Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai

Chia sẻ: Hinh Duyệt | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:123

Thêm vào BST

Báo xấu

122
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai" nghiên cứu khung lý thuyết nhằm quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐỖ CAO KHOA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM MỸ, TỈNH ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH-NĂM 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ………/………. …../…. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA ĐỖ CAO KHOA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM MỸ, TỈNH ĐỒNG NAI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60340403 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC GVCC.TS. ĐÀO ĐĂNG KIÊN TP. HỒ CHÍ MINH-NĂM 2017
LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận nhiều sự giúp đỡ quý báu, nhiệt tình của Ban giám đốc, Khoa sau đại học cùng toàn thể Giáo sƣ, Tiến sỹ và các thầy, cô giáo là giảng viên Học viện Hành chính Quốc gia trong việc tận tình giảng dạy, hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi suốt quá trình tham dự khóa đào tạo Thạc sỹ và làm luận văn tốt nghiệp. Tôi cũng xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc đến TS. GVCC Đào Đăng Kiên, ngƣời thầy hƣớng dẫn khoa học đã nhiệt tình, trách nhiệm, tận tâm và hƣớng dẫn để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Văn phòng UBND tỉnh Đồng Nai; các Sở, ngành của tỉnh; Phòng Thống kê, Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng và UBND huyện Cẩm Mỹ, các đồng nghiệp và gia đình đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Luận văn đƣợc hoàn thành từ sự cố gắng, nỗ lực của bản thân mặc dù đã dày công nghiên cứu, tìm hiểu nhƣng do khả năng còn hạn chế, kiến thức của bản thân chƣa thật đầy đủ. Do đó, trong luận văn không tránh khỏi thiếu sót. Tôi rất mong nhận đƣợc sự góp ý của quý thầy, cô và bạn đọc để tôi đƣợc bổ sung kiến thức cho bản thân để tiếp tục hoàn thiện luận văn. Xin trân trọng cảm ơn! Tác giả Đỗ Cao Khoa
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Tất cả các thông tin, số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là trung thực. Tôi xin chịu trách nhiệm trƣớc pháp luật và cơ sở đào tạo về cam đoan này. Ngƣời cam đoan Đỗ Cao Khoa
MỤC LỤC Trang Trang bìa phụ Lời cảm ơn Lời cam đoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng PHẦN MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu.............................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ..................................................................................3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...............................................................................................5 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................................................6 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu .........................................................................6 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn................................................................................7 7. Kết cấu của luận văn ......................................................................................................................7 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG ................................................................................................................. 8 1. 1. Môi trƣờng ................................................................................................................................8 1.1.1. Khái niệm ............................................................................................................................8 1.1. 2. Tầm quan trọng của môi trƣờng .....................................................................................11 1.2. Quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ....................................................................... 13 1.2.1 . Khái niệm Quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng .........................................................................13 1.2.2. Vai trò công tác quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng .................................................................13 1.2.3. Đặc điểm quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ................................................. 13
