Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:125

Thêm vào BST

Báo xấu

21
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường công tác QLNN đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ THỊ NGỌC UYÊN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ MẦM NON NGOÀI CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP.HỒ CHÍ MINH – 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ THỊ NGỌC UYÊN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ MẦM NON NGOÀI CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TIẾN SĨ NGUYỄN THỊ HÀ TP.HỒ CHÍ MINH – 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của tôi, các số liệu trong luận văn là trung thực, khách quan, khoa học, dựa trên kết quả nghiên cứu thực tế và các tài liệu đã được công bố. TP. Hồ Chí Minh, ngày 20 tháng 6 năm 2019 Học viên Ngô Thị Ngọc Uyên
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, cho phép tôi gửi lời cảm ơn tới: – Ban Giám đốc, các Khoa, Phòng, Ban, cán bộ, giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình giảng dạy và tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. – Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến người hướng dẫn luận văn: Tiến sĩ Nguyễn Thị Hà đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ và động viên tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. – Xin được chân thành cảm ơn đến Lãnh đạo, cán bộ Phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Tân Uyên đã tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp số liệu, tư liệu và nhiệt tình đóng góp ý kiến cho tôi trong quá trình nghiên cứu. – Cảm ơn các bạn đồng nghiệp, bạn bè, gia đình đã động viên, khích lệ và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu khoa học. Mặc dù đã cố gắng rất nhiều, nhưng luận văn không tránh khỏi những thiếu sót; tác giả rất mong nhận được sự thông cảm, chỉ dẫn, giúp đỡ và đóng góp ý kiến của các nhà khoa học, của quý thầy cô, các cán bộ quản lý và các bạn đồng nghiệp để công trình nghiên cứu của tôi ngày càng hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Học viên
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài luận văn ........................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ................................... 3 3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn ............................................................... 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .......................................... 7 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ..................... 7 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn .................................................. 9 7. Kết cấu của luận văn .................................................................................. 9 Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ MẦM NON NGOÀI CÔNG LẬP .................................................. 10 1.1. Những vấn đề cơ bản về cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập ............................................................................................................ 10 1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển các cơ sở giáo dục ngoài công lập ở Việt Nam ................................................................................................ 10 1.1.2. Quan niệm cơ sở mầm non ngoài công lập ........................................... 12 1.1.3. Sự khác nhau giữa cơ sở mầm non công lập và ngoài công lập ........... 13 1.1.4. Vị trí, vai trò, nhiệm vụ của Giáo dục Mầm non trong hệ thống giáo dục quốc dân............................................................................................ 15 1.1.5. Tổ chức cơ sở mầm non ngoài công lập .............................................. 15 1.2. Quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở mầm non ngoài công lập .............. 25 1.2.1. Quản lý và quản lý nhà nước ............................................................... 25 1.2.2. Đặc điểm của quản lý nhà nước ............................................................ 28 1.2.3. Quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập ................... 30 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở mầm non ngoài công lập và bài học kinh nghiệm cho thị xã Tân Uyên .......................... 38
