Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:129

Thêm vào BST

Báo xấu

20
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn "Quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào" nhằm đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN trong phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ............/............ ....../...... PHÂN VIỆN HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHUONGMANE SIVILAY QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN Ở THỈNH CHAMPASAK, NƢỚC CỘNG HÒA NHÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO. LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ............/............ ....../...... PHÂN VIỆN HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA PHUONGMANE SIVILAY QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂ NÔNG THÔN Ở THỈNH CHAMPASAK, NƢỚC CỘNG HÒA NHÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 834 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN ÁNH HÈ TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
LỜI CAM ĐOAN Luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Luận văn không sao chép từ các công trình nghiên cứu khác. Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác. Tôi xin cam đoan! Người viết luận văn PHOUNGMANE SIVILAY
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tác giả luận văn xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến TS Phan Ánh Hè, người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tác giả trong quá trình hoàn thành Luận văn này. Tác giả xin được bày tỏ lòng biết ơn đến các thầy cô giáo, các cán bộ Phân viện Học viện Hành chính quốc gia, nơi tác giả theo học, đã rất nhiệt tình giảng dạy truyền thụ những kiến thức cơ bản và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất trong quá trình học tập và nghiên cứu của tác giả tại Việt Nam. Cảm ơn thày cô giáo Khoa Sau đại học, Phân viện Học viện Hành chính quốc gia. Ngoài ra, tác giả cũng chân thành cảm ơn đồng nghiệp đã giúp đỡ, ủng hộ tác giả trong quá trình học tập và viết luận văn. Một lần nữa, tác giả xin cảm ơn!
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 1. CHDCND: Cộng hòa dân chủ nhân dân 2. CNH - HĐH: Công nghiệp hóa, hiện đại hóa 3. QLNN: Quản lý nhà nước 4. PTNT: Phát triển nông thôn 5. UBND: Ủy ban nhân dân 6. XĐGN: Xóa đói giảm nghèo 7. XHCN: Xã hội chủ nghĩa 8. ANTT: An ninh trật tự 9. KT-XH: Kinh tế-xã hội
MỤC LỤC 1. Lý do chọn đề tài.........................................................................................01 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ...................................03 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ...........................................................05 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .........................................05 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ............................06 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ..................................................07 7. Kết cấu của luận văn ..................................................................................07 Chương 1. Cơ sơ khoa học của quản lý nhà nước về phát triển nông thôn. Chương 2. Thực trạng quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Chương 3. Giải pháp quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. CHƢƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN…………….......…….........................……...08 1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN......................08 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm nông thôn và phát triển nông thôn.................08 1.1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của nông thôn......................................08 1.1.1.2. Khái niệm, đặc điểm của phát triển nông thôn...........................11 1.1.2. Vai trò của nông thôn trong phát triển kinh tế - xã hội.....................13
