Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:99

Thêm vào BST

Báo xấu

15
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh" được hoàn thành với mục tiêu nhằm phân tích thực trạng quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh; đánh giá những kết quả đã đạt được, những hạn chế và xác định những nguyên nhân; đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA DƯƠNG LÊ THỤC HÀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THI ĐUA, KHEN THƯỞNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 4, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA DƯƠNG LÊ THỤC HÀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THI ĐUA, KHEN THƯỞNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 4, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. ĐINH THỊ MINH TUYẾT TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2023 2
LỜI CAM ĐOAN Luận văn “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh” là công trình nghiên cứu do cá nhân tôi thực hiện. Được PGS.TS. Đinh Thị Minh Tuyết trực tiếp hướng dẫn. Đây là đề tài luận văn Thạc sĩ chuyên ngành Quản lý công được đúc kết trong suốt quá trình học tập tại Học viện Hành chính quốc gia. Các kết quả nghiên cứu đề tài “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh” đều dựa vào quá trình nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi của bản thân. Những tài liệu, số liệu tham khảo đều có trích dẫn nguồn rõ ràng. Nội dung nghiên cứu của luận văn là độc lập, chưa từng công bố trên các công trình nghiên cứu khác. Tôi xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về lời cam đoan của bản thân./.
LỜI CẢM ƠN Được tham gia học tập lớp đào tạo Thạc sĩ HC26.N8 chuyên ngành Quản lý công, niên khóa 2021 - 2023, Học viện Hành chính Quốc gia là niềm vinh dự của bản thân. Công trình nghiên cứu “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh” là sản phẩm mà bản thân đúc kết được sau quá trình học tập tại đây. Với sự giúp đỡ trong suốt thời gian học tập tại giảng đường Học viện, luận văn của tôi đã được hoàn thành một cách chỉn chu nhất. Tôi chân thành gửi lời tri ân sâu sắc đến Lãnh đạo, Ban Giám đốc Học viện, quý thầy/cô giảng viên, gia đình và bạn bè đã bên cạnh, động viên tinh thần trong suốt quá trình tôi nghiên cứu luận văn. Đặc biệt, tôi chân thành cảm ơn PGS.TS. Đinh Thị Minh Tuyết đã tận tình hướng dẫn, góp ý để luận văn được hoàn thành tốt nhất. Ngoài ra, tôi xin cảm ơn các anh/chị cơ quan Ủy ban nhân dân và Phòng Nội vụ Quận 4 đã tận tình hỗ trợ, cung cấp các tài liệu, thông tin và tham gia đóng góp ý kiến cho luận văn, cảm ơn các anh/chị tại cơ quan, đơn vị tôi đang công tác đã tạo mọi điều kiện cho tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành đề tài. Xin chân thành cảm ơn./. Học viên Dương Lê Thục Hà
MỤC LỤC Trang LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ MỞ ĐẦU ........................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................. 1 2. Tình hình nghiên cứu ...................................................................................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 7 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .............................................................. 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ............................................................................................ 9 7. Kết cấu của luận văn ....................................................................................................... 9 CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THI ĐUA, KHEN THƯỞNG TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN ................................................................... 10 1.1. Khái quát về thi đua, khen thưởng ........................................................................... 10 1.1.1. Thi đua .................................................................................................................. 10 1.1.2. Khen thưởng ........................................................................................................ 13 1.1.3. Mối quan hệ giữa thi đua và khen thưởng ........................................................... 