Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet, nước CHDCND Lào

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:91

Thêm vào BST

Báo xấu

49
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn được nghiên cứu với mục tiêu nhằm tìm hiểu, đánh giá thực trạng hoạt động báo chí và quản lý nhà nước về báo chí của nước CHDCND Lào nói chung và hoạt động báo chí của tỉnh Savannakhet nói riêng, đề tài nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm 6 tăng cường QLNN đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet hiện nay

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet, nước CHDCND Lào

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………../……….. ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHONESAVANH PHATHITHACK QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SAVANNAKHET, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………../……….. ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA KHONESAVANH PHATHITHACK QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SAVANNAKHET, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60.34.04.03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN VĂN HẬU HÀ NỘI – NĂM 2017
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này hoàn toàn do tôi thực hiện. Các số liệu, trích dẫn trong Luận văn là chính xác và có nguồn gốc rõ ràng. TÁC GIẢ LUẬN VĂN KHONESAVANH PHATHITHACK
LỜI CẢM ƠN Để có thể hoàn thành đề tài luận văn thạc sĩ này, bên cạnh sự nỗ lực cố gắng của bản thân còn có sự hướng dẫn nhiệt tình của quý Thầy Cô, cũng như sự động viên ủng hộ của gia đình và bạn bè trong suốt thời gian học tập nghiên cứu và thực hiện luận văn thạc sĩ. Xin chân thành cảm ơn đến PGS.TS. Nguyễn Văn Hậu, người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình, chỉ bảo và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành luận văn này. Xin chân thành cảm ơn toàn thể quý Thầy Cô của Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu cũng như tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập nghiên cứu và cho đến khi thực hiện đề tài luận văn. Cuối cùng, tôi xin chân thành bày tỏ lòng cảm ơn đến các đồng nghiệp trong Ban Tuyên huấn tỉnh Savannakhet , nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đã hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn thạc sĩ này. Hà Nội, ngày tháng năm 2017 HỌC VIÊN THỰC HIỆN KHONESAVANH PHATHITHACK
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ ................................................................................ 8 1.1. Một số khái niệm về báo chí .................................................................... 8 1.1.1. Một số khái niệm về báo chí .................................................................. 8 1.1.3. Chức năng của báo chí ........................................................................ 14 1.1.4. Phân loại báo chí.................................................................................. 17 1.2. Quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí ....................................... 20 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí .................... 20 1.2.2. Sự cần thiết quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí ................. 23 1.2.3. Chủ thể quản lý nhà nước về hoạt động báo chí ................................ 24 1.2.4. Nội dung quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí ...................... 26 1.2.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí ......................................................................................................................... 32 Tiểu kết Chương 1 ......................................................................................... 34 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SAVANNAKHET, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ............................................... 35 2.1. Khái quát về tỉnh Savannakhet............................................................. 35 2.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................................ 35 2.1.2. Lực lượng lao động .............................................................................. 35 2.1.3. Điều kiện tự nhiên................................................................................ 36 2.1.4. Tình hình phát triển kinh tế xã hội ..................................................... 37