1.3.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập của một số địa phương .............................................................................. 38 1.3.2. Kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập của một số nước trên thế giới .................................................................... 44 1.3.3. Bài học kinh nghiệm cho thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương .............. 46 Tiểu kết chƣơng 1 ....................................................................................... 48 Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ MẦM NON NGOÀI CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƢƠNG .................................................................... 49 2.1. Những yếu tố ảnh hƣởng đến hoạt động quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dƣơng ..................................................................................... 49 2.1.1. Vị trí địa lý, điều kiện dân cư của thị xã Tân Uyên .............................. 49 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội của thị xã Tân Uyên ................................... 50 2.2. Phân tích thực trạng quản lý nhà nƣớc đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dƣơng ........... 54 2.2.1. Xây dựng và ban hành văn bản quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập ................................................................................. 54 2.2.2. Quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập tại thị xã Tân Uyên ......................................................................................................... 60 2.2.3. Tổ chức thực hiện quản lí nhà nước đối với cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương ............................. 72 2.3. Đánh giá kết quả công tác quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập ......................................................................... 87 2.3.1. Những mặt đạt được .............................................................................. 87 2.3.2. Những hạn chế, tồn tại .......................................................................... 88 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại .................................... 90 Tiểu kết chƣơng 2 ....................................................................................... 92
Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC CƠ SỞ MẦM NON NGOÀI CÔNG LẬP TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ TÂN UYÊN, TỈNH BÌNH DƢƠNG ............................................................................................ 93 3.1. Định hƣớng công tác quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dƣơng .... 93 3.1.1. Định hướng chung ................................................................................. 93 3.1.2. Mục tiêu ................................................................................................ 94 3.2. Giải pháp tăng cƣờng công tác quản lý nhà nƣớc đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dƣơng ...................................................................................................... 96 3.2.1. Tổ chức thực hiện pháp luật về quản lý NN đối với các cơ sở mầm non nói chung và cơ sở mầm non ngoài công lập nói riêng ........... 96 3.2.2. Đẩy mạnh xã hội hoá, tạo được sự công bằng giữa giáo dục mầm non ngoài công lập và công lập ....................................................................... 97 3.2.3. Xây dựng và thực hiện qui hoạch, kế hoạch phát triển đến giáo dục mầm non ngoài công lập đến năm 2025 phù hợp với nhu cầu của từng địa bàn dân cư ................................................................................................. 99 3.2.4. Xây dựng bộ máy, đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập ......................................... 101 3.2.5. Nâng cao chất lượng, nhận thức và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ giáo viên mầm non ngoài công lập ........................................................ 103 3.2.6. Tăng cường cơ sở vật chất cho các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương............................................ 108 3.2.7. Nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục của nhà trường .................... 110 3.2.8. Tăng cường kiểm định và đánh giá chất lượng tổ chức, hoạt động của các cơ sở mầm non ngoài công lập......................................................... 111 Tiểu kết chƣơng 3 ..................................................................................... 112
KẾT LUẬN ............................................................................................... 114 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 116
