Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:127

Thêm vào BST

Báo xấu

10
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay" được hoàn thành với mục tiêu nhằm đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường vai trò QLNN đối với đội ngũ viên chức của ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay theo Luật Giám định tư pháp.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRƯƠNG THỊ HỒNG HẢI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ VIÊN CHỨC NGÀNH PHÁP Y TÂM THẦN Ở NƯỚC TA HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRƯƠNG THỊ HỒNG HẢI QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ VIÊN CHỨC NGÀNH PHÁP Y TÂM THẦN Ở NƯỚC TA HIỆN NAY LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS.TRẦN XUÂN BÌNH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2023
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là đề tài luận văn của riêng tôi, các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn “Quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay” là hoàn toàn trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định, không trùng lặp với các đề tài khác trong cùng lĩnh vực. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này. Thừa Thiên Huế, tháng năm 2023 Học viên Trương Thị Hồng Hải i
LỜI CẢM ƠN Trong quá trình nghiên cứu đề tài luận văn cao học “Quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay” tôi đã được sự hướng dẫn, giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp. Trước hết, em xin kính trọng và biết ơn PGS.TS.Trần Xuân Bình đã nhiệt tình, tâm huyết dành nhiều thời gian và công sức, trực tiếp hướng dẫn em trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu luận văn này. Em xin trân trọng cảm ơn Quý thầy cô giáo các Khoa chuyên ngành, Ban Quản lý sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia đã truyền đạt kiến thức, tận tình hướng dẫn, động viên và tạo điều kiện mọi mặt để tôi được tham gia học tập chương trình cao học Quản lý công tại Học viện Hành chính Quốc gia, được tiếp cận những tư liệu, tài liệu phục vụ cho quá trình nghiên cứu, học tập và hoàn thành luận văn. Trân trọng cảm ơn! Học viên Trương Thị Hồng Hải ii
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài Luận văn ........................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .................................................. 4 3. Mục tiêu và nhiệm vụ của luận văn ............................................................ 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .......................................... 8 5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn........................................................ 9 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................. 11 7. Kết cấu của luận văn................................................................................. 12 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ VIÊN CHỨC NGÀNH PHÁP Y TÂM THẦN ................................ 13 1.1. Một số khái niệm liên quan đến đề tài ................................................ 13 1.1.1. Khái niệm quản lý và quản lý nhà nước .............................................. 13 1.1.2. Khái niệm viên chức và viên chức ngành pháp y tâm thần.................. 16 1.1.3. Đặc điểm, vai trò của quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần.................................................................................. 23 1.2. Chủ thể quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần. ..................................................................................................... 26 1.3. Nội dung quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần. ..................................................................................................... 31 1.3.1. Xây dựng, ban hành chính sách pháp luật ........................................... 32 1.3.2. Chiến lược, kế hoạch phát triển đội ngũ viên chức ............................. 33 1.3.3. Xây dựng kế hoạch, quy hoạch viên chức ........................................... 33 1.3.4. Tổ chức thực hiện việc tuyển dụng, ký hợp đồng làm việc ................. 33 1.3.5. Tổ chức thực hiện chế độ tiền lương và các chế độ phụ cấp................ 33 1.3.6. Tổ chức thực hiện chế độ đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ viên chức......... 34 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần. .................................................................... 35 1.4.1. Hệ thống thể chế quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần. ........................................................................................... 35 1.4.2. Năng lực thực hiện pháp luật của bộ máy quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần........................................................... 35 1.4.3. Thiết bị, phương tiện và môi trường làm việc. .................................... 35 1.4.4. Chính sách tiền lương và chế độ phụ cấp. ........................................... 36 iii
