Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:110

Thêm vào BST

Báo xấu

13
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn "Quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh" là phân tích thực trạng nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ HỒNG NGÀN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHÀ BÈ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2024
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGÔ HỒNG NGÀN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHÀ BÈ, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SỸ CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ CÔNG Mã số: 8 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Đào Đăng Kiên TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2024 2
LỜI CAM ĐOAN Học viên xin cam kết luận văn này là sản phẩm nghiên cứu độc lập của tôi dưới sự hướng dẫn của TS. Đào Đăng Kiên. Các số liệu, dữ liệu được trình bày trong luận văn này là có căn cứ, được trích dẫn và dẫn nguồn rõ ràng. Học viên chịu trách nhiệm về các số liệu, thông tin trong luận văn. Tác giả luận văn Ngô Hồng Ngàn i
LỜI CẢM ƠN Để có thể hoàn thành quá trình học tập và thực hiện luận văn này, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến: Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, Ban Quản lý đào tạo, các giảng viên đã giảng dạy và giúp đỡ tôi để tôi có thể hoàn thành quá trình học tập. Học viên gửi lời cảm ơn đến TS. Đào Đăng Kiên đã tận tình định hướng, tư vấn, hỗ trợ và giúp đỡ học viên trong quá trình thực hiện luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn đến Sở Công thương Thành phố Hồ Chí Minh, Ủy ban nhân dân huyện Nhà Bè, Phòng Kinh tế, Chi cục Thuế khu vực Quận 7 - huyện Nhà Bè, các phòng ban chuyên môn và Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn trên địa bàn Huyện đã tạo điều kiện hỗ trợ cung cấp số liệu thực tế và hỗ trợ khi tôi tiến hành khảo sát và phỏng vấn. Mặc dù đã cố gắng, tuy nhiên, do thời gian nghiên cứu ngắn và bản thân chưa có nhiều kinh nghiệm trong nghiên cứu khoa học nên luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tác giả luận văn mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp của Quý Thầy, Cô để hoàn thiện luận văn theo quy định của Học viện Hành chính Quốc gia. Trân trọng cảm ơn! Tác giả luận văn Ngô Hồng Ngàn ii
MỤC LỤC Trang Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn ...................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài .............................................. 3 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................. 9 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu .............................................................. 9 4.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................... 10 4.2. Phạm vi nghiên cứu......................................................................... 10 5. Phương pháp luận, phương pháp nghiên cứu cụ thể............................. 10 5.1. Phương pháp luận ........................................................................... 10 5.2. Phương nghiên cứu ......................................................................... 10 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ............................................ 12 7. Kết cấu của luận văn ............................................................................. 13 iii
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH 1.1. Khái quát chung về hộ kinh doanh .................................................... 14 1.1.1. Khái niệm ..................................................................................... 14 1.1.2. Phân loại ....................................................................................... 17 1.1.3. Đặc điểm ...................................................................................... 18 1.1.4. Vai trò........................................................................................... 20 1.2. Quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh........................................... 21 1.2.1. Khái niệm ..................................................................................... 