Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Lai Châu

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:118

Thêm vào BST

Báo xấu

91
lượt xem 24
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng về quản lý nhà nước đối với DNTN; nêu ra những hạn chế, nguyên nhân cản trở việc thành lập và phát triển của DNTN, rút ra những đánh giá về tình hình quản lý, cơ chế chính sách phát triển DNTN và vận dụng vào điều kiện của tỉnh Lai Châu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Lai Châu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .............../............... ......./....... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MẠNH CƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LAI CHÂU LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI, NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .............../............... ......./....... HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN MẠNH CƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LAI CHÂU LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Nguyễn Hoàng Hiển HÀ NỘI, NĂM 2018
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn: “Quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Lai Châu” là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Nội dung của luận văn có tham khảo và sử dụng các tài liệu, thông tin được đăng tải trên các tác phẩm, tạp chí khoa học, kết quả nghiên cứu của các đề tài khoa học (theo Danh mục tài liệu tham khảo). Các số liệu trong Luận văn là trung thực và có nguồn gốc cụ thể, rõ ràng. Các kết quả nên trong Luận văn chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào khác. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Mạnh Cƣờng
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được luận văn này tôi đã nhận được rất nhiều sự động viên, giúp đỡ của nhiều cá nhân và tập thể. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Hoàng Hiển đã hướng dẫn tôi thực hiện nghiên cứu của mình. Xin cùng bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy cô giáo đã đem lại cho tôi những kiến thức hữu ích trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Học viện Hành chính Quốc gia. Cũng xin gửi lời cám ơn chân thành tới Ban Giám đốc Học viện, Khoa Sau đại học đã tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập. Mặc dù đã có nhiều cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất, song do hạn chế về thực tế cũng như kiến thức nên không thể tránh khỏi những thiếu sót mà bản thân chưa thấy được. Rất mong được sự góp ý của các thầy, cô giáo và các bạn học viên để Luận văn được hoàn chỉnh hơn./. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Mạnh Cƣờng
MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn ........................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ........................................... 2 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn .................................................................... 4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ................................................. 5 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ........................... 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ........................................................... 6 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................................. 6 CHƢƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN ............................................................ 7 1.1. Khái quát về doanh nghiệp tƣ nhân ............................................................. 7 1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp tư nhân ........................................................ 7 1.1.2. Vai trò của doanh nghiệp tư nhân ..................................................... 10 1.1.3. Đặc điểm của doanh nghiệp tư nhân ................................................. 16 1.2. Quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp tƣ nhân ..................................... 17 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân ............. 17 1.2.2. Sự cần thiết khách quan của quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân ......................................................................................................... 18 1.2.3. Nguyên tắc quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân ........... 21
1.2.4. Những vấn đề riêng có của doanh nghiệp tư nhân trong quá trình sản xuất kinh doanh, cần được Nhà nước quản lý............................................. 22 1.2.5. Nội dung quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân ............... 25 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp tƣ nhân ở một số địa phƣơng ............................................................................................................. 33 1.3.1. Kinh nghiệm của tỉnh Điện Biên....................................................... 33 1.3.2. Kinh nghiệm của tỉnh Lào Cai .......................................................... 35 1.3.3. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Lai Châu ........................................... 36 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ...................................................................................... 37 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LAI CHÂU .......... 38 2.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội tỉnh Lai Châu .................................................... 38 2.1.1. Vị trí địa lý, địa hình và tài nguyên thiên nhiên ............................... 38 2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội ................................................. 43 2.1.3. Tình hình phát triển dân số ............................................................... 46 2.2. Thực trạng phát triển của các doanh nghiệp tƣ nhân trên địa bàn tỉnh lai châu .................................................................................................................... 47 2.2.1. Số lượng doanh nghiệp tư nhân đăng ký kinh doanh qua các năm 2011-2016.................................................................................................... 47 2.2.2. Cơ cấu ngành nghề ............................................................................ 48 2.2.3. Quy mô lao động ............................................................................... 49 2.2.4. Quy mô vốn ....................................................................................... 52