17 1.1.4. Vai trò của thi đua, khen thưởng ......................................................................... 18 1.1.5. Các yếu tố ánh hưởng đến thi đua, khen thưởng ................................................. 19 1.2. Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng ............................................................. 23 1.2.1. Khái niệm quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng ......................................... 23 1.2.2. Nội dung quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng............................................ 25 1.2.3. Vai trò quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng .............................................. 30 1.2.4. Các yếu tố tác động đến quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng ................... 32
1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng tại một số địa phương và giá trị tham khảo cho Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh........................... 34 1.3.1. Kinh nghiệm của một số địa phương ................................................................... 34 1.3.2. Giá trị tham khảo rút ra trong QLNN về TĐKT trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh ................................................................................................................ 37 Tiểu kết chương 1 ............................................................................................................. 39 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THI ĐUA, KHEN THƯỞNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 4, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ..................... 40 2.1. Khát quát về Quận 4 và thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4 ................... 40 2.1.1. Khái quát về Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh ................................................ 40 2.1.2. Tổng quan thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh ....................................................................................................................... 41 2.2. Tình hình quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh .................................................................................................. 49 2.2.1. Ban hành các văn bản pháp luật về thi đua, khen thưởng .................................... 49 2.2.2. Tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn và tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng ...................................................................................... 51 2.2.3. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức làm công tác thi đua, khen thưởng ......... 53 2.2.4. Thẩm định hồ sơ trình xét tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng ......... 56 2.2.5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng và xây dựng cơ sở dữ liệu về thi đua, khen thưởng ............................................... 57 2.2.6. Phát động, sơ kết, tổng kết phong trào thi đua, xét tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng ; đánh giá hiệu quả thi đua, khen thưởng ...................................... 58 2.2.7. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về thi đua, khen thưởng ........................................................................................................... 59 2.3. Đánh giá chung .......................................................................................................... 61 2.3.1. Kết quả đạt được trong quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng ..................... 61 2.3.2. Hạn chế trong quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng ................................... 63 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế trong quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng ....... 65
