêu của tỉnh về cai nghiện ma túy ................................................. 90 3.3.Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa .................................................... 92 3.3.1.Hoàn thiện thể chế quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy .................................................................................................................... 92 3.3.2.Tổ chức thực hiện hiệu quả các chính sách đối với các đối tƣợng cai nghiện ma túy .................................................................................................. 95 3.3.3.Củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy, nâng cao chất lƣợng đội ngũ cán bộ quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy ...................................................................... 99 3.3.4.Tăng cƣờng xã hội hóa và quản lý, sử dụng hiệu quả các nguồn lực .......... 101 3.3.5.Tăng cƣờng phối hợp chặt chẽ các cơ quan trong quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy .................................................................... 102 3.3.6.Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm đối với các cơ sở cai nghiện ma túy...................................................................................... 104 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3................................................................................ 107 KẾT LUẬN ................................................................................................... 108 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 110
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ Bảng 2.1. Số lƣợng học viên tại Cơ sở cai nghiện ma túy số 1 Thanh Hóa giai đoạn 2017 - 2021 ............................................................................................. 54 Bảng 2.2. Số lƣợng học viên tại Cơ sở cai nghiện ma túy số 2 Thanh Hóa giai đoạn 2017 - 2021 ............................................................................................. 55 Sơ đồ 1.1. Tổ chức bộ máy QLNN đối với cơ sở cai nghiện ma túy ............. 25 Sơ đồ 2.1. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ............................................................................ 74
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ma túy đƣợc coi là hiểm họa đối với loài ngƣời và đã thực sự trở thành vấn đề nóng, vƣợt qua biên giới của mỗi quốc gia. Ma túy làm ảnh hƣởng rất lớn đến nhiều mặt của đời sống xã hội. Nó trực tiếp phá vỡ hạnh phúc gia đình của những ngƣời mắc nghiện, ảnh hƣởng nghiêm trọng đến sức khoẻ, trí tuệ và nhân cách của ngƣời nghiện ma tuý, là mối hiểm hoạ đối với tƣơng lai, nòi giống dân tộc, để lại hậu quả nghiêm trọng cho thế hệ mai sau đồng thời nó còn tác động xấu đến an ninh trật tự, sự ổn định và phát triển của xã hội. Theo báo cáo của Bộ Công An, trong những năm qua, do tác động trực tiếp của tình hình tội phạm ma túy trong khu vực và trên thế giới, đặc biệt là khu vực "Tam giác vàng", tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy ở Việt Nam diễn biến rất phức tạp, nhất là trên các tuyến, địa bàn trọng điểm. Phƣơng thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm ma túy ngày càng tinh vi, nhất là gia tăng sử dụng công nghệ cao, mạng xã hội và các thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 để thực hiện hành vi phạm tội. Đáng chú ý, tội phạm ma túy hoạt động xuyên quốc gia có dấu hiệu phức tạp trở lại sau thời gian thực hiện giãn cách xã hội do dịch COVID-19. Tình hình ngƣời nghiện ma túy, sử dụng trái phép chất ma túy diễn biến phức tạp ở nhiều địa phƣơng trên cả nƣớc. Theo số liệu thống kê định kỳ, đến ngày 15/12/2021, toàn quốc có 238.171 ngƣời nghiện ma túy có hồ sơ quản lý (tăng 3.159 ngƣời, tƣơng đƣơng 1,3% so với năm 2020 với 235.012 ngƣời nghiện ma túy có hồ sơ quản lý). Về thành phần, tỷ lệ ngƣời nghiện là nam giới chiếm khoảng 92,27%; nữ giới chiếm 7,73%; độ tuổi trên 30 tuổi chiếm 57,69%. Có 25.654 đối tƣợng có tiền sự và 58.849 đối tƣợng có tiền án. Tình hình ngƣời nghiện sử dụng đồng thời nhiều loại ma túy ngày càng phổ biến.
