Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của luận văn nhằm phân tích đánh giá thực trạng, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THU VÂN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ THU VÂN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS BÙI ĐỨC KHÁNG TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này tôi xin chân thành cảm ơn: Quý thầy, cô giáo đã tận tâm giảng dạy chúng tôi trong suốt khóa học. Ban giám đốc, các phòng, ban và khoa sau Đại học của Học viện Hành chính quốc gia đã tạo điều kiện cho chúng tôi học tập và hoàn thành luận văn. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy PGS.TS Bùi Đức Kháng, người hướng dẫn khoa học, đã tận tình giúp đỡ và hướng dẫn tôi thực hiện đề tài này. Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến đồng nghiệp, bạn bè, gia đình đã hết lòng giúp đỡ, động viên tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn.
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các trích dẫn, số liệu và nội dung luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, trên cơ sở kết quả thu thập các thông tin, tài liệu tham khảo đã được công bố. Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thu Vân
MỤC LỤC trang Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ............................... 3 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ............................................. 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................... 6 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ...................................... 7 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ............................................... 8 7. Kết cấu của luận văn .............................................................................. 9
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚCVỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI .................................................................................................. 10 1.1. Một số vấn đề lý luận về giải quyết khiếu nại ................................. 10 1.1.1. Khái niệm khiếu nại ...................................................................... 10 1.1.2. Khái niệm giải quyết khiếu nại ..................................................... 11 1.1.3. Nguyên tắc giải quyết khiếu nại.................................................... 11 1.1.4. Khái niệm quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại ................... 13 1.1.5. Vai trò của quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại .................. 14 1.2. Quan điểm của Đảng và tƣ tƣởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về khiếu nại và giải quyết khiếu nại – cơ sở pháp lý ...................................... 16 1.2.1. Quan điểm của Đảng và tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về khiếu nại và giải quyết khiếu nại ................................................................... 16 1.2.2. Cơ sở pháp lý về khiếu nại và giải quyết khiếu nại ...................... 22 1.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc về giải quyết khiếu nại ....................... 29 1.3.1. Xây dựng và ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại .............................................................................. 29 1.3.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại .......... 31 1.3.3. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác giải quyết khiếu nại ................................................................................................ 32 1.3.4. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật về khiếu nại ............................. 33 1.3.5. Thanh tra, kiểm tra công tác giải quyết khiếu nại......................... 34 1.3.6. Thông tin báo cáo; tổng kết kinh nghiệm công tác giải quyết khiếu nại .................................................................................................................... 35 Tiểu kết Chƣơng 1 ......................................................................................... 36