Tiểu kết chương 2 ............................................................................................................. 68 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THI ĐUA, KHEN THƯỞNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 4, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ....................................................................................... 69 3.1. Phương hướng quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng .................................. 69 3.1.1. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thi đua, khen thưởng .................... 70 3.1.2. Định hướng hoàn thiện quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng .................... 71 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng ......................... 72 3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng; chính quyền trong xây dựng và triển khai thực hiện các văn bản pháp luật về thi đua, khen thưởng ................... 72 3.2.2. Đổi mới việc tổ chức triển khai thực hiện các văn bản về thi đua, khen thưởng phù hợp với thực tiễn của địa phương ................................................................... 74 3.2.3. Đa dạng công tác tuyên truyền, đẩy mạnh nâng cao nhận thức về thi đua, khen thưởng; phát hiện, bồi dưỡng và nhân rộng các gương điển hình ............................ 75 3.2.4. Tăng cường vai trò, trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, các cấp, ngành; chất lượng và hiệu quả hoạt động của tổ chức và người làm công tác thi đua, khen thưởng ........................................................................................................................ 77 3.2.5. Đổi mới hình thức sơ kết, tổng kết, đánh giá công tác thi đua, khen thưởng ...... 79 3.2.6. Nâng cao chất lượng thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm pháp luật về thi đua, khen thưởng .................................................................... 79 3.2.7. Tiếp tục thực hiện cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong thi đua, khen thưởng ............................................................................... 80 3.3. Khuyến nghị với cơ quan trung ương và chính quyền địa phương ..................... 81 3.3.1. Khuyến nghị với cơ quan trung ương .................................................................. 81 3.3.2. Khuyến nghị với chính quyền địa phương ........................................................ 82 Tiểu kết chương 3 ............................................................................................................. 83 KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 86
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT CB,CC Cán bộ, công chức CQNN Cơ quan nhà nước PTTĐ Phong trào thi đua QLNN Quản lý nhà nước TĐKT Thi đua, khen thưởng UBND Ủy ban Nhân dân
DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Nội dung Trang Bản đồ hành chính Hình 2.1 40 Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh Tổng hợp danh hiệu, thành tích cấp trung ương Bảng 2.1 47 và thành phố giai đoạn 2019 - 2022 Tổng hợp danh hiệu, thành tích cấp quận Bảng 2.2 48 giai đoạn 2019 - 2022 Tổng hợp quyết định về tập thể, cá nhân Bảng 2.3 49 được khen thưởng Số lượng văn bản TĐKT do UBND Quận 4 Biểu đồ 2.1 51 ban hành qua các năm Lớp tập huấn, hội nghị và chuyên đề về TĐKT Biểu đồ 2.2 55 qua từng năm trên địa bàn Quận 4
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Để duy trì và thúc đẩy hoạt động cách mạng đạt hiệu quả thì cần có một phương pháp hữu hiệu nhất định. Thi đua, khen thưởng (TĐKT) là một trong những phương pháp thỏa mãn và đáp ứng điều ấy. Mang những giá trị quý báu, TĐKT luôn đổi mới để trở thành một phương thức tuyên truyền, giáo dục tích cực, thúc đẩy sự sáng tạo, ý chí quyết tâm và năng lực hoạt động của cán bộ, công chức (CB,CC). Thi đua và khen thưởng luôn gắn bó với nhau. Đã thi đua thì phải có khen thưởng. Thi đua là việc gieo trồng, còn khen thưởng là sự thu hoạch. Một mặt, TĐKT còn là hình thức ghi nhận sự đóng góp, cố gắng của tập thể, cá nhân cho sự nghiệp cách mạng. Vào thời kỳ đất nước đấu tranh kháng chiến chống thực dân Pháp, với muôn vàn khó khăn và thử thách nhưng phong trào thi đua (PTTĐ) của nước ta vẫn phát triển. Ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chính thức phát động PTTĐ yêu nước: “Thi đua là yêu nước, yêu nước là phải thi đua, những người thi đua là những người yêu nước nhất” [1, tr.23]. Lời kêu gọi hiệu triệu toàn dân tộc ta tham gia cuộc kháng chiến trường kỳ được thể hiện cao. PTTĐ do Bác Hồ khởi xướng như lời thúc giục toàn Đảng, toàn dân, toàn quân slập nên những chiến công hiển hách trong sự nghiệp cách mạng để chiến thắng quân xâm lược. Thi đua dần trở thành công cụ đắc lực để thúc đẩy cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi. Chủ tịch Hồ Chí Minh còn nhấn mạnh: “Thi đua là một cách rất tốt, rất thiết thực để làm cho mọi người tiến bộ. Thi đua giúp cho đoàn kết chặt chẽ thêm và đoàn kết chặt chẽ để thi đua mãi” [1, tr.24]. Khen thưởng đúng thời điểm, đúng đối tượng, đúng việc sẽ tạo động cơ để tập thể và cá nhân tiếp tục hăng hái thi đua, lập nhiều thành tích, trực tiếp làm cho PTTĐ phát triển. PTTĐ không chỉ là điều kiện cần để khơi gợi lòng yêu nước, mà còn là điều kiện đủ làm cho lòng yêu nước được bộc lộ. Thi đua phải được tiến hành song song với công tác khen thưởng, đặc biệt trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, các PTTĐ chủ yếu góp phần hoàn thành những nhiệm vụ chính trị của cả nước và từng địa phương, đơn vị. Khen thưởng không chỉ dừng lại ở việc biểu dương mà còn khuyến khích 1
bằng lợi ích vật chất đối với cá nhân, tập thể được khen thưởng. Với vai trò là chủ thể điều tiết tất cả các hoạt động trong xã hội, UBND Quận 4 đã thực hiện chức năng quản lý đối với TĐKT. Là cơ quan quản lý tại địa phương, trước hết, Quận 4 đã triển khai thực hiện QLNN về TĐKT theo đúng tinh thần của Luật Thi đua, Khen thưởng năm 2003 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Căn cứ tình hình thực tế, UBND Quận 4 tiếp tục xây dựng các chính sách về TĐKT phù hợp với văn bản cấp trên ban hành và tình hình thực tiễn, từng bước hoàn thiện hệ thống pháp lý liên quan đến công tác TĐKT. Tuy nhiên, QLNN về TĐKT trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh vẫn còn một số hạn chế nhất định như: Hình thức tổ chức PTTĐ vẫn còn hình thức, rập khuôn; Công tác TĐKT chưa liên kết chặt chẽ với các chính sách đào tạo, bồi dưỡng, quy hoạch CB,CC; Quá trình tiếp nhận hồ sơ khen thưởng còn rườm rà, quy trình xét khen thưởng làm không đúng hoặc qua loa; Tổ chức bộ máy còn chồng chéo về quyền hạn, chức năng; Công tác quyết toán về TĐKT còn nhiều khó khăn. Đặc biệt, khi Luật Thi đua, khen thưởng năm 2022 có hiệu lực từ ngày 01/01/2024 được áp dụng vào thực tiễn sẽ đặt ra nhiều vấn đề trong QLNN về TĐKT. Nguyên nhân của những bất cập trên xuất phát từ rất nhiều lý do khác nhau. Về mặt chủ quan, các nguyên nhân chủ yếu bắt nguồn từ nội tại bên trong của cơ quan quản lý: Cấp ủy đảng chưa xem công tác lãnh đạo, chỉ đạo TĐKT là quan trọng; Việc tuyên dương và nhân rộng các điển hình chưa được quan tâm đúng mức; Chế độ hoạt động của các ban, tổ thi đua chsưa thường xuyên; Đa số đội ngũ phụ trách TĐKT đều kiêm nhiệm nên kết quả tham mưu TĐKT chưa cao; Văn bản pháp luật vẫn còn thiếu tính linh hoạt. Quá trình triển khai chưa phát huy tính sáng tạo. Về mặt khách quan, TĐKT còn bị ảnh hưởng bởi nhiều vấn đề khác như tình hình chính trị, tình hình phát triển kinh tế - xã hội hay quá trình hội nhập quốc tế. Để xác định cơ sở lý luận và đánh giá khách quan thực trạng QLNN về TĐKT trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó đề xuất những giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện QLNN trong lĩnh vực này trên địa bàn, tác giả chọn đề tài “Quản lý 2
nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh” để thực hiện nghiên cứu luận văn thạc sĩ quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Trong bất kỳ giai đoạn nào của quá trình xây dựng và phát triển đất nước, QLNN về TĐKT vẫn luôn là vấn đề nhận được nhiều sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, người dân và xã hội. Trong khoa học quản lý, nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu đã mở rộng nghiên cứu đề tài này ở nhiều mức độ khác nhau để đưa ra những cơ sở khoa học, từ đó đánh giá, kiến nghị và đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường QLNN về TĐKT. Có thể kể đến một số tài liệu nghiên cứu khoa học liên quan như: 2.1. Tài liệu nghiên cứu về TĐKT: Đề tài