Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh

Chia sẻ: ViLijen ViLijen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:139

Thêm vào BST

Báo xấu

32
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn trình bày các nội dung chính sau: Cơ sở lý luận và thực tiễn thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp; Thực trạng thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh; Phương hướng và giải pháp tăng cường trong thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Quản lý công: Thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ LAN ANH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NHÀ Ở CHO CÔNG NHÂN TẠI CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG HÀ NỘI – 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN THỊ LAN ANH THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NHÀ Ở CHO CÔNG NHÂN TẠI CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 8 34 04 03 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VIẾT ĐỊNH HÀ NỘI – 2020
i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu, kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là trung thực và chưa sử dụng để bảo vệ Luận văn của một học vị nào. Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Nguyễn Thị Lan Anh
ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn tốt nghiệp tại Học viện Hành chính Quốc gia, em luôn nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ của các thầy cô trong Ban Giám đốc Học viện, các thầy cô trong Khoa Sau Đại học, các thầy cô trong các khoa thuộc Học viện. Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và xin có lời cảm ơn trân trọng nhất gửi đến các thầy cô, đặc biệt là giảng viên hướng dẫn TS. Nguyễn Viết Định - Học viện Hành chính Quốc gia đã tận tình hướng dẫn em nghiên cứu, hoàn thành Luận văn này. Tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo, nhân viên các phòng ban của UBND tỉnh Bắc Ninh và Ban quản lý các khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh đã cung cấp cho tôi những thông tin, tư liệu quý giá và những đóng góp xác đáng, hết sức quý báu để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo cơ quan chủ quản, gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và các học viên Lớp HC22.B8 - Học viện Hành chính Quốc gia đã ủng hộ, tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và làm Luận văn tốt nghiệp. Do những hạn chế về chủ quan và khách quan, đề tài nghiên cứu không tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận được những nhận xét góp ý của quý thầy cô và các độc giả để đề tài được hoàn thiện hơn, sâu sắc hơn và có tính khả thi hơn nữa. Cuối cùng tôi xin gửi lời chúc sức khỏe, hạnh phúc, kính chúc quý Thầy, Cô thành công trong sự nghiệp cao quý. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Nguyễn Thị Lan Anh
iii MỤC LỤC Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục sơ đồ, bảng biểu MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ........................................................1 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài ........................3 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài ................................................8 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài...........................................9 5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài.........................................................9 6. Kết cấu của đề tài ...................................................................................11 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NHÀ Ở CHO CÔNG NHÂN TẠI CÁC KHU CÔNG NGHIỆP ..............................................................................................................12 1.1. Một số khái niệm cơ bản về nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp ..............................................................................................................................12 1.1.1. Khái niệm về nhà ở ..........................................................................12 1.1.2. Nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp ...............................13 1.1.3. Các loại hình nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp .........13 1.2. Chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp .................14 1.2.1. Khái niệm về chính sách và thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp ..............................................................................15 1.2.2. Vai trò của chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp ...................................................................................................................20