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Cấp học mầm non có vai trò hết sức quan trọng, là cấp học khởi đầu của hệ thống giáo dục quốc dân, mang tích chất quyết định tới sự phát triển về mọi mặt của trẻ và là yếu tố quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cho đất nước trong tương lai. Căn cứ Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế; Nghị định 53/2006/NĐ-CP ngày 25/5/2006 của Chính phủ về đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động giáo dục, y tê, văn hóa, thể dục thể thao; Quyết định số 404/QĐ-TTg ngày 20/3/2014 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt đề án hỗ trợ phát triển các nhóm trẻ độc lập tư thục khu vực khu công nghiệp, khu chế xuất đến năm 2020… Từ đó, các địa phương đã xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách phù hợp với tình hình thực tiễn nhằm đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, khuyến khích đầu tư, thành lập các cơ sở giáo dục ngoài công lập, góp phần giảm áp lực cho các trường công lập. Đảng ta đã xác định “sự nghiệp giáo dục là của nhà nước và của toàn dân”, vì vậy xã hội hóa giáo dục càng có ý nghĩa và vai trò quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Cùng với tốc độ phát triển dân số hiện nay, nhu cầu của xã hội về giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng ngày càng tăng trong khi hệ thống các trường công lập chưa đáp ứng được. Với định hướng khuyến khích xã hội hóa cả hệ thống giáo dục quốc dân nói chung và giáo dục mầm non nói riêng đã giúp phát triển mạnh hình thức giáo dục ngoài công lập. Trong thời gian qua, hình thức giáo dục ngoài công lập đã đạt được những kết quả nhất định, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của nền 1
giáo dục như: góp phần nâng tỷ lệ huy động trẻ ra lớp; phát triển đa dạng các loại hình trường, lớp, chương trình giáo dục chất lượng cao đáp ứng nhu cầu học tập của người dân; giảm gánh nặng ngân sách đầu tư cho giáo dục của nhà nước. Thị xã Tân Uyên là một địa bàn quan trọng của tỉnh Bình Dương, nối liền với các huyện, thị, thành phố đang phát triển của tỉnh. Những năm gần đây, thị xã Tân Uyên có tốc độ tăng trưởng cao, thu hút nhiều dự án đầu tư trong nước và ngoài nước vào các khu, cụm công nghiệp. Vì vậy, thị xã cũng thu hút lực lượng lao động nhập cư rất lớn. Theo thống kê của Phòng Giáo dục - Đào tạo thị xã, trong 05 năm trở lại đây từ năm 2013 đến năm 2018 số trẻ trên địa bàn thị xã tăng từ 7.138 trẻ lên 14.697 trẻ, trung bình mỗi năm tăng thêm khoảng 1.500 trẻ mầm non, mẫu giáo. Năm 2018, thị xã Tân Uyên có 13 cơ sở mầm non công lập với 4.178 trẻ chỉ đáp ứng được 28% nhu cầu, trong khi đó số cơ sở mầm non ngoài công lập là 123 cơ sở với 10.519 trẻ đáp ứng 72% nhu cầu. Với số lượng trẻ tăng như thế thì hệ thống các trường mầm non công lập không thể đáp ứng được nhu cầu giữ trẻ. Sự tồn tại và phát triển của các cơ sở mầm non ngoài công lập xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và cấp bách đó. Việc huy động mọi nguồn lực trong xã hội cùng chăm lo cho giáo dục và việc mở rộng hệ thống các cơ sở mầm non ngoài công lập là vấn đề hết sức cần thiết. Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động các cơ sơ ngoài công lập và công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở này vẫn đang bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế như: các chính sách hỗ trợ, thu hút các nguồn lực đầu tư còn ít; đội ngũ giáo viên thương xuyên biến động, số lượng và chất lượng đội ngũ nhân sự chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển; chất lượng giáo dục chưa cao; việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học chưa được quan tâm đúng mức; công tác phân cấp quản lý, công tác thanh tra, kiểm tra có thực hiện 2
nhưng chưa đạt hiệu quả cao…Vì vậy, việc nghiên cứu để đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với địa phương. Từ những lý do nêu trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương” nghiên cứu làm luận văn quản lý công của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Nghiên cứu về quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non nói chung, cơ sở mầm non người công lập nói riêng đã có nhiều nhà khoa học, nhà quản lý quan tâm nghiên cứu từ lâu và có nhiều công trình đã được công bố ở trên các diễn đàn khoa học từ trung ương đến địa phương, có thể kể đến một số công trình tiêu biểu sau đây: - Nguyễn Thị Minh Tâm (2014), “Thực trạng quản lý công tác xã hội hóa giáo dục mầm non của các Phòng Giáo dục – Đào tạo tỉnh Bình Dương” – Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý giáo dục, Trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn của tác giả đã khái quát những vấn đề chung của cơ sở lý luận về quản lý công tác xã hội giáo dục mầm non ở Việt Nam, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý xã hội hóa giáo dục mầm non. Trên cơ sở phân tích thực trạng quản lý công tác xã hội hóa giáo dục mầm non của các phòng giáo dục – đào tạo trên địa bàn tỉnh Bình Dương, tìm ra các nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản từ đó tác giả đã đề xuất các giải pháp khắc phục và nâng cao hiệu quả công tác quản lý xã hội hóa giáo dục mầm non trên địa bàn tỉnh Bình Dương - Ngô Mỹ Linh (2014), “Quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội” – Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Xã hội học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân 3
văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. Tác giả đã phân tích, đánh giá thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội. Đồng thời, hệ thống hóa và nêu ra các điểm bất hợp lý của các văn bản pháp luật điều chỉnh lĩnh vực quản lý mầm non ngoài công lập hiện hành. Từ đó, tác giả đề xuất các giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập trên địa bàn quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội. - Lê Thị Huyền Trâm (2017), “Quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập trên địa bàn huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi” – Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công - Học viện hành chính Quốc gia. Trên cơ sở quan điểm cho rằng công tác quản lý cơ sở giáo dục mầm non nói chung và quản lý cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập nói riêng đóng vai trò rất quan trọng trong việc năng cao chất lượng giáo dục, tác giả đã nghiên cứu nhưng kinh nghiệm về quản lý cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập trên thế giới và các địa phương khác ở Việt Nam. Đồng thời, phân tích thực trạng, đánh giá các nhân tố tác động đến công tác quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập trên địa bàn huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Từ đó, tác giả đã đề xuất các giải pháp phù hợp với điều kiện và tình hình thực tế của địa phương để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập trên địa bàn huyện. - Trần Thị Kim Thoa (2006), “Các biện pháp tăng cường quản lý đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng trường Mầm non Quận Tân Bình-Thành phố Hồ Chí Minh” – Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục. Qua nghiên cứu, tác giả đã cho thấy giáo viên giữ vai trò quan trọng đối với chất lượng giáo dục, quyết định đến sự thành công của ngành giáo dục. Với hướng nghiên cứu, tiếp cận của tác giả là tập trung làm rõ những vấn đề cơ bản xoay quanh công 4
tác quy hoạch phát triển giáo dục mầm non; phát triển và chuẩn hóa đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên tại các trường mầm non trên địa bàn quận Tân Phú – thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó, tác giả đã đề xuất những giải pháp cụ thể phù hợp với đặc thù của địa phương tăng cường tính hiệu quả, hiệu lực trong công tác quản lý đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng trường mầm non nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của sự nghiệp giáo dục, nhất là giáo dục bậc mầm non. Ngoài ra, nhiều tác giả, nhà khoa học đã công bố các đề tài khoa học, công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài như: Tạ Hoa Dung (2018), “Giải pháp quản lý đội ngũ giáo viên các trường mầm non ngoài công lập ở thành phố Hà Nội theo hướng chuẩn hóa”, Tạp chí giáo dục số đặc biệt kỳ 2 tháng 5/2018. Theo nghiên cứu này, để nâng cao chất lượng giáo dục mầm non ngoài công lập phải chú trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong đó đội ngũ giáo viên mầm non là những người đóng vai trò hết sức quan trọng quyết định. Từ đó, để đội ngũ giáo viên các trường mầm non ngoài công lập đáp ứng yêu cầu đủ về số lượng, đạt và vượt chuẩn về chất lượng, cơ cấu phù hợp thì tác giả đã đề xuất triển khai thực hiện đồng bộ hệ thống các giải pháp từ khâu xây dựng chiến lược phát triển đội ngũ, tuyển dụng, sử dụng, bồi dưỡng đến hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý phát triển đội ngũ giáo viên các trường mầm non ngoài công lập ở thành phố Hà Nội. - Thực trạng và giải pháp củng cố, phát triển các trường ngoài công lập ngành học mầm non, phổ thông, giáo dục chuyên nghiệp trên địa bàn Hà Nội đến năm 2010. Đề tài khoa học cấp thành phố năm 2006. Nội dung đề tài đã phân tích, đánh giá thực trạng các trường ngoài công lập ngành học mầm non, phổ thông, giáo dục chuyên nghiệp trên địa bàn Hà Nội từ khi đổi mới đến 2004 và đề xuất các giải pháp củng cố, phát triển chúng. 5
Nhìn chung, các công trình trên đây mới chỉ dừng ở việc nghiên cứu về giáo dục mầm non, giáo dục mầm non ngoài công lập, công tác xã hội hóa giáo dục và chỉ ra những hạn chế của các cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập nói chung, chưa có nhiều công trình nghiên cứu về quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập. Đặc biệt, chưa có công trình nào nghiên cứu về quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập tại thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Chính vì vậy, việc nghiên cứu hoạt động quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập tại thị xã Tân Uyên, Tỉnh Bình Dương trong bối cảnh hiện nay là cần thiết. 3. Mục đích, nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích Nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường công tác QLNN đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn cần phải thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể sau: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập. - Nghiên cứu, phân tích thực trạng về quản lý nhà nước đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Chỉ ra những điểm đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế. 6
- Đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn Nghiên cứu quản lý nhà nước đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về không gian: Công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. Phạm vi về thời gian: Sử dụng các số liệu thống kê để nghiên cứu đánh giá thực trạng trong thời gian 05 năm (từ năm 2013 đến năm 2018). Phạm vi nội dung: Quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập bao gồm: nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo dân lập và nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo tư thục. Nhưng trong luận văn này, tác giả chỉ nghiên cứu đối với các trường mầm non tư thục và nhóm trẻ, lớp mẫu giáo tư thục. Để thuận tiện trong luận văn xin gọi chung trường mầm non tư thục và nhóm trẻ, lớp mẫu giáo tư thục là cơ sở mầm non ngoài công lập. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phƣơng pháp luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về phát triển giáo dục, giáo dục mầm non nói chung và giáo dục đối với cơ sở mầm non ngoài công lập nói riêng. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu tài liệu: 7
Tìm hiểu những tài liệu lý thuyết, các văn bản về quản lý nhà nước đối với giáo dục, xã hội hóa giáo dục, quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non, quản lý nhà nước đối với giáo dục mầm non ngoài công lập… Nghiên cứu các tài liệu, công trình nghiên cứu khoa học mà các tác giả trước đã làm; các chủ trương, chính sách, văn bản pháp luật liên quan đến đề tài đang còn hiệu lực; các kế hoạch, báo cáo tổng kết hàng năm của Phòng Giáo dục – Đào tạo thị xã Tân Uyên. Việc nghiên cứu các thành tựu về lý thuyết giúp tiết kiệm thời gian không lặp lại những việc mà các tác giả trước đây đã thực hiện. Phương pháp thu thập, xử lý thông tin: Phương pháp thu thập: Thu thập các thông tin, số liệu về hoạt động của các cơ sở mầm non ngoài công lập, công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên thông qua các báo cáo hàng năm, kết quả kiểm tra, xử lý đối với các cơ sở vi phạm … Thu thập thông tin thông qua thực hiện các cuộc khảo sát thực tế hoạt động các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên. Phương pháp xử lý thông tin: Tiến hành phân loại, hệ thống hóa các thông tin, số liệu về hoạt động của các cơ sở mầm non ngoài công lập và công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở này. Trên cơ sở đó, phân tích, đánh giá tình hình thực tiễn những mặt làm được và hạn chế về công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên. Phương pháp phân tích và tổng hợp: Phương pháp phân tích: được sử dụng sau khi tiến hành thu thập và xử lý thông tin, các số liệu sẽ được thống kê toán học bằng phần mêm máy tính excel và lấy kết quả trên nguyên tác tỷ lệ % để làm cơ sở đánh giá. Ngoài ra phường pháp phân tích còn được áp dụng để phân tích các tài liệu, văn bản 8
pháp luật, các công trình nghiên cứu khoa học, các bài báo khoa học …. đã được các tác giả khác thực hiện. Phương pháp tổng hợp: được sử dụng sau khi tiến hành phân tích, đánh gía để tìm ra các điểm mạnh và các tồn tại hạn chế, nguyên nhân dẫn đến các tồn tại hạn chế. Việc tổng hợp nhằm mục đích đưa ra những luận giải, nhận xét và đề xuất các giải pháp tiếp tục phát huy hơn nữa các mặt đã đạt được và khắc phục các hạn chế tồn tại nhằm nâng cao hơn nữa hiệu lực và hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn: - Ý nghĩa về mặt lý luận: Hệ thống hóa cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý về quản lý nhà nước đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập. - Ý nghĩa thực tiễn: Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà quản lý, nhà nghiên cứu để xây dựng các văn bản quản lý nhà nước phù hợp đối với các cơ sở mầm non ngoài công lập. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 3 chương Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập Chương 2. Thực trạng quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương Chương 3. Định hướng và giải pháp tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với cơ sở mầm non ngoài công lập trên địa bàn thị xã Tân Uyên, tỉnh Bình Dương. 9
