Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:107

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài "Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai" nhằm phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2022 – 2024 chỉ ra những ƣu điểm, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế; Đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2025 – 2027.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ........../………. ……/….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ TRÂM ANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2024
2 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ........../………. ……/….. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN THỊ TRÂM ANH QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8340403 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN HOÀNG ANH TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2024
3 LỜI CAM ĐOAN Luận văn này là một phần kết quả của quá trình học tập của học viên tại Học viện Hành chính Quốc gia. Đây là kết quả của quá trình tìm tòi, nghiên cứu nghiêm túc của học viên dƣới sự hƣớng dẫn của TS. Nguyễn Hoàng Anh và sự giúp đỡ của các Anh/Chị tại Sở Ngoại vụ tỉnh Đồng Nai. Học viên cam đoan công trình này là kết quả nghiên cứu nghiêm túc, trung thực, việc sử dụng các thông tin đều có trích dẫn nguồn và tuân thủ nguyên tắc khoa học trong nghiên cứu. Học viên hoàn toàn chịu trách nhiệm về kết quả nghiên cứu của mình. Đồng Nai, ngày tháng năm 2024 HỌC VIÊN Trần Thị Trâm Anh
4 LỜI CẢM ƠN Luận văn này là kết quả của sự nghiên cứu nghiêm túc của học viên dƣới sự hƣớng dẫn của TS. Nguyễn Hoàng Anh và các Anh/Chị tại Sở Ngoại vụ tỉnh Đồng Nai. Học viên xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến TS. Nguyễn Hoàng Anh, đã dành thời gian để chỉ dẫn, giúp đỡ, hƣớng dẫn học viên về đề tài và định hƣớng phƣơng pháp nghiên cứu để học viên có thể hoàn thành bài Luận văn này. Học viên chân thành cảm ơn các Thầy, Cô tại Học viện Hành Chính Quốc gia và Ban Quản lý đào tạo sau đại học, Học viện đã trang bị kiến thức cho học viên trong suốt quá trình học tập. Trân trọng cảm ơn các thành viên của Hội đồng khoa học đã nghiên cứu, đánh giá Luận văn của học viên. Trân trọng cảm ơn. Đồng Nai, ngày tháng năm 2024 HỌC VIÊN Trần Thị Trâm Anh
5 DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT STT Cụm từ viết tắt Cụm từ đầy đủ 1 QLNN Quản lý nhà nƣớc 2 UBND Ủy ban nhân dân
6 DANH MỤC SƠ ĐỒ Hình 1: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ Đồng Nai ................................ 37 Hình 2: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Sở Ngoại vụ Đồng Nai sau khi sắp xếp, kiện toàn ...................................................................................................................... 39 DANH MỤC BẢNG Bảng 1: Thống kê đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, hợp đồng .................. 43
7 MỤC LỤC Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt Danh mục các sơ đồ, bảng PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH .................................... 10 1.1. Hoạt động đối ngoại ................................................................................ 10 1.1.1. Khái niệm hoạt động đối ngoại .................................................. 10 1.1.2. Hình thức hoạt động đối ngoại................................................... 11 1.2. Quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh .................................................................................................................. 13 1.2.1. Khái niệm, nguyên tắc quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại ....................................................................................................... 13 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ...................................................................................... 16 1.2.3. Sự cần thiết quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại ............ 24 1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ..................................................................... 