iv 1.2.3. Sự cần thiết của chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp ...................................................................................................................25 1.2.4. Nội dung chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp ..............................................................................................................................28 1.2.5. Quy trình và nội dung thực hiện các chính sách phát triển nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp......................................................................30 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện các chính sách phát triển nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp .....................................................39 1.3.1. Yếu tố khách quan............................................................................39 1.3.2. Yếu tố chủ quan ...............................................................................41 1.4. Kinh nghiệm của một số địa phương và bài học kinh nghiệm cho tỉnh Bắc Ninh về thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp ..............................................................................................................................43 1.4.1. Kinh nghiệm của một số địa phương...............................................43 1.4.2. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Bắc Ninh về thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp............................................................47 Tiểu kết chương 1 ......................................................................................50 Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NHÀ Ở CHO CÔNG NHÂN TẠI CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH ..............................................................................................51 2.1. Khái quát chung về tỉnh Bắc Ninh và các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.................................................................................................51 2.1.1. Khái quát chung về tỉnh Bắc Ninh...................................................51 2.1.2. Giới thiệu chung về các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ..............................................................................................................................55 2.2. Phân tích thực trạng thực hiện các chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh .................................................60
v 2.2.1. Nhu cầu về nhà ở của công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.................................................................................................60 2.2.2. Thực hiện các chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh .......................................................................62 2.3. Đánh giá kết quả thực hiện các chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh .................................................73 2.3.1. Những kết quả đạt được ..................................................................73 2.3.2. Những tồn tại và nguyên nhân.........................................................78 Tiểu kết chương 2 ......................................................................................85 Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG TRONG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH NHÀ Ở CHO CÔNG NHÂN TẠI CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC NINH..............86 3.1. Phương hướng thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh...............................................................86 3.1.1. Quan điểm của Nhà nước về phát triển nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp ...................................................................................................86 3.1.2. Dự báo nhu cầu về nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2020-2030 ................................................91 3.1.3. Mục tiêu thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ..............................................................91 3.2. Giải pháp tăng cường việc thực hiện các chính sách phát triển nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ....................93 3.2.1. Bổ sung, hoàn thiện cơ chế chính sách về nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh .................................................93 3.2.2. Tổ chức bộ máy, tăng cường năng lực đội ngũ cán bộ trong thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh ...............................................................................................................96
vi 3.2.3. Rà soát, bổ sung quy hoạch, kế hoạch và tổ chức thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh 98 3.2.4. Huy động các nguồn lực thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh..........................................100 3.2.5. Tăng cường vai trò nhà nước trong tổ chức quản lý, phối hợp các chương trình, thực hiện thanh tra, kiểm tra, đánh giá công tác thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp ..........................................103 3.3. Một số kiến nghị ...............................................................................105 3.3.1. Kiến nghị đối với Nhà nước...........................................................105 3.3.2. Kiến nghị đối với Uỷ Ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh .......................108 Tiểu kết chương 3 ....................................................................................109 KẾT LUẬN ............................................................................................110 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