2.2. Thực trạng quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí ở tỉnh Savannakhet ................................................................................................... 39 2.2.1. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản pháp luật về báo chí .... 39 2.2.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước đối với báo chí ............................ 42 2.2.3. Đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, nghiệp vụ, đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ cán bộ báo chí ...................................................... 44 2.2.4. Tổ chức thông tin cho báo chí và quản lý thông tin của báo chí ...... 46 2.2.5. Thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động báo chí ................................... 48 2.2.6. Về mối quan hệ giữa nhà nước và báo chí ......................................... 49 2.3. Đánh giá .................................................................................................. 50 2.3.1. Những kết quả đạt được ...................................................................... 50 2.3.2. Những hạn chế ..................................................................................... 51 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ....................................................... 53 Tiểu kết chương 2 .......................................................................................... 55 Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH SAVANNAKHET, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO 56 3.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về báo chí......................................... 56 3.1.1. Quan điểm của Đảng về báo chí.......................................................... 56 3.1.2. Chính sách của Nhà nước về báo chí ................................................. 59 3.1.3. Những xu hướng phát triển của báo chí và vấn đề đặt ra đối với hoạt động quản lý nhà nước đối với báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet ..... 61 3.2. Một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet .............................................. 64 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về hoạt động báo chí .................................................................................................................... 64 3.2.2. Xây dựng và hoàn thiện tổ chức bộ máy của cơ quan báo chí .......... 66
3.2.3. Đẩy mạnh công tác đào tạo và quy hoạch cán bộ quản lý báo chí .... 69 3.2.4. Tăng cường quản lý nội dung thông tin trên báo chí ........................ 73 3.2.5. Giải pháp về chế độ chính sách trong hoạt động báo chí .................. 73 3.2.6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật báo chí ............................................................................................ 76 Tiểu kết chương 3 .......................................................................................... 78 KẾT LUẬN .................................................................................................... 79 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 82
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Các từ viết tắt Các từ viết đầy đủ CHDCND Cộng hòa Dân chủ nhân dân QLNN Quản lý nhà nước UBND Ủy ban nhân dân QPPL Quy phạm pháp luật