1.2. QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN...................17 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về phát triển nông thôn.......................17 1.2.2. Sự cần thiết của quản lý nhà nước về phát triển nông thôn...............20 1.2.3. Nội dụng quản lý nhà nước về phát triển nông thôn.........................22 1.2.3.1. Tổ chức thực hiện các qui định của pháp luật về phát triển nông thôn..........................................................................................22 1.2.3.2. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn ……….....……….……27 1.2.3.3. Phát triển các thành phần kinh tế ở nông thôn…..………..…...29 1.2.3.4. Quản lý nhà nước về quy hoạch và xây dựng hạ tầng nông thôn………………………………………………..…...……...30 1.2.3.5. Quẩn lý nhà nước về môi trường nông thôn ………....……….31 1.2.3.6. Quản lý nhà nước về đào tạo nghề và xóa đói giảm nghèo…....32 1.2.3.7. Quản lý nhà nước về an ning trật tự ở nông thôn……………...33 1.3. Các nhân tố tác động đến quản lý nhà nước về phát triển nông thôn….33 1.3.1. Nhận thức của cấp ủy Đảng, chính quyền và nhân dân đối với quản lý nhà nước về phát triển nông thôn……..…………………………33 1.3.2. Vai trò lực quản lý và năng của bộ máy chính quyền các cấp……..35 1.3.3. Sự tham gia chủ động, tích cực của người dân nông thôn…………36 1.3.4. Hệ thống chính sách và huy động nguồn lực………………………36 1.4. MỘT SỐ KINH NGHIỆP QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN Ở NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO VÀ NƯỚC CỘNG HÒA CHỦ NGHĨA VIỆT NAM............................37
1.4.1. Một số kinh nghiệm ở tỉnh Khăm Muộn, Nước Cộng hòa Nhân chủ Nhân dân Lào....................................................................................38 1.4.2. Một số kinh nghiệm về xây dựng nông thôn mới ở Hà Nội, Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam............................................42 1.4.3. Bài học giá trị rút ra cho tỉnh Champasak, Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào…………..…………………………………………..48 Tiểu kết chương 1…..........………….……………………………………….51 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN Ở TỈNH CHAMPASAK, NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO…......……....................................................53 2.1. TÁC ĐỘNG CỦA ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH CHAMPASAK ĐẾN QLNN TRONG PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN...53 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên và điều kiện KT-XH của tỉnh Champasak..……53 2.1.1.1. Đặc điểm tự nhiên.....................................................................53 2.1.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội...........................................................54 2.1.2. Tác động của đặc điểm tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội đến quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở địa phương...................56 2.1.2.1. Tác động của đặc điểm tự nhiên.................................................56 2.1.2.2. Tác động của điều kiện kinh tế - xã hội.....................................57 2.2. Thực trạng công tác quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào.............................58
2.2.1. Tổ chức thực hiện bộ máy quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào..……..58 2.2.2. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn …………………………….61 2.2.3. Quản lý các thành phần kinh tế ở nông thôn ………………………62 2.2.4. Quản lý nhà nước về quy hoạch và xây dựng hạ tầng nông thôn…63 2.2.5. Quản lý nhà nước về môi trường nông thôn…………….………….67 2.2.6. Quản lý nhà nước về đào tạo nghề và xóa đói giảm nghèo….…….69 2.2.7 Quản lý nhà nước về an ning trật tự ở nông thôn……………….….70 2.3. NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ QUOẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN Ở TỈNH CHAMPASAK, NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO.........................................................................71 2.3.1. Kết quả đạt được................................................................................71 2.3.