2.2.5. Đóng góp của doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh ..................... 54 2.3. Thực trạng công tác quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp tƣ nhân . 57 2.3.1. Công tác thực thi các văn bản pháp luật liên quan đến doanh nghiệp tư nhân ......................................................................................................... 57 2.3.2. Công tác hỗ trợ tạo môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp tư nhân ..................................................................................................................... 58 2.3.3. Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính ................... 65 2.3.4. Công tác tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân ............................................................................................................. 68 2.4.Đánh giá chung về tình hình quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp tƣ nhân trên địa bàn tỉnh Lai Châu ........................................................................ 73 2.4.1. Những mặt đạt được .......................................................................... 73 2.4.2. Những hạn chế, yếu kém ................................................................... 74 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém ...................................... 77 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 ...................................................................................... 79 CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LAI CHÂU 80 3.1. Căn cứ để xây dựng giải pháp quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp tƣ nhân .................................................................................................................... 80 3.1.1. Định hướng phát triển doanh nghiệp ................................................ 80 3.1.2. Mục tiêu phát triển doanh nghiệp tư nhân ........................................ 81 3.2. Các giải pháp quản lý nhà nƣớc đối với doanh nghiệp tƣ nhân ............ 82
3.2.1. Tăng cường công tác phối hợp, trao đổi thông tin trong quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân sau đăng ký kinh doanh ..................... 82 3.2.2. Giải pháp về tăng cường các biện pháp khuyến khích, hỗ trợdoanh nghiệp tư nhân ............................................................................................. 84 3.2.3. Giải pháp tạo môi trường pháp lý minh bạch, thông thoáng cho doanh nghiệp tư nhân .................................................................................. 89 3.2.4. Giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao .................. 91 3.2.4. Giải pháp về kiểm tra, thanh tra, giám sát doanh nghiệp.................. 93 3.2.5. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân ......................................................................................................... 96 3.3. Kiến nghị ......................................................................................................... 97 3.3.1. Kiến nghị với Trung ương ................................................................ 97 3.3.2. Kiến nghị với tỉnh Lai Châu.............................................................. 98 TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 .................................................................................... 100 KẾT LUẬN .......................................................................................................... 101 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 103
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT CBCC Cán bộ công chức CNH - HĐH Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa DNTN Doanh nghiệp tư nhân ĐKKD Đăng ký kinh doanh GDP Tổng sản phẩm trong nước GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh KTTT Kinh tế thị trường QLNN Quản lý nhà nước SXKD Sản xuất kinh doanh UBND Uỷ ban nhân dân XHCN Xã hội chủ nghĩa
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng Trang Bảng 2.1: Dân số trung bình tỉnh Lai Châu từ 2012 - 2016 42 Bảng 2.2:Lao động doanh nghiệp tư nhân phân theo ngành 48 kinh tế tỉnh Lai Châu(2011 - 2016) Bảng 2.3: Cơ cấu doanh nghiệp tư nhân phân chia theo quy 50 mô vốn năm 2016 Bảng 2.4: Số doanh nghiệp tư nhân đang hoạt động phân 50 theo quy mô vốn và phân theo ngành kinh tế năm 2016
DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ Trang Biểu đồ 2.1: Cơ cấu kinh tế tỉnh Lai Châu năm 2016 41 Biểu đồ 2.2: Số lượng doanh nghiệp tư nhân từ 2011 - 2016 45 Biểu đồ 2.3: Phân bố doanh nghiệp tư nhân theo cơ cấu 46 ngành nghề năm 2016 Biểu đồ 2.4: Tỷ lệ đóng góp trong tổng thu ngân sách địa 52 phương của doanh nghiệp tư nhân giai đoạn 2011-2016