vii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Stt Viết tắt Viết đầy đủ 1 KCN Khu công nghiệp 2 KKT Khu kinh tế 3 CNLĐ Công nhân lao động 4 KCX Khu chế xuất 5 CN Công nhân 6 LĐLĐ Liên đoàn lao động 7 BXD Bộ Xây dựng 8 DN Doanh nghiệp 9 VAT Thuế giá trị gia tăng 10 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 11 CP Cổ phần 12 KTXH Kinh tế xã hội 13 UBND Uỷ ban nhân dân 14 ĐTXD Đầu tư xây dựng 15 BQL Ban Quản lý 16 HTKT Hạ tầng kỹ thuật 17 GPMB Giải phóng mặt bằng 18 CTĐT Chủ đầu tư 19 KQLCCĐT Kết quả lựa chọn chủ đầu tư
viii DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Stt Tên sơ đồ, bảng biểu Trang Biểu đồ 2.1: Tình hình diện tích đất cho thuê tại các khu công 1 50 nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh Sơ đồ 2.1. Bộ máy tổ chức quản lý của Ban quản lý các khu 2 63 công nghiệp tỉnh Bắc Ninh Bảng 2.1: Danh sách dự án ĐTXD nhà ở xã hội cho công 3 58 nhân dự kiến triển khai thực hiện giai đoạn 2017-2022 Bảng 2.2: Tổng hợp tình hình thực hiện các dự án nhà ở cho 4 69 công nhân trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Nhà ở là nhu cầu cấp thiết nhất trong đời sống của mỗi con người; Vì vậy một trong những nhiệm vụ, giải pháp về chính sách xã hội nói chung và an sinh xã hội nói riêng được Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 – Ban Chấp hành Trung ương (khóa XI) nhấn mạnh là bảo đảm mức tối thiểu về một số dịch vụ xã hội cơ bản cho người dân – trong đó có bảo đảm nhà ở tối thiểu là: Cải thiện điều kiện nhà ở cho người nghèo, người có thu nhập thấp ở đô thị, từng bước giải quyết nhu cầu về nhà ở cho người lao động tại các khu công nghiệp và học sinh, sinh viên. Có cơ chế hỗ trợ nhà ở cho người thu nhập thấp ở đô thị phù hợp cho đối tượng có nhu cầu thuê, mua nhà ở. Tập trung khắc phục những khó khăn về đất đai, quy hoạch, vốn, thủ tục, tạo điều kiện cho các tổ chức kinh doanh tham gia thực hiện các dự án phát triển nhà ở xã hội, có chính sách ưu đãi cho doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở tại các khu công nghiệp. Bắc Ninh là một trong những tỉnh dẫn đầu về phát triển công nghiệp, các khu công nghiệp. Hiện tại tỉnh Bắc Ninh có 16 khu công nghiệp được Chính phủ phê duyệt quy hoạch và xây dựng với tổng diện tích 6.397,68ha. Với 10 khu công nghiệp đi vào hoạt động các khu công nghiệp Bắc Ninh đã thu hút 1.429 dự án đầu tư trong và ngoài nước với tổng vốn đầu tư tính đến ngày 30/9/2019 đạt 19.003,52 triệu USD. Tính đến tháng 10 năm 2019 có 1.056 dự án đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh: giá trị sản xuất công nghiệp đạt 878.554 tỷ đồng, giá trị xuất khẩu đạt 31.937 triệu USD, đóng góp cho ngân sách nhà nước 9.401 tỷ đồng, tạo việc làm cho 292.300 lao động. Các khu công nghiệp đã trở thành thực thể kinh tế quan trọng, là nơi thu hút các dự án với công nghệ tiên tiến, đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, quá
2 trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động của tỉnh theo hướng công nghiệp; góp phần thúc đẩy phát triển bền vững nền KT-XH của tỉnh. Đồng hành với sự phát triển mạnh mẽ của các KCN, khu chế xuất (KCX), nhu cầu về nhà ở cho công nhân lao động (CNLĐ) tại các KCN ngày càng tăng cao. Thời gian qua, UBND tỉnh Bắc Ninh đã có nhiều nỗ lực nhằm phát triển và nâng cao chất lượng nhà ở cho CNLĐ. Tuy nhiên, đến nay, số lượng dự án nhà ở cho CNLĐ tại các KCN chỉ mới đáp ứng được phần nhỏ nhu cầu thực tiễn. Đa số CNLĐ phải thuê ở các khu nhà trọ vừa chật hẹp, vừa không bảo đảm an toàn, vệ sinh. Theo số liệu khảo sát của Liên đoàn Lao động tỉnh Bắc Ninh về ý kiến của CNLĐ tại các KCN trên địa bàn tỉnh cho thấy, có 65,9% CNLĐ hiện đang thuê nhà trọ tư nhân, 8,4% ở nhờ nhà người thân và chỉ có 10,1% NLĐ được khảo sát ở nhà tập thể do doanh nghiệp xây dựng, chủ yếu tập trung ở KCN Yên Phong, Quế Võ, Thuận Thành và các tổ tự quản. Trong khi đó, mức thu nhập của CN chủ yếu ở khoảng 5-7 triệu/tháng, chiếm tỷ lệ (67,9%), chỉ có 32,1% có thu nhập trên 8 triệu. Có thể thấy, nhu cầu nhà ở của CN các KCN, KCX rất lớn, cần được quan tâm một cách sát sao, nghiêm túc. Song, theo báo cáo của Liên đoàn lao động (LĐLĐ) tỉnh Bắc Ninh, do nhiều nguyên nhân nên có dự án, công trình trên địa bàn vẫn đang ở giai đoạn triển khai, như: dự án Nhà ở công nhân tại khu đô thị công nghiệp Quế Võ 2. Một số dự án, công trình khác vẫn đang “giẫm chân tại chỗ”, UBND tỉnh đã kêu gọi đầu tư, tuy nhiên các doanh nghiệp do khó khăn về nguồn vốn nên đã xin trả lại dự án, trả lại đất, như: dự án Nhà ở công nhân và người lao động tại các KCN trên địa bàn tỉnh,... Vì vậy, để công nhân có thể hiện thực hóa giấc mơ tiếp cận nhà ở, UBND tỉnh Bắc Ninh cần nỗ lực hơn nữa và tìm kiếm nhiều giải pháp khả thi để giải bài toán đáp ứng nhu cầu nhà ở cho công nhân, người lao động tại các KCN.
