Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

Chia sẻ: Tomhum999 Tomhum999 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:106

Thêm vào BST

Báo xấu

27
lượt xem 9
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích của luận văn nhằm đánh giá được thực trạng thực hiện chính sách người có công và đề xuất những giải pháp phù hợp với tình hình của tỉnh Đắk Lắk dựa trên những nguyên nhân phân tích nhằm góp phần tăng cường công tác thực hiện chính sách người có công, nâng cao đời sống cho người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… …... /…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN ĐÌNH KIỀU THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Đắk Lắk, năm 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ …………/………… …... /…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN ĐÌNH KIỀU THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG MÃ SỐ: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ VĂN HÒA Đắk Lắk, năm 2019
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trì nh nghiên cứu của tôi, đợc thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS Lê Văn Hòa. Các tài liệu, số liệu sử dụng trong luận văn là trung thực, dựa trên sự khảo sát trực tiếp và tổng hợp của bản thân và các nguồn tài liệu tin cậy, kết quả nêu trong luận văn làtrung thực, được các cơ quan cho phép sử dụng vàchưa từng được công bố trong bất kỳ công trì nh nào khác./. Đắk Lắk, tháng 02 năm 2019 Học viên Nguyễn Đình Kiều I
LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình nghiên cứu luận văn này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận được sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của các thầy, cô giáo và của nhiều cơ quan, tổ chức, cá nhân. Trước hết tôi xin gửi tới các thầy giáo, cô giáo Học viện Hành chính Quốc gia lời chào trân trọng, lời chúc sức khỏe và lời cảm ơn sâu sắc. Với sự quan tâm, giảng dạy, chỉ bảo tận tình, chu đáo của các thầy cô, đến nay tôi đã hoàn thành luận văn, đề tài: “Thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk”. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo TS. Lê Văn Hòa đã quan tâm giúp đỡ, tận tình hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này trong thời gian qua. Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến lãnh đạo Học viện Hành chính Quốc gia, Khoa sau Đại học, các Khoa, Phòng chức năng đã trực tiếp và gián tiếp giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu đề tài luận văn. Không thể không nhắc tới sự quan tâm tạo điều kiện giúp đỡ của Ban Giám đốc và các đồng nghiệp Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Lắk, các Sở, ngành, cùng sự giúp đỡ nhiệt tình của gia đình, các bạn trong lớp trong suốt quá trình học tập cũng như thực hiện luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn! Đắk Lắk, tháng 02 năm 2019 Học viên Nguyễn Đình Kiều II
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... ii MỤC LỤC .............................................................................................................iii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ......................................................................... vii MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài luận văn .................................................................................. 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ........................................... 3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn ................................................................... 7 3.1. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 7 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................... 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ............................................... 80 4.1. Đối tượng nghiên cứu....................................................................................... 8 4.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................... 8 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn ............................ 8 5.1. Phương pháp luận............................................................................................. 8 5.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 8 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ........................................................... 9 7. Kết cấu của luận văn ......................................................................................... 10 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NGƯỜI CÓ CÔNG ................................................................................... 11 1.1. Chính sách người có công .............................................................................. 11 1.1.1. Người có công ............................................................................................. 11 1.1.1.1. Khái niệm .................................................................................................. 11 1.1.1.2. Đối tượng người có công ......................................................................... 13 1.1.2. Khái niệm chính sách người có công .......................................................... 18 1.1.3. Nội dung chính sách người có công ............................................................ 19 III