1.4.5. Công tác tuyển dụng và sử dụng viên chức. ........................................ 37 1.4.6. Công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ. 37 1.4.7. Công tác kiểm tra, đánh giá viên chức. ............................................... 38 Tiểu kết Chương 1........................................................................................ 38 Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỘI NGŨ ĐỘI NGŨ VIÊN CHỨC NGÀNH PHÁP Y TÂM THẦN ............. 39 2.1. Tổng quan ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay..................... 39 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ngành pháp y tâm thần .................. 39 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ .......................................................................... 41 2.1.3. Tình hình hoạt động............................................................................ 43 2.1.4. Tổ chức bộ máy và nhân sự ................................................................ 45 2.2. Thực trạng công tác quản lý nhà nước đội ngũ viên chức ngành Pháp y tâm thần ................................................................................................... 49 2.2.1. Tổ chức xây dựng, ban hành chính sách của ngành pháp y tâm thần... 49 2.2.2. Thực hiện chiến lược, kế hoạch phát triển đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ............................................................................................ 53 2.2.3.Thực hiện xây dựng kế hoạch, quy hoạch đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần..................................................................................................... 60 2.2.4. Tổ chức thực hiện việc tuyển dụng, ký hợp đồng làm việc viên chức ngành pháp y tâm thần.................................................................................. 64 2.2.5. Tổ chức thực hiện chế độ tiền lương, phụ cấp viên chức ngành pháp y tâm thần ....................................................................................................... 67 2.2.6. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ............ 72 2.3. Đánh giá chung về quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần hiện nay .......................................................................... 77 2.3.1. Những kết quả đạt được...................................................................... 77 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế....................................... 79 Tiểu kết Chương 2........................................................................................ 82 Chương 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI ĐỘI NGŨ VIÊN CHỨC TRUNG TÂM PHÁP Y TÂM THẦN ...................................................................... 83 3.1. Định hướng hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ............................................................. 83 3.2. Một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần .......................... 85 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến quản lý nhà nước đối với iv
đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ..................................................... 85 3.2.2. Điều chỉnh số lượng và hoàn thiện đề án vị trí việc làm ngành pháp y tâm thần ....................................................................................................... 86 3.2.3. Hoàn thiện quy trình và kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp ngành pháp y tâm thần ................................................ 89 3.2.4. Hoàn thiện chế độ lương, thu nhập tăng thêm, tạo lập môi trường làm việc và cơ hội thăng tiến ngành pháp y tâm thần .......................................... 91 3.2.5. Đổi mới công tác đánh giá viên chức ngành pháp y tâm thần ............. 94 Tiểu kết Chương 3........................................................................................ 96 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 99 v