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ......................................................................................................................... 37 2.1. Tình hình khiếu nại và kết quả công tác giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh ............................................................................. 37 2.1.1. Tình hình khiếu nại ...................................................................... 37 2.1.2. Kết quả giải quyết khiếu nại ......................................................... 38 2.2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về giải quyết khiếu nại của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ............................................................. 39 2.2.1. Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về khiếu nại và giải quyết khiếu nại ............................................................................................... 39 2.2.2. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về công tác giải quyết khiếu nại ......................................................................................................................... 43 2.2.3. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác giải quyết khiếu nại ................................................................................................ 46 2.2.4. Tuyên truyền phổ biến pháp luật về khiếu nại .............................. 51 2.2.5. Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại ............................................................................................... 56 2.2.6. Thực trạng công tác thông tin báo cáo, tổng kết rút kinh nghiệm trong công tác giải quyết khiếu nại ................................................................. 63 2.3. Đánh giá chung .................................................................................. 65 2.3.1. Những kết quả đạt được ................................................................ 65 2.3.2. Những mặt hạn chế ....................................................................... 66 2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................. 74 Tiểu kết chƣơng 2 .......................................................................................... 77
Chƣơng 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.............................................................................................................. 78 3.1. Cơ sở xây dựng giải pháp .................................................................. 78 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý nhà nƣớc về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh ............................................. 80 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại .......................................................................................................... 80 3.2.2. Kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nước và tăng cường sự lãnh đạo của cơ quan quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại .................... 82 3.2.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác giải quyết khiếu nại ............................................................................................... 85 3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về giải quyết khiếu nại ......................................................................................................................... 86 3.2.5. Đẩy mạnh công tác tập huấn tuyên và truyền phổ biến pháp luật về khiếu nại ..................................................................................................... 89 3.2.6. Đẩy mạnh chế độ thông tin báo cáo, tổng kết kinh nghiệm công tác giải quyết khiếu nại ................................................................................... 90 Tiểu kết chƣơng 3 .......................................................................................... 91 KẾT LUẬN .................................................................................................... 92 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 94
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CC Công chức VC Viên chức TTV Thanh tra viên TTVC Thanh tra viên chính
DANH MỤC CÁC BẢNG Stt Tên bảng Trang Bảng 2.1: Báo cáo thống kê đội ngũ công chức, người lao 1 46 động tại Thanh tra Thành phố từ năm 2012 đến năm 2017 Bảng 2.2: Số lượng cán bộ, công chức tại Thanh tra Thành 2 phố tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra 48 từ năm 2012 đến năm 2017 Bảng 2.3: Số lượng cán bộ, công chức tại thanh tra quận, 3 huyện tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ thanh 49 tra từ năm 2012 đến năm 2017 Bảng 2.4: Số lượng cán bộ, công chức tại thanh tra sở, 4 ngành tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ thanh 49 tra từ năm 2012 đến năm 2017 Bảng 2.5: Tỷ lệ vụ việc khiếu nại giải quyết chậm và quá 5 58 thời hạn của quận, huyện từ năm 2012 đến năm 2017 Bảng 2.6: Tỷ lệ vụ việc khiếu nại giải quyết chậm và quá 6 58 thời hạn của sở, ngành từ năm 2012 đến năm 2017 Bảng 2.7: Số quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực 7 60 đã thực hiện từ năm 2012 đến năm 2017