1.2. Thực hiện chính sách người có công ................................................................. 20 1.2.1. Khái niệm thực hiện chính sách người có công .......................................... 20 1.2.2. Vai trò của thực hiện chính sách người có công ......................................... 21 1.2.3. Quy trình thực hiện chính sách người có công ........................................... 24 1.2.4. Tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện chính sách người có công ............................. 26 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách người có công............................... 27 1.4. Kinh nghiệm của tỉnh Nghệ An trong thực hiện chính sách người có công và bài học cho tỉnh Đắk Lắk ................................................................................. 29 1.4.1. Kinh nghiệm của tỉnh Nghệ An .................................................................. 29 1.4.2. Bài học cho tỉnh Đắk Lắk ............................................................................ 31 Tiểu kết chương 1.................................................................................................. 33 Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK ..................................................................... 34 2.1. Khái quát về tỉnh Đắk Lắk ............................................................................. 34 2.1.1. Điều kiện tự nhiên và dân số ....................................................................... 34 2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ............................................................................ 36 2.1.2.1. Về kinh tế ................................................................................................. 36 2.1.2.2. Văn hóa, xã hội ........................................................................................ 38 2.1.3. Ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Đắk Lắk đến thực hiện chính sách người có công ............................................................... 40 2.1.3.1. Thuận lợi .................................................................................................. 40 2.1.3.2. Khó khăn .................................................................................................. 40 2.2. Tình hình người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ...................................... 41 2.3.Thực trạng thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.................. 42 2.3.1. Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách người có công ........... 42 2.3.2. Phổ biến, tuyên truyền chính sách đối với người cócông .......................... 42 của người có công.................................................................................................. 46 IV
2.3.3. Phối hợp thực hiện chính sách người có công ............................................ 47 2.3.4. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách người có công ...... 51 2.3.5. Đánh giá tổng kết, rút kinh nghiệm............................................................. 52 2.4. Kết quả thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ....... 52 2.4.1. Thực hiện xác nhận mới đối tượng người có công theo quy định.................... 52 2.4.2. Thực hiện việc chi trả trợ cấp hàng tháng cho người có công .................... 54 2.4.3. Thực hiện chính sách chăm sóc sức khỏe cho người có công .................... 55 2.4.4. Thực hiện chính sách ưu đãi học sinh, sinh viên trong giáo dục và đào tạo ............. 57 2.4.5. Thực hiện chính sách hỗ trợ cải thiện nhà ở ............................................... 58 2.4.6. Tổ chức thăm, tặng quà cho đối tượng chính sách người có công nhân ngày 27/7 và Tết nguyên đán cổ truyền ................................................................ 61 2.5. Đánh giá chung việc thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ................................................................................................................. 