26 1.3.1. Yếu tố khách quan ...................................................................... 26 1.3.2. Yếu tố chủ quan........................................................................... 28 Tiểu kết Chƣơng 1 ......................................................................................... 31 CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐỒNG NAI................................. 32 2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Đồng Nai..... 32 2.1.1. Khái quát điều kiện tự nhiên ............................................................. 32 2.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội .................................................................... 33 2.2. Phân tích thực trạng quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2022 - 2024 ................................... 37 2.2.1. Thực trạng ban hành thể chế quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ........................................................... 39
8 2.2.2. Thực trạng tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ..................................................................... 43 2.2.3. Thực trạng đội ngũ công chức cơ quan chuyên môn quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ............................... 47 2.2.4. Thực trạng phối hợp giữa các sở, ngành, địa phƣơng trong quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ............... 51 2.2.5. Thực trạng thanh tra, kiểm tra về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh......................................................................................... 54 2.2.6. Thực trạng ngân sách, trang thiết bị phục vụ quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh .................................... 56 2.3. Đánh giá chung thực trạng quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai ........................................................... 57 2.3.1. Ƣu điểm ............................................................................................. 62 2.3.3. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................... 63 Tiểu kết Chƣơng 2 ......................................................................................... 69 CHƢƠNG 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐỒNG NAI ......................................................................................................... 71 3.1. Dự báo tình hình có liên quan đến quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai ................................................. 71 3.2. Định hƣớng hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai .................................................................. 75 3.3. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai ........................................................... 78 3.3.1. Hoàn thiện thể chế và phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ............................... 79 3.3.2. Tổ chức bộ máy quản lý về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân tỉnh Đồng Nai .............................................................................................. 82 3.3.3. Tăng cƣờng đào tạo, bồi dƣỡng công chức cơ quan chuyên môn quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ........... 82 3.3.4. Tăng cƣờng công tác phối hợp giữa các sở, ban, ngành trong hoạt động đối ngoại ............................................................................................. 84 3.3.5. Thực hiện tốt công tác thanh tra, kiểm tra về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai .................................................................. 85 3.3.6. Tăng cƣờng mở rộng quan hệ đối ngoại, thúc đẩy quan hệ hợp tác với các địa phƣơng và các đối tác nƣớc ngoài ............................................ 86
9 Tiểu kết Chƣơng 3 ......................................................................................... 93 KẾT LUẬN ......................................................................................................... 94 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 96