khoa học cấp Bộ “Phương pháp tổ chức phong trào thi đua đạt hiệu quả cao trong giai đoạn hiện nay” [11] của tác giả Phạm Huy Giang, đăng trên Tạp chí Viện Khoa học tổ chức Nhà nước. Đề tài đã đánh giá chi tiết thực trạng công tác TĐKT sau 10 năm thực hiện Chỉ thị số 39-CT/TW ngày 21/5/2004 của Bộ Chính trị khóa IX. Những tồn tại, hạn chế trong quá trình tổ chức, thiện hiện các PTTĐ đã được diễn giải cụ thể, từ đó tác giả đề xuất 06 phương pháp nhằm thúc đẩy PTTĐ được phát triển. Đề tài không chí mang tính lý luận cao mà còn có giá trị nhất định về mặt thực tiễn, đóng góp cho việc nghiên cứu và tổ chức, chỉ đạo PTTĐ ở các địa phương, đơn vị. Tác giả Phạm Huy Giang còn có bài viết “Thi đua yêu nước là động lực to lớn thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế” [12] đăng trên Website của Ban TĐKT Trung ương. Bài viết đã đánh giá thực trạng những kết quả đạt được của PTTĐ giai đoạn 2016 - 2020. Bài báo còn nêu lên những thành tựu thi đua mà Đảng và đất nước ta đã đạt được ở một số lĩnh vực như: phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh - nội chính, đối ngoại, xây dựng Đảng. Từ đó tác giả đã phân tích những hạn chế và đưa ra nguyên nhân của những hạn chế, làm cơ sở để đề xuất 05 giải pháp để tiếp tục hoàn thiện TĐKT trong thời gian tới. 3
Đề tài khoa học độc lập cấp nhà nước “Cơ sở lý luận và thực tiễn đổi mới công tác thi đua, khen thưởng trong giai đoạn hiện nay” [14] do tác giả Trần Thị Hà chủ nhiệm năm 2010 đã nêu lên một số khái niệm cơ bản về TĐKT và QLNN về TĐKT. Đề tài nghiên cứu thực trạng công tác TĐKT và quy định của pháp luật về TĐKT, tổ chức thực hiện chức năng TĐKT. Trên cơ sở đó, tác giả đã đề xuất 07 giải pháp chính nhằm đổi mới TĐKT và QLNN về TĐKT. Bài viết “Đổi mới công tác thi đua khen thưởng theo tư tưởng Hồ Chí Minh” [15] của tác giả Trần Thị Hà đăng trên Tạp chí Cộng sản năm 2015. Theo tác giả, việc động viên, khích lệ cán bộ, đảng viên và nhân dân trong lao động sản xuất, phát triển kinh tế cần được tiếp tục thực hiện theo tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước. Tác giả đã đánh giá những thành tựu đạt được và hạn chế của PTTĐ, đồng thời đề xuất 04 giải pháp đổi mới công tác TĐKT, trong đó giải pháp tiếp tục chuyển biến nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của công tác TĐKT được tác giả đặc biệt quan tâm. Đề tài khoa học “Cơ sở khoa học xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thi đua, khen thưởng ở nước ta trong giai đoạn hiện nay” năm 2016 của tác giả Nguyễn Thị Phương Lan [32]. Đề tài nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn việc xây dựng đội ngũ CB,CC làm công tác TĐKT ở nước ta. Đưa ra những lập luận để phân tích thực trạng đội ngũ CB,CC thông qua những số liệu khảo sát và điều tra xã hội học cụ thể. Từ đó đề xuất những giải pháp với luận giải cụ thể nhằm xây dựng đội ngũ CB,CC làm công tác TĐKT từng bước đủ về số lượng, mạnh về chất lượng. Đề tài “Một số giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy làm công tác thi đua, khen thưởng ở nước ta hiện nay” năm 2015 [10] của tác giả Lương Khánh Diệu cũng là một trong những tài liệu nghiên cứu về TĐKT. Thực trạng về công tác tổ chức và hoạt động của bộ máy làm công tác TĐKT từ trung ương đến địa phương ở nước ta được tác giả đánh giá khách quan. Qua đó, tác giả đã nêu lên các giải pháp liên quan đến bộ máy làm công tác TĐKT nhằm đổi mới và hoàn thiện đối với nội dung này. 4
2.2. Tài liệu nghiên cứu QLNN về TĐKT: Tác giả Lê Xuân Khánh với đề tài “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng giai đoạn 2011 - 2020” [31] đã làm rõ cơ sở khoa học QLNN về TĐKT. Luận văn còn nêu lên thực trạng hoạt động QLNN về TĐKT thời gian 2011 - 2020. Đồng thời đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện phương thức QLNN về TĐKT phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn 2011 - 2020. Luận văn Thạc sĩ “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trong ngành Y tế” [18] của tác giả Trần Hồng Hạnh, năm 2016, Học viện Khoa học xã hội ngoài việc làm rõ những vấn đề lý luận và pháp lý QLNN về TĐKT thì tác giả còn nêu lên thực trạng QLNN về công tác TĐKT của ngành Y tế, trong đó có 