DANH MỤC VIẾT TẮT Ký hiệu Nguyên nghĩa CBQL Cán bộ quản lý CDNN Chức danh nghề nghiệp CTQL Công tác quản lý ĐVSNCL Đơn vị sự nghiệp công lập HĐLV Hợp đồng làm việc PYTT Pháp y tâm thần QLNN Quản lý nhà nước VBQPPL Văn bản quy phạm pháp luật VTVL Vị trí việc làm vi
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1. Hệ thống quản lý nhà nước ngành pháp y tâm thần ..................... 45 Sơ đồ 2.2. Sơ đồ cơ cấu tổ chức Viện Pháp y Tâm thần Trung ương ........... 46 Sơ đồ 2.3. Cơ cấu tổ chức Trung tâm Pháp y tâm thần Khu vực Miền Trung ....... 47 Sơ đồ 2.4. Cơ cấu tổ chức Trung tâm Pháp y tâm thần Khu vực Tây Nam Bộ... 48 Bảng 2.1. Kế hoạch nâng cao số lượng và chất lượng đội ngũ viên chức giai đoạn 2021 - 2025.......................................................................................... 56 Bảng 2.2. Kế hoạch các chỉ tiêu liên quan đến trình độ viên chức ................ 56 Bảng 2.3. Kế hoạch nâng cao số lượng và chất lượng đội ngũ viên chức giai đoạn 2021 - 2025.......................................................................................... 59 Bảng 2.4. Kế hoạch các chỉ tiêu liên quan đến trình độ viên chức ................ 59 Bảng 2.5. Quy trình tuyển dụng viên chức ngành pháp y tâm thần thuộc Bộ Y tế ..64 Bảng 2.6. Kế hoạch tuyển dụng giai đoạn 2020 - 2022 ................................. 66 Bảng 2.7. Phụ cấp chức vụ lãnh đạo, quản lý của Viện và các Trung tâm .... 68 Bảng 2.8. Phụ cấp ưu đãi nghề đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần.69 Bảng 2.9. Phụ cấp độc hại, nguy hiểm đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ....................................................................................................... 70 Bảng 2.10. Chế độ bồi dưỡng đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần .. 70 Bảng 2.11. Trình độ chuyên môn của viên chức ngành pháp y tâm thần giai đoạn 2020 - 2022.......................................................................................... 74 Bảng 2.12. Các cấp đào tạo viên chức ngành pháp y tâm thần giai đoạn 2020 - 2022 75 Bảng 2.13. Cơ cấu nhân lực theo trình độ chuyên môn ngành pháp y tâm thần giai đoạn 2020 - 2022 ................................................................................... 76 vii
DANH MỤC HỘP SỐ PHỎNG VẤN CHUYÊN SÂU Hộp số 1. Xây dựng chính sách, ban hành chính sách .................................. 53 Hộp số 2. Chiến lược, kế hoạch phát triển đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ....................................................................................................... 60 Hộp số 3. Quy hoạch đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ................... 63 Hộp số 4. Tuyển dụng, ký hợp đồng làm việc viên chức ngành pháp y tâm thần ..67 Hộp số 5. Chế độ tiền lương, phụ cấp viên chức ngành pháp y tâm thần ...... 72 Hộp số 6. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần...... 77 viii
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Luận văn Theo đánh giá của lãnh đạo Bộ Y tế, trong những năm qua, Bộ Công an và Bộ Quốc phòng đã phối hợp nhịp nhàng, chặt chẽ với Bộ Y tế trong triển khai hoạt động lĩnh vực pháp y. Riêng ngành y tế, hệ thống pháp y, pháp y tâm thần, cơ sở điều trị bắt buộc chữa bệnh đã làm việc cẩn trọng, bảo đảm an sinh xã hội và nhiệm vụ chính trị của ngành y tế. Tuy nhiên, trong lĩnh vực pháp y, pháp y tâm thần vẫn còn nhiều khó khăn, nhân viên làm việc trong môi trường độc hại và chịu nhiều áp lực tâm lý. Cơ chế chính sách đãi ngộ với đội ngũ cán bộ chuyên ngành pháp y hiện chưa phù hợp và tương xứng với đặc thù công việc, chưa thu hút được cán bộ đặc biệt là đội ngũ bác sĩ, giám định viên pháp y. Do vậy, một số Trung tâm pháp y được thành lập nhưng cán bộ vẫn còn kiêm nhiệm hoặc từ các cơ sở y tế chuyên ngành khác chuyển sang, ít có kinh nghiệm về lĩnh vực này. Nguồn nhân lực, đặc biệt là nhân lực y tế luôn có vai trò quan trọng, quyết định đến việc thành công hay thất bại trong công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Bởi một trong những yếu tố quyết định đến vai trò của Nhà nước đối với quản lý phát triển y tế là đội ngũ nhân lực. Nguồn nhân