2 Tỷ lệ sử dụng ma túy tổng hợp chiếm khoảng 70 - 80% trong số ngƣời nghiện, nhất là tại các tỉnh miền Trung và miền Nam. Cả nƣớc có 97 cơ sở cai nghiện ma túy công lập, đang tổ chức cai nghiện cho 36.295 ngƣời, trong đó có 31.039 ngƣời thuộc diện cai nghiện ma túy bắt buộc của Tòa án, 3.905 ngƣời cai nghiện ma túy tự nguyện và 1.351 ngƣời thuộc diện không có nơi cƣ trú ổn định [12]. Công tác phòng, chống ma túy đã chú trọng vào các tuyến, địa bàn trọng điểm, nhất là tuyến Tây Bắc, Bắc Miền Trung, biên giới Tây Nam, các sân bay quốc tế, cảng biển; qua đó, làm giảm các điểm, tụ điểm, địa bàn trọng điểm phức tạp; t ng bƣớc làm chuyển biến tình hình ở một số "điểm nóng" về ma túy. Trong 6 tháng đầu năm 2022, lực lƣợng Công an nhân dân, chủ công là lực lƣợng cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã phá thành công 13.417 vụ, bắt 20.048 đối tƣợng phạm tội và vi phạm pháp luật về ma túy, thu giữ 466 kg heroin, 926 kg, 2.568.944 viên ma túy tổng hợp, 137 kg cần sa, cùng nhiều vật chứng liên quan; triệt phá 204 điểm, 20 tụ điểm phức tạp về ma túy; phát hiện, triệt phá nhiều đƣờng dây mua bán ma túy xuyên quốc gia, bắt giữ đƣợc các đối tƣợng cầm đầu, thu giữ số lƣợng ma túy rất lớn. Công tác cai nghiện, phục hồi và quản lý sau cai tiếp tục đƣợc quan tâm chỉ đạo; một số địa phƣơng đã có nhiều sáng kiến khắc phục những khó khăn trong việc lập hồ sơ đƣa ngƣời nghiện vào các cơ sở cai nghiện bắt buộc. Trong 6 tháng đầu năm, các cơ sở cai nghiện ma túy trên cả nƣớc đã điều trị, cai nghiện cho gần 42.000 ngƣời, trong đó tiếp nhận mới gần 4.500 ngƣời theo quy định mới của Luật Phòng, chống ma túy 2021; 100% các địa phƣơng tổ chức quản lý sau cai nghiện tại cộng đồng; đã tổ chức nghiên cứu, triển khai thí điểm một số mô hình cai nghiện ma túy hoạt động hiệu quả theo Đề án đổi mới công tác cai nghiện của Chính phủ [14]. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy còn diễn biến phức tạp và là một nguy cơ an ninh phi
3 truyền thống mang tính xuyên quốc gia; lƣợng ma túy t nƣớc ngoài vận chuyển vào nƣớc ta còn nhiều; số ngƣời nghiện vẫn ở mức cao; hiệu quả công tác cai nghiện chƣa đƣợc phát huy; tỉ lệ tái nghiện cao. Trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, việc QLNN đối với các cơ sở cai nghiện ma túy còn nhiều khó khăn, vƣớng mắc, việc phối hợp thực hiện nhiều quy định giữa các các cấp có liên quan vẫn chƣa đảm bảo đủ hiệu quả; một số quy định chƣa phân định rõ trách nhiệm, thẩm quyền, dẫn đến có hiện tƣợng né tránh, đùn đẩy trách nhiệm giữa các cơ quan chức năng nhất là ở địa phƣơng. Để QLNN đối với cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa có hiệu lực, hiệu quả; đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân đã đặt ra nhiều vấn đề lý luận, pháp lý cần phải giải đáp thấu đáo, có căn cứ khoa học và thực tiễn. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa” là yêu cầu khách quan và tất yếu, có tính cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Tìm hiểu tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài “Quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa” cho thấy các nhà khoa học, nhà nghiên cứu đã tiếp cận theo nhiều cách, với những cấp độ khác nhau. Luận văn “Quản lý nhà nƣớc về áp dụng biện pháp xử lý hành chính đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc của UBND thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Văn Bình đã tập trung nghiên cứu các giải pháp để hoàn thiện quy trình áp dụng biện pháp xử lý hành chính đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc - một bƣớc đầu tiên trong tổ chức hoạt động cai nghiện ma túy bắt buộc, nhằm tháo gỡ những khó khăn trƣớc những điểm mới trong thể chế pháp luật đối với ngƣời nghiện ma túy [1]. Qua kết quả nghiên cứu của đề tài này, các