1.2.3.1. Đối tƣợng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ...................................................................13 1.2.3.2. Mục tiêu quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng ............................................ 14 1.2.3.3. Nguyên tắc bảo vệ môi trƣờng .............................................................. 15 1.2.4. Nội dung quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng………………………………… 16 1.2.5. Các nhân tố tác động đến công tác quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng……… 18 1.3. Kinh nghiệm một số địa phƣơng trong nƣớc và bài học đúc kết cho huyện Cẩm Mỹ quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng.....................................................................................................20 1.3.1. Mô hình xã hội hóa thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt .................. 21 1.3.2. Mô hình Quản lý tài nguyên nƣớc dựa vào cộng đồng ............................ 22 1.3.3. Mô hình Khu công nghiệp sinh thái ........................................................ 25 1.3.4. Mô hình tổ tự quản bảo vệ môi trƣờng.................................................... 26 1.3.5. Mô hình kinh tế thân thiện môi trƣờng ................................................... 27 1.3.6. Bài học kinh nghiệm có thể đúc kết cho huyện Cẩm Mỹ ........................ 28 TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 .......................................................................................... 30 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM MỸ, TỈNH ĐỒNG NAI ................................... 32 2.1. Tổng quan về vị trí địa lý, kinh tế - xã hội và các nhân tố tác động đến QLNN về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai ...................................... 32 2.1.1. Vị trí địa lý..........................................................................................................................32 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội .................................................................................................33 2.1.3. Các nhân tố tác động đến công tác quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ .................................................................................................. 30 2.2. Thực trạng QLNN về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai ...... …34 2.2.1. Thực trạng về chất lƣợng môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai ........34 2.2.1.1. Đánh giá chất lƣợng môi trƣờng nƣớc mặt, nƣớc thải công nghiệp và nƣớc ngầm .35
2.2.1.2. Đánh giá chất thải rắn ........................................................................... 44 2.2.1.3. Đánh giá chất lƣợng không khí ............................................................. 48 2.2.1.4. Đánh giá chất lƣợng môi trƣờng đất................................................................................49 2.2.1.5. Đánh giá hiện trạng bảo tồn đa dạng sinh học ....................................... 50 2.2.1.6. Đánh giá hiện trạng môi trƣờng do khai thác khoáng sản ...................... 51 2.2.2. Thực trạng QLNN về môi trƣờng huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai .............. 53 2.2.2.1. Những kết quả đạt đƣợc về QLNN về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai ........................................................................................... 53 2.2.2.1.1. Thực trạng ban hành theo thẩm quyền quy định về chƣơng trình, kế hoạch về bảo vệ môi trƣờng ..................................................................................... 54 2.2.2.1.2. Thực trạng tổ chức thực hiện chiến lƣợc, chƣơng trình, kế hoạch và nhiệm vụ bảo vệ môi trƣờng .................................................................................... 56 2.2.2.1.3. Xác nhận, hậu kiểm tra việc thực hiện giấy phép môi trƣờng theo thẩm quyền ....................................................................................................... 64 2.2.2.1.4. Truyền thông, phổ biến, giáo dục, chính sách và pháp luật về bảo vệ môi trƣờng ............................................................................................................... 66 2.2.2.1.5. Kiểm tra, thanh tra xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trƣờng; giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh về ô nhiễm môi trƣờng theo quy định thẩm quyền .............................................................................................................. 