DANH MỤC HÌNH Hình Trang Hình 1.1: Hệ thống cơ quan quản lý nhà nước về doanh 29 nghiệp Hình 1.2: Sơ đồ cơ quan quản lý nhà nước theo “vòng đời” 30 doanh nghiệp Hình 2.1: Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với doanh 66 nghiệp tư nhân
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn Sau 30 năm thực hiện đường lối đổi mới, kinh tế tư nhân, trong đó bộ phận quan trọng là DNTN đã phát triển nhanh chóng và rộng khắp trong cả nước. Nhất là từ khi thực hiện Luật doanh nghiệp (năm 1999 và 2005) được ban hành đến nay, số lượng DNTN đã tăng rất nhanh. DNTN đã đóng góp phần quan trọng trong việc huy động các nguồn lực xã hội vào sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng kim ngạch xuất khẩu, tăng thu ngân sách nhà nước và tham gia giải quyết có hiệu quả các vấn đề xã hội như: tạo việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, xóa đói giảm nghèo,… Đến nay,Nghị quyết Đại hội XII của Đảng năm 2016 cũng chỉ rõ: “Hoàn thiện cơ chế chính sách để tạo thuận lợi phát triển mạnh kinh tế tư nhân ở hầu hết các ngành và lĩnh vực kinh tế, trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế. Tiếp đến, Hội nghị Trung ương 5 khóa XII (tháng 5/2017) đã ban hành Nghị quyết về phát triển kinh tế tư nhân, với mục tiêu “phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền KTTT định hướng XHCN, đưa kinh tế tư nhân phát triển nhanh, bền vững, đa dạng với tốc độ tăng trưởng cao cả về số lượng, quy mô, chất lượng và tỷ trọng trong tổng sản phẩm nội địa (GDP)”. Có thể nói vai trò của kinh tế tư nhân nói chung và của DNTN nói riêng có vai trò quyết định sự phát triển bền vững về mặt kinh tế mà còn quyết định đến sự ổn định và lành mạnh hóa các vấn đề xã hội. Tỉnh Lai Châu được chia tách, thành lập từ năm 2004, sau hơn 12 năm tái lập tỉnh, kinh tế - xã hội của tỉnh đã có bước phát triển vượt bậc, đời sống nhân dân các dân tộc được cải thiện. Tuy nhiên, Lai Châu vẫn là một tỉnh nghèo so với mặt bằng chung trong khu vực Trung du Miền núi Bắc Bộ. Tính đến hết năm 2016, tỉnh Lai Châu mới có 828 doanh nghiệp, tuy nhiên các
2 doanh nghiệp chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực SXKD chỉ chiếm trên 20%, do đó chưa khai thác hết các tiềm năng, thế mạnh của tỉnh. Về cơ chế, chính sách: Luật Doanh nghiệp năm 2014 đã đơn giản hóa thủ tục, giảm thiểu rào cản gia nhập thị trường. Luật Đầu tư năm 2014 đã xóa bỏ các phân biệt đối xử giữa các nhà đầu tư, bảo đảm hỗ trợ đầu tư. Tuy nhiên các doanh nghiệp của tỉnh Lai Châu có quy mô nhỏ, công nghệ sản xuất lạc hậu, trình độ quản lý doanh nghiệp còn yếu, năng lực tài chính hạn chế, chất lượng sản phẩm và sức cạnh tranh thấp, cơ cấu ngành nghề còn bất hợp lý, thiếu liên kết với nhau và với thành phần kinh tế khác…; mặt khác quan trọng hơn, là do chưa có một khung khổ chính sách rõ ràng của tỉnh trong việc đưa ra những biện pháp hữu hiệu tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát huy hết khả năng của mình gây tổn phí cho doanh nghiệp, ảnh hưởng không tốt đến môi trường kinh doanh, đến số thu ngân sách tỉnh, đến khả năng tồn tại và tăng trưởng của Doanh nghiệp. Do đó, cần phải có những giải pháp đồng bộ để khuyến khích DNTN ở Lai Châu phát triển đúng hướng và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Xuất phát từ bất cập về những rào cản trên, tôi xin trọn đề tài “Quản lý Nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Lai Châu”. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Hiện nay đa phần các công trình nghiên cứu mới chỉ đề cập đến quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp Nhà nước như công trình “Quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp Nhà nước trong điều kiện hội nhập của Việt Nam” Nhà xuất bản Đại học Kinh tế năm 2010 [7]; “Một số khía cạnh của quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam” Nhà xuất bản Đại học Quốc gia năm 2012 [23]. Ngoài ra, có Luận án
3 tiến sỹ luật học năm 2003 của Lê Văn Hưng với đề tài là “Cơ sở lý luận của việc hoàn thiện pháp luật tổ chức, hoạt động và quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp Nhà nước ở Việt Nam hiện nay (từ thực tiễn của Thành phố Hồ Chí Minh)”[8]. Nhìn chung các công trình nghiên cứu nói trên mới chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu, đánh giá nội dung, thực trạng của việc quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp Nhà nước. Vì vậy việc nghiên cứu, đánh giá để có cách nhìn toàn diện và hệ thống trong việc QLNN đối với các DNTN là yêu cầu cần thiết được đặt ra. Năm 2008, Vũ Mạnh Anh xuất bản cuốn sách “Thực trạng quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp sau đăng kí kinh doanh tại thành phố Hồ Chí Minh” [29]. Công trình nghiên cứu này tuy chỉ ra được thực trạng và các giải pháp để tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp nhưng mới chỉ đề cập đến việc quản lý các doanh nghiệp sau khi thành lập. Trong khi đó việc QLNN đối với các DNTN từ khâu đăng ký thành lập lại chưa được đề cập. Nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực của công tác QLNN đối với DNTN sau đăng ký kinh doanh, tăng cường việc tuân thủ pháp luật, ngăn chặn, giảm thiểu tình trạng vi phạm pháp luật của doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã xây dựng đề án 8925/ĐA-BKHĐT ngày 26/12/2011 về “Đổi mới quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp sau đăng ký thành lập” [1]. Đề án đã cung cấp những dữ liệu quan trọng về những đổi mới của nước ta trong công tác quản lý doanh nghiệp, về mối quan hệ giữa Nhà nước và doanh nghiệp, về khung khổ pháp lý của công tác Nhà nước đối với doanh nghiệp. Đặc biệt, những giải pháp trong đề án mang tính khả thi, hiện nay đã áp dụng tại các tỉnh thành phố tạo chuyển biến tích cực trong việc quản lý doanh nghiệp sau đăng ký kinh doanh.