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Khiếu nại là quyền dân chủ cơ bản của công dân được Hiến pháp quy định và bảo đảm thực hiện, là công cụ pháp lý để công dân đấu tranh chống các hành vi vi phạm pháp luật nhằm bảo vệ lợi ích của nhà nước, của xã hội, lợi ích hợp pháp của mình và của người khác. Khiếu nại là hình thức dân chủ trực tiếp để công dân tham gia quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Hoạt động giải quyết khiếu nại của các cơ quan hành chính nhà nước là một trong những biện pháp quan trọng để bảo đảm duy trì pháp chế xã hội chủ nghĩa và kỷ luật trong quản lý nhà nước, là phương thức để bảo đảm quyền tự do và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Thành phố Hồ Chí Minh được xác định là một đô thị đặc biệt, một trung tâm về kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học - công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập quốc tế, là đầu tàu, động lực có sức thu hút lan tỏa lớn của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có vị trí chính trị quan trọng của cả nước. Trong thời gian qua, Thành phố Hồ Chí Minh đã và đang triển khai thực hiện nhiều dự án đầu tư với quy mô lớn về phát triển hệ thống giao thông, các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, chỉnh trang đô thị… làm phát sinh hàng chục ngàn hộ dân, tổ chức bị thu hồi nhà, đất. Việc áp dụng chính sách pháp luật nhất quán, công tác quy hoạch, thu hồi đất, bồi thường giải tỏa và tái định cư trên địa bàn ngày càng được triển khai đồng bộ, đúng quy định, công khai và minh bạch. Tuy nhiên, vấn đề bồi thường, giải tỏa luôn mang tính nhạy cảm vì tác động trực tiếp đến quyền lợi, cuộc sống ổn định của người dân nên việc khiếu nại trong lĩnh vực này vẫn luôn chiếm tỷ lệ cao. Bên cạnh đó, với dân số đông, quá trình phát triển của thành phố luôn gắn liền với nhiều thách thức về tệ nạn xã hội, môi trường, vệ sinh an 1
toàn thực phẩm và những bất cập từ công tác quản lý nên Thành phố Hồ Chí Minh cũng là địa bàn phát sinh nhiều khiếu nại phức tạp so với nhiều địa phương khác trong cả nước. Công tác giải quyết khiếu nại được các cấp, các ngành của Thành phố Hồ Chí Minh quan tâm thực hiện đạt được nhiều chuyển biến tích cực. Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh kịp thời quan tâm chỉ đạo việc triển khai thực hiện các chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước về giải quyết khiếu nại, kịp thời ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về giải quyết khiếu nại phù hợp với thực tiễn của địa phương. Công tác giải quyết khiếu nại được thực hiện đúng quy trình; chú trọng chất lượng giải quyết vụ việc, giải pháp khả thi, hợp tình hợp lý, đúng pháp luật, quan tâm đến quyền lợi của dân; các vụ việc khiếu nại phức tạp, tồn đọng, kéo dài được chú trọng giải quyết và đạt nhiều kết quả tích cực. Các sở, ngành, quận, huyện chủ động phối hợp, trao đổi về pháp lý, chuyên môn nghiệp vụ để kịp thời giải quyết các vướng mắc, tạo sự đồng thuận trong giải quyết giữa các ngành, các cấp. Bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động giải quyết khiếu nại vẫn còn những hạn chế, tồn tại như: - Không ít cơ quan hành chính nhà nước và những người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước còn thiếu trách nhiệm và nhận thức chưa đầy đủ về công tác giải quyết khiếu nại. - Đội ngũ cán bộ, công chức làm giải quyết khiếu nại vẫn chưa đáp ứng được tình hình thực tế. - Việc giải quyết đối với một số vụ việc chưa đảm bảo thời hạn quy định, trong đó nổi lên trách nhiệm của một số cơ quan, cá nhân giải quyết chưa cao. 2
- Tình hình khiếu nại đông người vẫn diễn ra phức tạp. Tại một số sở, ngành, quận, huyện hoạt động chấp hành pháp luật về giải quyết khiếu nại chưa cao, vẫn còn những tồn tại nhất định. Nhiều quyết định giải quyết khiếu nại đã có hiệu lực pháp luật nhưng chậm thi hành hoặc không được thi hành. - Công tác tuyền truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về khiếu nại tại một số địa phương chưa được chú trọng nên người dân vẫn chưa nắm vững chính sách pháp luật của Nhà nước dẫn đến phát sinh khiếu nại nhiều, đặc biệt ở những địa bàn có quy hoạch giải tỏa, đền bù về nhà đất. Qua đó cũng bộc lộ những hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý nhà nước đối với giải quyết khiếu nại tại Thành phố nói chung và của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh nói riêng. Trước yêu cầu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và bảo đảm quyền tự do, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức nói chung và xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh có chất lượng sống tốt, hiện đại, văn minh, nghĩa tình nói riêng thì hoạt động quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh là yêu cầu cấp bách. Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài cho luận văn tốt nghiệp của mình là: “Quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh”. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Những vấn đề về pháp luật khiếu nại và hoạt động giải quyết khiếu nại đã được nhiều nhà nghiên cứu về khoa học pháp lý và các tác giả nghiên cứu quan tâm, nhưng chưa có nhiều đề tài nghiên cứu sâu về vấn đề quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại. Một số công trình nghiên cứu liên quan: - Luận án Tiến sĩ chuyên ngành Quản lý hành chính công của tác giả Vũ Duy Duẩn (2014) với đề tài: “Giải quyết khiếu nại, tố cáo – phương thức bảo đảm pháp chế và kỷ luật trong quản lý hành chính nhà nước ở Việt Nam hiện 3