61 2.5.1. Ưu điểm ....................................................................................................... 61 2.5.2. Hạn chế ........................................................................................................ 63 2.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế ................................................................ 64 Tiểu kết chương 2.................................................................................................. 66 Chương 3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK ....................................................................................................................... 67 3.1. Quan điểm và mục tiêu về thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ................................................................................................... 67 3.1.1. Quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước về chính sách cho người cócông ................................................................................................. 67 3.1.2. Quan điểm, mục tiêu thực hiện chính sách người có công của tỉnh Đắk Lắk ......................................................................................................................... 69 V
3.2. Giải pháp tăng cường thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk .......................................................................................................... 70 3.2.1. Tăng cường rà soát tình hình đối tượng người có công đang quản lý cũng như phát sinh mới ......................................................................................... 70 3.2.2. Nâng cao chất lượng đối với đội ngũ công chức thực hiện chính sách người có công ........................................................................................................ 72 3.2.3. Thu hút nguồn lực để thực hiện chính sách người có công ........................ 73 3.2.4. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chính sách người có công ..................... 75 3.2.5. Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý hồ sơ và giải quyết chế độ người cócông ............................................................................................ 77 3.2.6. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc giải quyết chế độ chính sách người có công ................................................................................................ 78 3.2.7. Xây dựng các chương trình phù hợp đối với người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk .......................................................................................................... 80 3.3. Kiến nghị với Trung ương.............................................................................. 82 KẾT LUẬN ........................................................................................................... 84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 86 Phụ lục 1 ................................................................................................................ 90 Phụ lục 2 ................................................................................................................ 93 Phụ lục 3 ................................................................................................................ 95 VI
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Dân số tỉnh Đắk Lắk ...................................................................... 36 Bảng 2.2: Số lượng người cócông đang quản lýtrên địa bàn tỉnh Đắk Lắk .... 41 Bảng 2.3: Kết quả điều tra về hình thức phản hồi chính sách của người có công ................................................................................................................ 46 Bảng 2.4: Kết quả xác nhận mới đối tượng người có công của tỉnh Đắk Lắk từ năm 2014 -2018............................................................................................... 53 Bảng 2.5: Số lượng người có công hưởng trợ cấp ưu đãi hàng tháng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk ............................................................................................. 55 Bảng 2.6: Kinh phí tổ chức cho đối tượng chính sách đi điều dưỡng .......... 56 Bảng 2.7: Số liệu cấp thẻ BHYT cho các đối tượng người có công ............. 57 Bảng 2.8: Bảng tổng hợp người có công được hỗ trợ cải thiện nhà ở ........... 58 Bảng 2.9: Kinh phí sửa chữa, xây dựng nhà ở tỉnh Đắk Lắk theo Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ............................................. 59 Bảng 2.10: Số liệu vận động quỹ “Đền ơn, đáp nghĩa” và chăm sóc, phụng dưỡng mẹ Việt Nam anh hùng ....................................................................... 60 Bảng 2.11: Kinh phí tổ chức thăm tặng quà cho đối tượng chính sách người có công và thân nhân người có công ............................................................... 61 VII