68 2.2.2.1.6. Chỉ đạo công tác quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng của UBND cấp xã ...................................................................................................................... 70 2.3. Đánh giá chung về nguyên nhân của các tồn tại và hạn chế ................................................71 TIỂU KẾT CHƢƠNG 2 .......................................................................................... 76 CHƢƠNG 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CẨM MỸ, TỈNH ĐỒNG NAI ............................................................................................................. 80 3.1. Định hƣớng quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng .......................................................80 3.2. Phƣơng hƣớng quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng huyện Cẩm Mỹ giai đoạn
đến năm 2020 ...............................................................................................................................81 3.3. Giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai ............................................................................................. 84 3.3.1. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trƣờng; tăng cƣờng việc ban hành các chƣơng trình, chỉ thị, kế hoạch về bảo vệ môi trƣờng theo thẩm quyền quy định kịp thời; cụ thể hóa các văn bản quy phạm pháp luật của Trung ƣơng, HĐND, UBND tỉnh để tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng, quản lý tài nguyên và ứng phó với biến đổi khí hậu tại địa phƣơng .......................................................................................... 85 3.3.2. Đẩy mạnh tổ chức thực hiện chiến lƣợc, chƣơng trình, kế hoạch và nhiệm vụ về bảo vệ môi trƣờng tại địa phƣơng, đặc biệt là tập trung thực hiện Chƣơng trình hành động giải quyết các vấn đề môi trƣờng cấp bách tại địa phƣơng ........................ 86 3.3.3. Nâng cao chất lƣợng việc thẩm định, hậu kiểm tra việc cấp phép môi trƣờng theo thẩm quyền quy định, phân cấp cho huyện (Bản Cam kết bảo vệ môi trƣờng hoặc Kế hoạch bảo vệ môi trƣờng) ................................................................. 91 3.3.4. Nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, thanh tra xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trƣờng; giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị phản ánh về ô nhiễm môi trƣờng theo đúng quy định về thẩm quyền và kịp thời, tránh gây bức xúc trong nhân dân, làm dịu các điểm nóng, góp phần đảm bảo an ninh, trật tự xã hội tại địa phƣơng....................................................................................................................... 92 3.3.5. Tăng cƣờng và nâng cao chất lƣợng truyền thông, phổ biến, giáo dục chính sách và pháp luật về bảo vệ môi trƣờng .......................................................... 93 3.3.6. Tăng cƣờng chỉ đạo công tác quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng đối với UBND cấp xã ...................................................................................................... 95 3.4. Một số kiến nghị ..................................................................................................................... ...96 3.4.1. Đối với Bộ .................................................................................................................................... 96 3.4.2. Đối với UBND tỉnh ........................................................................................................... 97 3.3.3. Một số kiến nghị tác nghiệp .............................................................................................. 97
TIÊU KẾT CHƢƠNG 3 ............................................................................................ 99 KẾT LUẬN ............................................................................................................ 100 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................. 102
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BVMT: Bảo vệ môi trƣờng ĐTM: Đánh giá tác động môi trƣờng ONMT: Ô nhiễm môi trƣờng QLNN: Quản lý nhà nƣớc VPHC: Vi phạm hành chính DN: Doanh nghiệp KCN: Khu công nghiệp CCN: Cụm công nghiệp CNSH: Công nghệ sinh học UBND: Ủy ban nhân dân HĐND: Hội đồng nhân dân KT - XH: Kinh tế - Xã hội CNH- HĐH: Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
