Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh

Chia sẻ: Mucong999 Mucong999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

16
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn cung cấp hệ thống cơ sở lý luận và thực trạng điển hình về công tác sử dụng công chức cấp xã hiện nay làm tư liệu tham khảo cho các địa phương hoặc các công trình nghiên cứu khác có liên quan. Mời các bạn cùng tham khảo để nắm chi tiết nội dung của luận văn.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ---------------/----------------- -------/--------- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN NGỌC HƢỞNG SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DƢƠNG MINH CHÂU TỈNH TÂY NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ---------------/----------------- -------/--------- HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA TRẦN NGỌC HƢỞNG SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN DƢƠNG MINH CHÂU TỈNH TÂY NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN HOÀNG ANH TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018
LỜI CẢM ƠN Đề hoàn thành Luận văn này, tác giả xin gửi lời cảm ơn đến các cơ quan, đơn vị sau: - Học viện Hành chính Quốc gia; - Trường Chính trị tình Tây Ninh; - Ban Tuyên giáo Huyện ủy Dương Minh Châu; - Ban Tổ chức Huyện ủy Dương Minh Châu; - Phòng Nội vụ Huyện Dương Minh Châu; - Ủy ban nhân dân các xã, thị trấn trên địa bàn Huyện Dương Minh Châu; Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành nhất đến gia đình, bạn bè và TS. Nguyễn Hoàng Anh đã tận tình hướng dẫn và tạo điều kiện để giúp tác giả hoàn thành tốt Luận văn này.
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu của bản thân, không sao chép sai quy định bất cứ tài liệu, công trình nghiên cứu nào. Nếu có phát hiện việc sao chép trái quy định tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật. Ngƣời cam đoan Trần Ngọc Hƣởng
MỤC LỤC PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu ................................................................. 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ........................................................... 6 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn .......................................... 6 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .......................................... 6 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn ...................................... 7 7. Kết cấu của luận văn .................................................................................. 8 PHẦN NỘI DUNG ........................................................................................ 9 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ ........................................................................................................................ 9 1.1. Công chức cấp xã ................................................................................... 9 1.1.1. Khái niệm công chức cấp xã .............................................................. 9 1.1.2. Vai trò của công chức cấp xã ........................................................... 10 1.2 Sử dụng công chức cấp xã .................................................................... 13 1.2.1. Khái niệm sử dụng công chức cấp xã .............................................. 13 1.2.2. Yêu cầu đối với sử dụng công chức cấp xã ...................................... 15 1.2.3. Nội dung sử dụng công chức cấp xã ................................................ 18 1.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến sử dụng công chức cấp xã ...................... 22 1.3. Kinh nghiệm sử dụng công chức cấp xã của một số địa phƣơng ....... 33 1.3.1. Kinh nghiệm của huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp ....................... 33 1.3.2. Kinh nghiệm của huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng .................. 37 1.3.3. Một số kinh nghiệm được rút ra ...................................................... 39 Tiểu kết chƣơng 1 ....................................................................................... 42
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ CỦA HUYỆN DƢƠNG MINH CHÂU, TỈNH TÂY NINH ............................... 43 2.1. Khái quát về đội ngũ công chức cấp xã huyện Dƣơng Minh Châu, tỉnh Tây Ninh ...................................................................................................... 43 2.1.1. Vị trí địa lý ..................................................................................... 43 2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ............................................................... 44 2.1.3. Cơ cấu công chức cấp xã ................................................................ 45 2.2. Phân tích thực trạng sử dụng công chức cấp xã huyện Dƣơng Minh Châu ...................................................................................................................... 47 2.2.1. Về bố trí, phân công công tác đối với công chức cấp xã ................. 47 2.2.2. Về điều động, tiếp nhận công chức cấp xã ...................................... 48 2.2.3. Về đánh giá công chức cấp xã ........................................................ 53 2.2.4. Về các yếu tố ảnh hưởng đến sử dụng công chức cấp xã ................ 56 2.3. Đánh giá về sử dụng công chức cấp xã huyện Dƣơng Minh Châu .... 60 2.3.1. Những kết quả đạt được ................................................................. 60 2.3.2. Những hạn chế ............................................................................... 64 2.3.3. Nguyên nhân .................................................................................. 70 Tiểu kết chƣơng 2 ....................................................................................... 75 CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ CỦA HUYỆN DƢƠNG MINH CHÂU, TỈNH TÂY NINH ........................................................................................................... 76 3.1. Định hƣớng sử dụng công chức cấp xã huyện Dƣơng Minh Châu tỉnh Tây Ninh ............................................................................................................. 76 3.1.1. Định hướng của Trung ương .......................................................... 76 3.1.2. Định hướng của tỉnh Tây Ninh ....................................................... 76 3.1.3. Định hướng của huyện Dương Minh Châu ..................................... 77