21 1.2.2. Sự cần thiết .................................................................................. 23 1.2.3. Nội dung ....................................................................................... 25 1.3. Các nhân tố tác động đến QLNN đối với hộ kinh doanh …………..31 1.3.1 Hệ thống pháp luật và chính sách ................................................. 31 1.3.2. Năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức ..................................... 32 1.3.3. Sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước ...................................... 33 1.3.4. Các điều kiện nguồn lực ............................................................... 34 1.3.5. Ý thức pháp luật của hộ kinh doanh, sự tham gia của hộ kinh doanh và người dân ........................................................................................ 35 1.3.6. Điều kiện kinh tế - xã hội ............................................................. 36 Tiểu kết chƣơng 1 .................................................................................... 37 iv
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHÀ BÈ, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Nhà Bè và hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè ................................................. 38 2.2. Phân tích thực trạng quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh ................................................. 42 2.2.1. Xây dựng các quy hoạch, kế hoạch phát triển hộ kinh doanh ...... 42 2.2.2. Xây dựng tổ chức bộ máy và nhân sự quản lý nhà nước ............. 47 2.2.3. Tuyên truyền, phổ biến và tổ chức thực hiện ............................... 53 2.2.4. Tổ chức cấp phép, tạm ngưng, chấm dứt kinh doanh ................... 57 2.2.5. Thanh tra, kiểm tra và giải quyết khiếu nại tố cáo ....................... 61 2.3. Đánh giá chung về quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh ................................................. 66 2.3.1. Những ưu điểm ............................................................................ 66 2.3.2. Hạn chế......................................................................................... 69 2.3.3. Nguyên nhân ................................................................................ 71 Tiểu kết chƣơng 2 .................................................................................... 76 Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHÀ BÈ, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ĐẾN NĂM 2030 3.1. Định hướng hoàn thiện quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh…... 77 v
3.2. Các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh ........................................... 80 3.2.1. Hoàn thiện chính sách cho hộ kinh doanh ................................... 80 3.2.2. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác quản lý nhà nước về hộ kinh doanh ........................................... 82 3.2.3. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh ....................................................................................................... 83 3.2.4. Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nước ................. 85 3.2.5. Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các hộ kinh doanh và tăng cường sự tham gia của hộ kinh doanh và người dân............................... 88 3.2.6. Đảm bảo các điều kiện cần thiết cho công tác quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh...................................................................................... 90 3.3. Một số kiến nghị ................................................................................. 92 3.2.1. Đối với Trung ương ..................................................................... 92 3.2.2. Đối với Thành phố Hồ Chí Minh ................................................. 92 Tiểu kết chƣơng 3 .................................................................................... 93 KẾT LUẬN .............................................................................................. 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Stt Cụm từ đầy đủ Cụm từ viết tắt 1 Cán bộ, công chức CBCC 2 Cơ quan nhà nước CQNN 3 Hội đồng nhân dân HĐND 4 Nhà xuất bản Nxb 5 Quản lý nhà nước QLNN 6 Thành phố Tp 7 Ủy ban nhân dân UBND vii