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong thời kỳ hội nhập hiện nay, cùng với kinh tế và công nghệ thông tin, nền báo chí trên thế giới không ngừng phát triển, đạt được những thành tựu quan trọng. Mục tiêu cao nhất của báo chí là phục vụ sự phát triển của đất nước và lợi ích của nhân dân. Báo chí đã tác động từng ngày, từng giờ đến đời sống chính trị, xã hội, cung cấp thông tin đa chiều, sâu sắc, tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước hiệu quả, đặc biệt là phát huy vai trò phản biện xã hội trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu. Xã hội phát triển đòi hỏi hoạt động báo chí cũng phải thay đổi tương ứng để kịp thời phản ánh những sự thay đổi của xã hội đó, vì vậy công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trong thời kỳ mới cũng cần phải thay đổi cho phù hợp với điều kiện, tình hình mới. Sau gần 40 năm phấn đấu gian khổ, Đảng, Nhà nước và nhân dân các bộ tộc Lào đã giành được những thành quả to lớn trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và phát triển đất nước, đưa đất nước Lào ngày càng tiến gần với trình độ phát triển của các nước trong khu vực. Cùng với những thành quả quan trọng của đổi mới kinh tế, những năm qua, tổ chức và hoạt động của báo chí nước CHDCND Lào nói chung, báo chí của tỉnh Savannakhet nói riêng không ngừng được đổi mới và có những đóng góp to lớn trong sự nghiệp phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Chủ trương đổi mới do Đảng khởi xướng cùng với những thành tựu vĩ đại của công nghệ thông tin đã làm cho báo chí tỉnh Savannakhet trong những năm gần đây phát triển nhanh cả về số lượng và chất lượng. Vì vậy, công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí cần phải tăng cường trong giai đoạn hiện nay. Sự ra đời của Luật báo chí năm 2008 đã tạo nên sự hoàn chỉnh về hành lang pháp lý cho hoạt động báo chí, đảm bảo sự bình đẳng, dân chủ trong 1
thông tin, đảm bảo quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận trên báo chí của công dân. Đây cũng là điều kiện mới để báo chí Lào phát triển, hội nhập với báo chí trong khu vực và trên thế giới. Trong quá trình phát triển, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, báo chí của Lào cũng bộc lộ những tồn tại như có xu hướng thương mại hóa, xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng phục vụ, cho ra những ấn phẩm chủ yếu đáp ứng nhu cầu thị hiếu tầm thường của một bộ phận quần chúng. Báo chí còn chưa đến tay số đông nhân dân, nhất là nhân dân lao động ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa. Các tác phẩm có chất lượng chính trị, chất lượng văn hóa, chất lượng khoa học, chất lượng nghiệp vụ trên báo chí vẫn còn chưa cao. Đó là những tác phẩm báo chí không thực hiện đúng định hướng tuyên truyền, người viết thiếu bản lĩnh chính trị, khi viết không xác định rõ mục đích và đối tượng độc giả, không hướng con người tới chân – thiện – mỹ. Những khuyết điểm trên tồn tại một phần là do công tác quản lý nhà nước về báo chí còn hạn chế, sự buông lỏng của cơ quan chủ quản báo chí, và đặc biệt là một số nhà báo chưa thấy hết trách nhiệm xã hội và nghĩa vụ công dân của mình, ngoài ra nguyên tắc phát triển báo chí đi đôi với quản lý tốt chưa được quán triệt một cách đầy đủ. Vì những lý do trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet, nước CHDCND Lào” cho luận văn Thạc sĩ Quản lý công, đồng thời đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về báo chí trong giai đoạn hiện nay. Đó là vấn đề cần thiết của một nền báo chí phát triển. 2
2. Tình hình nghiên cứu đề tài Trong những năm gần đây vấn đề nâng cao vai trò QLNN về báo chí được Đảng và Nhà nước, các đoàn thể, nhân dân quan tâm. Bên cạnh những bài báo, tạp chí trong nước và Việt Nam đánh giá về thực trạng hoạt động QLNN về báo chí, cũng như quan điểm và định hướng của Nhà nước Lào đối với hoạt động báo chí, phải kể tới một số công trình nghiên cứu của Việt Nam và Lào cụ thể như sau: - Nguyễn Kim Chi (2011) Nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, Luận văn Thạc sĩ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính. Luận văn đã phân tích khái quát tình hình hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Phú Thọ trong những năm qua, chỉ ra những kết quả đạt được, những hạn chế và giải pháp giải quyết những khó khăn đó nhằm nâng cao hiệu lực quản lý của nhà nước đối với hoạt động trên. - PGS.TS. Nguyễn