3 Với mong muốn góp phần giải quyết một số trong những nhiệm vụ đặt ra đó, tác giả đã chọn đề tài: “Thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh” làm đề tài luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý công tại Học viện Hành chính Quốc gia. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài Đã có nhiều tác giả nghiên cứu về chính sách nhà ở cho công nhân với các cấp độ khác nhau từ giáo trình, luận án tiến sĩ, báo cáo nghiên cứu khoa học, luận văn thạc sĩ; các bài báo đăng trong các Tạp chí khoa học; các bài đăng trong Kỷ yếu các Hội thảo khoa học quốc gia, quốc tế... có thể kể đến một số công trình cụ thể như sau: Katherine V. Gough (2009), Sự thay đổi chính sách nhà ở tại Việt Nam: Sự bất bình đẳng thể hiện rõ trong một khu vực dân cư tại Hà Nội, đã chỉ ra sự thay đổi về chính sách nhà ở tại Việt Nam từ giai đoạn bao cấp đến tư nhân hoá việc giao dịch bất động sản (BĐS) đã tạo ra những vấn đề nổi cộm, nghiên cứu dẫn chứng điển hình là trường hợp sự bất bình đẳng trong khu vực dân cư tại Hà Nội, những người có thu nhập cao có nhiều điều kiện thuận lợi để cải thiện điều kiện kinh tế cá nhân và kinh doanh nhiều BĐS hơn và những người có mức thu nhập thấp thì ngược lại, đặc biệt là nhóm người dân yếu thế, điều này đã tạo ra vòng xoáy tụt hậu mà sẽ tác động đến sức mua của các thành phần kinh tế đó sau này. Tác giả nhấn mạnh chính sách nhà ở tại Việt Nam nên hoạch định dựa trên nhu cầu của người dân, phải có cơ chế phân bổ công bằng để chính sách nhà ở có thể đáp ứng yêu cầu của các nhóm người dân có mức thu nhập khác nhau. Bộ Kế hoạch Đầu tư Việt Nam (2016), Nghiên cứu cải thiện môi trường sống cho công nhân tại các khu công nghiệp tại nước CHXHCN Việt Nam, theo bản báo cáo trên của Bộ Kế hoạch Đầu tư, những năm gần đây đầu tư trực tiếp nước ngoài tại nước ta đã và đang gia tăng nhờ nỗ lực của Việt
4 Nam trong việc phát triển các khu công nghiệp (KCN) và thu hút các doanh nghiệp nước ngoài trong những năm gần đây. Tuy nhiên, môi trường sống nghèo nàn của công nhân KCN là một trở ngại đối với các doanh nghiệp sản xuất trong các khu công nghiệp trong việc giữ chân người lao động có tay nghề cao nhờ các hợp đồng lao động dài hạn và tạo điều kiện nhà ở ổn định. Sự đình trệ trong việc cải thiện môi trường sống với kết quả là công nhân thường xuyên bỏ việc có thể ảnh hưởng tới môi trường việc làm và quá trình đào tạo lao động lành nghề, và làm giảm sức cạnh tranh của Việt Nam với các quốc gia xung quanh trong vai trò là một thị trường đầu tư trực tiếp nước ngoài và gây ảnh hưởng tiêu cực tới các vấn đề xã hội như gia tăng khoảng cách giàu nghèo. Mặc dù Bộ Xây dựng (BXD) Việt Nam đã quan tâm tới việc phát triển NƠXH, trong đó có nhà ở cho công nhân KCN do chính quyền địa phương và nhà đầu tư tư nhân thực hiện, bằng các giải pháp khuyến khích, tuy nhiên chính quyền địa phương vẫn chưa thực hiện được các kế hoạch phát triển nhà ở do hạn chế về nguồn vốn, và các nhà đầu tư tư nhân chỉ quan tâm tới thị trường nhà ở cho đối tượng có thu nhập từ trung bình tới cao do hiệu quả tài chính của các dự án này. Báo cáo đã đưa ra các kiến nghị về xây dựng thể chế và cơ cấu tổ chức để xúc tiến các hoạt động cải thiện môi trường sống cho công nhân KCN tại Việt Nam và tiến hành nghiên cứu phát triển nhà ở cho công nhân và mô hình đầu tư - kinh doanh nhà ở cho công nhân tại tỉnh Hưng Yên. Đỗ Phú Hải (2016), Những vấn đề lý luận và thực tiễn về năng lực xây dựng và thực thi chính sách công, Tạp chí Tổ chức Nhà nước. Bài viết nghiên cứu năng lực xây dựng và thực thi chính sách công trong đó phân tích về năng lực quản lý và năng lực chính trị từ đó đưa ra các tiêu chí về năng lực chính sách của đội ngũ cán bộ công chức.