lực y tế có đủ năng lực, chuyên môn, nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức… có vai trò quan trọng dẫn đến thành công hay thất bại trong việc nhà nước thực hiện vai trò chủ đạo của mình đối với công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Các chính sách của nhà nước trong lĩnh vực y tế có đáp ứng được nhu cầu của thực tiễn hay không, việc thực hiện các chính sách ấy có hiệu quả hay không, có phát huy được tác dụng hay không… phụ thuộc vào năng lực, phẩm chất, đạo đức của nguồn nhân lực y tế. Trong những năm qua, các bệnh lý liên quan đến bệnh tâm thần cũng như các đối tượng phạm tội có có liên quan đến thần kinh ngày càng tăng trong xã hội, tuy nhiên việc giám định, điều trị cho bệnh nhân tâm thần đang gặp nhiều khó khăn, đó là khó khăn trong việc thu hút nguồn nhân lực, chính 1
sách thu hút nguồn nhân lực, thu nhập thấp trong khi phải làm việc vất vả nên việc tuyển dụng, sử dụng và đảm bảo duy trì viên chức y tế làm việc ở các cơ sở giám định pháp y tâm thần là một vấn đề hết sức khó khăn. Giám định pháp y tâm thần được đánh giá là công tác rất phức tạp, bệnh nhân của Trung tâm cũng rất đặc biệt. Kết quả giám định pháp y tâm thần không chỉ ảnh huởng trực tiếp đến đối tuợng giám định về tương lai, sinh mệnh của họ mà còn ảnh huởng trực tiếp đến gia đình và xã hội. Đồng thời, nó cũng ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả của các vụ việc liên quan đến hoạt động tố tụng, xét xử, truy tố để bảo vệ quyền lợi hợp pháp đuợc hưởng khoan hồng của những người phạm tội mắc bệnh tâm thần hay bỏ lọt tội phạm đối với những người vi phạm pháp luật giả bệnh tâm thần. Hiện nay, các tổ chức giám định pháp y tâm thần thuộc ngành Y tế có 07 đơn vị bao gồm 02 Viện và 05 Trung tâm: Viện Pháp y tâm thần Trung ương Hà Nội (năm 2019, Bộ Y tế thành lập Phân viện Pháp y tâm thần tại Nghệ An trực thuộc Viện Pháp y tâm thần Trung ương), Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa và 5 Trung tâm pháp y tâm thần khu vực đều trực thuộc Bộ Y tế (Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực Miền núi phía Bắc, Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực Miền Trung, Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực thành phố Hồ Chí Minh, Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực Tây Nguyên, Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực Tây Nam Bộ). Thực hiện giám định pháp y tâm thần và các hoạt động liên quan khác trên cả nước.[58] Vì thế, công tác quản lý nhà nước (QLNN) đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần luôn được Lãnh đạo Bộ Y tế và các ban ngành quan tâm. Trong những năm qua, ngành pháp y tâm thần cũng đã nỗ lực xây dựng đội ngũ viên chức y tế đủ về số lượng, vững về chất lượng. Nghiên cứu và ban hành nhiều cơ chế, chính sách nhằm thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến công tác, thường xuyên cử viên chức y tế ngành tham gia đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ. Tuy nhiên, công tác QLNN đội ngũ viên 2
chức ngành còn nhiều bất cập như: đội ngũ y bác sĩ còn thiếu so với nhu cầu, chất lượng đội ngũ viên chức y tế chưa đồng đều, thái độ nghề nghiệp và hiệu quả làm việc của các viên chức chưa cao, chưa có cơ chế chính sách thu hút nguồn nhân lực ngành, chế độ đãi ngộ cho viên chức, cơ chế tự chủ đơn vị sự nghiệp y tế còn nhiều bất cập. Theo tìm hiểu của bản thân, hiện nay có nhiều công trình, bài báo, luận văn, nghiên cứu đề cập đến cũng như tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau về công tác QLNN đối với đội ngũ viên chức tại các Bệnh viện, các cơ quan hành chính Nhà nước, trong đó có công tác QLNN đội ngũ viên chức ngành y tế tại các bệnh viện trong khắp cả nước. Tuy nhiên, chưa có một công trình nghiên cứu nào được công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng, trên các trang thông tin điện tử ở Việt Nam nói chung cũng như ở các đơn vị ngành pháp y tâm thần nói riêng về công tác QLNN đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần. Tình hình trên xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có công tác QLNN đội ngũ viên chức của ngành còn nhiều hạn chế như: công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, chế độ đãi ngộ, công tác kiểm tra, đánh giá viên chức, cơ chế chính sách đãi ngộ với đội ngũ cán bộ chuyên ngành pháp y hiện chưa phù hợp và tương xứng với đặc thù công việc, chưa thu hút được cán bộ đặc biệt là đội ngũ bác sĩ, giám định viên pháp y… Đặc biệt, kiến thức và kỹ năng quản lý của bộ phận chuyên trách về công tác tổ chức còn nhiều hạn chế, thiếu tính khoa học. Xuất phát từ yêu cầu nêu trên, học viên chọn đề tài “Quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay” làm luận văn tốt nghiệp chương trình đào tạo thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công. Kết quả nghiên cứu của luận văn, ở một mức độ nhất định, sẽ góp phần hoàn thiện công tác QLNN đối với đội ngũ viên chức 3