Văn Dũng đã có nhiều nghiên cứu và tiếp cận báo chí dưới góc độ lý luận (khái niệm, đặc điểm báo chí..); mối quan hệ của báo chí với dư luận xã hội và hoạt động báo chí cách mạng Việt Nam phải đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam cũng như tiếp cận hoạt động quản lý nhà nước đối với báo chí cách mạng nước ta trong bối cảnh hội nhập toàn cầu hóa kinh tế quốc tế. Các tác phẩm của PGS.TS. Nguyễn Văn Dũng đã nghiên cứu về báo chí ở nước ta như: “Báo chí và dư luận xã hội”, Nhà Xuất bản Lao động (2011); “Cơ sở lý luận báo chí”, Nhà Xuất bản Lao động (2012); “Quan điểm của Đảng và Nhà nước về công tác tư tưởng, lý luận và quản lý báo chí”, Khoa Báo chí, Học viện Báo chí và Tuyên truyền (2012)… - Tác giả Mỹ Bình (2014), Tăng cường công tác quản lý nhà nước về báo chí, Thông tấn xã Việt Nam, số ra ngày 20/01/2014. Trong bài viết này tác giả đã đưa ra những nhận định khái lược về bức tranh toàn cảnh công tác QLNN về báo chí năm 2013 đặt dưới sự chỉ đạo của Chỉnh phủ và Bộ Thông 3
tin và Truyền thông. Trong đó bài viết nhận định rất rõ những yếu kém, hạn chế trong công tác quản lý cần phải khắc phục thời gian tới, đó là: công tác chỉ đạo, quản lý báo chí thời gian qua đôi lúc vẫn chưa chủ động, lúng túng, chạy theo sự vụ. Một bộ phận cán bộ quản lý hạn chế về năng lực, nhận thức chưa đầy đủ về các văn bản chỉ đạo, QPPL về báo chí. Vai trò của cơ quan chủ quản chưa được phát huy đầy đủ, còn có hiện tượng né tránh trách nhiệm với sai phạm của cơ quan báo chí thuộc quyền. Tuy vậy, tác giả cũng đưa ra các con số thống kê để chứng minh và đề xuất những giải pháp, kiến nghị để công tác QLNN với hoạt động báo chí được tăng cường hơn trong thời gian tới. - TS. Nguyễn Bắc Sơn với tác phẩm “Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí đáp ứng yêu cầu của nền báo chí cách mạng Việt Nam trong tình hình mới”, Tạp chí Cộng sản, số ra ngày 09/08/2014 đã khái quát thực trạng về tình hình hoạt động báo chí ở nước ta trong thời gian qua, từ đó nhận định 5 vấn đề còn tồn tại, cũng như những thách thức và hạn chế trong công tác QLNN về báo chí trong tình hình mới. Từ đó, tác giả đã khẳng định: để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí đáp ứng yêu cầu nền báo chí cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện nay, cần tập trung vào 4 nhóm giải pháp lớn: nhóm giải pháp nâng cao chất lượng công tác xây dựng pháp luật, chính sách; nhóm giải pháp về nguồn nhân lực; nhóm giải pháp tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động báo chí và nhóm giải pháp về tăng cường hợp tác quốc tế và ứng dụng khoa học, công nghệ trong công tác quản lý báo chí. - Khắt Thạ Nam Xẳng Xỉn Xay (2010), Quá trình hình thành và phát triển của thông tấn xã Lào, Luận văn Thạc sĩ Chính trị học, Học viện Báo chí và Tuyên truyền. Luận văn đã nêu lên cơ sở lý luận và quá trình hình thành, 4
phát triển của thông tấn xã Lào. Để thấy rõ những giai đoạn phát triển của thông tấn xã trong suốt những năm qua, xu hướng phát triển và định hướng phát triển thông tấn xã Lào trong thời gian tới. - Chanhdalasouk Thavone (2010), Quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí ở tỉnh Champasac, nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào, Luận văn Thạc sĩ Quản lý Hành chính công, Học viện Hành chính. Luận văn nêu lên những kiến thức về lý luận, làm cơ sở cho việc đánh giá, phân tích thực trạng hoạt động quản lý nhà nước và tìm ra nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí của tỉnh Champasac, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chỉ tại tỉnh như: xây dựng quy hoạch phát triển báo chí; kiện toàn bộ máy và cơ chế quản lý nhà nước về báo chí; hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, về đào tạo, quy hoạch cán bộ quản lý báo chí, về chế độ chính sách và về công tác kiểm tra, thanh tra. Có thể nói, việc nghiên cứu của các công trình trước đây chưa tập trung vào mảng quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí và nhất là theo phạm vi một tỉnh cụ thể. Đặc biệt tại tỉnh Savannakhet chưa có công trình nào nghiên cứu về quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí tại địa phương này. Khảo sát đề tài quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet giúp thấy được những hạn chế trong việc quản lý nhà nước đối với báo chí ở tỉnh này so với các tỉnh khác của nước CHDCND Lào. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Mục đích nghiên cứu: Trên cơ sở tìm hiểu, đánh giá thực trạng hoạt động báo chí và quản lý nhà nước về báo chí của nước CHDCND Lào nói chung và hoạt động báo chí của tỉnh Savannakhet nói riêng, đề tài nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm 5
tăng cường QLNN đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet hiện nay. - Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục đích nêu trên luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ cụ thể sau: + Nghiên cứu cơ sở lý luận về báo chí và quản lý nhà nước về báo chí + Tìm hiều thực trạng quản lý nhà nước về báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet + Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet 4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Luận văn dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử và phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tư tưởng của Chủ tịch Cayxon Phonvihan, các quan điểm của Đảng Nhân dân các mạng Lào, kế thừa và tiếp thu những công trình nghiên cứu của các nhà khoa học trong và ngoài nước có liên quan đến quản lý nhà nước về báo chí. - Phương pháp nghiên cứu: Để nghiên cứu và làm rõ các vấn đề, luận văn sử dụng kết hợp nhiều phương pháp nghiên cứu khác nhau như: + Phương pháp khảo cứu tài liệu: Nghiên cứu các tài liệu có liên quan để có những luận cứ khoa học cho việc đánh giá hoạt động báo chí, làm cơ sở để đánh giá thực trạng và đề ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet. + Phương pháp phân tích, đánh giá: Đề tài đã tiến hành phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet để 6
từ đó chỉ ra những mặt mạnh, mặt yếu trong quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí từ đó làm cơ sở cho những giải pháp ở Chương 3. + Phương pháp thống kê: Được tác giả sử dụng để xử lý các số liệu được thu thập trong công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí, đồng thời so sánh và đánh giá được các kết quả đạt được và hạn chế trong quản lý. 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet. - Phạm vi nghiên cứu: Luận văn không chỉ nghiên cứu về báo chí nói chung mà đặc biệt nghiên cứu về quản lý nhà nước đối với lĩnh vực này nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet hiện nay. 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa của luận văn - Ý nghĩa lý luận: Luận văn góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận về báo chí và quản lý nhà nước về báo chí. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí Chương 2. Thực trạng hoạt động báo chí và quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet, nước CHDCND Lào Chương 3. Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động báo chí trên địa bàn tỉnh Savannakhet. 7
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ 1.1. Một số khái niệm về báo chí 1.1.1. Một số khái niệm về báo chí 1.1.1.1. Khái niệm về báo chí Tùy theo cách tiếp cận và mục tiêu nghiên cứu mà có thể hiểu báo chí ở nhiều góc độ khác nhau. Theo các nhà nghiên cứu nói chung, báo chí là một mặt của đời sống xã hội, báo chí có tác động to lớn đối với đời sống con người. Theo triết học cổ Hy Lạp báo chí được hiểu là thông tin, thông bá, báo tin và được hiểu như việc tạo ra hình thái giúp cho sự hiểu biết của con người về thế giới xung quanh đang tồn tại bằng việc lấy hiện thực khách quan để phản ánh một các liên tục, xuyên suốt trong quan hệ chặt chẽ giữa nhà báo, tác phẩm và công chúng. Luật Báo chí nước CHXHCN Việt Nam sửa đổi, bổ sung và thông qua năm 1999 không tập trung giải thích rõ nội hàm của báo chí mà chỉ liệt kê các loại hình báo chí: Báo chí nói trong luật này là báo chí Việt Nam, bao gồm: báo in (báo, tạp chí, bản tin thời sự, bản tin thông tấn), báo nói (chương trình phát thanh), báo hình (chương trình truyền hình, chương trình nghe nhìn thời sự được thực hiện bằng các phương tiện kỹ thuật khác nhau), báo điện tử (được thực hiện trên mạng thông tin máy tính) bằng tiếng việt, tiếng các dân tộc thiểu số Việt Nam, tiếng nước ngoài. Báo chí được hiểu là phương tiện thông tin, tuyên truyền. Báo chí nằm trong kiến trúc thượng tần và ra đời khi có cơ sở, vật chất kỹ thuật nhất định. Kỹ thuật càng hiện đại thì báo chí càng phát triển. Đặc điểm của báo chí: 8