5 Nguyễn Thị Kim Anh (2018), Quản lý Nhà nước về nhà ở xã hội từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng, Luận văn Thạc sỹ, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam – Học viện Khoa học xã hội. Đề tài nghiên cứu các hoạt động về quản lý nhà ở xã hội ở nước ta hiện nay, làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về nhà ở xã hội. Phân tích, đánh giá thực trạng, phương pháp, cách thức thực hiện quản lý nhà ở xã hội; nêu rõ những thành tựu và hạn chế, bất cập trong quản lý nhà nước về nhà ở xã hội ở thành phố Đà Nẵng. Đề xuất một số giải pháp để quản lý và giải quyết hiệu quả nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố Đà Nẵng trong thời gian đến. Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần cụ thể hóa Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 và Chương trình “3 có” – có nhà ở, có việc làm, có nếp sống văn minh đô thị - của Thành phố Đà Nẵng. Lê Công Chương (2019), Thực thi chính sách nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, Luận văn Thạc sỹ Chính sách công, Học viện Hành chính Quốc gia. Luận văn nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về thực thi chính sách nhà ở xã hội. Phân tích thực trạng thực thi chính sách về nhà ở xã hội hiện nay trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, chỉ ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế. Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện thực thi chính sách nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Trung Thị Phương Thuý (2019), Quản lý kinh doanh dịch vụ cho thuê nhà chung cư trên địa bàn TP. Hà Nội, Luận văn Thạc sỹ, Đại học Thương mại. Sau quá trình nghiên cứu tài liệu, tư liệu và phân tích xử lý số liệu, luận văn đã tập trung giải quyết những vẫn đề sau: Thứ nhất, luận văn đã hệ thống hoá cơ sở lý luận về quản lý kinh doanh dịch vụ cho thuê nhà. Thứ hai, tổng hợp, phân tích về thực trạng quản lý kinh doanh dịch vụ cho thuê nhà chung cư trên địa bàn Hà Nội. Từ đó đưa ra đánh giá chung và tổng hợp kết quả đạt được, chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế đó. Đây là
6 những kết quả làm cơ sở vững chắc cho việc tìm ra các giải pháp nâng cao chất lượng quản lý kinh doanh dịch vụ cho thuê nhà chung cư trên địa bàn Hà Nội trong thời gian tới. Thứ ba, luận văn đã tổng quan, hình thành các quan điểm, mục tiêu và phương hướng quản lý kinh doanh dịch vụ cho thuê nhà chung cư trên địa bàn Hà Nội trong thời gian tới. Luận văn đã đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản lý kinh doanh dịch vụ cho thuê nhà chung cư trên địa bàn TP. Hà Nội. Nguyễn Trang (2019), Giải pháp phát triển nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp, Bài viết được đăng trên Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam (Reatimes.vn) ngày 16/5/2019. Bài viết đã khái quát được thực trạng phát triển nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp và rút ra được một số tồn tại vẫn còn khá phổ biến ở các mặt như: Quy hoạch không gian và thiết kế công trình (chất lượng của môi trường sống); Tổ chức thực hiện dự án xây dựng nhà ở và khuyến khích đầu tư phát triển nhà ở xã hội. Trong thực tế, để thực hiện một cách đầy đủ các quy định pháp lý còn khó khăn do liên quan đến vấn đề nguồn lực (tài chính hoặc đất đai). Ở nhiều khu công nghiệp, nhất là các khu công nghiệp đã hình thành trước đây, quỹ đất cũng như kinh phí của địa phương để thực hiện điều này rất hạn hẹp nên khó hiện thực hóa quy định này trên thực tế. Từ những tồn tại trên, bài viết đã đưa ra một số định hướng chính sách phát triển nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp như: Nhà nước chủ động tham gia đầu tư phát triển nhà ở cho thuê; đồng thời có chính sách ưu đãi về đất đai, quy hoạch, thuế, tài chính - tín dụng để khuyến khích các thành phần kinh tế, gồm: doanh nghiệp đầu tư kinh doanh hạ tầng KCN, doanh nghiệp sử dụng lao động trong các KCN, các cơ sở công nghiệp, dịch vụ ngoài KCN, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, các hộ gia đình, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng nhà ở để bán, cho thuê hoặc cho thuê mua đối với các hộ gia đình, cá nhân là công nhân lao động tại các KCN.