3.2. Giải pháp hoàn thiện sử dụng công chức cấp xã huyện Dƣơng Minh Châu tỉnh Tây Ninh .............................................................................................. 80 3.2.1. Nhóm các giải pháp chính ............................................................ 80 - Giải pháp 1: Bố trí, sắp xếp lại các chức danh công chức phù hợp với chuyên môn và năng lực sở trường công tác .............................................. 80 - Giải pháp 2: Thực hiện điều động và định kỳ chuyển đổi vị trí công tác đối với công chức cấp xã một cách hợp lý ......................................................... 82 - Giải pháp 3: Đánh giá sử dụng công chức cấp xã theo định kỳ ........... 83 3.2.2. Nhóm các giải pháp bổ trợ ............................................................ 85 Tiểu kết chƣơng 3 ..................................................................................... 109 PHẦN KẾT LUẬN ................................................................................... 110 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................. 112 PHỤ LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Chính quyền cấp xã là cầu nối trực tiếp của hệ thống chính quyền nhà nước với nhân dân. Chính quyền cấp xã vững mạnh, hoạt động có hiệu quả sẽ giúp cho các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước được triển khai thực hiện có hiệu quả, kỷ cương pháp luật và vấn đề dân chủ của nhân dân được đảm bảo thực hiện nghiêm ở địa phương. Trong giai đoạn hiện nay, theo tinh thần Nghị quyết số 17-NQ/TW Hội nghị lần thứ 5 BCH Trung ương Đảng (khoá IX) về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị xã, phường, thị trấn thì vấn đề nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã đang là một nhiệm vụ vô cùng cấp thiết, xuất phát từ vai trò, vị trí của chính quyền cấp xã trong tình hình mới. Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của chính quyền cấp xã, nhà nước cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ về mặt thể chế, tổ chức, nhân sự và các nội dung khác trên phạm vi cả nước và địa phương. Trong đó, những giải pháp về quản lý, sử dụng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã được xem là quan trọng nhất vì xét cho cùng hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền cấp xã được quyết định bởi phẩm chất, năng lực, sở trường của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Công chức cấp xã là một bộ phận của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nói chung. Công chức cấp xã có nhiệm vụ tham mưu, giúp Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện các nhiệm vụ quản lý của chính quyền cấp xã trên lĩnh vực được giao. Có thể nói, chất lượng các quyết định quản lý của chính quyền cấp xã phụ thuộc rất nhiều vào công tác tham mưu của công chức cấp xã. Nếu sử dụng công chức đúng sẽ giúp khai thác và phát huy tốt năng lực, sở trường của từng công chức từ đó
công chức sẽ có những ý kiến tham mưu đúng đắn, ngược lại, nếu sử dụng công chức không đúng sẽ gây lãng phí nguồn lực và hơn nữa sẽ làm cho hoạt động quản lý của chính quyền cấp xã kém hiệu lực. Vấn đề sử dụng công chức cấp xã ở tỉnh Tây Ninh thời gian qua rất được các cấp ủy đảng, chính quyền quan tâm, những kết quả đạt được đã góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý cho chính quyền cấp xã trên địa bàn tỉnh, điển hình có huyện Dương Minh Châu. Cụ thể, từ năm 2013, huyện Dương Minh Châu đã thực hiện tốt công tác điều động, luân chuyển công chức: đúng quy định, công khai, khoa học tạo được những chuyển biến tích cực về nhận thức của đội ngũ cán bộ lãnh đạo huyện đối với sử dụng công chức cấp xã. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu vẫn còn tồn tại nhiều bất cập như: công tác bố trí sau tuyển dụng chưa phù hợp với chức danh, vị trí việc làm; công tác điều động, định kỳ chuyển đổi vị trí công tác còn vướng nhiều khó khăn từ các quy định của pháp luật; công tác quy hoạch, công tác đánh giá công chức còn chưa rõ ràng, các chính sách đãi ngộ chưa tạo động lực cho đội ngũ công chức cấp xã phát huy tốt nhất khả năng của bản thân, làm cho quá trình thực thi công vụ của công chức cấp xã còn nhiều hạn chế, công chức cấp xã chưa thật sự "đầu tư", sáng tạo để nâng cao hiệu quả công việc. Điều này dẫn đến hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động của chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện chưa cao, việc triển khai thực hiện pháp luật còn chưa sâu sát trong nhân dân, nhiều chỉ tiêu kinh tế không đạt, đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn. Thực trạng trên đặt ra yêu cầu nghiên cứu và hoàn thiện về sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu là rất cần thiết để nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, nâng cao hiệu quả quản lý công chức, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động của chính quyền cấp xã trên địa bàn huyện.