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Stt Tên bảng Trang 1.1. So sánh sự khác biệt giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp 14 2.1 Thống kê về hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè 39 Thống kê lực lượng CBCC phụ trách công tác QLNN về 2.2 48 hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè Thống kê về trình độ chuyên môn của công chức làm công 2.3 50 tác QLNN về hộ kinh doanh Thống kê tình hình đào tạo, bồi dưỡng công chức làm 2.4 51 công tác QLNN đối với hộ kinh doanh Thống kê công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về 2.5 54 kinh doanh Tình hình cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh cho hộ 2.6 56 kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè Tình hình tạm ngưng, chấm dứt kinh doanh cho hộ kinh 2.7 57 doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè 2.8 Thống kê về số đợt kiểm tra kinh doanh 60 2.9 Thống kê tình hình xử phạt vi phạm hành chính 61 Tình hình tiếp nhận và xử lý phản ánh, kiến nghị, đơn 2.10 63 khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực kinh doanh 2.1 Biểu đồ phân bổ các hộ kinh doanh trên địa bàn huyện 40 viii
DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH Stt Tên hình ảnh Trang 1.1 Quy trình thực hiện đăng ký kinh doanh 28 1.2 Bản đồ quy hoạch huyện Nhà Bè 37 Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy QLNN về hộ kinh doanh trên 2.2 47 địa bàn huyện Nhà Bè Danh sách các hồ sơ, tài liệu của thủ tục đăng ký kinh 2.3 56 doanh của hộ kinh doanh 2.4 Hệ thống quản lý kinh doanh của huyện Nhà Bè 58 ix
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Việt Nam là một quốc gia đang phát triển với mục tiêu xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa với nhiều thành phần khác nhau. Hiến pháp 2013 đã khẳng định định hướng phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó gồm nhiều thành phần kinh tế khác nhau. Mỗi thành phần kinh tế giữ một vị trí/vai trò/tầm quan trọng nhất định đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Do đặc thù là quốc gia đang phát triển nên số lượng hộ kinh doanh chiếm đông đảo. Trong thời gian qua, hộ kinh doanh là thành phần kinh tế ngày càng phát triển cả về quy mô và lĩnh vực hoạt động. Hộ kinh doanh đã có sự đóng góp rất lớn cho sự phát triển của đất nước và từng địa phương trong tiến trình phát triển đất nước. Để phát huy vai trò của hộ kinh doanh cũng như nhằm đảm bảo cho hộ kinh doanh phát triển đúng định hướng của Đảng và Nhà nước đòi hỏi phải tăng cường hoạt động QLNN đối với hộ kinh doanh. Trong thời gian qua, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật để quản lý hoạt động kinh doanh nói chung và hoạt động của hộ kinh doanh nói riêng. Chính phủ và các địa phương cũng đã xây dựng nhiều chính sách hỗ trợ cho hộ kinh doanh. Quy hoạch phát triển mạng lưới hộ kinh doanh ngày càng được hoàn thiện. QLNN đã hỗ trợ đắc lực cho sự phát triển của hộ kinh doanh cũng như đảm bảo cho hoạt động của loại hình kinh tế này diễn ra đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, thực tiễn trong thời gian qua cho thấy, công tác này cũng còn nhiều bất cập. Hiện nay, chưa có các quy định pháp luật dành riêng cho hộ kinh doanh mà chủ yếu là các quy định dành cho doanh nghiệp nói chung. Các hộ kinh doanh trong quá trình sản xuất kinh doanh vẫn còn những sai 1