nay”. Luận án đề cập đến nội dung vấn đề giải quyết khiếu nại, tố cáo dưới góc độ là một trong những phương thức bảo đảm pháp chế và kỷ luật trong quản lý hành chính nhà nước. - Luận án Tiến sĩ chuyên ngành Quản lý hành chính công của tác giả Hoàng Ngọc Dũng (2015) với đề tài: “Giải quyết khiếu nại hành chính trong công cuộc cải cách hành chính ở Việt Nam”. Luận án đề cập đến nội dung lý luận về giải quyết khiếu nại trong quản lý hành chính nhà nước, thực tiễn giải quyết khiếu nại trong quản lý hành chính nhà nước và nhận xét đánh giá nhằm đề xuất một số quan điểm, giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu nại hành chính, đáp ứng yêu cầu của cải cách hành chính. - Luận văn Thạc sĩ Luật của tác giả Nguyễn Văn Kim (2004) với đề tài: “Vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam”. Luận văn đã nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở pháp luật xác định vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính, đánh giá thực trạng việc thực hiện vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính và đề xuất các giải pháp nâng cao hơn nữa vai trò của các cơ quan thanh tra trong giải quyết khiếu nại hành chính. - Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý hành chính công của tác giả Nguyễn Thị Hồng Đức (2010) với đề tài: “Quản lý nhà nước về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo – từ thực tiễn Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh”. Luận văn đã hệ thống hóa những quy định của nhà nước về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, tổng kết các kết quả đạt được, chỉ ra những mặt còn tồn tại, hạn chế, nguyên nhân và đề xuất giải pháp khắc phục. 4
- Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý hành chính công của tác giả Huỳnh Ngữ Siêu (2014) với đề tài: “Quản lý công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của Ủy ban nhân Thành phố Hồ Chí Minh”. Luận văn đã tổng hợp cơ sở lý luận và thực tiễn về giải quyết khiếu nại, tố cáo, phân tích thực trạng quản lý công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và đưa ra các biện pháp hoàn thiện công tác quản lý giải quyết khiếu nại, tố cáo. - Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công của tác giả Nguyễn Trường Sơn (2015) với đề tài: “Thẩm quyền của Thanh tra tỉnh trong giải quyết khiếu nại hành chính – từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh”. Luận văn đã nghiên cứu làm rõ các vấn đề lý luận và pháp lý liên quan đến thẩm quyền của thanh tra tỉnh trong giải quyết khiếu nại hành chính, phân tích thực trạng thực hiện thẩm quyền của Thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó chỉ ra những mặt đã đạt được và những hạn chế, bất cập, nguyên nhân của những hạn chế, bất cập, trên cơ sở đó, đưa ra một số phương hướng và kiến nghị phân định hợp lý và bảo đảm cho thanh tra tỉnh thực hiện tốt thẩm quyền của mình trong công tác giải quyết khiếu nại hành chính. - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ do tác giả Bùi Nguyên Súy làm chủ nhiệm (2007): “Nâng cao hiệu lực, hiệu quả thanh tra trách nhiệm của các cơ quan hành chính nhà nước trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo”. Đề tài nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận, đánh giá thực trạng về thanh tra trách nhiệm của các cơ quan hành chính nhà nước trong giải quyết khiếu nại, tố cáo. Trên cơ sở đó, nêu lên phương hướng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra trách nhiệm của các cơ quan hành chính nhà nước về giải quyết khiếu nại, tố cáo. 5
- Trần Văn Sơn (2007) “Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động giải quyết khiếu nại, tố cáo” đề cập đến những vấn đề lý luận và thực tiễn hoạt động giải quyết khiếu nại nhằm bảo đảm và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Tác giả đã dựa trên cơ sở lý luận và kế thừa kinh nghiệm của những công trình nghiên cứu trên để hoàn thiện hơn luận văn của mình. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài - Mục đích: Trên cơ sở phân tích đánh giá thực trạng, luận văn đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh. - Nhiệm vụ: Luận văn hệ thống hóa lý luận quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, tìm ra những mặt đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. Trên cơ sở phân tích nguyên nhân của các hạn chế trong công tác quản lý giải quyết khiếu nại của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu - Đối tƣợng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh. 6