1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Hoạt động đối ngoại đƣợc xác định là bƣớc đi tiên phong trong việc duy trì môi trƣờng hòa bình, ổn định, đồng thời đóng góp quan trọng vào việc bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, cũng nhƣ thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nƣớc. Trong bài phát biểu bế mạc Hội nghị giữa nhiệm kỳ Ban Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa XIII, tầm quan trọng của công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế đã đƣợc Tổng Bí thƣ Nguyễn Phú Trọng đặc biệt nhấn mạnh. Theo đó, các hoạt động này không chỉ đƣợc mở rộng mà còn đạt nhiều thành tựu đáng kể, góp phần củng cố vị thế và nâng cao uy tín của Việt Nam trên trƣờng quốc tế. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, vai trò hoạt động đối ngoại ngày càng trở nên thiết yếu, giúp phát huy tối đa nội lực, tận dụng các nguồn ngoại lực, từ đó góp phần giữ vững độc lập chủ quyền và thúc đẩy phát triển bền vững. Tỉnh Đồng Nai tọa lạc tại trung tâm của khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam: có 32 trên 35 khu công nghiệp đƣợc đi vào hoạt động quy hoạch thu hút đƣợc trên 84% diện tích đất cho thuê trên tổng diện tích hơn 12.055 ha; có các tuyến quốc lộ chủ chốt nhƣ Quốc lộ 1A, Quốc lộ 20, Quốc lộ 51, cùng tuyến đƣờng sắt Bắc – Nam; với vị trí thuận lợi gần cảng Sài Gòn và sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, tỉnh có 2 cảng lớn tại sông Đồng Nai tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế vùng, giao thƣơng toàn quốc và kết nối giữa khu vực Đông Nam Bộ với Tây Nguyên. Đất canh tác nông nghiệp tại Đồng Nai khá phong phú với nhiều loại đất tốt, chiếm phần lớn diện tích, thích hợp cho phát triển các cây công nghiệp, cây ăn quả nhiệt đới có giá trị kinh tế cao. Tỉnh Đồng Nai có nguồn nhân lực trẻ, năng động, có năng lực. Dân số trong độ tuổi lao động khoảng 1,9 triệu ngƣời. Bên cạnh tiềm năng phát triển về công nghiệp, nông nghiệp, Đồng Nai còn là vùng đất giàu truyền thống văn hóa –nhân văn. 2017
2 đến nay, Ủy ban nhân dân tỉnh đã các đoàn xúc tiến thƣơng mại, trao đổi kinh nghiệm đầu tƣ và mở rộng quan hệ hợp tác với các nƣớc: Hoa Kỳ, Vƣơng quốc Anh, Pháp, Đức, Bỉ, Hà Lan, Ý, Tây Ban Nha, Thụy Sỹ, Tây Ban Nha, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Các Tiểu vƣơng quốc Ả Rập thống nhất UAE), Hunggary, Singapre, Malaixia, Đài Loan Trung Quốc), Lào, Indonesia, Philippines và Campuchia. Lãnh đạo tỉnh luôn quan tâm công tác cải cách thủ tục hành chính, giải quyết thủ tục đăng ký đầu tƣ, đăng ký doanh nghiệp cho nhà đầu tƣ đúng thời gian quy định. Nhờ những lợi thế này, tỉnh đã có trên 40 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tƣ vào tỉnh Đồng Nai với trên 1.545 dự án đầu tƣ còn hiệu lực với tổng vốn đầu tƣ trên 31 tỷ USD; nguồn viện trợ phi chính phủ nƣớc ngoài ngày càng tăng về số lƣợng và giá trị viện trợ, góp phần phát triển kinh tế và ổn định xã hội. Tuy nhiên, công tác QLNN về hoạt động đối ngoại của tỉnh vẫn còn một số hạn chế. Hệ thống thể chế dù đã đƣợc ban hành nhƣng vẫn thiếu hoàn thiện; phân cấp ủy quyền theo điều kiện thực tế trên địa bàn tỉnh để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đƣợc giao, nhằm phát huy tính năng động, sáng tạo vẫn chƣa cụ thể và đầy đủ. Tổ chức bộ máy có phân công trách nhiệm nhƣng lại thiếu các bộ phận chuyên trách tại một số sở, ngành và các huyện, thị xã, thành phố . Đội ngũ công chức còn hạn chế về chuyên môn, ngoại ngữ, và kỹ năng đàm phán. Công tác phối hợp giữa các sở, ngành và địa phƣơng đôi khi chƣa chặt chẽ, còn thiếu chủ động. Công tác thanh tra, kiểm tra của cơ quan chức năng và cơ quan chuyên ngành quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại còn rất ít, vẫn còn mang tính hình thức. Công tác thu hút đầu tƣ nƣớc ngoài và hợp tác quốc tế chƣa tƣơng xứng với tiềm năng kinh tế - xã hội của tỉnh. Từ những thành tựu và hạn chế về hoạt động đối ngoại của tỉnh đã nêu trên, do đó học viên đã chọn đề tài “Quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai” để làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công nhằm góp phần làm sáng tỏ thêm các khía cạnh lý luận về quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động đối ngoại của tỉnh và đề xuất các giải pháp để hoàn thiện hoạt động đối ngoại của tỉnh trong thời gian tới