4 Trong công trình “Quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn thành phố Đà Nẵng”, Phạm Thị Ngọc Ánh cũng đã có những đánh giá khái quát về công tác quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân dưới góc độ kinh tế học về ba nội dung: hoạch định chiến lược và môi trường pháplý; chính sách hỗ trợ đối với doanh nghiệp và công tác thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm của thành phố Đà Nẵng [14]. Về các công trình nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Lai Châu. Từ sau khi chia tách, thành lập tỉnh, vấn đề phát triển doanh nghiệp trên địa bàn được sự quan tâm nghiên cứu của nhiều cơ quan, tổ chức, tuy nhiên mới chỉ dừng lại ở việc ban hành các Đề án, Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Tỉnh ủy, HĐND tỉnh về phát triển doanh nghiệp. Chưa có công trình nghiên cứu cụ thể nào về QLNN đối với DNTN. Nhìn chung các Đề án, Nghị quyết đã làm rõ được vai trò, đặc điểm; đánh giá những thuận lợi, khó khăn trong QLNN đối với sự phát triển của DNTN. Chưa giải quyết được vấn đề thu hút các doanh nghiệp đầu tư vào các lĩnh vực có lợi thế của tỉnh, chưa có chính sách hỗ trợ phù hợp với điều kiện của từng vùng, địa phương. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Luận văn phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng về QLNN đối với DNTN; nêu ra những hạn chế, nguyên nhân cản trở việc thành lập và phát triển của DNTN, rút ra những đánh giá về tình hình quản lý, cơ chế chính sách phát triển DNTN và vận dụng vào điều kiện của tỉnh Lai Châu. Đề xuất quan điểm, phương hướng và giải pháp đổi mới chính sách QLNN đối với DNTN đáp ứng yêu cầu trong tình hình thực tế của tỉnh Lai Châu.
5 - Nhiệm vụ: Làm sáng tỏ cơ sở lý luận của QLNN đối với DNTN. Đánh giá đúng thực trạng QLNN đối với DNTN trên địa bàn tỉnh Lai Châu hiện nay. Phân tích những kết quả đạt được, chỉ ra những bất cập cùng những nguyên nhân tồn tại để có định hướng cho việc tiếp tục hoàn thiện QLNN đối với DNTN. Trên cơ sở phân tích lý luận và thực tiễn, đề xuất phương hướng và hệ thống các giải pháp hoàn thiện vai trò QLNN đối với DNTN trên địa bàn tỉnh Lai Châu đến năm 2025. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: Các DNTN trên địa bàn tỉnh được hiểu là các doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp. - Phạm vi nghiên cứu:Trong điều kiện và thời gian có hạn, luận văn tập trung trọng tâm nghiên cứu đi sâu phân tích thực trạng QLNN đối với các DNTN trong không gian là được đăng ký và hoạt động trên phạm vi địa bàn tỉnh Lai Châu và thời gian trong giai đoạn 2011 - 2016 và đề xuất các giải pháp đến năm 2025. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Luận văn dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về việc xây dựng nền KTTT định hướng XHCN, trong đó kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền KTTT định hướng XHCN.