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân............................................77 2.3.2.1. Những tồn tại, hạn chế...............................................................77 2.3.2.2. Nguyên nhân..............................................................................79 Tiểu kết chương 2…....………......…………………………………………..81 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN Ở TỈNH CHAMPASAK, NƢỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO..........................................................................................82 3.1. QUAN ĐIỂM QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN Ở TỈNH CHAMPASAK.............................................................82
3.1.1. Quan điểm phát triển nông thôn........................................................82 3.1.2. Mục tiêu phát triển nông thôn...........................................................84 3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN Ở TỈNH CHAMPASAK.........................90 3.2.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về PTNN............90 3.2.1.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật...................90 3.2.1.2. Hoàn thiện chính sách đối với phát triển nông thôn..................94 3.2.2. Hoạch định chiến lược phát triển nông thôn………………….……97 3.2.3. Gắn việc phát triển nông thôn với các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội.................................................................................104 3.2.4. Phân cấp quản lý nhà nước về phát triển nông thôn........................106 3.2.5. Củng cố Ban chủ nhiệm xây dựng cơ sở và phát triển nông thôn...110 Tiểu kết chương 3…………………..........…………………………………111 KẾT LUẬN…………………………………..........……………………….112 DANH MỤC TÀ LIỆU THAM KHẢO.......................................................115
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Luận văn Nông thôn là vấn đề quan trọng, không chỉ liên quan đến an ninh lương thực, mà còn liên quan đến nền tảng xã hội, truyền thống của đất nước. Trong một xã hội mà dân cư nông thôn và lao động nông nghiệp chiếm đại bộ phận thì việc tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa phải diễn ra có những đặc điểm đặc thù. Với các chính sách mới trong nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, thi hành Luật Đất đai, phát triển kinh tế trang trại, ... tạo ra nền tảng cho kinh tế nông nghiệp và nông thôn có nhiều chuyển biến lớn, góp phần làm cho kinh tế đất nước dần đi vào ổn định. Trên thực thế, phát triển nông nghiệp có liên quan mật thiết đến tính bền vững của sự phát triển. Nếu khoảng cách giữa thành thị và nông thôn ngày càng gia tăng, phân hóa xã hội quá mức thì dù có đạt được sự tăng trưởng cao cũng chưa thể coi là đã có phát triển. Hơn thế nữa, nông nghiệp, nông dân và nông thôn là ba vấn đề tuy khác nhau, nhưng nếu không cùng được giải quyết một cách đồng bộ thì không thể tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước thành công được. Nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào là quốc gia với sản xuất nông nghiệp chủ yếu, diện tích Lào khoảng 26 nghìn km2, trong đó nông thôn chiếm phần lớn. Do đó, Đảng nhân dân cách mạng Lào đã đặt vấn đề về công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn là một nhiệm vụ rất quan trọng, có ý nghĩa quyết định quá trình phát triển. Một khi chưa tạo ra được chuyển biến của khu vực kinh tế này thì không thể có được sự phát triển bền vững. Chính vì vậy mà Đảng và Nhà nước đã chủ trương phát triển toàn diện nông, lâm, ngư nghiệp, hình thành các vùng chuyên canh, cơ cấu cây trồng 1