DANH MỤC CÁC BẢNG Trang Bảng 1: Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng nƣớc mặt tại khu vực xã Lâm San ......... 35 Bảng 2: Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng nƣớc mặt tại khu vực xã Nhân Nghĩa .... 36 Bảng 3: Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng nƣớc mặt tại khu vực xã Sông Nhạn ...... 37 Bảng 4: Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng nƣớc mặt tại khu vực xã Long Giao ...... 39 Bảng 5: Kết quả phân tích chất lƣợng môi trƣờng nƣớc thải của 10 cơ sở sản xuất kinh doanh điển hình trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ .................................................................... ….42
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Phát triển kinh tế luôn gắn liền với bảo vệ môi trƣờng, các nƣớc trên thế giới nói chung và nhà nƣớc ta nói riêng đều quan tâm đến quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng, nhằm hạn chế và ngăn chặn ô nhiễm, phá hoại nghiêm trọng môi trƣờng sinh thái. Không khí, nguồn nƣớc, đất bị ô nhiễm; rừng bị chặt phá, diện tích đất trồng cây giảm đi, chất thải sinh hoạt và công nghiệp không ngừng gia tăng. Chính những nhân tố đó của tự nhiên và việc thiếu ý thức của con ngƣời về bảo vệ môi trƣờng sinh thái đã và đang từng ngày đe dọa cuộc sống chính con ngƣời trên hành tinh chúng ta. Chính vì vậy, vấn đề bảo vệ môi trƣờng tự nhiên đang là vấn đề cấp bách trên toàn thế giới hiện nay. Chiến lƣợc phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020 của Đảng ta nêu rõ quan điểm “Phát triển kinh tế - xã hội phải luôn coi trọng bảo vệ và cải thiện môi trƣờng”; Nghị quyết 41/2004/NQ/TW ngày 15/11/2004 của Bộ Chính trị về bảo vệ môi trƣờng trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc nêu quan điểm: “phát triển bền vững là phát triển kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môi trƣờng”. Trên tinh thần đó và để cụ thể hóa chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng; Quốc hội khóa XIII đã ban hành Luật Bảo vệ môi trƣờng năm 2014 (Luật số 55/2014/QH13). Các chủ trƣơng, quan điểm của Đảng về bảo vệ môi trƣờng về cơ bản đã đƣợc thể chế hóa thành chính sách pháp luật của Nhà nƣớc. Cùng với hệ thống chính sách pháp luật, hoạt động quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng đã có những chuyển biến tích cực; bƣớc đầu hình thành ý thức bảo vệ môi trƣờng trong các tầng lớp nhân dân. Hệ thống chính sách pháp luật và tổ chức bộ máy quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng đã đƣợc hình thành tƣơng đối đồng bộ và đang từng bƣớc đƣợc hoàn thiện. Năm 1991, Thủ tƣớng Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch quốc gia về môi trƣờng và phát triển bền vững giai đoạn 1991 - 2000. Tiếp theo, Chiến lƣợc phát triển bền vững Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020, Chiến lƣợc quốc gia về tăng trƣởng xanh, Chiến lƣợc quốc gia về bảo vệ môi trƣờng đến 1
năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030… Các chính sách pháp luật này bƣớc đầu đã đề ra các định hƣớng về bảo vệ môi trƣờng. Việc ban hành Luật Bảo vệ môi trƣờng, Luật Đa dạng sinh học, Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, Luật Thủy sản và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, các văn bản pháp quy đã quy định khá đầy đủ, chi tiết, cụ thể những nội dung phòng ngừa, kiểm soát ô nhiễm, phục hồi và cải thiện môi trƣờng, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học. Bên cạnh đó, các cơ chế, công cụ, chế tài bảo vệ môi trƣờng cũng đƣợc quy định trong Bộ luật Hình sự, Bộ luật Dân sự, Luật Đầu tƣ, Luật Thuế bảo vệ môi trƣờng, Luật Xử lý vi phạm hành chính. Hầu hết các luật này đã đƣợc bổ sung, sửa đổi để kịp thời thể chế hóa, góp phần sớm đƣa các chủ trƣơng, quan điểm bảo vệ môi trƣờng của Đảng vào cuộc sống. Tại tỉnh Đồng Nai nói chung, Huyện Cẩm Mỹ nói riêng hoạt động quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng đã và đang đƣợc ngày càng chú trọng nhiều hơn, đồng thời đạt đƣợc những kết quả tích cực nhất định, tuy nhiên vẫn còn có những bất cập cần khắc phục, nhƣ: nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể và ngƣời dân về bảo vệ môi trƣờng chƣa đầy đủ, chƣa chuyển thành ý thức và hành động cụ thể, thƣờng xuyên. Vẫn còn khoảng cách lớn giữa nhận thức và hành động, giữa cam kết và thực hiện trong bảo vệ môi trƣờng. Đặc biệt, trong chỉ đạo, điều hành, tƣ tƣởng “ƣu tiên cho tăng trƣởng kinh tế, xem nhẹ yêu cầu bảo vệ môi trƣờng” còn khá phổ biến ở nhiều cấp ủy và chính quyền các cấp. Ý thức về bảo vệ môi trƣờng vẫn chƣa hình thành thói quen, nếp sống của nhân dân; các thói quen xấu gây ô nhiễm môi trƣờng, làm ảnh hƣởng đến sức khỏe cộng đồng, nhƣ vứt rác, chất thải, xác súc vật bừa bãi ở nơi công cộng, nguồn nƣớc, chƣa đƣợc loại bỏ, thậm chí một số nơi còn phổ biến. Đồng thời, việc xử lý các vi phạm hành chính chƣa đƣợc triệt để và hiệu quả. Đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng thiếu về số lƣợng, yếu về chất lƣợng, chƣa theo kịp các yêu cầu tình hình mới đặt ra, nhất là ở các địa phƣơng, chính quyền cơ sở cấp xã còn thấp hơn nhiều so với nhu cầu thực tiễn đặt ra. Công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý các vi phạm hành 2