6 - Phương pháp nghiên cứu: Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử cùng các phương pháp cụ thể khác như: Phân tích, tổng hợp, thống kê, diễn giải và quy nạp và phương pháp đối chiếu so sánh,… 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Cơ sở lý luận về DNTN và làm rõ QLNN đối với DNTN. Đánh giá đúng thực trạng QLNN đối với DNTN trên địa bàn tỉnh Lai Châu và đề xuất giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện QLNN đối với các DNTN trên địa bàn tỉnh Lai Châu. Tài liệu tham khảo cho tất cả những ai quan tâm đến vấn đề QLNN đối với doanh nghiệp nhà nước. Tài liệu tham khảo làm cơ sở cho các cơ quan tham mưu của tỉnh và cho tất cả những ai quan tâm đến vấn đề QLNN đối với DNTN. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Lai Châu. Chương 3: Một số giải pháp quản lý nhà nước đối với doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Lai Châu đến năm 2025.
7 Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN 1.1. Khái quát về doanh nghiệp tƣ nhân 1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp tư nhân DNTN là một bộ phận quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân gắn liền với quan hệ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Do đó, sự vận động và phát triển của DNTN gắn liền với sự vận động và biến đổi của quan hệ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Ở nhiều nước, DNTN là bộ phận quan trọng nhất của nền kinh tế, giải quyết việc làm, tăng cường khả năng xuất khẩu,... ở Việt Nam, sự phát triển của kinh tế tư nhân nói chung và DNTN nói riêng mới thực sự bắt đầu từ khi Đảng ta đề ra đường lối đổi mới từ Đại hội VI năm 1986. Từ sau khi thực hiện chủ trương đổi mới của Đảng, qua các kỳ Đại hội đại biểu toàn quốc đã dần khẳng định: Kinh tế tư nhân là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân. Phát triển kinh tế tư nhân là vấn đề chiến lược lâu dài trong phát triển nền kinh tế nhiều thành phần định hướng XHCN, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nâng cao nội lực của đất nước trong hội nhập kinh tế quốc tế. Sự phát triển kinh tế tư nhân, trong đó có DNTN đã tạo động lực mạnh mẽ cho quá trình phát triển kinh tế của đất nước. Có thể khẳng định những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế tư nhân đã tạo ra những hành lang pháp lý rất thuận lợi để DNTN phát triển nhanh chóng, đóng góp tích cực và quan trọng vào quá trình tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, xóa đói, giảm nghèo và nâng cao đời sống nhân dân. Tuy nhiên, việc nhìn nhận DNTN cũng còn có
8 những quan niệm khác nhau. Có quan điểm cho rằng, các DNTN trong nước trong đó có cả các HTX nông nghiệp và các doanh nghiệp phi nông nghiệp. Quan điểm này hiểu DNTN theo nghĩa rộng, bao quát cả khu vực HTX nông nghiệp và phi nông nghiệp. Điều này phản ánh tiềm năng to lớn của khu vực kinh tế tư nhân. Tuy nhiên, cơ cấu tổ chức và nguyên tắc hoạt động của DNTN khác hẳn với HTX. Trên thực tế mức đóng góp của kinh tế HTX hiện nay còn thấp hơn nhiều so với các DNTN. Do đó việc đánh giá vai trò của DNTN còn khó khăn. Quan điểm khác cho rằng, DNTN là những doanh nghiệp thuộc khu vực ngoài quốc doanh. Quan điểm này xem xét DNTN bao gồm những doanh nghiệp không thuộc sở hữu vốn nhà nước. Đó là những doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân và khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài. Quan điểm này hiểu DNTN bao gồm các loại hình doanh nghiệp ngoài doanh nghiệp thuộc khu vực nhà nước. Năm 1990, Luật DNTN ra đời, đã khẳng định:“DNTN là đơn vị kinh doanh có mức vốn không thấp hơn vốn pháp định, do một cá nhân làm chủ và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt động của doanh nghiệp”[16] Năm 1999, Luật Doanh nghiệp được thông qua đã có những quy định chi tiết hơn về DNTN. Nhưng về quan hệ sở hữu và nghiên cứu dưới góc độ khoa học kinh tế chính trị thì DNTN là các doanh nghiệp được thành lập trên cơ sở sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Nếu xét theo loại hình doanh nghiệp thì KTTN ở nước ta theo luật doanh nghiệp gồm: - Công ty trách nhiệm hữu hạn (có 2 thành viên trở lên). - Công ty cổ phần. - Công ty hợp danh. - DNTN. Nếu xét theo nội dung kinh doanh thì DNTN kinh doanh những ngành nghề, lĩnh vực mà luật pháp không cấm, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài mặc dù có hình thức sở hữu tư nhân, nhưng theo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ IX được ấn định là một thành phần kinh tế riêng.[17]