phạm, ảnh hưởng đến đời sống kinh tế - xã hội cũng như đảm bảo của người dân. Công tác thanh tra, kiểm tra đối với các hộ kinh doanh còn chưa tiến hành thường xuyên và hiệu quả. Trong bối cảnh hiện nay đòi hỏi phải nâng cao hiệu lực, hiệu quả QLNN đối với hộ kinh doanh. Huyện Nhà Bè là một huyện ngoại thành của Thành phố Hồ Chí Minh đang trong quá trình phát triển thành một đô thị vệ tinh của Thành phố. Hiện nay, huyện Nhà Bè đang phát triển để đạt mục tiêu trở thành Quận hoặc Thành phố nên tốc độ tăng trưởng bình quân hàng năm các ngành kinh tế là 12%. Trong đó, ngành thương mại - dịch vụ tăng 12,5%. Trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của huyện Nhà Bè, có thể khẳng định rằng, sự đóng góp của kinh tế hộ kinh doanh là rất lớn và rất quan trọng. Sự phát triển cả về số lượng và chất lượng của hộ kinh doanh đã thúc đẩy quá trình chuyển dịch kinh tế - xã hội của huyện Nhà Bè. Hộ kinh doanh đã tạo ra nhiều công ăn, việc làm cho lao động ở địa phương, đóng góp tích cực và hiệu quả và phát triển các lĩnh vực ở địa phương. Trong bối cảnh tình hình kinh tế huyện Nhà Bè giai đoạn 2015 - 2020 có những dấu hiệu tăng trưởng tích cực với những chương trình hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh tiếp tục phát huy hiệu quả giúp các thành phần kinh tế ổn định và phát triển sản xuất, kinh doanh,... góp phần tăng nguồn thu ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, trên thực tế, tình hình kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện Nhà Bè vẫn còn nhiều tiềm ẩn, nhiều khó khăn, thách thức như tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp giảm sút, đa số doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, môi trường đầu tư, kinh doanh vẫn chưa chuyển biến tích cực ở một số lĩnh vực, việc ảnh hưởng do nuôi trồng thủy sản còn nhiều, các tuyến đường giao thông chưa hoàn thiện, tình trạng ô nhiễm môi trường, dịch bệnh…vẫn 2
còn tiếp diễn đã phần nào làm ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả hoạt động của doanh nghiệp trên địa bàn. Trong khi đó, với đặc trưng mô hình hoạt động của hộ kinh doanh nhỏ, lẻ, ít chi phí nên có khả năng duy trì hoạt động và phát triển tốt, nhất là những trường hợp cá thể khởi nghiệp với nhiều sáng kiến độc đáo, đa dạng, tập trung ở lĩnh vực thương mại - dịch vụ, góp phần không nhỏ vào mục tiêu phát triển kinh tế chung của huyện Nhà Bè. Bên cạnh đó, khi xã hội ngày càng phát triển mạnh, công nghệ thông tin bùng nổ, công nghệ 4.0, công nghệ số, thời đại số từng ngày được áp dụng vào cuộc sống cũng gây ra một số khó khăn nhất định cho các hộ kinh doanh trong việc thành lập, hoạt động do đa số chủ hộ kinh doanh chưa am hiểu nhiều về thời đại số hiện nay. Đội ngũ CBCC làm công tác còn nhiều hạn chế và bất cập. Việc tổ chức kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý các vi phạm hành chính trong việc chấp hành thuế chưa thường xuyên và hiệu quả. Với những nội dung nêu trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh” để làm luận văn thạc sĩ cho khóa học Quản lý công tại Học viện Hành chính quốc gia. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Qua quá trình khảo cứu các tài liệu nghiên cứu có liên quan, luận văn chia tình hình nghiên cứu thành 2 nhóm sau đây: Thứ nhất, các nghiên cứu về hộ kinh doanh “Phát triển hộ kinh doanh ở Thành phố Hồ Chí Minh sau tác động của dịch Covid-19” của Phan Tuấn Anh, Tạp chí Khoa học Xã hội số 9 (289) 2022 đã khái quát về Tổng quan tình hình hộ kinh doanh ở Thành phố Hồ Chí 3
Minh từ năm 2015 đến 2020. Trong đó, làm rõ số lượng các hộ kinh doanh, quy mô và lĩnh vực hoạt động của hộ kinh doanh ở Thành phố Hồ Chí Minh. Trọng tâm trong bài viết này là chỉ ra các thách thức của hộ kinh doanh dưới tác động của dịch Covid-19. Trên cơ sở đó, bài viết đã làm rõ cách thức ứng phó với đại dịch COVID-19 của hộ kinh doanh ở TP. Hồ Chí Minh[1]. - “Chính thức hóa hộ kinh doanh ở Việt Nam: khía cạnh lý luận, thực tiễn và lập pháp” của Hoàng Xuân Nghĩa và Nguyễn Văn Hưởng, Tạp chí Nghiên cứu Lập pháp số 11(2019) đã đi sâu làm rõ khái niệm hộ kinh doanh trên cơ sở phân tích các quy định pháp luật. Nghiên cứu này cũng phân tích những ưu điểm và nhược điểm của hộ kinh doanh so với doanh nghiệp. Bài viết cũng phân tích thực trạng phát triển hộ kinh doanh trong thời gian qua và chỉ ra những bất cập trong phát triển hộ kinh doanh. Đồng thời, bài viết đã nhấn mạnh cần phải chính thức thể chế hóa quy định về hộ kinh doanh và xây dựng các chính sách hỗ trợ cho hộ kinh doanh trong quá trình phát triển[24]. Trịnh Đức Chiều (2019), “Thực trạng hoạt động của hộ kinh doanh ở Việt Nam”, Tạp chí Tài chính tháng 2 năm 2019. Bài viết đã phân tích quá trình phát triển của hộ kinh doanh ở Việt Nam giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2017, trong đó phân tích những kết quả đạt được, những đóng góp của hộ kinh doanh, những vấn đề đặt ra trong tổ chức và hoạt động của hộ kinh doanh. Đồng thời, phân tích các quy định pháp luật về hộ kinh doanh theo các giai đoạn phát triển này. Bài viết cững đưa ra một số kiến nghị để phát triển hộ kinh doanh ở Việt Nam trong thời gian tới như hoàn thiện chế độ, chính sách cho hộ kinh doanh, nâng cao năng lực của hộ kinh doanh[4]. “Phát triển hộ kinh doanh lên doanh nghiệp: Thực tiễn và các vấn đề pháp lý” của Nguyễn Thị Yến, Tạp chí Công thương, năm 2020 đã làm rõ 4