của ngành pháp y tâm thần trên cả nước nói chung và của Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực Miền Trung nói riêng. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài QLNN đội ngũ viên chức không còn là một vấn đề mới, nhưng luôn là đề tài có tính thời sự và cũng không kém phần phức tạp. Đã có nhiều công trình nghiên cứu tiếp cận vấn đề này ở các khía cạnh khác nhau. Các công trình nghiên cứu đã công bố chủ yếu là những vấn đề có liên quan đến nội dung của luận văn trong đó có thể kể đến một số bài viết, công trình nghiên cứu như sau: - Bùi Huy Khiên (2013), giáo trình “ Quản lý công”. Nxb Chính trị Hành chính, Hà Nội. Đây là sách chuyên khảo nghiên cứu tất cả những vấn đề cơ bản nhất liên quan đến quản lý công để tìm ra được hướng cải cách hành chính phù hợp nhất với tình hình nước ta hiện nay.[16] - Nguyễn Thị Hồng Hải, Nguyễn Thị Thanh Thủy (2015), giáo trình “Quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công - Lý luận và kinh nghiệm một số nước” Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, Hà Nội. Tài liệu nghiên cứu một số vấn đề lý luận về quản lý nguồn nhân lực trong khu vực công và thực tiễn quản lý ở một số nước trên thế giới. Những kinh nghiệm thực tiễn trong quản lý nguồn nhân lực của các nước trên thế giới được các tác giả nghiên cứu sẽ góp phần giúp các nhà hoạch định chính sách của nước ta tìm ra được hướng đi phù hợp trong quản lý nguồn nhân lực hiện nay.[14] - Lê Minh Hương (2012), “Một số vấn đề về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức theo Nghị định số 29/NĐ-CP của Chính phủ”, Tạp chí Tổ chức nhà nước, (số 5). Bài viết làm rõ một số vấn đề về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức theo Nghị định số 29/NĐ-CP của Chính phủ. Ngoài ra, bài viết còn làm rõ một số vấn đề về thực trạng tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức ở nước ta hiện nay, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả của Nghị định số 29/NĐ-CP của Chính phủ.[13] 4
- Thanh Qúy, Tạp chí Cộng sản (2019), Phát triển nguồn nhân lực: Thực trạng và giải pháp. Bài viết đã nói lên vai trò nguồn nhân lực y tế đối với công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, Nhà nước đã có rất nhiều chính sách nhằm nâng cao số lượng và chất lượng của nguồn nhân lực trong lĩnh vực y tế, một số kết quả đạt được cũng như một số hạn chế và các giải pháp phát triển nguồn nhân lực y tế trong thời gian đến.[39] - Hà Kiều Linh (2014), đề tài “Quản lý nhà nước đối với phát triển nguồn nhân lực ngành y tế trên địa bàn thành phố Đà Nẵng”, luận văn thạc sỹ Quản lý công, Học viện Hành chính quốc gia. Luận văn đã góp phần làm phong phú cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn hoạt động QLNN đối với phát triển nguồn nhân lực ngành y tế dựa trên sự nghiên cứu và phân tích thực trạng về phát triển nguồn nhân lực ngành y tế trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Trên cơ sở phát hiện những vấn đề khó khăn, vướng mắc, chồng chéo và xác định nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong hoạt động QLNN đối với phát triển nguồn nhân lực ngành y tế trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, luận văn đã đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động QLNN đối với phát triển nguồn nhân lực ngành y tế trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.[18] - Phạm Thu Hà (2016), Đề tài “Quản lý nhà nước viên chức ngành y tế thành phố Hà Nội”, Luận văn Thạc sỹ Quản lý kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Hà Nội. Luận văn đã nêu ra được thực trạng của công tác QLNN đội ngũ viên chức ngành y tế thành phố Hà nội, những khó khăn, hạn chế trong công tác QLNN đội ngũ viên chức y tế mà thành phố Hà nội đang gặp phải. Đồng thời, cũng đưa ra 4 nhóm giải pháp nhằm giúp hoàn thiện công tác QLNN đội ngũ viên chức ngành y tế trên địa bàn thành phố Hà nội. Tuy nhiên, luận văn vẫn chưa đề xuất được giải pháp cho vấn đề khó khăn trong luân chuyển viên chức.[15] - Trần Văn Long (2018), đề tài “Quản lý nhà nước về viên chức giáo dục từ thực tiễn Quận Lê Chân, Thành phố Hải Phòng”, Luận văn Thạc sỹ 5