hợp lý, đa dạng hóa các sản phẩm hàng hóa về số lượng và tốt về chất lượng. Hiện nay, nông thôn Lào có nhiều thay đổi, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đời sống của nhân dân ở nông thôn được nâng cao... Tuy nhiên, nông thôn Lào vẫn trong tình trạng tự cung, tự cấp, sản xuất nhỏ lẻ, cuộc sống còn lạc hậu, khoảng cách giữa thành thị và nông thôn ngày càng gia tăng, tình trạng phát triển nông thôn thiếu quy hoạch, môi trường ô nhiễm, hệ thống cơ sở hạ tầng lạc hâu, yếu kém,... đang là những vấn đề đặt ra đối với sự phát triển của khu vực nông thôn ở Lào giai đoạn hiện nay. Tỉnh Champasak là vùng nông thôn có vị trí quan trọng, có tiềm lực phát triển về kinh tế, du lịch. Bên cạnh đó có hệ thống đường quốc lộ phát triển, dọc theo đường 13 nối liền với các tỉnh lân cận, rất thuận lợi cho phát triển, giao thương với các vùng trong cả nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay tỉnh cũng gặp rất nhiều khó khăn trong việc huy động và tổ chức nguồn lực trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Ở Champasak do xuất phát điểm là tỉnh có đa phần người dân tham gia vào sản xuất nông nghiệp, đời sống còn nghèo, tập trung phần lớn ở khu vực nông thôn. Không những vậy, trong thời gian qua khoảng cách giàu nghèo, sự phát triển không đồng đều giữa khu vực thành thị và nông thôn trong tỉnh ngày càng sâu sắc. Vì vậy đã đặt ra nhu cầu phải có biện pháp, chính sách thúc đẩy phát triển nông thôn, đảm bảo cho các vùng nông thôn trong tỉnh có bước phát triển mới, đáp ứng yêu cầu của đổi mới, thu hẹp khoảng cách giữa các vùng trong tỉnh, đặc biệt là giữa thành thị và nông thôn. Do đó việc quản lý nhà nước để thúc đẩy phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak càng đặt ra bức thiết. Trước thực trạng như vậy, để quản lý vấn đề phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak tốt hơn, tác giả chọn đề tài “quản lý nhà nƣớc về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, 2
nƣớc Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào”, để làm đề tài luận văn của mình. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Vấn đề nông thôn và quản lý nông thôn đã có nhiều công trình nghiên cứu, trong đó có nhiều công trình ở Lào và Việt Nam đã được công bố như: - Phan Đại Đoàn: “Quản lý xã hội nông thôn nước ta hiện nay - một số vấn đề và giải pháp”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, xuất bản 1996. Đề cập vấn đề nông thôn nhưng tác giả tiếp cận theo góc độ quản lý xã hội ở nông thôn, trên cơ sở các vấn đề về xã hội ở nông thôn, tác giả luận văn cũng đã đề xuất một số giải pháp để quản lý. - Phạm Kim Giao:“Quản lý nhà nước về nông thôn”, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, xuất bản năm 2008. Cũng đề cập vấn đề quản lý nông thôn nhưng tác giả đi theo hướng quản lý nhà nước. - Nguyễn Văn Thụ: “Biến đổi xã hội nông thôn dưới tác động đô thị hóa và tích tụ ruộng đất”, Nhà xuất bản Đồng Nai, năm 2009. Tác giả đánh giá sự tác động của đô thị hóa đối với vấn đề xã hội ở nông thôn. Như vậy cũng đề cập vấn đề nông thôn, tác giả tiếp cận theo hướng những thay đổi về xã hội ở nông thôn do đô thị hóa. - Đỗ Đức Viên: “Quy hoạch xây dựng và phát triển điểm dân cư nông thôn”, NXB Xây dựng, năm 1997. Nhằm xây dựng nông thôn mới, tác giả đề cập vấn đề quy hoạch việc xây dựng và phát triển các điểm dân cư. - Luận văn của Phôm Ma với đề tài “Nền kinh tế hàng hóa nông nghiệp của tỉnh Khăm Muộn trong giai đoạn hiện nay, thực trạng và giải pháp” bảo vệ năm 2001 tại Hà Nội. Luận văn tiếp cận theo hướng phát triển kinh tế hàng 3
hóa nông nghiệp của tỉnh Khăm Muộn. - Luận văn của Xổmchay Phếtxỉnuồn với đề tài “Vai trò của Nhà nước trong việc nâng cao mức sống và phát triển nông thôn đồng bằng Xêbăng Phay, Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào” bảo vệ năm 2003 tại Hà Nội. Tác giả đề cập việc phát triển nông thôn đồng bằng Xêbăng Phay dưới tác động của nhà nước trong việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân vùng đồng bằng này. - GS. TS Hoàng Ngọc Hòa có tác phẩm“ nông nghiệp, nông dân và nông thôn trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta” của, nhà xuất bản chính trị quốc gia Hà Nôi, 2008. - Vũ Văn Phúc, “Xây dựng NTM, những vấn đề lý luận và thực tiễn”, (2012) Nxb. Chính trị Quốc gia-Sự thật, Hà Nội. Nội