4 địa phƣơng còn gặp khó khăn, lúng túng trong thực hiện biện pháp xử lý hành chính đƣa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc có thể tham khảo nghiên cứu để đƣa ra các mô hình phù hợp và giải pháp hữu hiệu. Luận văn “Các yếu tố tác động đến việc cai nghiện ma túy tổng hợp tại thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Thị Hiền đã tập trung nghiên cứu các giải pháp trong tổ chức các hoạt động cai nghiện hiệu quả dành cho ngƣời nghiện ma túy tổng hợp. Qua kết quả nghiên cứu của đề tài này, các cơ sở cai nghiện ma túy có thể tham khảo để đƣa ra các mô hình phù hợp và giải pháp hữu hiệu [19]. Cuốn sách “Tâm lý giáo dục nhân cách ngƣời cai nghiện ma túy (t thực tế thành phố Hồ Chí Minh)”, tác giả Phan Xuân Biên và Hồ Bá Thâm (đồng chủ biên) [7]. Là một công trình nghiên cứu công phu của nhiều tác giả về nguyên nhân, đặc điểm tâm lý, công tác giáo dục nhân cách, đạo đức xã hội dành cho những ngƣời liên quan đến nghiện ma túy. Các tác giả cho rằng, ngƣời nghiện là những ngƣời rối loạn về tâm lý, không làm chủ đƣợc hành vi của mình, t không làm chủ đƣợc bản thân, họ hành động chủ yếu theo ham muốn bản năng, dẫn tới lệch chuẩn xã hội, khủng hoảng nhân cách, tha hóa rối loạn nhân cách và việc cai nghiện phục hồi nhân cách, sửa đổi và phát triển nhân cách ngƣời cai nghiện thành công hay không phụ thuộc vào thái độ, tình thƣơng, trách nhiệm của cộng đồng, gia đình, xã hội và bản thân ngƣời nghiện. Cuốn sách tập hợp các bài viết có chất lƣợng của các nhà QLNN, các chuyên gia và cán bộ quản lý tại các cơ sở cai nghiện ma túy nhằm đi sâu nghiên cứu khoa học tâm lý giáo dục ngƣời cai nghiện ma túy và cả về mặt xây dựng, hoàn chỉnh chủ trƣơng chính sách, giải pháp quản lý giáo dục nhân cách, dạy nghề cho ngƣời cai nghiện ma túy tại các cơ sở và sau cai nghiện tại địa phƣơng quản lý.
5 Nhà xuất bản Thông Tin Và Truyền Thông phối hợp cùng Trung tâm sách pháp luật tổ chức hệ thống cuốn sách: “Quy định chi tiết thi hành Luật Phòng, chống ma túy, Luật Xử lý vi phạm Hành chính về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy, xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án Nhân dân”, do tác giả Trần Văn Hà - Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học Tòa án nhân dân tối cao nghiên cứu đã tập hợp, chọn lọc các văn bản pháp luật liên quan trực tiếp đến ma túy, quản lý cai nghiện và quản lý sau cai nghiện. Cuốn sách mang đến cho ngƣời đọc và những ngƣời làm công tác quản lý nắm bắt các quy định của Nhà nƣớc về ma túy, quản lý cai nghiện và quản lý sau cai nghiện [17]. Các công trình khoa học, đề tài nghiên cứu, sách chuyên khảo, luận án, luận văn có liên quan đến đề tài đƣợc tiếp cận ở các khía cạnh khác nhau về cai nghiện ma túy và QLNN về cai nghiện ma túy trong ch ng mực nhất định đã góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và thực tiễn QLNN đối với cơ sở cai nghiện ma túy trong tình hình mới. Tuy vậy, cho đến nay chƣa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn diện và chuyên biệt về QLNN đối với cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa do đó tác giả chọn đề tài nghiên cứu này. Với kết quả nghiên cứu của luận văn, tác giả hy vọng sẽ góp phần làm sáng tỏ lý luận và thực tiễn QLNN đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích: Nghiên cứu lý luận và thực tiễn QLNN đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa để nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. - Nhiệm vụ:
6 + Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy + Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa + Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN đối với các cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu: Hoạt động quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy. - Phạm vi nghiên cứu: + Không gian: Trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa + Thời gian: Các số liệu, tƣ liệu và nghiên cứu thực tiễn t năm 2017 đến năm 2021. + Nội dung: Tập trung nghiên cứu các nội dung quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở cai nghiện ma túy 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Phƣơng pháp luận: Luận văn đƣợc nghiên cứu dựa trên cơ sở