Luật Hiến pháp và Luật Hành chính. Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về đội ngũ viên chức nói chung và đội ngũ viên chức giáo dục nói riêng. Luận văn đưa ra các giải pháp nhằm giúp hoàn thiện công tác QLNN đội ngũ viên chức viên chức giáo dục trên địa bàn thành phố Hải Phòng. [19] - Vũ Hoàng Quỳnh (2016), đề tài “Quản lý nhà nước đối với viên chức ĐVSNCL ngành y tế - từ thực tiễn Bệnh viện Phổi Trung ương”, luận văn thạc sỹ Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Học viện Hành chính quốc gia. Luận văn đã tập trung nghiên cứu và đưa ra một số giải pháp nhằm tăng cường công tác QLNN đối với viên chức y tế tại Bệnh viện Phổi Trung ương nói riêng và toàn ngành y tế ở Việt Nam nói chung nhằm đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới đất nước trong đó nổi bật các giải pháp về tạo sự thu hút bằng tiền lương, chế độ đãi ngộ cho đội ngũ viên chức y tế, công tác thi đua, khen thưởng, công tác phân loại đánh giá. Tuy nhiên, luận văn chưa đưa ra được giải pháp cho việc nâng cao năng lực của đội ngũ viên chức y tế trong việc tiếp cận các công nghệ y học hiện đại trong và ngoài nước, giải pháp để thu hút đội ngũ viên chức y tế chất lượng cao và nâng cao tinh thần trách nhiệm trong công việc, hạn chế và chấm dứt thái độ hách dịch, không thông cảm với người bệnh.[40] - Nguyễn Huỳnh Nhật Quang (2019), đề tài “Quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức Bệnh viện Tâm thần Huế”, Luận văn Thạc sỹ Quản lý công, Học viện Hành chính quốc gia. Luận văn đã đưa ra những cơ sở lý luận khoa học về QLNN đối với đội ngũ viên chức Bệnh viện Tâm thần Huế đồng thời nêu ra những hạn chế, bất cập, nguyên nhân và đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện công tác QLNN đối với đội ngũ viên chức Bệnh viện Tâm thần Huế.[38] - Lâm Đình Tuấn Hải (2022), đề tài “Quản lý nhà nước đối với nguồn nhân lực y tế dự phòng tại Thành phố Hồ Chí Minh”, Luận án tiến sĩ, Học viện Hành chính quốc gia. Tác giả đã hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý 6
nguồn nhân lực y tế nói chung và nguồn nhân lực y tế dự phòng nói riêng; đồng thời đề xuất quan điểm, giải pháp quản lý nhân viên y tế.[12] - Chu Tuấn Anh (2022), đề tài “Tạo động lực cho người lao động tại các cơ sở y tế dịch vụ Việt Nam”, Luận án tiến sĩ, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương; Luận án đưa ra các tiêu chí đánh giá động lực làm việc, thực trạng mức độ và chiều hướng tác động của các nhân tố đến động lực làm việc của người lao động tại các cơ sở dịch vụ y tế; các chính sách và các công cụ tạo động lực cho người lao động tại các cơ sở dịch vụ y tế ở Việt Nam.[1] Các luận văn, luận án, bài báo nói trên đã tập trung nghiên cứu sâu về một mảng của nội dung QLNN đội ngũ viên chức y tế theo nhiều khía cạnh khác nhau và phần lớn các luận văn chủ yếu xoay quanh đối tượng viên chức y tế ở các Bệnh viện đa khoa công lập, chưa có luận văn đi sâu nguyên cứu về QLNN đội ngũ viên chức trong các đơn vị ngành pháp y tâm thần nói riêng. Mặc dù vậy, trước yêu cầu đổi mới của sự nghiệp xây dựng công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước thì việc nghiên cứu một cách toàn diện về quản lý cán bộ, công chức nói chung, quản lý viên chức nói riêng là vấn đề mang tính thời sự cấp thiết cần được tiếp tục nghiên cứu, bổ sung và hoàn thiện. Vì vậy, việc chọn nghiên cứu đề tài này mang ý nghĩa lý luận và thực tiễn, góp phần nhằm hoàn thiện công tác QLNN đối với đội ngũ viên chức làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập ngành Pháp y, pháp y tâm thần. 3. Mục tiêu và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục tiêu nghiên cứu Đề xuất các giải pháp nhằm tăng cường vai trò QLNN đối với đội ngũ viên chức của ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay theo Luật Giám định tư pháp. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu trên, đề tài tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau: 7