dung cuốn sách bàn đến những khía cạnh đa dạng của việc xây dựng NTM: vấn đề quy hoạch, an sinh xã hội, chính sách đất đai, bảo vệ môi trường... - Phạm Đi “Xây dựng NTM ở Việt Nam hiện nay (Nghiên cứu vùng duyên hải Nam Trung bộ)”, (2016) Nxb. Chính trị Quốc gia. Công trình đề cập đến những kết quả đạt được trong quá trình xây dựng NTM ở các tỉnh duyên hải Nam Trung bộ và những bài học rút ra từ thực tiễn triển khai xây dựng NTM ở khu vực này. - Luận văn của Đương Thị Hoài với đề tài “ QLNN về xây dưng nông thôn mới ở huyện Minh Hòa, tỉnh Quảng Bình” bảo vệ năm 2017 tại Hà Nội Như vậy, có rất nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề nông nghiệp, nông thôn, nhưng mỗi công trình tiếp cận ở các góc độ khác nhau, song đến 4
nay chưa có công trình nào nghiên cứu chuyên sâu về QLNN về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, song những công trình trên đều có giá trị tham khảo cho tác giả trong việc nghiên cứu và làm rõ hơn các vấn đề quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào cả về phương diện lý luận, thực tiễn và đưa ra cách thức, biện pháp giải quyết các vấn đề của luận văn. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích: Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN trong phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào . - Nhiệm vụ: + Làm rõ hệ thống lý luận về quản lý nhà nước về phát triển nông thôn. + Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. + Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường sự quản lý của nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak , Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tƣợng nghiên cứu: Hoạt động Quản lý nhà nước đối với phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 5
.- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài Luận văn tập trung nghiên cứu quản lý nhà nước về phát triển nông thôn trên địa bàn tỉnh Champasak giai đoạn 2016 – 2025. 5. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn  Phƣơng pháp luận: Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử để nghiên cứu vấn đề.  Phƣơng pháp nghiên cứu:  Phƣơng pháp thu thập thông tin - Thông tin thứ cấp: + Tài liệu giáo trình, các xuất bản khoa học liên quan đến vấn đề nghiên cứu; + Các báo cáo tổng kết của tỉnh; số liệu của các cơ quan thống kê liên quan về tình hình phát triển nông thôn; + Các bài viết đăng trên báo, các tạp chí khoa học chuyên ngành và tạp chí mang tính hàn lâm có liên quan; + Các luận văn của các học viên khác ( khóa trước) trong trường. - Thông tin sơ cấp: Dữ liệu do chính người nghiên cứu thu thập thong qua điều tra, phỏng vấn.  Phƣơng pháp xử lý thông tin và biện luận - Phương pháp thống kê mô tả. 6
- Phương pháp phân tích, tổng hợp. - Phương pháp so sánh. - Phương pháp mô tả. - Phương pháp chuyên gia. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Kết quả nghiên cứu của Luận văn sẽ góp phần hoàn thiện lý luận về quản lý nhà nước trong công tác phát triển nông thôn. Kết quả nghiên cứu của luận văn còn có thể làm tài liệu tham khảo cho việc giảng dạy, nghiên cứu trong các cơ sở giảng dạy về quản lý nhà nước trong lĩnh vực phát triển nông thôn ở các cơ sở giảng dạy công chức Lào. Ngoài ra, kết quả nghiên cứu của luận văn còn cung cấp cho các nhà quản lý tại Lào những bài học kinh nghiệm quý giá trong việc vận dụng về quản lý nhà nước về nông thôn nói chung, tỉnh Champasak nói riêng. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chƣơng 1. Cơ sơ khoa học của quản lý nhà nước về phát triển nông thôn Chƣơng 2. Thực trạng quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Chƣơng3. Giải pháp quản lý nhà nước về phát triển nông thôn ở tỉnh Champasak, Nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 7