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài luận văn Trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ với sự chiến đấu ngoan cường không chịu khuất phục của dân tộc Việt Nam để giờ đây chúng ta có được cuộc sống hòa bình, ấm no và hạnh phúc. Để có được như ngày hôm nay, chính là nhờ công lao to lớn của các chiến sĩ, đồng bào đã chiến đấu anh dũng và biết bao người đã hy sinh để giành độc lập cho dân tộc, họ đã đánh đổi cả xương máu, nước mắt và tuổi thanh xuân vì nền độc lập, tự do của của dân tộc. Chiến tranh đã đi qua nhưng những gì nó để lại chính là những đau thương, mất mát, vẫn khắc khoải đè nặng lên vai những người lính mang thương tật trở về, những người mẹ, người vợ đã cạn nước mắt để trông ngóng những người con, người chồng mãi mãi không trở về, những người con chưa bao giờ được nhìn thấy khuôn mặt của người cha và có những người anh hùng đã nằm lại nơi đất mẹ thân yêu. Chính vì vậy, bên cạnh việc xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước thì việc chăm lo cho người có công là nhiệm vụ quan trọng mà Đảng và Nhà nước luôn quan tâm và ưu tiên hàng đầu. Thực hiện nhiệm vụ chăm sóc người có công, gia đình liệt sĩ và thân nhân của họ không chỉ là nhiệm vụ, trách nhiệm của Đảng và Nhà nước mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội. Điều này thể hiện truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” của dân tộc ta và tình yêu thương giữa con người với nhau. Để ghi nhớ công ơn của những người con ưu tú của dân tộc, năm 1947 Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 20/SL lấy ngày 27/7 hàng năm là ngày để nhân dân ta tỏ lòng “Hiếu nghĩa bác ái” và lòng yêu mến đối với các anh hùng liệt sĩ, thương binh, bệnh binh và người có công với cách mạng. Thực hiện tư tưởng của Người, cùng với sự tôn vinh, biết ơn, Đảng và Nhà nước ta đã có những chính sách đãi ngộ xứng đáng đối với những người có công với 1
cách mạng đang còn sống và thân nhân của những người đã hy sinh. Chính sách không chỉ giúp cho người có công với cách mạng ổn định về đời sống vật chất và vui vẻ về tinh thần mà còn tôn vinh, khen thưởng và ghi nhận công lao với những danh hiệu cao quý, mang ý nghĩa chính trị sâu sắc, thể hiện niềm tin của nhân dân nói chung và người có công nói riêng vào Đảng và Nhà nước. Hơn nữa, việc thực hiện chính sách người có công tạo điều kiện cho người có công có thể tiếp tục cống hiến, đóng góp những việc có ích cho xã hội, phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta từ ngàn đời nay. Hiện nay, hệ thống pháp luật trong thực hiện chính sách người có công tương đối đầy đủ, ngày càng được bổ sung và hoàn thiện, tạo thuận lợi cho việc thực hiện chính sách; tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn những bất cập và những thiếu sót gây khó khăn cho thực hiện chính sách và ảnh hưởng đến người thụ hưởng chính sách. Số lượng văn bản nhiều cũng là một trong những khó khăn lớn trong việc nắm bắt và thực hiện chính sách ưu đãi người có công. Tỉnh Đắk Lắk hiện nay đang quản lý gần 48 ngàn hồ sơ người có công, chính vì vậy công tác chăm lo về đời sống vật chất và tinh thần cho đối tượng người có công là nhiệm vụ được quan tâm hàng đầu. Với sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, tỉnh Đắk Lắk đã thực hiện nhiều chính sách thiết thực cho người có công trên địa bàn tỉnh mang lại cuộc sống tốt hơn và niềm tin cho nhân dân. Bên cạnh những kết quả đạt được, thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk vẫn còn một số mặt hạn chế như: Công tác phổ biến, tuyên truyền chính sách chưa được thực hiện rộng rãi; đội ngũ làm công tác Lao động - Thương binh và Xã hội ở cơ sở không ổn định, năng lực tham mưu triển khai tổ chức thực hiện chưa đáp ứng được yêu cầu; một số người dân nhận thức về chính sách chưa đúng, nên còn nhiều thắc mắc về chính sách; chế độ trợ cấp chậm được bổ sung, điều chỉnh, mức hỗ trợ còn 2