Từ những lý do trên, tôi chọn đề tài "Sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh" để làm luận văn tốt nghiệp chương trình Cao học hành chính ngành Quản lý công khóa 21 (2016-2018) của Học viện Hành chính quốc gia. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu Sử dụng nhân sự nói chung và sử dụng cán bộ, công chức là vấn đề được nhiều chuyên gia, học giả nghiên cứu qua nhiều công trình khoa học. - PGS.TS Nguyễn Phú Trọng, PGS.TS Trần Xuân Sầm, (2001), Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, NXB. Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Đây là đề tài khoa học xã hội cấp nhà nước. Kết quả nghiên cứu của đề tài đã hệ thống hóa quan điểm của Chủ nghĩa Mác Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh về phát hiện, lực chọn, đánh giá, sử dụng cán bộ; kinh nghiệm đào tạo, sử dụng cán bộ của một số nước trên thế giới và của ở nước ta qua các thời kỳ. - Lê Quang, (2009), Đánh giá, sử dụng cán bộ, công chức ở một số nước trên thế giới, Tạp chí Xây dựng Đảng số 6/2009. Bài viết nêu một số cách thức đánh giá, sử dụng cán bộ, công chức ở một số nước trên thế giới như Pháp, Anh, Trung Quốc, Mỹ... - Lê Đình Lý, (2010), Hoàn thiện chính sách bố trí, sử dụng cán bộ, công chức cấp xã, website caicachhanhchinh.gov.vn. Tác giả bài viết đã nêu thực trạng bố trí, sử dụng công chức cấp xã hiện nay và đề xuất một số giải pháp hoàn thiện chính sách bố trí, sử dụng cán bộ, công chức cấp xã. - Nông Thị Cư, (2013), Một số bất hợp lý trong sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức hiện nay, Tạp chí Tổ chức Nhà nước số 5/2013. Bài viết chỉ ra sự bất hợp lý trong đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ công chức là đào tạo, bồi
dưỡng không gắn với sử dụng. Cụ thể là cử đào tạo không đúng với chuyên ngành của nhiệm vụ chuyên môn, độ tuổi cử đi đào tạo, bồi dưỡng khá cao, thời gian phục vụ không còn nhiều. Bên cạnh đó, tác giả bài viết cũng trình bày một số giải pháp khắc phục tình trạng trên. - Nguyễn Quang Dung, (2016), Đổi mới công tác đánh giá, bố trí, sử dụng cán bộ, website nhandan.com.vn (trang điện tử của Báo Nhân dân). Bài báo nêu một số nhiệm vụ, giải pháp về công tác cán bộ trong tình hình mới. Trong đó, tác giả có nêu các nội dung chủ yếu về đánh giá, lực chọn, bố trí và sử dụng cán bộ theo Nghị quyết Trung ương 4, Khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. - Trần Văn Ngợi, (2017), Công tác xây dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã và một số vấn đề đặt ra hiện nay, website isos.gov.vn (trang điện tử của Viện Khoa học nhà nước, Bộ Nội vụ). Tác giả đã nêu kết quả khảo sát chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là còn rất thấp. Nguyên nhân là do: Có ít cơ hội thăng tiến trong công việc (70.7%); Công tác bầu cử, tuyển dụng chưa khách quan, minh bạch (68.0%); Chưa bố trí công việc, sử dụng hợp lý (58.4%); Chưa đánh giá đúng về vị trí, vai trò của cấp cơ sở (55.0%); Công tác đào tạo, bồi dưỡng chưa theo nhu cầu thực tế công việc (49.2%); Chế độ, chính sách đãi ngộ chưa thỏa đáng (26.9%). Bên cạnh đó, tác giả cũng đề xuất một số giải pháp để xây dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã trong giai đoạn hiện nay. Nghiên cứu, hoàn thiện về liên quan sử dụng công chức đã được nhiều học viên cao học quan tâm chọn làm đề tài tốt nghiệp, cụ thể: - Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, tác giả Lê Quốc Cường (2011), "Nâng cao hiệu quả sử dụng cán bộ, công chức cấp huyện ở Gia Lai". Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng sử dụng cán bộ, công chức cấp huyện, giai đoạn 2005-2010 giới hạn phạm vi nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Gia Lai.
- Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, tác giả Nguyễn Thị Mai Thương (2011), "Sử dụng và quản lý công chức cấp xã tại Ủy ban nhân dân phường ở TP.HCM". Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng về sử dụng và quản lý công chức cấp xã nhưng chỉ giới hạn tại Ủy ban nhân dân phường, giai đoạn 2005-2010 ở phạm vi TP.HCM. - Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, tác giả Đinh Thị Ngoan (2014), "Tuyển dụng, sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn quận 2, TP.HCM". Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng tuyển dụng, sử dụng công chức cấp xã nhưng chỉ giới hạn phạm vi là địa bàn quận 2, TP.HCM, giai đoạn 2010 -2014, phạm vi đối tượng nghiên cứu là công chức của phường. - Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, tác giả Hồ Đức Hải (2014) "Hiệu quả sử dụng công chức trong các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh ở Tây Ninh". Luận văn phân tích, đánh giá hiệu quả sử dụng công chức nhưng trên phạm vi cả tỉnh Tây Ninh, đối tượng là công chức cấp tỉnh làm việc trong các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh. Nhìn chung, các công trình khoa học chủ yếu là nghiên cứu về sử dụng cán bộ hoặc nêu chung là cán bộ, công chức. Nghiên cứu về sử dụng công chức cấp xã rất hạn chế, đặc biệt là chưa thấy tài liệu, công trình nghiên cứu nào đề cập đến sử dụng công chức cấp xã tại tỉnh Tây Ninh một cách trọn vẹn. Kế thừa kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học này, tác giả sẽ hệ thống hóa một cách chọn lọc và đầy đủ cơ sở lý luận về sử dụng công chức cấp xã 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích Lựa chọn đề tài này mục đích của tác giả là góp phần hoàn thiện về sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh.
- Nhiệm vụ Để đạt được mục đích nghiên cứu, đề tài xác định cần thực hiện một số nhiệm vụ sau: 1. Hệ thống cơ sở lý luận về sử dụng công chức cấp xã. 2. Khảo sát thực trạng, phân tích đánh giá về sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh. 3. Xây dựng các giải pháp hoàn thiện sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn - Đối tượng nghiên cứu: sử dụng công chức cấp xã - Phạm vi nghiên cứu: + Phạm vi không gian: các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh. + Phạm vi thời gian: từ năm 2013 đến nay + Phạm vi đối tượng: công chức cấp xã không giữ nhiệm vụ quản lý 5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn - Phương pháp luận: Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử. - Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp lịch sử: xem xét công chức cấp xã và vấn đề sử dụng công chức cấp xã trong thời gian từ 2013 đến nay từ đó tìm ra những yếu tố có tính quy luật tác động đến sử dụng công chức cấp xã.
Phương pháp phân tích, tổng hợp: Luận văn kế thừa những kết quả của những công trình nghiên cứu có liên quan trên cơ sở phân tích, sắp xếp, hệ thống lại theo góc nhìn của tác giả để vận dụng phù hợp cho nghiên cứu nội dung luận văn. Phương pháp thống kê: được sử dụng để xử lý những kết quả điều tra, khảo sát về thực trạng sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tình Tây Ninh. Phương pháp so sánh: để có thông tin chính xác cho việc phân tích, đánh giá thực trạng, luận văn thiết kế bảng câu hỏi khảo sát thực tế có sự kiểm tra lẫn nhau giữa các câu hỏi và giữa các đối tượng được hỏi. Phương pháp này được sử dụng để xác định tính chính xác của ý kiến trả lời. 6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn Về ý nghĩa lý luận, luận văn cung cấp hệ thống cơ sở lý luận và thực trạng điển hình về công tác sử dụng công chức cấp xã hiện nay làm tư liệu tham khảo cho các địa phương hoặc các công trình nghiên cứu khác có liên quan. Về ý nghĩa thực tiễn, (1) kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ đề xuất những giải pháp hoàn thiện sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu; (2) Kết quả nghiên cứu có thể dùng tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, nhà quản lý trên địa bàn tỉnh Tây Ninh ứng dụng để giải quyết những bất cập về sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn. 7. Kết cấu của đề tài: Đề tài bố cục thành 3 chương như sau: Chương 1: Cơ sở lý luận về sử dụng công chức cấp xã