CHƢƠNG 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN 1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm nông thôn và phát triển nông thôn 1.1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của nông thôn Khái niệm: Nông thôn là một khái niệm gắn liền với những vùng, những khu vực sinh của dân cư mà ở đó các cư dân sản xuất và sinh sống chủ yếu bằng nghề nông đồng thời gắn liền với những hoạt động xã hội trong một cộng đồng nhất định. Nông nghiệp là hoạt động sản xuất chủ yếu ở nông thôn. Bởi vậy khái niệm nông thôn khá rộng, trong đó có các hoạt động xã hội, cộng đồng diễn ra phong phú, đa dạng. Nông thôn là một khái niệm của xã hội học, nó là một tổng thể, một hệ thống xã hội trên một địa bàn tự nhiên nhất định. Nông thôn không chỉ là nơi sản xuất nông nghiệp với những điều kiện tự nhiên của nó, mà còn là khu vực dân cư, nơi có các quan hệ xã hội, các thiết chế xã hội và các điều kiện sinh hoạt, phong tục tập quán, tâm lý xã hội. Theo từ điển Tiếng Việt (Hoàng Phê chủ biên): “Nông thôn là khu vực dân cư tập chung chủ yếu làm nghề nông” . Theo cuốn sách nghiên cứu xã hội học của Chung Á và Nguyễn Đình Tấn: “Nông thôn là một khu vực lãnh thổ cư dân chủ yếu của những người làm nông và những nghề khác có liên quan trực tiếp đến sản xuất nông nghiệp 8
và dân cư sống ở nông thôn” . C.Mác và Ăng Ghen cho rằng: “Sự phân công lớn nhất của lao động vật chất và tinh thần là sự tách rời thành thị và nông thôn. Sự đối lập giữa thành thị và nông thôn xuất hiện với bước quá độ từ thời đại dã man lên thời đại văn minh”. Thật ra, nông thôn không phải là một phạm trù vĩnh cửu, nó chỉ xuất hiện khi xã hội chia thành hai địa bàn cư trú dân cư gắn liền với sự phân công lao động lớn nhất của xã hội, mà đặc điểm của nó có số lượng dân cư ít, nền kinh tế lạc hậu, mức sống của nhân dân tương đối thấp. Quy luật chi phối sự phát triển của xã hội nông thôn nói chung đã được hình thành trong những năm gần đây. Từ thế kỷ XIX, nhiều quan sát có hệ thống về nguồn gốc lịch sử và sự chuyển đổi của xã hội nông thôn đã được chú trọng, đời sống xã hội ở nông thôn dịch chuyển và phát triển trong môi trường nông thôn, nó có những đặc điểm riêng biệt so với đời sống xã hội đô thị. Một sự phác họa cơ bản những điểm chính của sự tương phản giữa môi trường nông thôn và đô thị sẽ cho thấy những cấu trúc và những quá trình sống khác nhau. Như vậy, nông thôn là bộ phận quan trọng cấu thành đời sống xã hội của đất nước. Đây là môi trường hình thành, phát triển và thúc đẩy các hoạt động kinh tế - xã hội, đời sống sinh hoạt của cộng đồng dân cư nông thôn đáp ứng nhu cầu sản xuất, văn hóa tinh thần của người nông dân. Nông thôn cũng là nơi phát huy và duy trì bản sắc văn hóa dân tộc bền vững nhất. Đặc điểm: Trên cơ sở khái niệm về nông thôn, gắn với điều kiện hoàn cảnh lịch sử cụ thể ở tỉnh Champasak, nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, 9
qua nghiên cứu, tìm hiểu chúng ta có thể nhận thấy một số đặc điểm cơ bản của nông thôn như sau: - Toàn bộ những người trồng trọt và những gia đình của họ, trong cộng đồng thường có một số người làm nghề phi nông nghiệp; - Môi trường tự nhiên ưu trội hơn môi trường xã hội nhân văn, mối quan hệ trực tiếp với tự nhiên; - Những nông trại mở rộng hay những cộng đồng nhỏ, văn minh nông nghiệp tương phản với kích cỡ cộng đồng; - Trong cùng một đất nước và ở một giai đoạn phát triển như nhau mật độ thường thấp hơn so với cộng đồng đô thị; - So với dân cư đô thị, những cộng đồng ở nông thôn thuần nhất hơn về các đặc điểm chủng tộc và tâm lý; - Sự khác biệt và phân tầng xã hội ở nông thôn ít hơn ở đô thị; - Mức độ tương tác đối với mỗi người thấp hơn, phạm vi tác động hẹp hơn, có sự ưu trội của những mối quan hệ bền chắc tương đối và tính cá biệt. Có mối quan hệ tương đối đơn giản và chân thành, tự nhiên; - Người nông thôn sống nghèo khổ, thiếu thốn về điều kiện vật chất, nhưng họ lại giàu về mặt tình cảm, bao dung, đạo đức, nhân ái. Trên đây là những đặc điểm cơ bản của khu vực nông thôn, những đặc điểm này dựa trên sự nghiên cứu, tìm hiểu thực tế ở một số nơi trong cả nước cũng như ở nông thôn một số nước lân cận như Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc,... Tuy nhiên, những đặc điểm này chỉ mang tính tương đối, bởi khu vực 10