thấp so với tốc độ gia tăng giá cả của đời sống xã hội đã dẫn đến tình trạng đời sống của nhiều người, nhiều gia đình chính sách chưa được bảo đảm; việc triển khai thực hiện có nơi còn chủ quan, thiếu chặt chẽ trong quá trình xét duyệt, thẩm định nên việc xác định đối tượng được hưởng còn chưa đúng; việc ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện của các bộ, ngành Trung ương đôi lúc chưa kịp thời, chưa phù hợp, chưa tính hết các vấn đề phát sinh trong thực tế; sự phối hợp giữa các cơ quan có liên quan trong việc giải quyết hồ sơ người có công còn chưa chặt chẽ. Nhất là một số quy định về điều kiện, thủ tục, hồ sơ trong việc giải quyết các chế độ ưu đãi cho người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học, công nhận Bà mẹ Việt nam Anh hùng,… còn bất cập, cụ thể như: Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung của Ủy ban Thường vụ quốc hội có hiệu lực từ ngày 01/9/2012 nhưng Nghị định của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 01/6/2013, bên cạnh đó Thông tư hướng dẫn của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội có hiệu lực từ ngày 01/7/2013; trong thời gian đó các văn bản nêu trên đều chưa quy định chặt chẽ điều khoản chuyển tiếp khi giải quyết chế độ chí nh sách. Chính vì vậy, việc chăm lo đời sống cho người có công là nhiệm vụ vừa mang tính nhân văn sâu sắc vừa thể hiện trách nhiệm của Đảng và Nhà nước để thực hiện chính sách cho người có công thật sự hiệu quả, đúng đối tượng. Chính vì những lý do trên, tôi chọn đề tài “Thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” làm luận văn tốt nghiệp Cao học chuyên ngành Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Ngày 27/7 là ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh chọn ngày Thương binh - Liệt sĩ để toàn Ðảng, toàn dân tỏ lòng hiếu nghĩa bác ái với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng. Sắc lệnh số 20/SL ngày 16/02/1947, đã đặt nền móng cho sự ra đời của hệ 3
thống chính sách trong lĩnh vực chăm sóc người có công với cách mạng của Việt Nam. Hệ thống chế độ chính sách ưu đãi đối với người có công ngày càng được xem xét sửa đổi, bổ sung hoàn thiện thì đối tượng hưởng chế độ ưu đãi cũng thường xuyên được xem xét mở rộng, điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Từ Pháp lệnh ưu đãi người hoạt động cách mạng, liệt sĩ và gia đình liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến, người có công giúp đỡ cách mạng được ban hành năm 1994 đến Pháp lệnh số 04/2012/UBTVQH13 ngày 16/7/2012 của Ủy ban thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng. Nghị quyết Trung ương 5 vàNghị quyết Trung ương 7 (Khóa XI) về một số vấn đề tiền lương, bảo hiểm xãhội, trợ cấp ưu đãi người có công và định hướng cải cách đến năm 2020. Nghị quyết Đại hội XI của Đảng xác định những định hướng chí nh sách xãhội giai đoạn 2012 - 2020 với mục tiêu tổng quát: Tiếp tục cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người có công và gia đình, phấn đấu đến năm 2015 cơ bản hoàn thành mục tiêu bảo đảm các gia đình người có công có mức sống tối thiểu bằng hoặc cao hơn mức sống trung bì nh của cư dân trên địa bàn. Ðến năm 2020, cơ bản bảo đảm an sinh xã hội toàn dân, bảo đảm mức tối thiểu về thu nhập, giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch và thông tin, truyền thông, góp phần từng bước nâng cao thu nhập, bảo đảm cuộc sống an toàn, bình đẳng và hạnh phúc của nhân dân. Trên thực tế, có nhiều đề tài nghiên cứu liên quan đến thực hiện chính sách người có công ở những phương diện khác nhau. Dưới đây là một số công trình nghiên cứu: - Đề tài “Nâng cao năng lực của cơ quan hành chính nhà nước trong thực hiện pháp luật ưu đãi người có công với cách mạng” của tác giả Phạm 4
Hải Hưng, năm 2007. Đề tài nghiên cứu những lý luận về nâng cao năng lực của cơ quan hành chính nhà nước và thực trạng năng lực của cơ quan nhà nước trong thực hiện pháp luật ưu đãi người có công, kinh nghiệm của các nước trên thế giới và đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao năng lực của cơ quan hành chính nhà nước như hoàn thiện hệ thống pháp luật người có công, đổi mới phương thức và tổ chức quản lý, giải pháp về cơ chế thanh tra, kiểm tra.…[13]. - Đề tài “Thực hiện chính sách ưu đãi xã hội đối với người có công ở tỉnh An Giang” của tác giả Lê Thị Hải Âu, năm 2012. Đề tài đã phân tích tình hình thực hiện chính sách ưu đãi xã hội đối với người có công trên địa bàn tỉnh An Giang, nghiên cứu những thuận lợi, khó khăn, hạn chế, những nhân tố tác động đến thực hiện chính sách người có công, trên cơ sở đó đưa ra những giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách người có công ở tỉnh An Giang [1]. - Một số bài viết của các tác giả được đăng trên Tạp chí cộng sản như: + Bài viết “Tiếp tục thực hiện tốt các chí nh sách ưu đãi người có công, bảo đảm an sinh xã hội trong phát triển bền vững” của tác giả Nguyễn Thị Kim Ngân - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội (2011) đã đề cập đến ba vấn đề chí nh: Thành tựu chủ yếu trong lĩnh vực chăm sóc người có công trong thời gian qua đặc biệt hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện, sự chung tay của các lực lượng xãhội vàNhànước trong nâng cao đời sống cho người cócông; những tác động của bối cảnh thế giới trong thực hiện các chí nh sách xã hội; đồng thời đưa ra những giải pháp nâng cao công tác chăm sóc người cócông [17]. + Bài viết “Tăng cường và đa dạng hóa nguồn lực tài chính để thực hiện hiệu quả chính sách ưu đãi người có công với cách mạng” của tác giả Phạm Thị Hải Chuyền – Nguyên Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và 5