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CƠ SỞ MẦM NON NGOÀI CÔNG LẬP 1.1. Những vấn đề cơ bản về cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập 1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển các cơ sở giáo dục ngoài công lập ở Việt Nam Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, giáo dục đã tồn tại, phát triển cùng với sự tồn tại, phát triển của dân tộc, luôn đóng vai trò quan trọng như một trụ cột cơ bản của việc xây dựng và vun đắp cho nền văn hiến lâu đời của đất nước. Hàng nghìn năm dưới chế độ phong kiến, hệ thống cở sở giáo dục phong kiến Việt Nam ban đầu chủ yếu là loại hình cơ sở giáo dục tư thục được gọi là “trường học thầy đồ” . Đến thời nhà Lý (thế kỷ thứ XI) trở đi, nhà nước phong kiến bắt đầu thành lập các trường học công lập là nơi dạy và học cho nhà nho. Thời Pháp thuộc, tuy đã xuất hiện một số ít cơ sở trường công do Nhà nước bảo hộ thành lập chủ yếu dành riêng cho con em người Pháp và quan lại người Việt, nhưng cơ bản vẫn là hệ thống cơ sở trường lớp ngoài công lập, phổ biến là trường tư thục. Sau cuộc kháng chiến chống Pháp thắng lợi (1954), ở miền Bắc hệ thống trường ngoài công lập vẫn tồn tại song song với cơ sở trường công lập. Ở miền Nam, trong thời Mỹ - Ngụy trước năm 1975, hệ thống cơ sở trường tư thục, cơ sở trường bán công đã hình thành và phát triển tương đối mạnh. Đến cuối thập kỉ 80 của thế kỉ XX, ở nước ta, cơ bản chỉ có một loại hình công lập, hệ thống ngoài công lập hầu như không còn tồn tại (trừ một số ít cơ sở trường tôn giáo). Đến năm 1986, Đại hội VI của Đảng mở ra một thời kỳ đổi mới toàn diện cho dân tộc, cho đất nước. Trong lĩnh vực giáo dục, cũng đã có những đổi mới đáng kể, tiêu biểu là chủ trương xã hội hoá giáo dục, tận dụng mọi nguồn lực trong nhân dân để phát 10
triển sự nghiệp giáo dục. Đến năm 1999, ở bốn thành phố lớn trên toàn quốc là Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh đã chính thức xuất hiện 15 cơ sở (trường) trung học phổ thông ngoài công lập. Đến nay hệ thống trường ngoài công lập đã có nhiều thay đổi. Theo số liệu thống kê của Bộ giáo dục và Đào tạo, số cơ sở giáo dục ngoài công lập cũng như số lượng học sinh theo học tại các cơ sở giáo dục ngoài công lập ngày càng tăng, tính đến năm học 2017-2018, số liệu cụ thể ở từng bậc học như sau: Giáo dục trung học (gồm trung học cơ sở và trung học phổ thông): Toàn quốc có 13.773 cơ sở giáo dục trung học với 7.881.876 học sinh. Trong đó, cơ sở công lập là 13.280 cơ sở với 7.626.030 học sinh chiếm tỷ lệ 96% tổng số học sinh, cơ sở ngoài công lập là 493 cơ sở với 255.846 học sinh chiếm tỷ lệ 4% tổng số học sinh. Giáo dục tiểu học: Toàn quốc có 14.937 cơ sở giáo dục tiểu học với 8.041.842 học sinh. Trong đó, cơ sở công lập là 14.695 cơ sở với 7.882.145 học sinh chiếm tỷ lệ 98% tổng số học sinh; cơ sở ngoài công lập là 242 cơ sở với 159.697 học sinh chiếm 2% tổng số học sinh. Giáo dục mầm non, toàn quốc có 241.407 cơ sở giáo dục mầm non với 5.306.536 trẻ. Trong đó, số cơ sở công lập là 163.298 cơ sở với 5.306.536 trẻ chiếm 82% tổng số trẻ; số cơ sở ngoài công lập là 51.109 cơ sở với 975.295 trẻ chiếm 18% tổng số trẻ. Qua số liệu trên có thể thấy, giáo dục mầm non là bậc học phát triển loại hình ngoài công lập mạnh nhất so với các bậc học khác. Các cơ sở giáo dục ngoài công lập nói chung và cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập nói riêng phân bổ không đồng đều trên phạm vi cả nước, thường tập trung nhiều ở các thành phố lớn, các tỉnh phát triển đô thị cao, tập trung nhiều khu công nghiệp khu chế xuất. Theo xu thế phát triển chung thì xã hội hóa giáo dục 11
thông qua phát triển loại hình giáo dục ngoài công lập là phù hợp nhằm đáp ứng nhu cầu thực tế về giáo dục của người dân, đồng thời giảm áp lực ngân sách của Nhà nước về đầu tư cho giáo dục. 1.1.2. Quan niệm cơ sở mầm non ngoài công lập Tại điều Điều 3 trong Quyết định số 14/2008/QĐ-BGDĐT ngày 07/4/2008 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường Mầm non quy định cơ sở giáo dục mầm non hiện nay bao gồm những mô hình tổ chức hoạt động sau đây: Một là, nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo công lập do cơ quan Nhà nước thành lập, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, bảo đảm kinh phí cho các nhiệm vụ chi thường xuyên. Hai là, nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo dân lập do cộng đồng dân cư ở cơ sở thành lập, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, đảm bảo kinh phí hoạt động và được chính quyền địa phương hỗ trợ. Ba là, nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo tư thục do tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức kinh tế hoặc cá nhân thành lập, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất và bảo đảm kinh phí hoạt động bằng nguồn vốn ngoài ngân sách nhà nước. Như vậy, có thể hiểu cơ sở mầm non ngoài công lập là bao gồm hai loại: nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo dân lập và nhà trường, nhà trẻ, nhóm trẻ, lớp mẫu giáo tƣ thục. Cơ sở mần non ngoài công lập có các đặc điểm sau: - Được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép thành lập và hoạt động; có tư cách pháp nhân, con dấu và được mở tài khoản riêng; - Do cộng đồng dân cư (dân lập) hoặc các tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, cá nhân thành lập (tƣ thục); 12