03 thực trạng chính đó là hoạt động xây dựng, chi tiết hóa và hoàn thiện các chính sách, văn bản quy phạm pháp luật về TĐKT; tổ chức thực hiện QLNN về TĐKT trong ngành y tế và hoạt động thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong QLNN của ngành Y tế về TĐKT. Từ đó, tác giả đề xuất 05 giải pháp tăng cường QLNN về TĐKT trong ngành Y tế. Tác giả Trần Nguyễn Thảo Nguyên với đề tài “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng tình Bình Dương” năm 2017, Học viện Hành chính Quốc gia [35] đã làm rõ cơ sở lý luận của QLNN về TĐKT trên địa bàn cấp tỉnh. Điểm nhấn trong phần này là bài học kinh nghiệm từ lịch sử hình thành và phát triển công tác TĐKT ở nước ta qua các thời kỳ. Ngoài ra tác giả còn phân tích thực trạng QLNN về TĐKT trên địa bàn tỉnh Bình Dương. Dự báo những yếu tố tác động đến QLNN về TĐKT trong những năm kế tiếp. Đồng thời đề xuất 04 nhóm giải pháp đó là: Nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí và tầm quasn trọng của công tác TĐKT trong giai đoạn hiện nay; Hoàn thiện cơ chế chính sách, bộ máy về TĐKT; Nâng cao chất lượng, hiệu quả các PTTĐ và Nâng cao chất lượng công tác TĐKT. Luận văn“Công tác thi đua, khen thưởng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” năm 2017 [13] của tác giả Ngô Hiền Giang, Học viện Hành chính Quốc gia đã nêu những khái niệm liên quan đến đề tài nghiên cứu như thi đua, khen thưởng, QLNN 5
về TĐKT; đánh giá thực trạng công tác TĐKT trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Đồng thời, luận văn cũng đề xuất 08 giải pháp nâng cao chất lượng công tác TĐKT. Tác giả Nguyễn Thị Thanh Hà với đề tài “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng đối với cán bộ, công chức, viên chức từ thực tiễn Thành phố Hồ Chí Minh” năm 2017 [17] là một trong những đề tài nghiên cứu về QLNN về TĐKT trên địa bàn cấp tỉnh/thành phố trực thuộc trung ương. Trong nội dung đề tài, tác giả đã làm rõ những vấn đề lý luận QLNN về TĐKT đối với CB,CC, viên chức. Từ đó làm cơ sở để nêu lên thực trạng QLNN về TĐKT đối với CB,CC, viên chức trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Sau đó, tác giả đã nêu lên những quan điểm và giải pháp tăng cường QLNN về TĐKT đối với CB,CC, viên chức trên địa bàn thành phố. “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng của Ủy ban nhân dân Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh” [19] của tác giả Nguyễn Thị Kim Hằng, năm 2018 của Học viện Hành chính quốc gia. Cũng tương tự như các đề tài nghiên cứu trên, luận văn cũng được chia làm 03 phần. Cụ thể: cơ sở lý luận của QLNN về TĐKT; thực trạng QLNN về TĐKT của Ủy ban nhân dân (UBND) Quận 12, Thành phố Hồ Chí Minh và nêu lên phương hướng, đềs xuất 04 giải pháp hoàn thiện QLNN về TĐKT của UBND Quận 12. Tác giả Cao Huỳnh Thanh Nhật với công trình nghiên cứu “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn tỉnh Tây Ninh” năm 2021 [34]. Đề tài đã phân tích cụ thể thực trạng QLNN về TĐKT trên địa tỉnh Tây Ninh trong giai đoạn 2016 - 2020 thông qua việc phân tích 06 nội dung QLNN về TĐKT. Trên cơ sở đó, tác giả đã đề xuất 07 giải pháp nhằm nâng cao hoạt động QLNN về TĐKT trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. Đồng thời tác giả còn kiến nghị đối với Chính phủ, Ban TĐKT trung ương, UBND tỉnh Tây Ninh và các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan. Các công trình nghiên cứu nêu trên đã góp phần cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn trong công tác TĐKT trên địa bàn cả nước và một số lĩnh vực cụ thể. Tuy nhiên, qua quá trình tìm hiểu, tác giả nhận thấy rằng QLNN về TĐKT trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh vẫn chưa có bất kỳ tác giả nào đi sâu tìm hiểu và nghiên cứu. Các tài liệu trên sẽ có giá trị tham khảo và được tác giả kế thừa một số 6