Xã hội (2014). Bài viết xác định hai nguồn lực chính trong thực hiện chính sách người có công bao gồm nguồn lực từ ngân sách nhà nước và nguồn lực từ xã hội hóa; đồng thời, nhấn mạnh đến vấn đề đa dạng, tăng cường các giải pháp huy động nguồn lực để thực hiện chính sách ưu đãi người cócông [4]. + Bài viết “Tiếp tục hoàn thiện chính sách, nâng cao mức sống người có công với cách mạng” của tác giả Đào Ngọc Dung - Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã khái quát về tình hình thực hiện chính sách người có công ở nước ta trong thời gian qua, đồng thời xác định hai nguồn lực chính trong thực hiện chính sách đó là: Ngân sách nhà nước và nguồn xã hội hóa, trong đó nguồn lực từ Nhà nước giữ vai trò chủ đạo. Theo tác giả “các chế độ ưu đãi người có công đã được xây dựng và thực hiện tương đối toàn diện”. Tuy nhiên, theo tác giả bài viết trên thực tế vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề bất cập và một trong những nguyên nhân xuất phát từ cơ quan quản lý nhà nước. Bài viết đưa ra những giải pháp cần tập trung như: Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đầy đủ chính sách của Đảng và Nhà nước đối với người có công; tiếp tục nghiên cứu toàn diện các vấn đề tồn tại, vướng mắc, phát sinh liên quan đến chính sách người có công; thực hiện xử lý hồ sơ tồn đọng; thực hiện tốt việc xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin bằng phương pháp thực chứng và giám định ADN; tăng cường phối hợp với cơ quan liên quan và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong công tác kiểm tra, thanh tra; tiếp tục tuyên truyền sâu rộng chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về chính sách ưu đãi đối với người cócông [7]. Các công trình nghiên cứu cũng như những bài viết là cơ sở để tác giả tham khảo về cơ sở lý luận cũng như có cách nhìn sâu hơn về người có công và chính sách người có công hiện nay, giúp tác giả có thể vận dụng tốt hơn trong việc nghiên cứu đề tài của mình. 6
Những công trình nghiên cứu, các ấn phẩm khoa học đã nghiên cứu về người có công cũng như chính sách người có công ở những góc độ khác nhau và ở những cơ quan, đơn vị khác nhau. Tuy nhiên, chưa có công trình nghiên cứu về thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Do đó đề tài “Thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” được tác giả nghiên cứu là không có sự trùng lắp và rất cần thiết nhằm đánh giá thực trạng, những khó khăn cũng như đưa ra những giải pháp phù hợp với thực tế góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương trong thực hiện chính sách người có công để tạo điều kiện tốt hơn cho người thụ hưởng chính sách. Những văn bản pháp lý do cơ quan có thẩm quyền ban hành cũng như những đề tài nghiên cứu khoa học, các ấn phẩm, bài báo là cơ sở để tác giả tham khảo và nghiên cứu luận văn. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở lý luận và thực trạng thực hiện chính sách ưu đãi người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk; luận văn đề xuất những giải pháp tăng cường thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt mục đích nêu trên, luận văn tập trung thực hiện những nhiệm vụ dưới đây: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận về thực hiện chính sách người có công như: chính sách người có công, thực hiện chính sách người có công, quy nh thực hiện chính sách người có công, nội dung thực hiện chính sách trì người có công và các nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách người có công. - Nghiên cứu thực trạng thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, đánh giá những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân của những 7