- Tính tư tưởng của báo chí: Báo chí thể hiện rõ vai trò là đội tiên phong trong công tác tư tưởng của Đảng, tích cực tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Hoạt động tuyên truyền báo chí đã tác động tích cực tới đời sống xã hội, định hướng chính trị tư tưởng và dư luận, góp phần làm cho nhân dân nhận thức đúng tình hình, đoàn kết, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và xu thế đi lên của đất nước. - Tính chân thật của báo chí: Một trong những nguyên tắc cơ bản của báo chí là phải đảm bảo tính khách quan, chân thật. Bởi báo chí chính là phương tiện để phản ánh sự thật, phản ánh cuộc sống hiện thực và thông qua sự thật đó để thúc đẩy xã hội phát triển. Nếu thoát ly khỏi hiện thực, khỏi sự thật thì báo chí không có gì để phản ánh. - Tính nhân dân của báo chí: Tính nhân dân thể hiện ở mối liên hệ giữa báo chí với đông đảo tầng lớp nhân dân, nhất là nhân dân lao động, người sáng tạo chân chính của lịch sử. Báo chí phải phản ánh, đánh giá các hiện tượng và sự kiện của đời sống theo lập trường của nhân dân lao động, đại diện và bảo vệ quyền lợi của nhân dân lao động. Tính nhân dân của báo chí thể hiện ở sự tham gia tích cực và thường xuyên của đông đảo nhân dân vào hoạt động báo chí. - Tính đa dạng của hoạt động báo chí: sự đa dạng của loại hình báo chí, thể loại báo chí và tính chân thật, phản ánh chính xác các sự kiện sinh động của hoạt động xã hội tạo nên tính đa dạng của hoạt động báo chí. 1.1.1.2. Sự phát triển của báo chí trên thế giới Trên thế giới, báo chí ra đời từ thế kỷ XVII, nhưng phải tới thế kỷ XIX mới phát hành rộng rãi. Khi mới xuất hiện, báo chí được hiểu là những sản phẩm nhân bản bằng máy in, xuất bản định kỳ hàng ngày, vài ngày, hàng tuần và chuyển tải thông tin thông tin có tính phổ biến tới đông đảo công chúng 9
trong xã hội. Tớ báo La Gzette của Theosphaste Renaudot là tờ báo của nước Pháp đầu tiên được ra đời. Trong vòng hai thế kỷ XVII và XVIII, báo chí có mặt tại hầy hết các đô thị quan trọng trên thế giới, theo giới nghiên cứu đây được coi là giai đoạn hình thành báo chí trên thế giới. Tuy nhiên, thế kỷ XIX báo in mới thực sự phát triển mạnh mẽ và được coi là thời kỳ hoàng kim của báo in. Chính sự khẳng định của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa đã tạo điều kiện cho sự phát triển của báo chí. Các đô thị công nghiệp lớn ra đời, trình độ văn hóa và đời sống vật chất ngày càng phát triển làm cho nhu cầu thông tin giao tiếp ngày tăng nhanh. Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật cũng là tiền đề trực tiếp thúc đẩy báo chí phát triển. Đồng thời, trong thế kỷ này sự hình thành giai cấp công nhân với ý thức đầy đủ về sứ mệnh lịch sử, dưới sự lãnh đạo của chính đảng là yếu tố đặc biệt thúc đẩy sự phát triển của báo chí. Đến đầu thế kỷ XX thông tin bùng nổ. Việc bùng nổ thông tin báo chí trước hết là do sự ra đời và phát triển nhanh chóng của hai loại hình kỹ thuật truyền thông mới là phát thanh và truyền hình. 1.1.1.3. Sự ra đời báo chí ở nước CHDCND Lào Báo chí Lào là phương tiện truyền thông của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, là mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân, giữa tổ chức và nhóm người trong xã hội, là phương tiện thông tin về mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội… So với thế giới và Việt Nam, báo chí ở nước CHDCND Lào ra đời muộn hơn nhiều. Lịch sử báo chí gắn liền với phong trào cách mạng Lào. Mở đầu báo chí Lào là tờ báo nhân dân, phát hành vào cuối những năm 1940, là thời kỳ đấu tranh trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương (nguồn gốc của Đảng 10