- Phạm vi nghiên cứu: Phạm vi nội dung: Khiếu nại là hoạt động diễn ra nhiều lĩnh vực như: khiếu nại trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước, khiếu nại trong điều tra, truy tố, khiếu nại bản án, quyết định đã có hiệu lực của Tòa án… Hoạt động quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh là hoạt động diễn ra ở tất cả các cấp, các ngành đối với tất cả các lĩnh vực. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian nghiên cứu có hạn nên đề tài chỉ đi sâu nghiên cứu công tác quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh và cơ quan Thanh tra Thành phố (đây là cơ quan chuyên môn tham mưu trực tiếp cho Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh về quản lý công tác giải quyết khiếu nại). Phạm vi thời gian: Luận văn nghiên cứu hoạt động quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2017. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu - Phƣơng pháp luận: Đề tài nghiên cứu dựa trên quan điểm của tư tưởng V.I.Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về khiếu nại, các kiến thức khoa học quản lý, quản lý nhà nước và các quan điểm, định hướng của Đảng, Nhà nước làm cơ sở lý luận. Dựa trên những cơ sở lý luận như trên để làm định hướng cho luận văn trong quá trình ngiên cứu đề tài. - Phƣơng pháp nghiên cứu: Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng, luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học bao gồm: phương pháp phân tích 7
và tổng hợp, phương pháp thu thập thông tin tài liệu, phương pháp logic lịch sử, phương pháp so sánh. - Đề tài nghiên cứu theo phương pháp thu thập, tổng hợp và phân tích dựa trên tài liệu, số liệu thực tế thực trạng quản lý nhà nước về công tác giải quyết khiếu nại của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó tác giả phân tích, đánh giá thực trạng để chỉ ra những mặt đạt được, mặt còn hạn chế, tìm ra nguyên nhân của những hạn chế để đề ra phương hướng, giải pháp quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Ý nghĩa lý luận: Luận văn tổng quan được những nội dung cơ bản về giải quyết khiếu nại và quản lý nhà nước đối với công tác giải quyết khiếu nại. Ý nghĩa thực tiễn: - Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng và thấy được kết quả đạt được cũng như những hạn chế, xác định được nguyên nhân hạn chế của quản lý nhà nước đối với giải quyết khiếu nại của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2017. Từ đó, đưa ra những phương hướng và đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện công tác quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh. - Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo phục vụ công tác nghiên cứu, giảng dạy về giải quyết khiếu nại. Làm tài liệu tham khảo cho các nhà hoạch định chính sách, chương trình trong các cơ quan quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại, cũng như những ai quan tâm đề tài này. 8
7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về khiếu nại của Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về giải quyết khiếu nại tại Thành phố Hồ Chí Minh. 9
Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI 1.1. Một số vấn đề lý luận về giải quyết khiếu nại 1.1.1. Khái niệm khiếu nại Khiếu nại là một hiện tượng xã hội được quan niệm và hiểu theo nhiều góc độ khác nhau. Thuật ngữ “khiếu nại” theo tiến La tinh là “complaint” có nghĩa là việc phàn nàn, phản ứng, bất bình của một người nào đó đối với một vấn đề có liên quan đến lợi ích của mình [7, tr.9]. Theo giải thích của Từ điển tiếng Việt thì khiếu nại là “đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét một việc làm mà mình không đồng ý, cho là trái phép hay không hợp lý” [7, tr.9]. Về góc độ xã hội, khiếu nại là hiện tượng phát sinh trong đời sống xã hội, thể hiện sự phản ứng có tính tự nhiên của một người đối với hành vi của người khác khi họ cho rằng hành vi đó là không phù hợp với các quy tắc, chuẩn mực trong đời sống cộng đồng, xâm phạm đến quyền và lợi ích của mình. Về góc độ này thì khiếu nại phản ánh hiện tượng vi phạm những quy tắc của xã hội, của cộng đồng, từ đó đòi hỏi xã hội cần phải có những phương thức để giải quyết những vi phạm đó [7, tr.10]. Về góc độ chính trị - pháp lý thì khiếu nại là một quyền dân chủ cơ bản của công dân được pháp luật quy định và bảo đảm thực hiện bởi bộ máy nhà nước. Quyền khiếu nại được coi là “quyền để bảo vệ quyền” được sử dụng khi quyền chủ thể của bản thân công dân khiếu nại hoặc của người do mình bảo hộ bị vi phạm do quyết định hoặc hành vi trái pháp luật thuộc phạm vi quản lý nhà nước của các cơ quan nhà nước hoặc nhân viên nhà nước [3, 10