khái niệm mô hình hộ kinh doanh, các đặc trưng cơ bản của hộ kinh doanh. Bài viết cũng đã khái quát thực trạng hoạt động của hộ kinh doanh trong thời gian qua và làm rõ sự cần thiết phải phát triển hộ kinh doanh lên doanh nghiệp. Đồng thời, bài viết cũng tập trung phân tích các quy định pháp luật về việc phát triển hộ kinh doanh lên doanh nghiệp. Trong đó, bài viết khẳng định phải thừa nhận địa vị pháp lý của hộ kinh doanh trong Luật Doanh nghiệp, quy định cụ thể về quyền lợi của hộ kinh doanh khi chuyển sang mô hình doanh nghiệp. Đồng thời, bỏ các chính sách về thuế khoán đối với hộ kinh doanh [43]. Dũng Huệ (2021), Nghiên cứu hoàn thiện cơ sở dữ liệu về quản lý hộ kinh doanh, Tạp chí Thuế Nhà nước, số 13 (840). Bài viết chỉ ra những bất cập trong hệ thống pháp luật về xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu về hộ kinh doanh trong thời gian qua. Bài viết cũng khẳng định sự cần thiết phải hình thành hệ thống cơ sở dữ liệu về hộ kinh doanh. Trên cơ sở các vấn đề đặt ra, bài viết đề xuất phải hoàn thiện hệ thống pháp luật về cơ sở dữ liệu đối với hộ kinh doanh và đề xuất xây dựng cơ sở dữ liệu về hộ kinh doanh [45]. Thứ hai, các nghiên cứu về QLNN đối với doanh nghiệp nói chung và hộ kinh doanh nói riêng “QLNN đối với hộ kinh doanh cá thể tại Quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh” của Nguyễn Trung Tân, luận văn thạc sỹ Quản lý công, năm 2017 đã làm rõ cơ sở lý luận về QLNN đối với hộ kinh doanh cá thể, phân tích và đánh giá thực trạng QLNN đối với hộ kinh doanh cá thể tại Quận Tân Phú, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện. Tuy nhiên, nghiên cứu này chưa chỉ rõ các nội dung QLNN đối với hộ kinh doanh cá thể. Đồng thời, nghiên cứu này 5
chỉ mới tiếp cận QLNN đối với một loại hình hộ kinh doanh cụ thể - Hộ kinh doanh cá thể mà chưa nghiên cứu tổng thể hộ kinh doanh[27]. “Quản lý thu thuế đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn huyện Phú Xuyên, Thành phố Hà Nội” của Nguyễn Thị Xinh, Luận văn Thạc sỹ Quản lý Kinh tế, năm 2019 đã tiếp cận một nội dung cụ thể trong quản lý đối với hộ kinh doanh cá thể là công tác quản lý thu thuế (đây chỉ là một nội dung nhỏ trong QLNN đối với hộ kinh doanh cá thể). Đồng thời, nghiên cứu này cùng chỉ dừng lại ở việc tiếp cận quản lý đối với hộ kinh doanh cá thể mà không nghiên cứu tổng thể hộ kinh doanh. Trong nghiên cứu này đã tiếp cận quản lý thu thuế trên 3 nội dung là xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra giám sát. Do tiếp cận từ góc độ quản lý kinh tế nên các nội dung trong nghiên cứu này cũng chưa tiếp cận từ góc độ các nội dung của QLNN[42]. “Đổi mới quản lý nhà nước đối với phát triển kinh tế tư nhân”, của tác giả Chu Thanh Hải, Luận án Tiến sĩ kinh tế (2016) đã làm rõ các cơ sở lý luận về QLNN đối với phát triển kinh tế tư nhân và đề xuất các giải pháp để hoàn thiện QLNN đối với phát triển kinh tế tư nhân. Các nội dung QLNN đối với phát triển kinh tế tư nhân được đề cập bao gồm: 1. Công tác ban hành các chính sách, chiến lược, kế hoạch; 2. Công tác triển khai thực hiện các chiến lược, quy hoạch, đề án có liên quan; 3. Công tác tổ chức thực hiện một số chương trình, đề án; 4. Việc tổ chức quản lý hành chính về hoạt động thương mại; 5. Việc tổ chức và quản lý hoạt động xúc tiến thương mại; thanh tra, kiểm tra. Mặc dù tiếp cận từ góc độ QLNN, tuy nhiên nghiên cứu này lại kết hợp giữa QLNN với các nghiệp vụ quản lý kinh tế nên các nội dung QLN chưa được phân tích và luận giải một cách sâu sắc. Ngoài ra, nghiên cứu này 6