Nhân dân Cách mạng Lào hiện nay). Ấn phẩm đầu tiên mang tính chất của một tờ báo có cả bài viết, hình vẽ tố cáo thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và tay sai của chúng. Những tờ báo, tờ rơi đó đã gắn liền với phong trào yêu nước trong cuộc kháng chiến lâu dài của bộ tộc Lào và góp phần thúc đẩy nhân dân Lào đứng lên đấu tranh và trở thành lực lượng cách mạng. Ngày 13/8/1950, dưới sự lãnh đạo của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Đại hội Mặt trận kháng chiến toàn quốc do “Neo Lao Ít sạ lá (Mặt trận Ít sạ lá) đã quyết định thành lập báo “Lao Ít sạ lá” và bổ nhiệm ông Sisana Sisan làm tổng biên tập đầu tiên của báo chí cách mạng Lào, in kiểu “Li tô”, với 200 bản in/ 3 tháng, làm vai trò tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách của Neo Lao Ít sạ lá và Chính phủ lào kháng chiến. Từ đó báo Neo Lao Ít sạ lá trở thành phương tiên thông tin làm công cụ đấu tranh về mặt chính trị, tư tưởng nhân dân, gắn liền với sự nghiệp cách mạng của Đảng và các bộ tộc Lào yêu nước. Trong tình hình và điều kiện của cách mạng cứu nước gần 6 năm, ngày 06/01/1956, Đại hội Đại diện toàn quốc của Neo Lao Ít sạ lá tại khu căn cứ tỉnh Hua Phăn, đã quyết định thành lập “Neo Lao Sàng Xạ (Mặt trận Lào xây dựng tổ quốc) để thay thế “Neo Lao Ít sạ lá”. Sau đó, Trung ương Đảng đã quyết định đôi tên “Neo Lao Ít sạ lá” thành “Lao Hắc Xạ (Lào yêu nước)”. Cho nên báo Neo Lao Ít sạ lá cũng đổi tên thành báo Lao Hắc Xạ và cũng do ông Saxana Sisan làm tổng biên tập và phát hành 3000 bản in/ tuần. Đặc biệt trong những năm 1956-1959, báo Lao Hắc Xạ đã in tải Thủ đô Viêng Chăn do ông Khaawmphai Bupha làm Tổng biên tập, vì sự ủng hộ của quần chúng, nên số lượng báo được tăng lên tới 12.000 bản in/tuần. Nhưng trong tình hình đất nước chưa ổn định, vẫn còn đế quốc xâm lược, vì vậy, năm 1959 tổng biên tập bị bắt vào tù cùng với các nhà lãnh đạo khác của Lào. Năm 1960, trụ sở công tác báo Lao Hắc Xạ được chuyển chỗ in trở lại khu căn cứ tỉnh Viêng Xây tiếp tục thực hiện vai trò và nhiệm vụ của mình. Do cơ 11
hội và điều kiện thuận lợi, ngày 11/8/1975 báo Lao Hắc Xạ đã quay về Thủ đô Viêng Chăn và đổi tên thành báo “Siếng Paxaxon (Tiếng nói nhân dân)”, trở thành nhật báo, có thể phát hành hàng ngày tới 30.000 bản in. Sau Đại hội khóa III của Đảng, ngày 22/3/1983, Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào đã có quyết định đổi tên báo “Siếng Paxaxon (Tiếng nói nhân dân)” thành báo “Paxaxon (Báo nhân dân)” và được tuyên bố là tiếng nói của Trung ương Đảng nhân dân cách mạng Lào cho tới ngày nay. Ra đời cùng với báo chí Lào trong những năm 1960 là Đài phát thanh nước Lào, được thành lập ngày 13/8/1960 do lực lượng đặc biệt của Trung ương Đảng. Chương trình đầu tiên phát sóng là: tuyên bố của Neo Lao Hắc Xạ về cuộc đảo chính ngày 09/8/1960, thông tin ủng hộ giải phóng đất nước, tuyên bố tự do của nước Kong Ko… Và ngày 06/01/1968, Thông tấn xã nước Lào cũng được thành lập tại khu giải phóng tỉnh Viêng Xây, theo yêu cầu của Đảng đối với việc báo chí trong giai đoạn mới, do ông Sixana Sisan làm Tổng biên tập. Ngày 01/02/1983 với sự ủng hộ của Liên Xô cũ, Đài truyền hình quốc gia Lào được thành lập, trở thành bước chuyển mới trong giai đoạn phát triển của thông tin đại chúng Lào cũng như trong sự nghiệp bảo vệ thành quả cách mạng và xây dựng xã hội mới. Hiện nay, ở Lào các cơ quan báo chí đang xuất bản gần 70 ấn phẩm. Ngoài thủ đô Viêng Chăn tập trung nhiều cơ quan báo chí Trung ương và khu vực, một số tỉnh còn lại đều có báo, tạp chí, đài phát thanh, đài truyền hình riêng. Đài phát thanh được thành lập thêm, từ 14 cơ quan (năm 1995) lên tới 35 cơ quan (2015), trong đó 3 cơ quan là đài phát thanh quốc gia Lào, 33 cơ quan còn lại đặt tại địa phương với hai hệ thống AM và FM, phát sóng chiếm 80% thời lượng. Lĩnh vực truyền hình có 32 cơ quan, trong đó có 2 cơ quan là đài truyền hình Việt Nam, đài truyền hình đầu tư và hợp tác với tư nhân do cơ 12