Chương 2: Thực trạng sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện sử dụng công chức cấp xã trên địa bàn huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh
PHẦN NỘI DUNG Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1 Công chức cấp xã 1.1.1 Khái niệm công chức cấp xã Cấp xã (hay còn gọi là cấp cơ sở) là cấp chính quyền thấp nhất trong hệ thống các cấp chính quyền ở Việt Nam. Hiến pháp 2013 quy định đơn vị hành chính hành chính cấp xã bao gồm: xã, phường, thị trấn. Huyện chia thành xã, thị trấn, thành phố thuộc tỉnh chia thành phường, xã. Quận chia thành phường. Theo đó, ngoài nhiệm vụ quyền hạn chung của cấp chính quyền thấp nhất, mỗi loại đơn vị hành chính cấp xã (xã, phường, thị trấn) có những nhiệm vụ đặc thù riêng phù hợp với đặc điểm địa bàn, dân cư do xã, phường, thị trấn chịu trách nhiệm quản lý. Công chức cấp xã là một bộ phận của cán bộ, công chức nói chung trong biên chế, hưởng lương từ ngân sách nhà nước, làm việc có tính chất thường xuyên trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở, trong các đơn vị vũ trang và các đơn vị sự nghiệp công lập. Khoản 2, Điều 4, Luật Cán bộ, công chức năm 2008 [27] xác định rõ những ai là công chức cấp xã, đồng thời quy định rõ các chức danh của công chức cấp xã, cụ thể như sau: Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. * Công chức cấp xã có các chức danh sau đây:
- Trưởng Công an; - Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Quân sự; - Văn phòng - thống kê; - Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trường (đối với xã); - Tài chính - kế toán; - Tư pháp - hộ tịch; - Văn hóa - xã hội. Trong phạm vi đề tài này, tác giả chỉ đề cập đến các chức danh công chức thừa hành, không nghiên cứu sâu đối với các chức danh công chức giữ nhiệm vụ quản lý như Trưởng Công an, Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy Quân sự cấp xã. 1.1.2 Vai trò của công chức cấp xã Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: "Cấp xã là gần dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi việc đều xong xuôi". Điều này cho thấy vai trò quan trọng của chính quyền cấp xã trong hệ thống các cấp chính quyền. Nhiệm vụ của chính quyền cấp xã được thực hiện chủ yếu bởi đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Trong đó, công chức cấp xã được xem là lực lượng trực tiếp thực hiện những công việc mà đội ngũ cán bộ chủ chốt của cấp xã chỉ đạo, nhằm cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào đời sống của người dân; trực tiếp tham mưu cho cán bộ lãnh đạo cấp xã thực hiện các nhiệm vụ mà cơ quan nhà nước cấp trên giao; trực tiếp tương tác với người dân để thay mặt nhà nước đáp ứng những yêu cầu, nguyện vọng chính đáng của người dân. Có thể nói, công chức cấp xã tác động trực tiếp đến sự hiệu lực,
hiệu quả quản lý của chính quyền cấp xã. Vai trò của công chức cấp xã được thể hiện như sau: - Là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân Cấp xã là cấp trực tiếp tổ chức thực hiện mọi chủ trương đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước trong thực tế. Cán bộ, công chức cấp xã nói chung và công chức cấp xã nói riêng đóng vai trò hết sức quan trọng góp phần quyết định đến sự thành bại của đường lối và nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước. Bởi vì, chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước có được thực thi tốt hay không, có hiệu quả hay không, một phần quyết định là ở cấp xã. Công chức cấp xã là người trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn, có kiến thức chuyên sâu, trực tiếp đưa chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước giải thích cho nhân dân hiểu rõ và thi hành; đồng thời qua tương tác, tiếp xúc trực tiếp với người dân trong quá trình thực thi công vụ, công chức cấp xã sẽ nắm bắt tình hình triển khai thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; nắm bắt những tâm tư, tình cảm, nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân phản ánh cho Đảng và Nhà nước để một mặt điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật cho đúng và phù hợp với thực tiễn, một mặt kịp thời đáp ứng các nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, tạo niềm tin cho nhân dân vào một chính quyền của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. - Trực tiếp tham gia và tổ chức thực hiện công việc của chính quyền cấp xã. Cán bộ, công chức cấp xã nói chung và công chức cấp xã nói riêng có vai trò quan trọng trong quản lý và tổ chức công việc của chính quyền cơ sở, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm lợi ích của nhân dân địa phương. Trong đó, công chức