nội dung để thực hiện đề tài nghiên cứu này. Do vậy, đề tài “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh” không bị trùng lặp với các đề tài khác. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu: Hoàn thiện QLNN về TĐKT trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Thứ nhất, làm rõ cơ sở khoa học QLNN về TĐKT trên địa bàn cấp huyện. Thứ hai, phân tích thực trạng QLNN về TĐKT trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh; đánh giá những kết quả đã đạt được, những hạn chế và xác định những nguyên nhân. Thứ ba, đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện QLNN về TĐKT trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài luận văn là QLNN về TĐKT trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Về không gian: địa bàn Quận 4, Thành phố hồ Chí Minh. Về thời gian: luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng QLNN về TĐKT từ năm 2019 đến nay (năm 2019 là năm tổng kết các chỉ tiêu của Đại hội Thi đua yêu nước giai đoạn 2015 - 2020 và năm 2020 là năm đầu tiên thực hiện các chỉ tiêu của Đại hội Thi đua yêu nước Thành phố Hồ Chí Minh lần VII, giai đoạn 2020 - 2025; hướng đến Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ X, giai đoạn 2020 - 2025 của Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh). Về nội dung: luận văn tập trung nghiên cứu 07 nội dung cơ bản trong QLNN về TĐKT gồm: (1) Ban hành các văn bản pháp luật về TĐKT; (2) Tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn và tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật về TĐKT; (3) Đào tạo, bồi dưỡng người làm công tác TĐKT; (4) Thẩm định hồ sơ trình xét 7
tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng; (5) Ứng dụng công nghệ thông tin trong QLNN về TĐKT và xây dựng cơ sở dữ liệu về TĐKT; (6) Phát động, sơ kết, tổng kết PTTĐ, xét tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng; đánh giá hiệu quả TĐKT; (7) Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật về TĐKT. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Dựa trên quan điểm chủ nghĩa duy vật biên chứng của học thuyết Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cùng các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng đối với hoạt động TĐKT và QLNN về TĐKT. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: thu thập các thông tin, số liệu thứ cấp từ các nguồn tài liệu của UBND Quận 4. Các văn bản pháp luật liên quan đến TĐKT thể hiện những quan điểm, chính sách về TĐKT; những đề án, công trình nghiên cứu, các bài báo được đăng trên tạp chí khoa học. Đây là phương pháp được tác giả ưu tiên chọn lựa để làm sáng tỏ đề tài bởi tính xác thực từ các văn bản và công trình nghiên cứu. Phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp: sử dụng các thông tin, số liệu cùng việc tổng hợp các tài liệu, công trình nghiên cứu để đánh giá thực trạng QLNN. Từ việc tổng hợp các ý kiến, giải pháp của các chuyên gia, các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước thuộc lĩnh vực TĐKT để đề xuất những giải pháp hoàn thiện QLNN về TĐKT Phương pháp xử lý thông tin, dữ liệu: Các số liệu, thông tin sau khi được thu thập sẽ được sắp xếp, tập hợp và phân chia thành các nhóm và được tiến hành tính toán thông qua các con số. Kết quả sẽ được thể hiện thông qua các bảng số liệu, biểu đồ để đánh giá được thực trạng nghiên cứu. 6. Ý nghĩa khoa học của luận văn 6.1. Ý nghĩa lý luận Bổ sung hệ thống kiến thức khoa học quản lý công trong lĩnh vực TĐKT. 8
Kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn của luận văn là cơ sở để đề xuất những giải pháp hữu hiệu nhằm cụ thể hóa những chủ trương của Đảng và pháp luật của Nhà nước về TĐKT, động viên, khích lệ nhân dân hăng hái tham gia thi đua, tiến tới xây dựng đất nước. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Luận văn góp phần hoàn thiện công tác QLNN về TĐKT trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng như nguồn tài liệu tham khảo đối với các cơ quan thực hiện chức năng QLNN về TĐKT tại Thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn còn là nguồn tri thức hỗ trợ cho các hoạt động nghiên cứu khoa học, giảng dạy và học tập của các sinh viên, học viên liên quan đến hành chính, quản lý công và QLNN trong lĩnh vực TĐKT. Đề tài cũng là nguồn tư liệu quý giá và có giá trị để các cơ quan quản lý, đội ngũ CB,CC xây dựng và thực thi các quy định pháp luật, chương trình về TĐKT ngày càng hoàn thiện hơn. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của luận văn được bố cục thành 03 chương: Chương 1: Lý luận quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn cấp huyện. Chương 2: Thực trạng quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh. 9
CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ THI ĐUA, KHEN THƯỞNG TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN 1.1. Khái quát về thi đua, khen thưởng 1.1.1. Thi đua Khái niệm thi đua Karl Mark là nhà triết học đầu tiên nghiên cứu một cách bài bản, khoa học về bản chất và nội dung của thi đua. Trong tác phẩm “Sự khốn cùng của triết học, trả lời cuốn “Triết học về sự khốn cùng” của ông Pru-đông”, Karl Mark đã khẳng định “mặc dù gây nhiều hậu quả nghiêm trọng nhưng cạnh tranh lại là động lực phát triển trong chế độ tư bản chủ nghĩa” [5]. Cùng quan điểm đó, Friedrich Engels cũng cho rằng trong quá trình cạnh tranh của nền kinh tế tư bản chủ nghĩa sẽ làm xuất hiện thi đua. Chế độ mới sẽ được ra đời và xây dựng dựa trên động cơ thúc đẩy của thi đua. Ông khẳng định “Thi đua nảy nở trong quá trình hợp tác lao động, trong hoạt động chung của con người, làm tăng thêm nghị lực riêng của từng cá nhân và cả cộng đồng, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển” [24, tr.406]. Nhà lý luận chính trị người Nga - V.I.Lê-nin cũng nghiên cứu và đặc biệt nhấn mạnh đến thi đua. Ông xem thi đua là việc được tạo nên bởi sự tất yếu và là nguồn tiềm năng to lớn, quý giá của chủ nghĩa xã hội“Chủ nghĩa xã hội không những không dập tắt thi đua, mà trái lại, lần đầu tiên, đã tạo ra khả năng áp dụng thi đua một cách thật sự rộng rãi, với một quy mô thật sự to lớn… Nhiệm vụ của chúng ta khi chính phủ xã hội chủ nghĩa đang cầm quyền, là phải tổ chức thi đua” [47, tr.234 - 235]. Theo Từ điển tiếng Việt, khái niệm thi đua được định nghĩa như sau: “Thi đua là cùng nhau đem hết tài năng, sức lực ra nhằm thúc đẩy lẫn nhau đạt thành tích tốt nhất trong chiến đấu, sản xuất, công tác hoặc học tập” [36, tr.967]. Trong khái niệm này, thi đua mang tính đặc trưng của chế độ xã hội chủ nghĩa và được quyết định bởi 02 yếu tố đó là “cùng nhau” thực hiện và mục tiêu là “thúc đẩy lẫn 10
nhau”. Như vậy, thi đua là hoạt động của mọi người cùng tiến hành với nhau và cần thiết để thúc đẩy lẫn nhau. Trong Lời kêu gọi thi đua yêu nước của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Nước ta kinh tế lạc hậu, nhưng lòng yêu nước và chí quật cường chẳng kém ai. Nay muốn tự cấp, tự túc, đi kịp người ta, thì chúng ta phải đi mau. Vì vậy phải ra sức tham gia cuộc Thi đua yêu nước” [22, tr.513]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã suy nghĩ về thi đua một cách đơn giản “Tưởng lầm rằng thi đua là một việc làm khác với những công việc hàng ngày. Thật ra công việc hàng ngày chính là nền tảng thi đua. Thí dụ: Từ trước đến nay ta vẫn ăn, vẫn mặc, vẫn ở. Nay ta thi đua ăn, mặc, ở cho sạch, cho hợp vệ sinh, khỏi đau ốm. Xưa nay ta vẫn làm ruộng nay ta thi đua làm ruộng tốt hơn, sản xuất nhiều hơn. Mọi việc đều thi đua như vậy” [23, tr.656]. Theo quan điểm trên, thi đua đã được ví như một công việc cụ thể mà ở đó cần tác động vào công việc nhất định để nó tốt hơn lên, có ích cho đất nước, lợi ích cho gia đình, làng xóm, xã hội và bản thân. Tại Khoản 1, Điều 3, Luật Thi đua, khen thưởng năm 2003 giải: “thi đua là hoạt động có tổ chức với sự tham gia tự nguyện của cá nhân, tập thể nhằm phấn đấu đạt được thành tích tốt nhất trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [37]. Theo khái niệm trên thì thi đua là hoạt động mang tính tổ chức và mang tính tự nguyện chứ không phải là sự ép buộc. Theo đó, nội dung tổ chức PTTĐ được thực hiện “phải gắn với nhiệm vụ chính trị của cơ quan, đơn vị, tổ chức và có tính khả thi, có chủ đề, tên gọi dễ nhớ, dễ tuyên truyền; nội dung bám sát nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ trọng tâm để đề ra chỉ tiêu, phương pháp thi đua cụ thể, thiết thực, phù hợp với điều kiện, khả năng tham gia của tập thể, cá nhân” [23, tr.658]. Trong luận văn, tác giả sử dụng khái niệm thi đua theo Luật Thi đua, khen thưởng năm 2003. Nguyên tắc thi đua Tại Khoản 1, Điều 6, Luật Thi đua, khen thưởng năm 2003 quy định việc thi đua được thực hiện theo 02 nguyên tắc sau đây:“Tự nguyện, tự giác, công khai” và “Đoàn kết, hợp tác và cùng phát triển”. 11