hạn chế. - Nghiên cứu một số giải pháp và kiến nghị tăng cường thực hiện chính sách ưu đãi người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận về thực hiện chính sách người có công, thực trạng thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong giai đoạn từ năm 2014 đến 2018. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn 5.1. Phương pháp luận Luận văn được thực hiện dựa trên phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử; quan điểm của Đảng và Nhà nước về thực hiện chính sách ưu đãi đối với người có công. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện được nhiệm vụ nghiên cứu, tác giả sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: Nghiên cứu các tài liệu có liên quan để có những luận cứu khoa học về thực hiện chính sách người có công, trên cơ sở đó đánh giáthực trạng vàđề ra một số giải pháp nhằm tăng cường thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. - Phương pháp điều tra xã hội học: Học viên cũng tiến hành phát 100 phiếu điều tra xãhội học cho đối tượng thụ hưởng chí nh sách vàthân nhân người có công với cách mạng; tổng số phiếu phát ra 100, số phiếu thu về 100 (hợp lệ) vàtiến hành phát 07 phiếu cho công chức thực hiện chí nh 8
sách ở 05 Sở và công chức Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện; tổng số phiếu phát ra 07, số phiếu thu về 07 (Phiếu điều tra ở phần phụ lục). Phương pháp điều tra xã hội học nhằm làm rõ hơn công tác thực hiện chí nh sách đối với người cócông trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nhằm có những đánh giá khách quan, làm cơ sở đưa ra những kết luận vàđề xuất các giải pháp trong Chương 3 của đề tài này. - Phương pháp thống kê mô tả: Được tác giả sử dụng để trình bày số liệu thu thập được từ kết quả điều tra, khảo sát. ch, đánh giá: Đề tài tiến hành phân tí - Phương pháp phân tí ch, đánh giáthực trạng thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk để từ đó đưa ra những mặt mạnh, hạn chế trong việc thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk làm cơ sở để đề xuất những giải pháp. Đề tài còn sử dụng nhiều phương pháp khác như phương pháp so sánh, phỏng vấn người có công, thân nhân người có công và công chức thực hiện chính sách người có công của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Lắk. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Về mặt lý luận: Hệ thống hóa được một số cơ sở lý luận về thực hiện chính sách người có công như: khái niệm chính sách, thực hiện chính sách, người có công và xây dựng khái niệm mới đó là thực hiện chính sách người có công. - Về mặt thực tiễn: Đánh giá được thực trạng thực hiện chính sách người có công và đề xuất những giải pháp phù hợp với tình hình của tỉnh Đắk Lắk dựa trên những nguyên nhân phân tích nhằm góp phần tăng cường công tác thực hiện chính sách người cócông, nâng cao đời sống cho người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Luận văn cóthể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu khoa 9
học, giảng dạy và học tập tại Học viện Hành chính Quốc gia và là tài liệu tham khảo đối với đội ngũ công chức thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 7. Kết cấu của luận văn Kết cấu luận văn gồm: phần mở đầu, phần nội dung, phần kết luận, phụ lục vàdanh mục tài liệu tham khảo. Phần nội dung của luận văn được kết cấu thành 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách người cócông. Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: Một số kiến nghị và giải pháp tăng cường thực hiện chính sách người có công trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 10
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NGƯỜI CÓ CÔNG 1.1. Chính sách người có công 1.1.1. Người có công 1.1.1.1. Khái niệm Pháp lệnh ưu đãi người có công được thực hiện từ năm 1995 nhưng cho tới nay vẫn chưa có một văn bản pháp luật nào nêu rõ khái niệm người có công. Người có công là một khái niệm xuất hiện trong lịch sử đấu tranh giành độc lập và bảo vệ Tổ quốc của dân tộc ta. Ngay từ những ngày đầu năm 1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi đồng bào hàng năm chọn một ngày để đền ơn đáp nghĩa, ghi nhớ tri ân những người có công lao với Tổ quốc, với nhân dân. Người nói: “Thương binh là những người hy sinh gia đình, hy sinh xương máu để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ đồng bào. Vì lợi ích của Tổ quốc, của đồng bào, các đồng chí đã chịu ốm yếu, què quặt. Vì vậy, Tổ quốc, đồng bào phải biết ơn, phải giúp đỡ những người con anh dũng ấy… Ngày 27 tháng 7 là dịp để đồng bào tỏ lòng hiếu nghĩa, bác ái và tỏ lòng yêu mến thương binh”. Theo nghĩa rộng, người có công là những người đã tự nguyện hiến dâng cuộc đời mình cho việc đại nghĩa, cho sự nghiệp của đất nước. Họ có những đóng góp, những cống hiến xuất sắc phục vụ cho lợi ích của đất nước, của dân tộc. Người có công gồm những người không phân biệt tôn giáo, tín ngưỡng, dân tộc, nam nữ tuổi tác, miễn là họ có những hành động xuất sắc có lợi cho dân tộc [1, tr.9]. Theo nghĩa hẹp, khái niệm người có công để chỉ những cá nhân, không phân biệt tôn giáo, tín ngưỡng, dân tộc, nam nữ,…có những đóng góp, cống hiến xuất sắc trong thời kì Cách mạng tháng Tám năm 1945, trong các cuộc kháng chiến dân tộc và bảo vệ Tổ quốc, được các cơ quan nhà nước, tổ chức 11