phƣơng pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để nhìn nhận, đánh giá vấn đề nghiên cứu trong mối quan hệ biện chứng. - Phƣơng pháp nghiên cứu: Để nghiên cứu luận văn, tác giả sử dụng kết hợp nhiều phƣơng pháp nhƣng chủ yếu sử dụng phƣơng pháp tổng hợp, phân tích, so sánh, thống kê và thu thập thông tin dựa trên các tài liệu thứ cấp nhƣ: Nghiên cứu tài liệu, sách, các tạp chí, các thông tin khoa học về kết quả nghiên cứu trƣớc có liên quan đến đề tài đã đƣợc công bố trên các ấn phẩm và các báo cáo khoa học; các văn bản chủ yếu về chủ trƣơng, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nƣớc về cai nghiện ma túy và QLNN đối với cơ sở cai nghiện ma túy để tiếp
7 thu có chọn lọc các thành quả nghiên cứu trƣớc đó về những vấn đề có liên quan đến đề tài. Tác giả cũng sử dụng phƣơng pháp quan sát, phƣơng pháp trao đổi với chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cứu: Thông qua các chuyến tham quan thực tế tại cơ sở cai nghiện ma túy, tác giả quan sát hoạt động của cơ sở cai nghiện ma túy; đƣợc tiếp cận, trao đổi với các chuyên gia cũng nhƣ các viên chức trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ ở các cơ sở này để nắm bắt tình hình thực tiễn hoạt động cai nghiện ma túy và quản lý các cơ sở cai nghiện ma túy để phục vụ nghiên cứu luận văn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần làm sáng tỏ, sâu sắc hơn các vấn đề lý luận QLNN đối với cơ sở cai nghiện ma túy. Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, nhà quản lý, ngƣời dạy, ngƣời học những nội dung liên quan đến quản lý nhà nƣớc về xã hội, giải quyết vấn đề xã hội. - Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu thành công của luận văn góp phần cùng Cơ sở cai nghiện ma túy Thanh Hóa và các cơ quan quản lý nhà nƣớc về cai nghiện ma túy tỉnh Thanh Hóa t ng bƣớc tháo gỡ những khó khăn, vƣớng mắc, nâng cao hiệu quả các hình thức, biện pháp quản lý, giáo dục ngƣời nghiện ma túy tại Cơ sở cai nghiện, góp phần đẩy lùi tệ nạn ma túy, phục vụ tốt công tác phòng chống tệ nạn xã hội, góp phần ổn định trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo. Luận văn có kết cấu gồm 03 chƣơng: Chƣơng 1. Cơ sở khoa học quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy Chƣơng 2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy tại tỉnh Thanh Hóa.
8 Chƣơng 3. Định hƣớng và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở cai nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.
9 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ CAI NGHIỆN MA TÚY 1.1. Khái quát về cai nghiện ma túy và cơ sở cai nghiện ma túy 1.1.1. Cai nghiện ma túy và hình thức cai nghiện ma túy 1.1.1.1. Ma túy và tác hại của ma túy * Khái niệm ma túy: Năm 1988, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đƣa ra định nghĩa: “Ma túy là bất kỳ một dạng chất nào, khi đưa vào cơ thể làm thay đổi trạng thái ý thức và hành vi như là kết quả tác động của chất đó lên hoạt động của não”. Theo Tổ chức Liên Hợp Quốc, ma túy là các chất có nguồn gốc tự nhiên hay tổng hợp, khi xâm nhập vào cơ thể sẽ làm thay đổi trạng thái tâm sinh lý của ngƣời sử dụng. Luật phòng, chống ma túy của Việt Nam đƣợc Quốc hội ban hành năm 2021 quy định: “Chất ma túy là các chất gây nghiện, chất hƣớng thần đƣợc quy định trong các danh mục do chính phủ ban hành” [21]. - Chất gây nghiện là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh, dễ gây tình trạng nghiện đối với ngƣời sử dụng, cụ thể: Chất gây nghiện khi hấp thu vào cơ thể có thể làm thay đổi các chức năng bình thƣờng theo hƣớng tạo ra sự phụ thuộc và chất đó hoặc làm tăng cảm giác thèm muốn dẫn đến nghiện ở những mức đôi khác nhau. Các chất gây nghiện đƣợc chia thành 02 loại: + Chất kích thích (thƣờng đƣợc gọi là chất kích thích thần kinh): Là chất làm tăng hoạt động của hệ thống thần kinh trung ƣơng; + Chất ức chế thần kinh: Là chất làm giảm mức độ truyền dẫn thần kinh, t đó có thể làm giảm kích thích trong các khu vực khác nhau của não bộ.