3 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Hoạt động đối ngoại là một trong những công tác quan trọng trong công cuộc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia nói chung và mỗi địa phƣơng nói riêng. Với tầm quan trọng nhƣ vậy, vấn đề này đƣợc nhiều nhà nghiên cứu khoa học, chính trị gia tìm tòi, nghiên cứu chuyên sâu và đã có nhiều tài liệu, công trình, sách, báo, tạp chí đƣợc công bố, tiêu biểu của các tác giả nhƣ sau: Cuốn sách “Ngoại giao và công tác ngoại giao”, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, của PGS. TS. Vũ Dƣơng Huân. Công trình đã cung cấp những kiến thức, hiểu biết cơ bản nhất, làm cơ sở cho những lý luận về các hoạt động ngoại giao, đối ngoại của nhà nƣớc. Trong đó, cuốn sách đề cập đến khái niệm cơ bản về ngoại giao và công tác ngoại giao; các cơ quan đại diện ngoại giao; các nhiệm vụ chung của công tác ngoại giao nhƣ công tác lãnh sự; công tác báo chí - thông tin đối ngoại; ngoại giao văn hóa; ngoại giao kinh tế, đàm phán quốc tế, văn kiện ngoại giao, lễ tân ngoại giao,… Thông qua đó, cung cấp cho nguời đọc nền tảng kiến thức chung nhằm áp dụng vào việc xây dựng cơ sở lý luận cho đối tƣợng nghiên cứu của luận văn. Đồng thời, đóng vai trò là tài liệu cốt lõi, cung cấp những thông tin, hiểu biết chính xác cho ngƣời đọc về các khái niệm, nội dung liên quan đến công tác ngoại giao. Tác phẩm “Quan hệ chính trị quốc tế”, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội của GS.TS. Dƣơng Xuân Ngọc và TS. Lƣu Văn An. Tác phẩm đã nêu bật các đối tƣợng tham gia trong quan hệ quốc tế, trong đó quốc gia đóng vai trò chính. Sách cũng đề cập đến quan hệ quốc tế trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh và thời kỳ hậu Chiến tranh Lạnh, các xu hƣớng hiện nay của quan hệ quốc tế, và chiến lƣợc "diễn biến hòa bình" của các thế lực đế quốc. Bên cạnh đó, tác phẩm phân tích cơ sở hoạch định và quá trình vận hành chính sách đối ngoại của các quốc gia. Trên cơ sở này, tác giả đã áp dụng phân tích về đƣờng lối và chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nƣớc Việt Nam trong thời kỳ đổi mới, đồng thời đúc kết những bài học, nhiệm vụ, cũng nhƣ giải pháp cho việc mở rộng quan hệ đối ngoại trong tƣơng lai. Quan hệ quốc tế là một lĩnh vực khoa học
4 mới, cung cấp cho ngƣời học kiến thức căn bản về chính trị toàn cầu, giúp hiểu sâu về sự đa dạng và phức tạp của các mối quan hệ trên thế giới. Cuốn sách này mang lại cho ngƣời đọc nền tảng kiến thức sâu rộng về quan hệ chính trị quốc tế cũng nhƣ đƣờng lối, chính sách đối ngoại của Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu. Quyển “Vài ngón nghề ngoại giao”, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, của Nguyên Phó Thủ tƣớng Vũ Khoan. Cuốn sách là thành quả đúc kết từ hơn 60 năm kinh nghiệm và tâm huyết của Nguyên Phó Thủ tƣớng Vũ Khoan trong lĩnh vực đối ngoại. Qua việc phân tích chi tiết các kỹ năng quan trọng trong công tác ngoại giao nhƣ nghiên cứu, đàm phán, xử lý tình huống và ngoại giao đa phƣơng, cuốn sách giúp ngƣời đọc nắm bắt những bí quyết, phƣơng pháp và kỹ năng ngoại giao một cách hệ thống, bài bản, và đậm chất Việt Nam, đồng thời, phản ánh sự chuyển động không ngừng của quan hệ quốc tế. Các tình tiết trong sách không chỉ là những góc nhìn sâu sắc của tác giả mà còn phản ánh dấu ấn phát triển của đất nƣớc trong dòng chảy thời đại. Cuốn sách “Nền ngoại giao toàn diện Việt Nam trong thời kỳ hội nhập”, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, của Nguyên Phó Thủ tƣớng, Bộ trƣởng Bộ Ngoại giao Phạm Gia Khiêm. Cuốn sách đã tập hợp những bài viết, bài nói chuyện, trả lời phỏng vấn chọn lọc của Nguyên Phó Thủ tƣớng, Bộ trƣởng Ngoại giao Phạm Gia Khiêm về việc triển khai đƣờng lối đối ngoại của Đảng và Nhà nƣớc ta. Nội dung cuốn sách đã cung cấp những nhận thức sâu sắc, tinh thần cốt lõi của nền ngoại giao toàn diện với ba trụ cột chính là ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa. Đồng thời, cuốn sách đã đem đến những tổng kết quý báu về những thành tựu trong công tác ngoại giao. Đức Minh với bài viết “Quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của thành phố Hà Nội hiện nay”, đăng trên trang web Tạp chí Cộng sản, là nguồn tài liệu tham khảo thiết thực về các vấn đề cốt lõi của hoạt động đối ngoại hiện nay trên các phƣơng diện chính là ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa. Trong đó, tác giả cung cấp những tƣ liệu cụ thể trong việc thực hiện công tác đối ngoại tại một địa phƣơng cụ thể là Thành phố Hà Nội thông qua
5 việc trình bày những thành tựu đạt đƣợc và đánh giá về ƣu điểm, khuyết điểm. Từ đó, đề xuất những giải pháp bám sát với những nội dung quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại hiện nay. Bài viết góp phần bổ sung cho ngƣời đọc nhận thức rõ ràng, mạch lạc về những nội dung của hoạt động QLNN về đối ngoại và nhấn mạnh mục đích cốt lõi của hoạt động này là nhằm phát triển kinh tế - xã hội của cả nƣớc nói chung và tại địa phƣơng nói riêng. Huỳnh Thanh Hải (2017), “Quản lý nhà nước về đối ngoại ở tỉnh Kiên Giang”, Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh. Luận văn nghiên cứu và phân tích khá đầy đủ về các khái niệm, nội dung của công tác quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại. Luận văn cũng nêu lên đƣợc nhiều giải pháp thiết thực để góp phần nâng cao chất lƣợng hoạt động đối ngoại tại địa phƣơng, thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội tại địa phƣơng. Đề tài luận văn này sát với đề tài mà tác giả đang nghiên cứu nên có tính chất tham khảo khi nghiên cứu làm luận văn. Ngô Thị Hồng Gấm (2017), “Quản lý công chức làm công tác đối ngoại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang”, Luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh. Luận văn phân tích chuyên sâu về công tác quản lý đội ngũ nhân sự thực hiện công tác đối ngoại trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. Bài viết cung cấp cho ngƣời đọc những nội dung về quản lý đội ngũ cán bộ, công chức tham gia công tác đối ngoại. Đồng thời, bài viết cung cấp những thông tin cụ thể để ngƣời đọc có cái nhìn thực tế về hoạt động quản lý đội ngũ nhân sự thực thi nhiệm vụ đối ngoại. Thông qua đó, tác giả đề xuất những giải pháp đặc thù nhằm nâng cao chất lƣợng công tác quản lý công chức làm công tác đối ngoại. Phan Thị Cẩm Vân (2020), “Quản lý nhà nước về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh”, Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn đã làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về hoạt động đối ngoại nói chung và hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh nói riêng. Qua đó, đề xuất các giải pháp thiết thực để nâng cao chất lƣợng hoạt động đối ngoại trên địa bàn.
6 Nguyễn Nữ Hoàng Anh (2020), “Quản lý hoạt động hợp tác quốc tế tại Văn phòng Quốc hội”, Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn Thạc sĩ nghiên cứu chuyên sâu về hoạt động hợp tác quốc tế của một cơ quan đặc thù ở trung ƣơng là Văn phòng Quốc hội. Trên cơ sở các lý luận cơ bản về nội dung hoạt động trên, Luận văn đã đề cập về thực trạng thực hiện hoạt động đối ngoại hiện nay tại Văn phòng Quốc hội; nhằm phân tích, đánh giá các ƣu điểm, nhƣợc điểm; từ đó, đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng hoạt động hợp tác quốc tế cụ thể tại cơ quan. Nhìn chung, các tài liệu, công trình nghiên cứu nêu trên đã làm rõ nội dung cốt lõi của quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại và thực trạng thực thi công tác trên tại một số địa phƣơng, cơ quan nhất định. Các tác giả cũng đã chỉ ra đƣợc các giải pháp cần thiết nhằm nâng cao chất lƣợng quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại sao cho phù hợp với đặc điểm từng địa phƣơng, cơ quan. Các công trình nghiên cứu nêu trên đã cung cấp cho tác giả nền tảng lý luận vững chắc để phát triển cơ sở lý thuyết cho đối tƣợng nghiên cứu đã đề ra, đồng thời làm căn cứ so sánh với thực tiễn. Tuy nhiên, đến nay, tại tỉnh Đồng Nai vẫn có rất ít đề tài nghiên cứu khoa học nào đề cập một cách hệ thống và toàn diện về vấn đề này. Chính vì vậy, với đề tài “Quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai”, tác giả mong muốn có thể tìm hiểu sâu về nội dung cốt lõi của hoạt động đối ngoại, thực trạng hiện nay tại đại phƣơng và đƣa ra một số giải pháp thiết thực để có thể vận dụng nhằm nâng cao chất lƣợng hoạt động đối ngoại, góp phần hƣớng đến phát triển kinh tế - xã hội tại địa phƣơng. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở tổng kết thực tiễn hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai trong những năm qua, vận dụng lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nƣớc và nêu lên
7 định hƣớng, đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm góp phần hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh. - Phân tích, đánh giá thực trạng QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2022 – 2024 chỉ ra những ƣu điểm, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế. - Đề xuất giải pháp hoàn thiện QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2025 – 2027. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Đồng Nai. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Về nội dung: Luận văn nghiên cứu các nội dung sau đây: + Ban hành thể chế QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh + Tổ chức bộ máy QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh + Xây dựng đội ngũ công chức cơ quan chuyên môn QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh + Phối hợp giữa các sở, ngành, địa phƣơng trong QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh + Thanh tra, kiểm tra về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh + Đảm bảo ngân sách, trang thiết bị phục vụ QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND cấp tỉnh - Về không gian: Luận văn nghiên cứu QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Đồng Nai. - Về thời gian: từ năm 2022 đến năm 2024. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
8 5.1. Phƣơng pháp luận Luận văn sử dụng phƣơng pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, các quan điểm, đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nƣớc về QLNN hoạt động đối ngoại. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu - Phƣơng pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: đƣợc sử dụng để nghiên cứu tài liệu của các chuyên gia, nhà khoa học và các đề tài luận án, luận văn nhằm đánh giá những tình hình nghiên cứu hiện nay liên quan tới luận văn, đồng thời chỉ ra những nội dung mà luận văn cần phải tiếp tục làm rõ. Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng chủ yếu trong Chƣơng 1 của luận văn. - Phƣơng pháp tổng hợp: đƣợc sử dụng để tổng hợp các số liệu, báo cáo, thông tin thu thập đƣợc nhằm khái quát hoá, trừu tƣợng hoá và luận giải các vấn đề nghiên cứu. Phƣơng pháp này đƣợc sử dụng trong các Chƣơng 2, 3 của luận văn. - Phƣơng pháp phân tích: để lý giải, phân tích, làm rõ các vấn đề, nội dung lớn mà luận văn cần phải giải quyết. Phƣơng pháp đƣợc sử dụng tại các Chƣơng 2 của luận văn. - Phƣơng pháp thống kê: luận văn sử dụng phƣơng pháp này để thu thập các số liệu thống kê cần thiết phục vụ cho việc nghiên cứu, từ đó làm cơ sở đƣa ra nhận định về thực trạng QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Đồng Nai. Phƣơng pháp đƣợc sử dụng ở Chƣơng 2 luận văn. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Hệ thống hóa những vấn đề lý luận QLNN về hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Đồng Nai. Qua đó, Luận văn góp phần làm rõ và phong phú thêm lý luận khoa học về quản lý công. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn có thể đƣợc sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, học tập đối với học viên cao học và cho các nhà quản lý hoạt động đối ngoại của UBND tỉnh Đồng Nai nói chung và rộng hơn ở các địa phƣơng cùng cấp.