7 Lý Hà (2019), Tháo gỡ nút thắt, phát triển nhà ở cho công nhân, Bài viết đăng trên Báo Nhân dân điện tử ngày 21/9/2019. Theo bài viết, hiện nay, cả nước có khoảng 4,8 triệu công nhân làm việc trong các KCN, trong đó hơn 70% đang thuê trọ trong các khu nhà người dân tự xây. Việc gia tăng các KCN, KCX đang thu hút rất nhiều công nhân về làm việc, đặc biệt là các tỉnh, thành phố như TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai, Hà Nội, Bắc Ninh… Cùng với các thiết chế văn hóa thì nhu cầu về nhà ở, bảo đảm các điều kiện sinh hoạt là vô cùng lớn. Nhằm phát triển phân khúc thị trường nhà ở công nhân, Chính phủ đã đưa ra nhiều cơ chế như: chủ đầu tư xây dựng các dự án NƠXH được miễn hoàn toàn tiền sử dụng đất, miễn giảm các loại thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập DN. Các chủ đầu tư cũng được tạo mọi điều kiện để tiếp cận nguồn vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, tổ chức tín dụng và được ngân sách cấp bù khoản lãi suất để cho vay lãi suất ưu đãi thấp hơn thị trường. Tuy nhiên, nguyên nhân khiến việc phát triển nhà ở cho công nhân KCN chưa được như kỳ vọng là do thiếu quỹ đất để đầu tư xây dựng tại vị trí thuận lợi. Nhiều KCN hình thành nhưng chưa bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân. Mặt khác, đầu tư nhà ở cho công nhân đòi hỏi chi phí đầu tư lớn và dài hạn, thời gian thu hồi vốn dài nên các DN không mặn mà. Muốn giải quyết được tốt vấn đề này cần phải gỡ hai nút thắt lớn nhất là vốn và quỹ đất sạch cho thị trường. Đồng thời các sở, ngành phải tích cực hỗ trợ đồng bộ về vốn, thủ tục cho các DN đầu tư xây dựng nhà ở công nhân. Hồng Hạnh (2020), Tỷ lệ nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp còn thấp, Bài viết đăng trên Thời báo Ngân hàng ngày 22/6/2020. Bài viết đã nêu lên được thực trạng nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp hiện nay và nguyên nhân khiến cho tỷ lệ nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp còn thấp. Theo bài viết, phát triển nhà ở cho công nhân khu công nghiệp khó vì sức mua và sức thuê của công nhân là rất thấp, không có tính
8 gắn bó lâu dài tại khu công nghiệp nên nhu cầu mua thấp, nhu cầu thuê lại có nhiều đòi hỏi. Nhìn chung, các công trình trên đã phản ánh rất nhiều góc độ khác nhau về chính sách nhà ở nói chung, nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân nói riêng. Mặc dù các đề tài trên đã phản ánh được tình trạng cấp thiết cần có nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp và đề xuất được những giải pháp để ổn định đời sống của người dân trong tiến trình công nghiệp hóa, đô thị hoá. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu một cách có hệ thống, sâu sát, đầy đủ về cơ chế, chính sách về nhà ở cho công nhân trong quá trình công nghiệp hoá, đô thị hoá ở tỉnh Bắc Ninh. Vì vậy, đề tài của luận văn: “Thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh”, sẽ làm sáng tỏ thêm những vấn đề lý luận và thực tiễn trong việc giải quyết vấn đề nhà cho công nhân tại các KCN trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, góp phần vào việc giải quyết chương trình “4 an” của tỉnh (An sinh xã hội, An toàn vệ sinh thực phẩm, An ninh trật tự, An toàn giao thông). 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu đề tài 3.1. Mục đích nghiên cứu đề tài Nghiên cứu các chính sách về nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp và quá trình thực hiện các chính sách về nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, từ đó đề xuất một số giải pháp tăng cường thực hiện chính sách nhằm phát triển nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu đề tài Với mục đích như trên, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn gồm: - Hệ thống hoá những vấn đề lý luận cơ bản về chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp.