tiếp cận về QLNN đối với kinh tế tư nhân nói chung mà không nghiên cứu một đối tượng cụ thể, nhất là đối với hộ kinh doanh[10]. “QLNN đối với hộ kinh doanh trên địa bàn Quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội” của Hoàng Thị Thanh Tuyền, Luận văn Thạc sỹ quản lý kinh tế, năm 2020 đã tiếp cận 6 nội dung của QLNN đối với hộ kinh doanh, bao gồm Ban hành hệ thống các văn bản quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh; Hoạch định và thực thi các chính sách đối với hộ kinh doanh; Thiết kế bộ máy quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh; Về đăng ký kinh doanh đối với các hộ kinh doanh; Quản lý thu thuế của các hộ kinh doanh; Thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của các hộ kinh doanh. Trên cơ sở đó, luận văn này đã đánh giá thực trạng thực hiện 6 nội dung QLNN đối với hộ kinh doanh trên địa bàn Quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội và đề xuất các giải pháp hoàn thiện. Đây là một nghiên cứu tiếp cận tương đối hệ thống về QLNN đối với hộ kinh doanh[29]. Đặng Thị Thu Vân, Đỗ Thị Thanh Xuân, Nguyễn Đức Quyền, Dương Minh Ngọc, Nguyễn Văn Hoá, Từ Thị Thanh Hiệp, Trương Văn Thảo, 2023, Các nhân tố ảnh hưởng đến việc chấp hành pháp luật thuế của các hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, Tạp chí Khoa học, Đại học Tây Nguyên. Bài viết đã khảo sát 395 hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk để đánh gía các yếu tố ảnh hưởng đến việc chấp hành pháp luật về thuế của các hộ kinh doanh. Bài viết đi sâu nghiên cứu một nội dung cụ thể của QLNN đó là tìm hiểu các quy định pháp luật về thuế đối với hộ kinh doanh. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, bài viết chỉ ra 3 nhân tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ pháp luật về thuế đối với các HKD là năng lực quản lý của cơ quan thuế, thủ tục hành chính thuế và hệ thống thuế [44]. 7
Như vậy, các nghiên cứu trong thời gian qua đã làm rõ các lý luận và thực tiễn về hộ kinh doanh ở Việt Nam. Trong đó, làm rõ khái niệm các đặc trưng của hộ kinh doanh, thực tiễn hoạt động của hộ kinh doanh. Những kết quả nghiên cứu về hộ kinh doanh sẽ được luận văn kế thừa và hệ thống hóa để làm rõ cơ sở lý luận về hộ kinh doanh. Một số nghiên cứu cũng đã tiếp cận về QLNN đối với hộ kinh doanh. Tuy nhiên, từ thực tiễn khảo cứu các tài liệu có liên quan, luận văn nhận thấy một số vấn đề đặt ra như sau: Thứ nhất, đa phần các nghiên cứu chủ yếu tiếp cận về hộ kinh doanh mà có ít nghiên cứu tiếp cận và làm rõ QLNN về hộ kinh doanh. Thứ hai, các nghiên cứu về QLNN trong thời gian qua chủ yếu là các nghiên cứu QLNN đối với doanh nghiệp mà ít nghiên cứu về QLNN đối với hộ kinh doanh. Thứ ba, một số nghiên cứu đã tiếp cận QLNN đối với hộ kinh doanh, tuy nhiên lại tiếp cận những nội dung cụ thể của QLNN về hộ kinh doanh mà chưa nghiên cứu tổng thể các nội dung QLNN đối với hộ kinh doanh. Các nghiên cứu trong thời gian qua chủ yếu tiếp cận việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật đối với hộ kinh doanh (đây chỉ là một nội dung của QLNN đối với hộ kinh doanh) hoặc các nghiên cứu tiếp cận về hoạt động cấp phép cho hộ kinh doanh. Trong khi đó các nghiên cứu tổng thể QLNN như xây dựng quy hoạch, kế hoạch; tổ chức bộ máy và nhân sự; tuyên truyền, phổ biến; tổ chức cấp phép và thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm thì chưa được thực hiện. Ngoài ra, các nghiên cứu về QLNN đối với hộ kinh doanh trong thời gian qua chủ yếu dưới góc độ những bài báo, bài viết hoặc tiếp cận từ góc độ quản lý kinh tế mà chưa nghiên cứu tổng thể dưới góc nhìn của luận văn ngành quản lý công. 8
Thứ tư, trên địa bàn huyện Nhà Bè đến nay chưa có một nghiên cứu nào về QLNN đối với hộ kinh doanh được thực hiện và công bố chính thức. Như vậy, nội dung nghiên cứu của luận văn là đảm bảo tính mới và cấp thiết. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới. Nhiệm vụ: - Một là, khái quát và tiến hành hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh. - Hai là, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh. - Ba là, đề xuất định hướng và giải pháp quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Nhà Bè, Thành phố Hồ Chí Minh. 9