9 Luận văn đề xuất các giải pháp thiết thực, bám sát với tình hình tại địa phƣơng, đảm bảo tính ứng dụng hiệu quả trên thực tế. Đồng thời, đề cập đến những điều kiện, nguồn lực, cách thức để áp dụng các giải pháp đƣợc đề ra. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Nội dung, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, Phụ lục, Luận văn bao gồm 03 chƣơng: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh Chƣơng 2. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai Chƣơng 3. Định hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai
10 CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ HOẠT ĐỘNG ĐỐI NGOẠI CỦA ỦY BAN NHÂN DÂN CẤP TỈNH 1.1. Hoạt động đối ngoại 1.1.1. Khái niệm hoạt động đối ngoại Đối ngoại là tổng thể các hoạt động, các quan hệ của một nƣớc với bên ngoài. Theo Từ điển tiếng Việt, đối ngoại có thể hiểu theo 2 nghĩa: (1) Chủ trƣơng, chính sách về quan hệ mang tính quốc gia đối với nƣớc khác; (2) Đối xử, quan hệ bên ngoài. Trong tiếng Anh, hoạt động đối ngoại là thuật ngữ “Foreign Affairs”. Theo từ điển Cambridge, “Foreign Affairs” có nghĩa là “matters that are connected with other countries” (những vấn đề liên quan đến việc kết nối với các quốc gia khác). Theo Từ điển tiếng Việt, đối ngoại có thể hiểu theo 2 nghĩa: (1) Chủ trƣơng, chính sách về quan hệ mang tính quốc gia đối với nƣớc khác; (2) Đối xử, quan hệ bên ngoài. Nói ngắn gọn, hoạt động đối ngoại là tổng thể các hoạt động và quan hệ của một nước với bên ngoài. Hoạt động đối ngoại đƣợc thực hiện bởi các cơ quan thuộc Đảng, Nhà nƣớc và những tổ chức chính trị - xã hội, hoặc là sự phối hợp giữa các cơ quan nhà nƣớc và tổ chức chính trị xã hội. Những hoạt động này không chỉ diễn ra trên lãnh thổ Việt Nam mà còn có thể mở rộng ra lãnh thổ của các quốc gia khác. Mục tiêu của các hoạt động này bao gồm đạt đƣợc các lợi ích về chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng, an ninh, và có thể kết hợp với nhau. Chính sách đối ngoại là một tập hợp các chiến lƣợc, sách lƣợc, chủ trƣơng, quyết định, cùng với các biện pháp do nhà nƣớc xây dựng và triển khai, nhằm mục đích tham gia tích cực và hiệu quả vào cộng đồng quốc tế trong từng giai đoạn lịch sử, vì lợi ích quốc gia và phù hợp với xu hƣớng phát triển của tình hình thế giới cũng nhƣ luật pháp quốc tế.
11 Hoạt động đối ngoại của Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh nhằm triển khai các chủ trƣơng đối ngoại của Đảng và Nhà nƣớc, góp phần duy trì một môi trƣờng hòa bình, ổn định, bảo vệ độc lập, chủ quyền, và toàn vẹn lãnh thổ. Đồng thời, hoạt động này tạo nền tảng thuận lợi cho sự phát triển kinh tế - xã hội, mở ra cơ hội thu hút đầu tƣ nƣớc ngoài, và thúc đẩy hợp tác cùng hội nhập kinh tế quốc tế. 1.1.2. Hình thức hoạt động đối ngoại - Hoạt động ngoại giao nhà nước: Các hoạt động ngoại giao của nhà nƣớc là những hoạt động chính thức nhằm thực hiện chiến lƣợc đối ngoại của đất nƣớc. Nhà nƣớc là chủ thể chịu trách nhiệm cho hoạt động này, và Chính phủ chỉ đạo thông qua Bộ Ngoại giao. Những hoạt động ngoại giao này do ngƣời đứng đầu nhà nƣớc, Chính phủ, bộ trƣởng Bộ Ngoại giao, các cơ quan đại diện ở nƣớc ngoài, và các phái đoàn tham gia các hội nghị quốc tế trực tiếp thực hiện, nhằm đạt đƣợc các mục tiêu, nhiệm vụ của chính sách đối ngoại quốc gia; bảo vệ lợi ích và quyền lợi quốc gia, cũng nhƣ bảo vệ công dân và pháp nhân ở nƣớc ngoài. Đồng thời, ngoại giao nhà nƣớc không chỉ mang tính khoa học mà còn là một nghệ thuật đàm phán, sử dụng các biện pháp phi quân sự để ngăn ngừa hoặc giải quyết các mâu thuẫn quốc tế, tìm kiếm sự đồng thuận và đƣa ra các giải pháp phù hợp cho các bên, và thúc đẩy hợp tác quốc tế. Những phƣơng pháp ngoại giao chủ yếu, thông dụng nhất trong thực tế là thăm viếng chính thức; đàm phán cấp cao nhất, cấp cao; hội nghị; cuộc họp; gặp gỡ; chuẩn bị ký kết điều ƣớc quốc tế song phƣơng, đa phƣơng và những văn kiện ngoại giao khác; sự tham gia vào công việc của các tổ chức, diễn đàn quốc tế, đại diện quốc gia ở nƣớc ngoài; trao đổi thƣ tín ngoại giao; công bố văn kiện ngoại giao. Ngoại giao bất cứ quốc gia nào đều mang tính chất giai cấp. Nội dung, nguyên tắc, mục đích, nhiệm vụ của ngoại giao do chế độ xã hội của quốc gia, do lợi ích của giai cấp cầm quyền quyết định. Giai cấp cầm quyền xác định đƣờng lối đối ngoại của quốc gia. Cụ thể, chính sách đối ngoại của Việt Nam