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về QLNN đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần. - Phân tích và đánh giá thực trạng công tác QLNN đối với đội ngũ viên chức một số đơn vị ngành pháp y tâm thần; chỉ ra những ưu điểm, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong công tác QLNN đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần. - Đề xuất giải pháp nhằm tăng cường vai trò QLNN đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Nghiên cứu công tác Quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi không gian: hiện nay ở Việt Nam, ngành pháp y tâm thần gồm có 02 Viện và 05 Trung tâm. Trong nghiên cứu này, Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu công tác QLNN đối với đội ngũ viên chức của một số đơn vị ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay gồm: Viện pháp y tâm thần Trung ương, Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực Miền Trung, Trung tâm Pháp Y tâm thần khu vực Tây Nam Bộ. Vì ở các đơn vị này thể hiện tính điển hình, cụ thể đại diện cho 02 Viện và 05 Trung tâm đó. - Phạm vi thời gian: Nghiên cứu phân tích dữ liệu thông qua số liệu được thống kê và tổng hợp trong giai đoạn từ tháng 01/2020 - 12/2022; đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2023 - 2025. Các đơn vị ngành pháp y tâm thần ở nước ta đa số mới thành lập và triển khai hoạt động dần ổn định những năm gần đây. Vì vậy, Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu trong giai đoạn đó. Thời điểm tiến hành nghiên cứu từ tháng 9, 10/2022. 8
5. Phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta thông qua hệ thống văn bản pháp quy quản lý nhà nước liên quan về quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần. Sử dụng các phương pháp tiếp cận hệ thống, phương pháp phân tích, so sánh, thống kê, phương pháp chuyên gia và tổng hợp, dựa trên những tài liệu thực tiễn của các ban ngành có liên quan đến phạm vi nghiên cứu để làm rõ mục tiêu và nội dung đề tài đặt ra. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Thứ nhất, phương pháp thu thập thông tin Sử dụng 3 phương pháp chủ yếu:  Phân tích tài liệu Phương pháp này thu thập và sử dụng các nguồn tài liệu chủ yếu sau: - Nguồn tài liệu từ các sách, bài báo khoa học, công trình nghiên cứu, luận văn, luận án đã được công bố. - Các văn bản pháp quy của Nhà nước, quy định quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần đang có hiệu lực. - Các báo cáo liên quan quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần ở nước ta hiện nay những năm gần đây. Từ các nguồn tài liệu trên giúp phân tích thực trạng quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần, vai trò các chủ thể và các nội dung của quản lý nhà nước đối với đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần, từ đó chỉ ra những tồn tại, bất cập trong quá trình thực hiện và các giải pháp nhằm khắc phục các bất cập đó.  Phương pháp thảo luận nhóm 9
- Sử dụng các công cụ thu thập thông tin bằng “Bản hướng dẫn thảo luận nhóm” được thiết kế theo các nội dung, câu hỏi nghiên cứu và mục tiêu đề tài. - Thực hiện thảo luận (06 cuộc TLN với 03 nhóm đối tượng) cung cấp thông tin như sau: 1) Nhóm đại diện lãnh đạo Viện, các Trung tâm, đại diện lãnh đạo các khoa/phòng; 2) Nhóm viên chức theo các chức danh chuyên môn (Bác sĩ, điều dưỡng, dược sĩ, kĩ thuật y; 3) Nhóm các viên chức làm công tác Kế toán, Chuyên viên, Văn thư, cán sự.  Phỏng vấn sâu - Thiết kế và sử dụng các công cụ “Bản hướng dẫn phỏng vấn sâu” để thu thập thông tin theo các nội dungvà mục tiêu đề tài đặt ra. - Tác giả tiến hành phỏng vấn sâu 30 trường hợp đại diện cho các bên liên quan, các cấp, phòng ban chức năng tại 03 đơn vị mà đề tài nghiên cứu nhằm tìm hiểu sâu hơn về thực trạng thực hiện các nội dung quản ý nhà nước về đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần. Tìm ra những yếu tố ảnh hưởng, bất cập, hạn chế và nguyên nhân trong quá trình thực hiện các nội dung quản ý nhà nước về đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần thời gian qua. Tìm hiểu công tác phối hợp của các bên liên quan và đề xuất giải pháp trong việc thực hiện quản lý nhà nước về đội ngũ viên chức ngành pháp y tâm thần tại các đơn vị nghiên cứu thời gian tới. - Cơ cấu mẫu phỏng vấn sâu được thể hiện trong “bảng mã hóa danh sách phỏng vấn sâu” ở phần phụ lục của luận văn. Thứ hai, phương pháp xử lý thông tin - Đối với phương pháp phân tích tài liệu, căn cứ vào các nguồn thông tin từ tài liệu thu thập được tác giả tiến hành thống kê, so sánh, hệ thống hóa và xây dựng số liệu thành các bảng biểu, biểu đồ làm cứ liệu cho mỗi nội dung (mục và tiểu mục) của đề tài. 10