9 - Phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2015-2019, rút ra những nhận định về kết quả, hạn chế và nguyên nhân. - Đề xuất phương hướng, giải pháp tiếp tục hoàn thiện thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 4.1. Đối tượng nghiên cứu đề tài Đối tượng nghiên cứu đề tài là thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp. 4.2. Phạm vi nghiên cứu đề tài - Về nội dung: Thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. - Về không gian: Giới hạn nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. - Về thời gian: Đề tài giới hạn sử dụng dữ liệu thứ cấp nghiên cứu thực trạng các năm gần đây (2015-2019), các đề xuất giải pháp cho giai đoạn đến năm 2025. 5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài 5.1. Phương pháp luận Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử kết hợp với chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. 5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể * Phương pháp khảo cứu tài liệu: Trong đề tài, phương pháp nghiên cứu này được sử dụng để nghiên cứu thu thập các dữ liệu, tài liệu có sẵn. Đây là phương pháp phổ biến trong nghiên cứu khoa học để thực hiện việc đánh giá ban đầu, thu thập số liệu thông qua các báo cáo, niêm giám thống kê, các bài nghiên cứu khoa học liên quan đến đề tài. Học viên nghiên cứu, thu thập dữ liệu có sẵn có tại Ban Quản
10 lý các khu công nghiệp tỉnh Bắc Ninh và các nguồn từ bên ngoài. Thông tin có thể dưới dạng văn bản hoặc dạng số hóa về các vấn đề như: tổng quan về chính sách phát triển hạ tầng xã hội của quốc gia, của tỉnh Bắc Ninh, các tạp chí, báo điện tử, các luận văn cũng như các công trình nghiên cứu của các học giả trong và ngoài nước về lĩnh vực liên quan đề tài nghiên cứu. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả đã tham khảo và kế thừa các vấn đề lý luận đã được nghiên cứu trong các giáo trình, luận án, báo cáo nghiên cứu khoa học,... Thông tin qua các nguồn tài liệu sẵn có như báo, internet và những thông tin có liên quan đến thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp. Thực hiện thu thập cả các kết quả điều tra, khảo sát chưa xử lý và các số liệu đã được xử lý, các số liệu có sẵn được xử lý bằng phần mềm Excel theo mục đích nghiên cứu. * Phương pháp phân tích, xử lý dữ liệu: Được sử dụng trong đề tài để phân tích và sử lý các số liệu, thông tin đã thu thập được phục vụ cho đề tài nghiên cứu. * Phương pháp thống kê mô tả: Với cách tiếp cận hệ thống bằng số liệu thông tin thực tế thu thập được. Luận văn sẽ khái quát tình hình thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. * Phương pháp so sánh: Dùng để so sánh số liệu về thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh giữa các năm để rút ra nhận định hoặc minh họa cho các mô tả thực tế. * Phương pháp phân tích tổng hợp: Dựa trên các số liệu đã phân tích để đưa ra nhìn nhận, đánh giá thực trạng vấn đề nghiên cứu. Từ đó nhìn nhận những kết quả và hạn chế trong thực hiện chính sách nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, tìm được nguyên nhân và đề xuất các giải pháp.