cấp xã được xem là lực lượng trực tiếp tham gia và tổ chức thực hiện các công việc của chính quyền cấp xã như: đề xuất ý kiến tham mưu, chịu trách nhiệm triển khai thực hiện các công việc theo chuyên môn và báo cáo kết quả công việc với lãnh đạo chính quyền cấp xã, cung cấp các dịch vụ hành chính công được phân cấp cho chính quyền cấp xã, tham gia vận động nhân dân thực hiện đúng Nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước..... Việc thực thi công vụ của công chức cấp xã có vai trò quan trọng giúp chính quyền cấp xã hoàn thành nhiệm vụ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của chính quyền cấp xã. Thực tiễn cho thấy rằng, nơi nào có được đội ngũ công chức vững mạnh, đảm bảo chất lượng, tham mưu tốt, có kỹ năng tổ chức thực hiện công việc, có khả năng dân vận khéo thì chính quyền cấp xã nơi đó luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ, được nhân dân tin tưởng, tình hình chính trị - xã hội ổn định, kinh tế, văn hóa phát triển, xây dựng cộng đồng dân cư đoàn kết, văn minh. - Tham gia xây dựng, hoàn thiện bộ máy chính quyền cấp xã, hoạt động thi hành nhiệm vụ, công vụ. Vai trò của chính quyền cấp xã ngày càng tăng trong xu thế phát triển của xã hội và yêu cầu của cải cách hành chính nhà nước đòi hỏi bộ máy chính quyền cấp xã phải được đổi mới cho phù hợp với tình hình thực tiễn. Hoạt động thi hành nhiệm vụ, công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã nói chung và công chức cấp xã nói riêng phải không ngừng được hoàn thiện theo hướng đưa ra các quy định pháp luật chặt chẽ, khoa học làm căn cứ cho hoạt động đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, công vụ của cán bộ, công chức cấp xã. Công chức cấp xã trong quá trình thực thi nhiệm vụ sẽ phát hiện những bất cập trong tổ chức bộ máy chính quyền và những vấn đề đặt ra cần phải giải quyết để giúp bộ máy chính quyền cấp xã hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Bên cạnh đó, công chức cấp xã vừa là đối tượng được đánh giá thực hiện nhiệm vụ, công vụ
nhưng cũng là chủ thể đánh giá tính hợp lý, đúng đắn của các quy định pháp luật về chế độ công vụ của công chức cấp xã. Từ những ý kiến thiết thực, mang tính thực tiễn cao này, cơ quan nhà nước sẽ có những căn cứ để điều chỉnh, hoàn thiện bộ máy chính quyền cấp xã và hoạt động thi hành nhiệm vụ, công vụ đối với cấp xã. - Góp phần đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa, đảm bảo và phát huy dân chủ cơ sở Tùy theo vị trí, chức danh của mình, mỗi công chức cấp xã sẽ đảm nhận và thực hiện những nhiệm vụ nhất định. Việc thực thi công vụ của họ có vai trò trực tiếp bảo đảm kỷ cương phép nước tại cơ sở, bảo vệ các quyền tự do dân chủ, quyền con người, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, bảo đảm trật tự xã hội, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật. Thông qua hoạt động của đội ngũ công chức cấp xã, nhân dân được thể hiện quyền làm chủ và trực tiếp thực hiện quyền tự quản của mình ở địa phương. 1.2 Sử dụng công chức cấp xã 1.2.1 Khái niệm về sử dụng công chức cấp xã Về mặt thuật ngữ, khái niệm "sử dụng" được hiểu theo nhiều cách, nhưng nội hàm cơ bản giống nhau giữa các cách hiểu. Chẳng hạn, từ điển tiếng Việt do GS. Hoàng Phê chủ biên định nghĩa: "Sử dụng là đem dùng vào một mục đích nào đó" [26]. Ví dụ: sử dụng năng lực một cách hợp lý, sử dụng thuốc đúng quy định.... Còn từ điển Wiktionary Tiếng Việt định nghĩa: "Sử dụng là dùng trong một công việc". Ví dụ: Sử dụng tài liệu để viết sách, sử dụng tiếng Anh để giao tiếp...Thêm một tài liệu chưa rõ nguồn cũng nêu: "Sử dụng là lấy làm phương tiện phục vụ nhu cầu, mục đích nào đó". Ví dụ: hết hạn sử dụng, quyền sử dụng đất..... Như vậy, "sử dụng" đồng nghĩa với "dùng", "xài" công năng của một sự vật cụ thể