chính trong lĩnhvực môi trƣờng chƣa đƣợc xử lý kiên quyết, chế tài còn nhẹ, chƣa đủ sức răn đe đối với các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trƣờng. Từ thực tế đó, với mục đích những lý do nêu trên, tác giả, tác giả chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai” để làm đề tài nghiên cứu Luận văn thạc sĩ Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Trong quá trình thực hiện đề tài luận văn, tác giả cũng đã tham khảo một số nghiên cứu trƣớc, cùng với một số đề tài luận văn của các khóa học trƣớc viết về vấn đề quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng nhằm tìm ra những vấn đề phát sinh mà các đề tài trƣớc chƣa đề cập đến hay những vấn đề đó đã không phù hợp với điều kiện thực tế hiện tại để đƣa ra những vẫn đề mới về đề tài quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng nhằm hoàn thiện hơn quản lý về môi trƣờng trên địa bàn Huyện Cẩm Mỹ. Trong thực tế, mỗi đề tài phản ánh một khía cạnh khác nhau tại những thời điểm khác nhau về vấn đề quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng, cụ thể: - Nghiên cứu “Quản lý sử dụng nƣớc ngầm ở Tây Nguyên, Việt Nam” của TS. Nguyễn Tấn Vui (2012). Qua nghiên cứu đề tài, tác giả đã đánh giá đƣợc trữ lƣợng và chất lƣợng nƣớc ngầm ở khu vực Tây Nguyên, Việt Nam. Dự báo diễn biến của biến đổi khí hậu và hoạt động sản xuất công nông nghiệp trong tƣơng lai có khả năng gây ảnh hƣởng sâu sắc. Tác giả đã đánh giá đƣợc thực trạng quản lý sử dụng nƣớc ngầm trong khu vực Tây Nguyên và cũng đã đƣa ra đƣợc các nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý nhà nƣớc về sử dụng tài nguyên nƣớc nói chung và nƣớc ngầm nói riêng tại khu vực Tây Nguyên trong thời gian tới. - Đề tài “Quản lý nhà nƣớc về tài nguyên và môi trƣờng: Thực trạng và Giải pháp (nghiên cứu tại huyện Đăk Mil, tỉnh Đăk Nông)” của Trần Kim Cƣơng (2013). Qua nghiên cứu luận văn, tác giả đã đánh giá đƣợc thực trạng về quản lý nhà nƣớc về tài nguyên và môi trƣờng trên địa bàn huyện Đăk Mil; đánh giá đƣợc hiện trạng môi trƣờng, tài nguyên đất đai và khoáng sản. Đồng thời, đƣa ra các dự báo diễn biến môi trƣờng, tình trạng khai thác tài nguyên đất và khoáng sản trong tƣơng lai. Tác giả cũng đã đƣa ra đƣợc các nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt 3
động quản lý nhà nƣớc về tài nguyên và môi trƣờng trên địa bàn huyện Đăk Mil, tỉnh Đăk Nông trong thời gian tới. - Đề tài “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trƣờng trên địa bàn tỉnh Tây Ninh” của tác giả Trƣơng Thị Hồng Huế, Luật văn Thạc sĩ Quản lý công, năm 2015. Qua nghiên cứu luận văn, tác giả đã làm sang tỏ những vấn đề về cơ sở pháp lý, cơ sở thực tiễn của hoạt động QLNN về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trƣờng trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. Luận văn cũng đã phản ánh đƣợc thực trạng QLNN về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trƣờng tại địa phƣơng và tác giả cũng đƣa ra các nhóm giải pháp để giải quyết các tồn tại, hạn chế nhằm hoàn thiện công tác QLNN tại địa phƣơng trong giai đoạn về sau. - Đề tài “Quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai” của tác giả Võ Văn Chánh, Luật văn Thạc sĩ Quản lý công, 2015. Qua nghiên cứu luận văn, tác giả đã khái quát lại cách tiếp cận về Khu công nghiệp theo nhiều nguồn khác nhau. Tác giả đã tiếp cận giải quyết vấn đề môi trƣờng mang tính đặc trƣng, đó là môi trƣờng của Khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, là khu vực mà đặc thù là vùng lãnh thổ tập trung nhiều lĩnh vực sản xuất với yếu tố môi trƣờng cần quan tâm là không khí, nƣớc thải và chất thải rắn công nghiệp. Tác giả cũng đã đánh giá đƣợc thực trạng môi trƣờng KCN và đã đề ra các nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý nhà nƣớc về bảo vệ môi trƣờng khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. - Đề tài “Đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp bảo vệ chất lƣợng môi trƣờng đất trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ” của Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai, năm 2010. Qua nghiên cứu đề tài, tác giả đã đánh giá đƣợc hiện trạng môi trƣờng đất trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ. Dự báo diễn biến hoạt động sản xuất công nông nghiệp trong tƣơng lai có khả năng gây ảnh hƣởng sâu sắc. Tác giả đã đánh giá đƣợc thực trạng và đƣa ra đƣợc các nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng đất trên địa bàn huyện trong thời gian tới. 4