10 - Chất hƣớng thần là chất kích thích hoặc ức chế thần kinh hoặc gây ảo giác, nếu sử dụng nhiều lần có thể dẫn tới tình trạng nghiện đối với ngƣời sử dụng. Ma túy có rất nhiều loại nhƣ: Heroin, cần sa, ma tuý đá, thuốc lắc, viên ma túy tổng hợp... và đƣợc đối tƣợng buôn bán ngụy trang một cách tinh vi, lôi kéo ngƣời sử dụng dẫn đến nghiện ngập. Nhƣ vậy, ma túy là chất kích thích, có nguồn gốc tự nhiên hoặc tổng hợp, tồn tại dƣới rất nhiều dạng, nhiều chủng loại khác nhau, khi đƣợc đƣa vào cơ thể con ngƣời qua đƣờng tiêm, chích, hút, hít, nhai, nuốt…làm thay đổi trạng thái ý thức hoặc hành vi của ngƣời đó. Nếu lạm dụng ma túy, con ngƣời sẽ lệ thuộc vào nó. Do đó, ma túy bị nhà nƣớc cấm sử dụng, tàng trữ, mua bán,… và thực hiện các hành vi trái pháp luật khác. Tác hại của ma túy: Ma túy hủy hoại cơ thể và nhân cách: Sử dụng, lạm dụng, đặc biệt là nghiện ma túy sẽ làm cho sức khỏe sa sút nghiêm trọng. Hệ thần kinh, phổi gan, thận sẽ bị nhiễm độc mãn tính dẫn đến suy nhƣợc toàn thân. Ngƣời nghiện ma túy sẽ thay đổi trạng thái tâm lý, nhƣ: sinh hoạt không lành mạnh, xa lánh ngƣời thân, bạn bè, tha hóa về nhân cách; có thể làm những việc trái pháp luật, nhƣ: trôm cáp, cƣớp giật, thậm chí giết ngƣời, cƣớp của để có tiền mua ma túy. Ma túy phá vỡ hạnh phúc gia đình: Khi gia đình có ngƣời nghiện ma túy, các thành viên trong gia đình sẽ có cảm giác buồn khổ, bất an, bất lực, đau đớn, thất vọng, bế tắc. kinh tế gia đình bị tổn hại do chi phí dành cho ngƣời nghiện là quá lớn. Hầu hết những ngƣời nghiện đều phải bán tất cả đồ đạc, phƣơng tiện trong gia đình để trang trải cho nghiện ma túy. Chính điều này làm nảy sinh những mâu thuẫn và làm lung lay hạnh phuc gia đình, dẫn đến hầu hết những gia đình có ngƣời nghiện đều rơi vào trạng thái ly hôn, ly
11 thân, bạo lực gia đình, con cái bị đánh đập hoặc không có ngƣời chăm sóc. Hơn thế nữa họ hàng thân thiết và những ngƣời thân trong dòng họ sẽ xa lánh vì những hành vi tiêu cực của ngƣời nghiện sớm muộn sẽ tác động sâu và làm tổn thƣơng họ. Ma túy gây tổn thất về kinh tế: Không thể tính hết đƣợc các tổn thất về kinh tế do tệ nạn ma túy gây ra. Ƣớc tính hàng năm ngƣời nghiện “đốt” hàng nghìn tỷ đồng cho việc mua ma túy để sử dụng. Hàng năm nhà nƣớc đã phải chi hàng nghìn tỷ đồng và nguồn nhân lực hàng chục nghìn cán bộ, nhân viên nhà nƣớc để phòng, chống tội phạm, kiểm soát ma túy, cai nghiện ma túy, tuyên truyền, giáo dục, …Ma túy làm suy giảm lực lƣợng lao động cả về số lƣợng và chất lƣợng, ngƣời nghiện ma túy không có đủ sức để lao động, dẫn đến phụ thuộc, không có khả năng tự đảm bảo cuộc sống, tiêu tốn và lãng phí tiền của. Hơn nữa các chi phí dành cho dự phòng và chăm sóc y tế liên quan đến ma túy rất tốn kém. Ma túy tác động xấu đến trật tự, an toàn xã hội: Ngoài việc gây ra tác hại cho chính ngƣời sử dụng và gia đình, ngƣời sử dụng, nghiện ma túy còn có những tác động xấu đến trật tự an toàn xã hội. Ma túy là một trong những nguyên nhân, nguồn gốc phát sinh tội phạm về giết ngƣời, cƣớp của, cƣớp giật, hiếp dâm, trộm cắp, cho vay nặng lãi, tiêu thụ của gian, tai nạn giao thông, … tỷ lệ phạm nhân phạm tối về ma túy trong các trại giam, nhà tạm giam, tạm giữ có thời gian lên tới hơn 40%, tỷ lệ phạm nhân có tiền sử nghiện ma túy hơn 28%. Nhƣ vậy, có thể nói rằng, hậu quả do ma túy gây ra hết sức nặng nề về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh trật tự, đe dọa cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân; là một trong những nguyên nhân, nguồn gốc phát sinh tội phạm, hủy hoại sức khỏe, làm suy thoái nhân cách, đạo đức và truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.