- Đề tài “Đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trƣờng và phát triển bền vững trang trại nuôi heo trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ” của Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai, năm 2010. Qua nghiên cứu đề tài, tác giả đã đánh giá đƣợc tổng đàn heo, thực trạng môi trƣờng ảnh hƣởng bởi hoạt động chăn nuôi heo trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ. Dự báo diễn biến hoạt động tốc độ phát triển chăn nuôi heo trong thời gian tới và mức độ gây ô nhiễm. Tác giả đã đƣa ra đƣợc các nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng đối với hoạt động chăn nuôi địa bàn huyện trong thời gian tới. Đặc biệt, là đề xuất xây dựng 01 mô hình mẫu xử lý nƣớc thải chăn nuôi để ngƣời dân tham quan và học tập nhân rộng. Các công trình nghiên cứu trên đã đề cập đến nhiều khía cạnh khác nhau về quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng, nhƣng những công trình này chủ yếu nghiên cứu ở tầm vĩ mô, hoặc chuyên về từng mảng chuyên môn theo nội hàm của môi trƣờng, phù hợp với từng địa phƣơng cụ thể. Riêng nghiên cứu về quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai thì hiện chƣa có một công trình nào đề cập đến. Vì lý do đó, tác giả đã lựa chọn đề tài “ Quản lý nhà nước về môi trường trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai”. Đây là đề tài mới và không có sự trùng lặp với các công trình đã công bố, đề cập một cách hệ thống, toàn diện, kế thừa và cụ thể quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn Mục đích: Luận văn nghiên cứu khung lý thuyết nhằm quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai. Nhiệm vụ: Với mục đích nghiên cứu đã xác định, nhiệm vụ cụ thể của luận văn nhằm: - Hệ thống cơ sở khoa học về quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng cấp huyện. - Đánh giá đƣợc thực trạng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai. 5
- Đề ra phƣơng hƣớng và giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai trong thời gian tới. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tƣợng nghiên cứu Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là hoạt động quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: Địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai. - Phạm vi về thời gian: Phân tích đánh giá thực trạng môi trƣờng giai đoạn 2011 - 2016 và đề xuất giải pháp đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2025. 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu 5.1. Phƣơng pháp luận: Dựa trên phƣơng pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, các văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam để triển khai các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể. 5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu: Vận dụng các phƣơng pháp chung, phƣơng pháp thống kê để thống kê lại số liệu thực tế trong các hoạt động liên quan đến môi trƣờng và quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, sau đó dùng phƣơng pháp phân tích để phân tích số liệu thực tế trong quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng gắn liền với các hoạt động, điều kiện, thực trạng tại địa bàn huyện và từ đó khái quát hóa vấn đề rút ra những ƣu điểm, thế mạnh và những hạn chế, tồn tại cần khắc phục trong phần những hạn chế tồn tại trong quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng tại huyện Cẩm Mỹ trong chƣơng 2. Ngoài ra, Luận văn còn thu thập ý kiến của các chuyên gia và các nhà quản lý có liên quan đến công tác quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng,...để có căn cứ khoa học cho việc rút ra các kết luận một cách chính xác và đề ra các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý về môi trƣờng trên địa bàn. 6
6. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa khoa học: Hệ thống hóa và làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng cấp huyện. - Ý nghĩa thực tiễn: Đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng tại huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai trong giai đoạn 2011-2016 về những tồn tại, khó khăn, vƣớng mắc trên địa bàn huyện. Từ đó đƣa ra những giải pháp khắc phục những khó khăn và có những kiến nghị đề xuất phù hợp với điều kiện cụ thể của huyện để có thể đề xuất với UBND huyện Cẩm Mỹ về đề tài nghiên cứu này và áp dụng các phƣơng án đề xuất trong đề tài nhằm thực hiện công tác quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn có hiệu quả hơn. Luận văn là công trình khoa học, có thể trở thành tài liệu tham khảo cho các nhà hoạt động thực tiễn tại địa phƣơng và học viên chuyên ngành. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, các phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của bản luận văn đƣợc chia thành 3 chƣơng: Chương 1: Cơ sở khoa học về quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai Chương 3: Phƣơng hƣớng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng trên địa bàn huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai 7
Chƣơng 1 CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ MÔI TRƢỜNG 1. 1. Môi trƣờng 1.1.1. Khái niệm Môi trƣờng là một thuật ngữ đƣợc sử dụng đa nghĩa. Trong cách tiếp cận chung, chúng ta hiểu đó là môi trƣờng sinh thái, nơi đó con ngƣời sống tồn tại, vận động và phát triển. Pháp luật Việt Nam quy định: Môi trường là hệ thống các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo có tác động đối với sự tồn tại và phát triển của con ngƣời và sinh vật. Môi trƣờng bao gồm nhiều yếu tố tạo nên môi trƣờng. Thành phần môi trƣờng là yếu tố vật chất tao thành môi trƣờng bao gồm: đất, nƣớc, không khí, âm thanh, ánh sang, sinh vật và các hình thái vật chất khác. Thuật ngữ môi trƣờng (environment) đƣợc nhiều tài liệu đƣa ra những cách tiếp cận khác nhau. “Môi trƣờng là tất cả những gì xung quanh con ngƣời” có thể đƣợc hiểu rõ ràng và đơn giản. Đó là không khí, đất đai, nguồn nƣớc, âm thanh, những gì liên quan đến trật tự xã hội. Với cách hiểu đó, hoạt động của con ngƣời bao gồm hoạt động sản xuất kinh doanh, cung cấp dịch vụ, khai thác tài nguyên thiên nhiên, đất, rừng, biển, sông, ao, hồ và làm cho môi trƣờng sinh thái xung quanh thay đổi. Hoạt động bảo vệ môi trƣờng là hoạt động giữ gìn, phòng ngừa, hạn chế các tác động xấu đến môi trƣờng; ứng phó sự cố môi trƣờng; khắc phục ô nhiễm, suy thoái, cải thiện, phục hồi môi trƣờng; khai thác, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên nhằm giữ môi trƣờng trong lành. Để đánh giá xem xét môi trƣờng và các yếu tố của môi trƣờng, mỗi quốc gia cũng đƣa ra bộ tiêu chuẩn xác định giới hạn cho phép của những yếu tố môi trƣờng có thể ảnh hƣởng đến sự tồn tại, vận động và phát triển của con ngƣời. Theo pháp luật Việt Nam, tiêu chuẩn môi trường là mức giới hạn của các thông số về chất lƣợng môi trƣờng xung quanh, hàm lƣợng các chất thải gây ô nhiễm có trong chất 8
thải, các yếu tố kỹ thuật và quản lý của các cơ quan nhà nƣớc và các tổ chức công bố dƣới dạng văn bản tự nguyện áp dụng để bảo vệ môi trƣờng. Đó chính là những chuẩn mực, giới hạn cho phép, đƣợc quy định dùng làm căn cứ để quản lý môi trƣờng. Tiêu chuẩn môi trƣờng có quan hệ mật thiết với sự phát triển bền vững của mỗi quốc gia. Hệ thống tiêu chuẩn môi trƣờng là một công trình khoa học liên ngành, nó phản ánh trình độ khoa học, công nghệ, tổ chức quản lý và tiềm lực kinh tế - xã hội có tính đến dự báo phát triển. Cơ cấu của hệ thống tiêu chuẩn môi trƣờng bao gồm các nhóm chính sau: - Tiêu chuẩn nƣớc, bao gồm: nƣớc mặt, nƣớc ngầm, nƣớc thải, nƣớc biển và ven biển… - Tiêu chuẩn không khí, bao gồm: khí thải (các chất thải), khói bụi… - Tiêu chuẩn liên quan đến bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, các di tích lịch sử, văn hóa. - Tiêu chuẩn liên quan đến bảo vệ nguồn gen động thực vật, đa dạng sinh học. - Tiêu chuẩn liên quan đến môi trƣờng do các hoạt động khai thác khoáng sản trong long đất, ngoài biển v.v… Đồng thời, có thể quy định một danh mục chi tiết các tiêu chuẩn khác. Tùy theo điều kiện cụ thể của mỗi quốc gia mà bộ tiêu chuẩn này có thể đƣợc điều chỉnh nhằm nâng cao mức độ an toàn của các yêu tố môi trƣờng. Trong quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh cũng nhƣ cung cấp dịch vụ, đòi hỏi các nhà sản xuất và cung cấp dịch vụ phải có những quy định của bộ tiêu chuẩn môi trƣờng. Đặc biệt, trong thời kỳ hội nhập quốc tế, doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu hàng hóa, đòi hỏi sản phẩm phải tuân thủ, đáp ứng các tiêu chuẩn môi trƣờng. Ở Việt Nam, một số tiêu chuẩn về các yếu tố có liên quan đến môi trƣờng đã đƣợc ban hành. Quản lý nhà nƣớc về môi trƣờng chính là nhằm tác động để đảm bảo cho các yếu tố của môi trƣờng đạt đƣợc các mức chuẩn cho phép. 9